Rico's vleugels door Rascha Peper

Rascha Peper - Rico's Vleugels

A. De romananalyse.

- Kop:                         Peper, Rascha. Rico's Vleugels. Uitgeverij L.J. Veen, Amsterdam/Antwerpen, 1993-1997.
- Motto:                     Niet van toepassing op dit boek.
- Genre:                      Roman, psychologisch of liefde.
- Samenvatting:        Het oude echtpaar Cecile en Eduard Rochel die op de Filippijnen wonen hebben en bijzondere en zeldzame schelpencollectie verzamelt. Ze zijn in Nederland om de collectie aan museum directeur Ernst Bol te geven. Eerst zitten ze in een villa aan zee waar Cecile de collectie nog ene keer wil controleren op vindplaats en jaartal. Op deze manier wil ze afscheid nemen van de schelpen. Cecile moet opeens weg, want haar zus is erg ziek. Bol zoekt een hulpje voor Eduard. Het mag van Cecile geen student zijn, want die vindt ze onhandig. Later blijkt dat Eduard in het verleden een verhouding heeft gehad met een 13 jarige jongen. Bol weet dit niet en neemt de 14 jarige jongen Rico Gabriele mee als hulpje. In het begin vindt hij Eduard een rare man, maar als snel vindt hij de aandacht leuk. Als Eduard toenadering zoekt, begrijpt Rico al snel wat hij wil en bedenkt hoe hij er at aan kan hebben. Hij hoopt via Eduard een nieuw leven te beginnen op de Filippijnen en zo te ontsnappen uit de omgeving waar hij nu leeft. Cecile heeft geen rust in Frankrijk, sinds ze weet dat Rico haar man helpt. Als haar zus in coma raakt waar ze niet meer uit zal komen, reist Cecile meten terug naar Nederland. Ze weet meteen wat er aan de hand is. Eduard stort in en Cecile stuurt Rico weg. Rico wordt gek, omdat hij die dag ook zijn brommer is kwijtgeraakt. Hij keert die avond terug en steekt de villa in brand. Een groot deel van de collectie gaat eraan. Er ontstaat een vechtpartij en Eduard gaat dood. Cecile probeert de schelpen te redden, waarbij ze voor en deel verbrand. Ze blijft wel leven.
- Personen:                Rico Gabriëli: deze jongen is 14 jaar en leeft een niet al te fijn leven. Zijn thuissituatie is vervelend, hij heeft geen zin om naar school te gaan en doet bijna alles voor geld. Het is een ''stoere'' jongen, praat grof, doet weleens aan drugs en pleegt weleens inbraken. Als hij toevallig een baantje aangeboden krijgt om schelpen te helpen sorteren bij het echtpaar Rochèl voor een flink bedrag, grijpt hij deze kans dan ook. Eerst vind hij het bijbaantje prima, en begint het steeds leuker te vinden als blijkt dat meneer Rochèl, voor wie hij werkt, erg aardig blijkt te zijn. Misschien wel een beetje te aardig.
                                   Eduard Rochèl: deze man is rond de 10 jaar oud, is getrouwd met Cecile Rochèl en samen delen zij een passie voor schelpen. Meneer was ooit ambassadeur van Tunesie, maar aan die carrière kwam abrubt een einde toen bleek dat hij verliefd was op een jonge Tunesische jongen. Meneer Rochèl is dus pedofiel. Mevrouw Rochèl zorgt dat de situatie niet uit de hand loopt door geld te betalen, en meneer Rochèl mee te nemen naar de Filippijnen en in haar verslaving: het verzamelen van bijzondere schelpen. Wanneer Rico echter vele jaren na deze gebeurtenis in zijn leven beland, kan hij zijn lust niet onderdrukken. Eerst geniet hij stilletjes van Rico, maar later word het ook Rico steeds duidelijker. De oude man wil meer van hem dan alleen het helpen met de schelpen. Meneer Rochèl is verliefd op Rico, en verrassend genoeg laat Rico dit allemaal, zelfs betasting, toe.

