Motivatie van mijn boekkeuze Ik heb dit boek gekozen naar aanleiding van een aantal citaten en stukjes in de krant over het boek. Zo schrijft het tijdschrift ‘Opzij’: “Een gave, zeer overtuigende roman waarin fantasie en werkelijkheid geraffineerd zijn vervlochten met elkaar.” En in NRC Handelsblad: “Rascha Peper bevestigt met Russisch Blauw haar reputatie als een geroutineerd en onderhoudend schrijfster.” Het Algemeen Dagblad omschreef Russisch Blauw als ‘een aanstekelijk, vermakelijk en tragisch boek’. Bovendien ontving Rascha Peper voor dit boek de Multatuliprijs. Eerste persoonlijke reactie Ik vind het boek erg interessant, omdat er veel geschreven is over de laatste Tsarenfamilie. Daar wist ik nog helemaal niets vanaf toen ik begon te lezen, maar nu ben ik aardig op de hoogte van de gebeurtenissen in die tijd. Het is een heel origineel boek omdat je niet veel leesboeken over de laatste Tsarenfamilie ziet. Doordat er zo weinig boeken over zijn is het boeiend om het verhaal te lezen, de meeste mensen weten er nog niet veel vanaf. In het begin word je heel nieuwsgierig gemaakt naar de Romanovs, doordat er dingen worden gezegd als ‘…want wat er toen gebeurde is echt verschrikkelijk.’ Je wil hier bijvoorbeeld weten wat er is gebeurd en waarom het zo verschrikkelijk is. Er wordt steeds meer duidelijk en op het laatst weet je precies wat er gebeurt is en waarom. Het boek is ook leerzaam, opnieuw door het feit dat er veel over de Tsarenfamilie verteld wordt. Lex vordert met zijn onderzoek en daardoor komt de lezer steeds meer dingen te weten over de familie en de gebeurtenissen in die tijd. Delen van het verhaal zijn tamelijk shockerend. De moord op de

Tsarenfamilie wordt tot in de kleinste details beschreven, wat niet al te leuk is om te lezen. Het is niet zo dat het verschrikkelijk smerig is, maar heel gevoelige mensen kunnen het beste maar enkele stukken overslaan. Korte samenvatting van de inhoud Lex Grol is een werkloze historicus die een telefoontje krijgt van zijn oud-leraar Frits Schürkenbrett tijdens zijn verblijf in het huis van zijn vriend Sweder. Frits vraagt hem te helpen bij een boek over Rusland. Lex krijgt de opdracht om een stuk te schrijven over de laatste tsarenfamilie. Met deze opdracht moet Lex zijn oude fascinatie voor deze familie hervatten, die hij jaren geleden tijdens zijn jeugd heeft afgesloten omdat het te beklemmend werd. Hij haalt al zijn oude boeken over de laatste tsarenfamilie bij zijn moeder op en langzaam maar zeker raakt hij weer helemaal verwikkeld in het leven van de Romanovs. Die fascinatie wordt alleen maar heviger als hij een enorme ontdekking doet. Helaas blijkt die ontdekking niet te kloppen. Hij dacht dat hij een bloedband zou hebben met de Romanovs, maar zijn moeder bekent dat zij niet zijn biologische moeder is en dat hij dus geen familie van de Russische familie kan zijn. Enkele dagen later leest hij in de krant dat alle lijken van de Tsarenfamilie zijn gevonden, ook het lijk van de Tsarevitsj, Aleksej, die zijn grootvader zou zijn. Tekstbestudering Lex Grol is een werkloze historicus, geobsedeerd door de Romanovfamilie: de laatste Tsarenfamilie van Rusland. In de nacht van 16 op 17 juli 1918 werd de laatste Tsaar en zijn gezin op zeer brute wijze omgebracht. Er wordt echter regelmatig gespeculeerd dat de troonopvolger Aleksej en zijn zusje Anastasia de moordpartij hebben overleefd. Deze gebeurtenis spreekt levendig tot de verbeelding van Lex. De dromerige Lex identificeert zichzelf met Aleksej die, net als hij, aan hemofilie lijdt. Zijn obsessie is zo beklemmend dat hij na zijn studie zijn boeken wegzet om er nooit meer in te kijken. Dan, terwijl hij past op de zomervilla van de familie van zijn enige vriend Sweder Veere, wordt hem gevraagd om een stuk te schrijven over de Romanovs. Opnieuw wordt hij gegrepen door het dramatische verhaal van dit gezin. Hij raakt er zelfs steeds