Rico's vleugels door Rascha Peper

Verwachtingen en eerste reactie
Toen ik aan het werken was aan een ander leesverslag vond ik een stukje over Rico’s vleugels in Metropool. Ik herkende de naam van de schrijfster, omdat een vriendin van me wel eens iets over andere boeken van haar had gezegd. Al met al leek het me wel een interessant boek en ik besloot het mee te nemen op vakantie. Ik had nog nooit iets van de schrijfster gelezen, maar omdat de verhalen die ik van mijn vriendin had gehoord positief waren, begon ik met een goed gevoel aan het boek. Het boek heeft me erg aangegrepen en ik had het ook in twee à drie dagen uit. Het verhaal was op een mooie en rustige manier verteld en op sommige stukken erg ontroerend.

Samenvatting
Het rijke echtpaar Eduard en Cecile Rochèl leeft uitsluitend voor hun schelpencollectie. Hun unieke collectie is echter niet meer veilig in de roerige Filippijnen en ze besluiten hun gehele collectie over te dragen aan het Seba-instituut, waar Ernst Bol werkt. Oorspronkelijk zou de collectie pas overgedragen worden als iemand van het echtpaar zou overlijden, maar ze voelen dat de schelpen veiliger zijn in het museum. Voor de overdracht willen ze nog even alle schelpen nakijken en de beschrijvingen(soort en vindplaats) controleren. Cecile eist een plek aan zee waar dit kan gebeuren en dit wordt dan ook geregeld door Ernst. Nog eenmaal gaan alle schelpen door hun handen en het is eigenlijk een soort afscheid. Maar dan wordt de zus van Cecile, Titia, plotseling erg ziek en ligt op sterven. Cecile wil eigenlijk niet weg, ze kan haar man toch niet alleen laten met de collectie. Ernst belooft haar een hulpje te zoeken om Eduard Rochèl te helpen. Cecile is er erg op gebrand dat het hulpje geen student is, want die laten toch maar alles uit hun handen vallen. Dit hulpje wordt de 14 jarige Rico Gabriele, die Bol tegenkomt als hij met pech langs de weg staat. Rico rijdt langs met zijn tot Harley omgebouwde Yahama en heeft binnen een mum van tijd de auto weer aan de praat gekregen. Ernst ziet hierin een buitenkansje, Rico heeft werk nodig en hij zoekt iemand, dat is toch perfect? Voor 100 euro per dag mag Rico helpen met het doornemen van de schelpen.