                                   Cecile Rochèl: Dit is de vrouw van Eduard Rochèl. Zij stamt uit een rijk bankiersgeslacht, en geld is bij haar dan ook geen probleem. Ze gebruikt dit geld vooral voor haar grootste passie: schelpen. Samen met haar man Eduard leeft ze op exotische plekken als Tunesie, Curacao en de Fillippijnen. Ze is een vrij dikke een lelijke vrouw, ''op de manier dat rijke mensen lelijk zijn'' en ze is erg dominant. Ze houd niet van seks, en zij en haar man hebben dan ook niet echt een hartstochtelijke relatie. Haar leven draait vooral om schelpen. Zij en Rico krijgen pas helemaal aan het eind van het verhaal met elkaar te maken: Cecile komt thuis uit Frankrijk omdat ze ongerust was over haar man die samen met een jonge jongen alleen in huis was. Haar ongerustheid was terecht, en ze stuurt Rico dan ook het huis uit. Deze word boos, en samen belanden ze als het ware in een gevecht om Eduard Rochèl.
                                   Dr. Ernst Bol: Dit is de malacoloog (weekdierkundige) van het Seba-Instituut. Toen hij vroeger met een paar andere studenten op een eiland zat om schelpen te onderzoeken, kwam mevrouw Rochèl aangevaren. Hij heeft geluk gehad dat hij juist de vrouw met de grootste een breedste schelpenverzameling van de wereld had ontmoet, en hij werd erfgenaam. Echter, door te veel gevaren op de Filippijnen volgens mevrouw Rochèl, werd de hele schelpenverzameling vervroegt naar Nederland gebracht, en de bedoeling was dat deze werden over gedragen aan het Seba-Instituut van dr. Bol. Mevrouw Rochèl wil de schelpen in Nederland nog even rustig controleren, maar dr. Bol heeft liever dat de schelpen zo snel mogelijk worden overgedragen.
- Perspectief:             Er is hier sprake van een meervoudig personaal perspectief. Als 
lezer ken je namelijk de gedachten van de vier hoofdpersonages; Rico Gabrieli, 
Eduard en Cecile Rochèl en Ernst Bol en zie je het verhaal door hun ogen. Het verhaal wordt via de vier personages verteld. Het voordeel van een meervoudig personaal perspectief is dat je (bijna) niet misleid kunt worden door de gevoelens van bepaalde personen. Het effect van deze vorm van perspectief is dat de lezer zich een goed beeld kan vormen over gebeurtenissen. Als je in dit boek bijvoorbeeld alleen door de ogen van Rochèl had gekeken zou het zeer waarschijnlijk zijn als jij je een verkeerd beeld zou vormen van bijvoorbeeld de reactie van Rico op Rochèls gevoelens. Rochèl is immers verliefd en verliefde mensen zien dingen nog al eens verkeerd. Vandaar dat dit een goed gekozen perspectief is, vooral bij een boek als deze, waarbij gevoelens zo’n grote rol spelen. Ook draagt dit perspectief bij aan de spanning omdat er sprake is van dramatische ironie. Dit houdt in dat je als lezer (of als kijker bij een film of theaterstuk) meer weet dan de personen zelf. Hier mee creëer je een spanning die de lezer aanspoort om verder te lezen (of een spanning die er voor zorgt dat je als kijker geboeid blijft).
- Structuur:                           De indeling van het boek was goed, logisch en het was niet moeilijk uit te vinden over wiens gedachte de schrijfster het had. Het verhaal is bijna helemaal chronologisch verteld, maar er zitten enkele terugblikken in. Het verhaal dat de schrijfster wil vertellen begint vanaf de eerste bladzijde, en in de loop van het verhaal kom je steeds meer over de hoofdpersonen te weten. Het boek heeft een open einde: een deel van de schelpen gaat in vlammen op en meneer Rochèl valt dood op het strand als Rico te snel