heviger van overtuigd dat hun levens verbonden zijn. Lex blijft graven in het verleden, in de hoop dit te kunnen bewijzen. Af en toe wordt hij afgeleid door Loti, een meisje dat stiekem zwemt in het zwembad bij de villa. Zij blijkt de sleutel te zijn tot waar hij altijd naar opzoek was: het einde van zijn zoektocht. Ik vind Lex niet erg sympathiek. Hij is erg in zichzelf gekeerd en bijna alleen maar bezig met de Romanovs. Tijdens zijn onderzoek is niets anders meer belangrijk, alleen hij en (zijn verbintenis met) de Romanovs. Ik kan niet echt zeggen wat ik vind van de kijk van Lex op de werkelijkheid. Hij is helemaal gefixeerd op het leven van de Tsarenfamilie. Wat ik wel vind is dat hij erg snel de conclusie trekt dat hij familie moet zijn van Aleksej. Maar hij zou er waarschijnlijk nooit achter gekomen zijn dat hij geen familie van hem was als de lijken van Aleksej en Anastasia niet opgegraven waren. Lex is een karakter. Anja Grol is de moeder van Lex. Ze komt als klein meisje vanuit Rusland met een lid van de CPN mee om in Nederland te worden behandeld voor een zeldzame oogafwijking. Tijdens haar verblijf in Nederland breekt de oorlog uit en verliest men het contact met haar ouders. Anja wordt opgenomen in een pleeggezin, de familie Kokernoot. Daar groeit ze op in een streng communistische omgeving. Anja is geen mooi meisje, ze is mollig en stil en draagt een bril met enorm dikke glazen. Als haar pleegbroer uit huis gaat, wordt zijn kamer verhuurd aan de jonge man Johan Grol. De familie Kokernoot stuurt aan op een huwelijk tussen Anja en Johan en dat komt er ook van. Maar de vlotte versierder Johan raakt al snel uitgekeken op zijn Anja. Hij maakt carrière en ontmoet op zijn werk een mooie jonge vrouw met wie hij een relatie begint. Als deze vrouw zwanger wordt, neemt Anja de zorg voor het kindje op zich. Zij en de baby, Lex, Blijven samen achter. Anja Grol heeft Rusland voorgoed achter zich gelaten. Ze praat niet graag over haar verleden, ze is een gesloten vrouw. Ze uit haar liefde voor Lex moeilijk. Uit angst dat hij haar zal verlaten, durft ze Lex zelfs niet te vertellen dat zij niet zijn echte moeder is. Anja is een karakter. Sweder Veere is de enige vriend van Lex. Lex ontmoet hem op zijn eerste schooldag van de middelbare school. Sweder is een populaire jongen uit een zeer rijke familie. Door hun vriendschap kan Lex meedrijven op de populariteit van zijn kameraad. Ook na de middelbare school blijven de twee bevriend. Sweder maakt carrière, woont in een mooi appartement in Rotterdam en heeft de ene na de andere vrouw. In niets lijkt hij op Lex, en hij begrijpt ook weinig van diens obsessie voor de Tsarenfamilie. Sweder probeert Lex af en toe tot de orde te roepen, zodat hij niet te veel in zijn eigen wereld blijft leven. Sweder is een type. Loti studeert Amerikanistiek in Nijmegen. Haar ouders wonen vlakbij de villa van Sweders familie, waar Lex op past tijdens de zomer waarin het verhaal zich afspeelt. Vroeger was Loti bevriend met het zusje van Sweder en zwom ze vaak in het zwembad in de tuin. Ze kan de verleiding niet weerstaan om de tuin in te sluipen en ’s ochtends vroeg een duik te nemen in het zwembad. Als Lex haar betrapt, praten ze samen en hij nodigt haar uit nog eens te komen zwemmen. Uiteindelijk doet ze dat en ze raken bevriend. Loti is gefascineerd door de mysterieuze Lex. Bij hem brengt ze een hele nieuwe kant naar boven. Loti is een type. Leeservaring gedetailleerd beschrijven Onderwerp Russisch Blauw is een roman over een obsessieve zoektocht naar geluk, naar het gevoel van ergens bij te horen en naar de ‘echte ik’. Lex Grol zoekt naar bewijzen die aantonen dat hij verbonden is met de Romanovs en hiermee hoopt hij een gevoel te bereiken dat hij iets betekent, dat hij ergens bijhoort. Dat dit gevoel uiteindelijk door iets anders tot stand komt, vermoedt hij niet tot op de laatste bladzijden. Het