Rico leek het baantje in het begin erg saai, maar vind het uiteindelijk eigenlijk wel leuk. Rochèl kan boeiend vertellen en hij leert een boel over schelpen. Als zijn vrienden voorstellen dat Rico iets uit het huis van Rochèl gaat stelen weigert hij. Als Cecile hoort van Rico is ze helemaal niet gelukkig en Bol komt er kort daarna achter waarom niet. Toen Rochèl nog ambassadeur in Tunis was werd hij verliefd op een minderjarige jongen uit een dorp dat hij had bezocht. Hij schreef een brief naar de ambassade waarin stond dat hij gevlucht was met de jongen om een nieuw leven te beginnen. Cecile reist hem achterna en haalt hem terug. Rochèl nam ontslag als ambassadeur en wijdde zich daarna samen met Cecile aan de collectie. Bol schrikt zich dood en weet niet wat hij moet doen. Hij hoopt maar dat Rico het baantje snel zat wordt.
Inmiddels is Rochèl al helemaal in de ban van Rico en probeert op subtiele wijze zijn aandacht te trekken(hij geeft hem bijvoorbeeld een schelp). Rico raakt ook gehecht aan de oude man, hij is de aardigste volwassene die hij ook tegenkwam. Hij stelt voor om met het echtpaar mee te gaan naar de Filippijnen als ze uit Nederland vertrekken. Langzamerhand begint Rico wel op te merken dat er iets raars aan de hand is, maar negeert die gevoelens eerst(‘Maar was deze oude man met z’n honderdduizend schelpen een flikker? Dat was idioot! (…) En bovendien was-ie getrouwd!’ ). De avances van Rochèl worden echter steeds duidelijker, maar Rico maakt geen bezwaar. Elke keer als de toenaderingspogingen van Eduard verder lijken te gaan, komt er iets tussen. Als het uiteindelijk echt verder gaat dan een handje vasthouden en overgaat naar strelen en kussen van Rochèl zijn kant komt Cecile terug. Titia was in coma geraakt en Cecile voelde niet meer dat ze nodig was daar. Ze stuurde Rochèl naar bed en Rico wordt naar huis gestuurd met de mededeling niet meer terug te komen. Rico pikt dit niet en scheld Cecile uit en bedreigd haar zelfs met zijn stiletto. Rico gaat weg en Cecile gaat terug naar Rochel. Hij wil weten waar Rico is. Als Cecile vertelt dat hij weg is, wordt Rochèl boos. Hij gaat er vandoor om Rico te zoeken. Als Cecile merkt dat Rochèl weg is, gaat ze hem in het dorp zoeken. Als ze hem onder de luifel van een souvenirwinkeltje vindt, neemt ze hem mee terug naar huis.
Rico gaat intussen naar zijn vrienden en neemt wat XTC-pillen. Daar krijgt hij allerlei waandenkbeelden van. Hij beraadt zich daarna een plan om weer naar Rochèl toe te gaan. Hij is woedend op Cecile. ‘Toen waren er verhalen en beloften… dromen over geld en avontuur en een nieuw land. Nu was hij buitengesloten, eruit gegooid, verstoten, van het ene moment op het andere door die heks gedumpt als een paar afgetrapte schoenen.‘ . In een vlaag van verstandsverbijstering steekt hij het huis in brand. Rochèl heeft het gevoel dat dit het werk van Rico is en vlucht naar buiten om hem te zien. Maar Rico is woedend en steekt hem in zijn maag. Rico voelt zich verraden, omdat Rochèl uiteindelijk de kant van zijn vrouw kiest. Rico vlucht en Rochèl rent hem achterna het strand op. Rico loopt een eind voor hem uit, maar als Rochèl het niet meer houdt, gaat hij in een greppel liggen rusten. Na een poosje kruipt Rico bij hem en geeft hem een plastic zakje met daarin een gebladerd zeepaartje(in het begin had Rochèl gezegd dat hij dat het mooiste zeedier vond).
Bol komt helemaal overstuur bij het brandende huis aan. Hij ziet zijn hele collectie in vlammen opgaan! Cecile loopt als een hysterische heks rond het huis te gillen. Ze wil dat Bol direct Rochèl gaat zoeken, want Rico heeft een mes. In eerste instantie is Rochèl niet te vinden. Maar uiteindelijk ziet Bol hem liggen in de kuil. Dood. Met een glimlach op zijn gezicht. ‘Ernst Bol begreep weinig van passies en zeker niet van het soort passie dat voorbijgaat aan verzamelen, bezitten, conserveren; dat alles verteerd en alles wegmaait wat voor de voeten komt en uiteindelijk haar vervulling alleen maar kan vinden in vernietiging, opheffing, dood. (…) maar turend naar de glimlach op het stille gezicht voor hem zag hij hier, aan het duistere Noordzeestrand, in één kort ogenblik, op het punt van breken, hun grootsheid.’

Analyse
Titelverklaring:
De titel Rico’s vleugels slaat op meerdere dingen. Ten eerste verwijst het naar de Harley-Davidson vleugeltjes op Rico's T-shirt en zijn brommer. Aan beide is hij heel erg gehecht. Ook krijgt Rico hij het gevoel vleugels te hebben als hij onder invloed is van XTC, hij kan dan de hele wereld aan. De titel heeft ook nog een symbolische betekenis. Rico wil zijn oude leven ontvluchten en met Rochèl naar de Filippijnen gaan, hij ziet dit als een manier om ‘zijn vleugels uit te slaan’.
Tot slot is Rico’s achternaam Gabrieli een verwijzing naar de aartsengel Gabriel, die in de Bijbel zowel het goede nieuws (de blijde boodschap aan Maria) en het slechte nieuws (het einde der tijden) aankondigt. Voor Rochèl is Rico een soort engel, want met hem zijn, is als in de hemel zijn, vindt Rochèl. Door Bol en Cecile wordt Rico echter als een Hells Angel gezien. Ze hebben alleen maar narigheid van hem.