wegrent. Je vraagt je af wat er gaat gebeuren met bijvoorbeeld Rico en de half verbrande Cecile.
- Tijd:                                      Een periode van 8 dagen werd beschreven in 238 bladzijden. Het verhaal word vrijwel chronologisch verteld, maar bevat flashbacks, die in dit verhaal erg belangrijk zijn, en er is sprake van zowel tijdsversnelling als tijdsvertraging. De spannende stukken werden in heel veel bladzijden uitgebreid verteld, terwijl de minder belangrijke stukken in een paar bladzijden verteld werden. De spannende stukken lees je als lezer echter bijna net zo snel als de minder belangrijke stukken omdat je echt wil weten wat er gaat gebeuren: gaat Rochèl actie ondernemen bij Rico, gaat Rico dit accepteren etc. Dit waren eigenlijk de vragen waarmee ik het hele verhaal heb gezeten.
- Ruimte:                                Het verhaal speelt zich voornamelijk af in een afgelegen villa in de duinen aan de Nederlandse Noordzeekust. Het huis is gehuurd door Ernst Bol om beide Rochèls onderdak te geven. Cecile en Eduard zijn van de Filippijnen gevlucht 
omdat daar de situatie voor buitenlanders te gevaarlijk werd. Ze willen nu in het huis in de duinen afscheid gaan nemen van hun immense schelpencollectie. Deze ruimte heeft zeker invloed op hun gemoedstoestand: 
De sfeer in de villa is eerst gemoedelijk, bijna als tussen opa en kleinkind. Maar wanneer Rochèl zijn ware gevoelens toont is de sfeer vooral spannend. Er hangt een voortdurende spanning tussen Rico en Rochèl.
Maar ook het weer speelt hier een belangrijke rol. In de tijd dat Eduard en Cecile in Nederland zijn, is het zomers warm. Als Rico dan ook in de villa aan het werk is, trekt hij zijn T-shirt uit. Dit zorgt ervoor dat Eduards ware aard bovenkomt, passie voor jonge jongens, wat hem uiteindelijk fataal wordt. Dit is dus ook een belangen ruimte, vanwege de sterke samenhang met de gevoelens van meneer Rochèl. 
Ook spelen sommige delen van het boek zich af in de gokhal waar Rico veel rondhangt. Ook deze ruimte is zeer belangrijk. Hij laat namelijk zien dat Rico uit een kansarm milieu komt en welk type jongere hij is. Vooral de sfeer van de omgeving van Rico wordt bepaald door zijn ontmoetingen met vrienden in een gokhal af te laten spelen. 
- Thematiek:                          Het belangrijkste thema van dit boek is pedofilie. Je leest veel over de gevoelens van meneer Rochèl voor jonge jongens, en vooral over zijn gevoelens voor Rico. Dit is toch wel een andere manier om tegen pedofilie aan te kijken, dan de misbruikzaken die vaak in het nieuws zijn. In het begin vond ik het maar een raar boek, maar ik kan het nu ook wel waarderen. Een ander thema dat aan bod kwam was bijvoorbeeld de passie voor schelpen.
- Motieven:                           De twee belangrijkste motieven die je in dit boek vind zijn passie en dood. Passie: De passie van meneer Rochèl voor Rico, maar vooral de passie van Ernst Bol, mevrouw en later ook meneer Rochèl voor schelpen. Dood: In het verhaal hadden meneer en mevrouw Rochèl in de achtertuin van hun villa aan de Noordzeekust een vijver waarin goudvissen zwommen. Elke dag ging hiervan één dood, door onverklaarbare reden. Ook meneer Rochèl sterft aan het einde van dit verhaal. De dood komt dus steeds terug.

- Titelverklaring:                   Aan het einde van het verhaal heeft Rico een paar pillen geslikt. Als hij achterop de brommer bij een vriend zit, voelt het alsof hij vleugels heeft, alsof hij vliegt. Hij bezorgd ook vleugels aan meneer Rochèl, want die wordt verliefd op Rico. Vleugels zijn ook een teken van vrijheid, en dat wil Rico graag. Hij wil vrij zijn van school en vrij zijn van zijn ouders.
- Taalgebruik:                                    Toen ik het boek aan het lezen was viel het me op dat er best wel veel schelpentermen worden gebruikt. Dat vondi k in het begin wel lastig. Dit bracht wel een soort wetenschappelijke sfeer in het verhaal. Je vindt ook veel lange zinnen met veel bijzinnen. Dit was voor mij niet echt storend want ik begreep de zinnen wel. Het taalgebruik veranderd wel per personage. Als Rico aan het woord komt is zijn taalgebruik vaak erg plat en niet correct gespeld. Meneer Rochèl spreekt, vooral in het begin, erg netjes en correct. Aan het eind valt het op dat meneer Rochèl de taal van Rico een beetje gaat overnemen.

B. Het gebruik van recensies en biografie.
- 1.                  Inge van den Blink, Rico's vleugels. In: De Gooi- en Eemlander, 17 januari 1994.
- 5.                  A) ''Toch is Rico's vleugels warm aanbevolen voor wie geinteresseerd is in de hevig-tedere relatie tussen een oude man en een jonge jongen. Of in schelpen.'' Het boek word dus aanbevolen en dat betekent dat het uiteindelijke waardeoordeel van Inge van den Blink positief is.
                        B) ''Want wat de wonderlijk-glanzende voortbrengsels van de oceaan betreft, heeft de schrijfster zich kennelijk grondig gedocumenteerd''. De recensent laat met deze zin weten dat ze vind dat de schrijver zich in het belangrijke onderwerp in dit boek zeer heeft verdiept, namelijk de schelpen.
                        C) Ik ben niet persé wijzer geworden door deze recensie, maar het is wel interessant om de mening van een ander te lezen. Inge van den Blink heeft kritisch gekeken naar dit verhaal, maar ik vind wel dat deze recensie meer samenvatting dan mening is. Voor zover de mening word beschreven, ben ik het wel met de recensent eens.
- 6.                  Bijvoorbeeld: ''Stilistisch vind ik Rico's vleugels veel minder overtuigend: Rascha Peper (van wie eerder twee verhalenbundels en een roman, Oesters, verschenen) schrijft heel beeldend, maar soms nogal gekunsteld'' of ''Toch is Rico's vleugels warm aanbevolen voor wie geinteresseers is in de hevig-tedere relatie tussen een oude man en een jonge jongen. Of in schelpen.''