onderwerp spreekt me aan, ik heb geen idee waarom. Ik wist helemaal niets van de Romanovs. Het enige wat ik ervan wist was dat ze bestaan hebben, dat was dat. Ik ben het dus niet gaan lezen omdat het onderwerp me aansprak, het is puur toeval dat dit het onderwerp is. Mijn verwachtingen zijn dus niet uitgekomen, omdat ik geen idee had dat het daar over ging. Het lag helemaal buiten mijn belevingswereld, maar ik moet zeggen dat de geschiedenis van de laatste Tsarenfamilie me best aanspreekt. Naast de informatie die ik er in dit boek over heb gekregen zou ik er best meer over willen weten. De gebeurtenissen Ik denk dat de belangrijkste gebeurtenis de moord op de Tsarenfamilie is. Het blijkt dus dat Aleksej en Anastasia ontsnapt zijn, en Lex identificeert zich compleet met Aleksej. Hij denkt dat hij familie is van hem doordat hij een overlevende is. De nadruk op de gevoelens en gebeurtenissen is in balans. Je leeft heel duidelijk mee met de belevenissen van de Tsarenfamilie en de zoektocht van Lex naar zijn verband met de Romanovs. Maar ook merk je heel duidelijk hoe Lex zich voelt en hoe het verleden zich met de werkelijkheid verweeft tot een ingewikkeld netwerk van vraag en antwoord. De belevenissen en gevoelens wisselen elkaar af. Het verhaal blijft je boeien omdat je er nog niet veel vanaf weet, en je telkens door bepaalde opmerkingen nieuwsgierig gemaakt wordt naar het volgende stuk. Doordat de belangrijkste gebeurtenis in het begin van het boek al plaatsvindt, leef je met Lex mee naar de oplossing of conclusie die aan het eind van het boek pas gegeven wordt. De gebeurtenissen maken een echte indruk op me. Ik zag precies voor me waar de personages zich bevonden, wat ze deden en hoe ze eruit zagen, terwijl ze vaak niet eens precies beschreven waren. Als je een boek leest creëer je toch je eigen wereldje, maak je je eigen film in je hoofd. Je hoeft niet erg veel aan te vullen, het meeste wordt aardig beschreven, alleen hoe de personen eruit zien is niet helemaal duidelijk. Voor de karakters kun je toch een uiterlijk vormen. Dat klinkt vreemd, maar je past het uiterlijk aan aan het innerlijk. Dat is absoluut niet vervelend, doordat je zo toch een beetje je eigen beeld kunt vormen. Iedereen heeft dus een ander idee van de gebeurtenissen, zo maak je een verhaal persoonlijk.
Personages Ik kan me maar gedeeltelijk verplaatsen in Lex. Net als hij ben ik gefascineerd door zwembaden als in het boek beschreven en details uit een tuin vallen bij mij ook altijd op. In iedere tuin heb ik wel een favoriet object, zoals dat bij Lex het Rembrandtboompje was. Ook kan ik me bezighouden met ‘normale’ dieren, Lex had een pad waarmee hij zich bezighoudt. Van de andere kant kan ik me met sommige dingen niet identificeren met Lex. Hij is bijvoorbeeld al dertig en kijkt dus anders aan tegen bepaalde dingen. Ook komt hij problemen tegen die ik (nog) niet heb, zoals het opzoeken van mijn moeder of werk vinden. Lex is echt een personage. Je weet precies hoe oud hij is, waar hij vandaan komt, hoe hij eruit ziet, waar hij van houdt, kortom, je kent zijn achtergrond en je kunt een gedetailleerd beeld vormen. Sweder daarentegen is een type. Je kunt voorspellen hoe hij reageert en wat hij zegt. Je krijgt bijna geen achtergrondinformatie, hij blijft oppervlakkig voor je. Je weet wat zijn karakter is, maar daar wordt verder niet dieper op in gegaan. Je kunt je dus geen duidelijk beeld vormen van Sweder. Ik vind alleen Anja Grol sympathiek. Ze is erg begaan met Lex en de anderen en doet erg haar best om met ze mee te leven. Anja wil alleen niet veel kwijt over haar verleden en het geheim dat ze niet Lex’ biologische moeder is, houdt ze heel lang voor zich. Dat maakt haar iets minder sympathiek maar het feit dat ze erg bezorgd is maakt haar sympathieker dan alle andere personages in het boek. Je kent elk innerlijk wel een beetje. Het innerlijk van Lex en Anja zijn het duidelijkst, omdat die echt heel duidelijk beschreven worden. Sweder en Loti zijn echte bijpersonen. Hun innerlijk is maar een klein beetje beschreven, je moet het zelf aanvullen. Zoals ik eerder al zei vind ik dat niet erg, omdat je zo je eigen verhaal maakt. Bouw De bouw is anders dan in de meeste andere boeken, maar het is voor mij niet moeilijk. Misschien hebben anderen er meer moeite mee. Je springt van het verleden in het heden en dan weer naar de toekomst, waardoor je af en toe niet meer weet welk stuk nu wanneer gebeurt. Als je eenmaal een stukje gelezen hebt weet je weer waar je bent, totdat je weer verspringt. Het verhaal komt langzaam op gang. Eerst introduceert Rascha Peper je het onderwerp en dan gaat ze er langzaam dieper op in. Als je eenmaal aan het lezen bent, volgen de gebeurtenissen elkaar op. Het verhaal is niet spannend. Er wordt geen spanning opgebouwd. Er wordt niet naar de gebeurtenissen toegewerkt maar ze gebeuren gewoon. Daardoor is de spanning ver te zoeken. Er zijn twee verhaallijnen: Lex die de geschiedenis van de Romanovs bestudeert en Lex in de werkelijkheid. Deze verhaallijnen worden met elkaar verweven in één lang verhaal. Er komen veel terugblikken in het verhaal voor. Dit past prima bij het onderwerp. Het gaat immers over het verleden van de Romanovs en dan moet je wel terugkijken als je er meer over wil weten. Op het eind blijft het nodige onduidelijk. Je weet niet hoe het eindigt tussen Loti en Lex en dat zou je graag willen weten. De Romanovs heeft hij afgesloten. Het enige wat ik nog zou willen weten is of Lex’ moeder wel familie is van de Romanovs, of zij een dochter is van Aleksej. Taalgebruik Een thema dat telkens weer in het werk van Rascha Peper terugkeert, is de zoektocht. De personages zijn op zoek naar zichzelf, of naar iets dat ze dichter bij zichzelf zal kunnen brengen. Er is maar heel weinig dialoog in het boek. Er zijn veel gebeurtenissen en beschrijving, maar echte communicatie komt er bijna niet in voor. De manier van vertellen is erg fijn. Er wordt inderdaad veel verteld over de Romanovs, maar dit is nu eenmaal waar het hele boek om draait. Als Rascha Peper dit uit het boek zou weglaten zou het verhaal bijna onbegrijpelijk zijn geworden. Er zijn twee symbolen die een belangrijke rol spelen in het verhaal: Water: in het water kan Lex afstand nemen van zijn ziekte, hemofilie. In het water voelt hij zich sterker en leniger. Het helpt hem zichzelf als een gezonde, atletische figuur te zien. Bij het zwembad overwint hij voor het eerst zijn verlegenheid voor meisjes. Voor Lex zijn erotiek en water onlosmakelijk met elkaar verbonden. Muur: dit symbool verbeeldt de eenzaamheid en het isolement waarin Lex zichzelf plaatst. Rond de villa waar hij op past, wordt een geluidswal geplaatst. Ook in het verhaal van de Tsaar wordt een muur gebouwd rondom het gebouw waarin hij met zijn gezin is teruggedrongen. Het was niet zo moeilijk om het te begrijpen, omdat deze symbolische verwijzingen duidelijk uitgelegd worden in het boek. Evaluatie Waarschijnlijk is het al opgevallen dat ik het een heel mooi en boeiend boek vind. Ik had heel veel plezier in het lezen, daarom las ik steeds kleine stukjes om langer met het boek te doen. Door dit boek ben ik me gaan interesseren voor de Romanovs. Ik heb er sindsdien al verschillende boeken over gelezen en informatie opgezocht. Dit boek heeft voor mij dus over bepaalde dingen aan het nadenken gezet en het was mijn inspiratie om me te gaan verdiepen in de Romanovs. Ik had dit absoluut niet achter dit boek gezocht. Net als bij de meeste verhalen dacht ik dat het een gewoon fictie was. Dit is een mengeling van feit en fictie. Het verhaal van de Russische Tsaar is werkelijk gebeurd. Dat verhaal is verweven met het fictieve verhaal van Lex Grol. Het is gewoon een mooi boek en ik het is zeker aan te raden als je van iets moeilijkere boeken houdt.