Personages:
Rico Gabrieli: Rico is een 14-jarige loensende jongen uit een arm milieu. Hij doet zich voor als (bijna)16, om op zijn brommer te mogen rijden. Hij gaat niet meer naar school en zijn vrije tijd verdoet hij met kleine inbraakjes, rondhangen met zijn vrienden en het gebruiken van drugs. Geld is heel erg belangrijk voor hem en daar heeft hij ook veel voor over. Hij is een rustige jongen en vind zijn uiterlijk belangrijk.

Rico gaat door het verhaal heen steeds meer om Rochèl geven. Rico heeft geen romantische gevoelens voor Rochèl, maar is ook niet alleen maar afkerig van het idee. Wat zou Rochèl willen? Als een beetje trekken nou genoeg was… dan liet je de poen toch niet liggen? Daar ging je niet dood van en niemand die het zou weten.
Hij heeft geen goede relatie met zijn ouders en hij gaat Rochèl een beetje als zijn vader zien. Zijn eigen vader is altijd dronken en zijn moeder is een prostituee(als Rochèl naar zijn moeder vraagt zegt Rico dat zij dood is). Als hij net het huis is uitgezet door Cecile en XTC heeft geslikt zegt hij dit: ‘Daar zat Rochèl doodleuk aan tafel! Zijn zoon was het huis uitgegooid, verjaagd, maar hém kon het allemaal niet schelen! Hij zat doodleuk briefjes in te vullen met dat valse varken naast zich, alsof het er niet toe deed wie er naast hen stond in te pakken! Wat voor vader was dat!’

Eduard Rochèl: Rochèl is ene oude man van 65. Hij is klein en tenger met een mager gezicht vol rimpeltjes. Op het eerste gezicht lijkt de schelpencollectie alles voor hem maar verderop blijkt een andere passie de overhand te hebben. ‘De collectie was voor Eddy een surrogaat, een mooie leugen, een wassen masker dat smolt zodra er een paar jongensogen op rustten.’ In het begin is Eduard een rustige, beminnelijke oude man, die zich schikt in de wensen van zijn vrouw. Naarmate zijn verliefdheid voor Rico groeit, leeft hij helemaal op en gedraagt zich meer levendiger en impulsief. Hij raakt helemaal geobsedeerd door Rico: ‘Als hij die jongen verloor, maakte hij aan dat laatste restje leven ook een eind!’. Hij houdt van Cecile, maar niet met de passie die hij voor Rico of Rico’s voorganger voelt.

Cecile Rochèl (meisjes naam Rondee): Cecile is een dominante, koppige en excentrieke vrouw van een fascinerende lelijkheid. Haar schelpen zijn alles voor haar en haar passie voor schelpen valt te vergelijken met die van haar man voor Rico. Ze is constant bezorgd dat haar man er weer met een jongetje vandoor gaat. Cecile en Rochèl hebben bijna nooit seks gehad, want daar had Cecile niet zo’n behoefte aan. Rochèl moest die dingen maar buiten de deur halen, al bedoelde Cecile daar natuurlijk geen minderjarige jongens mee.

Ernst Bol: Ernst Bol is een weekdierkundige van middelbare leeftijd. Hij is werkt bij het Seba-instituut en wil erg graag de schelpen zo snel mogelijk in bezit krijgen. Hij weet niet zo goed wat hij moet doen als hij erachter komt dat Rochèl eerder met een minderjarige jongen is weggelopen.

Dijk, Zafer en Krokewit: Vrienden van Rico. Met deze club gebruikt Rico drugs en voert hij die kleine inbraakjes uit.

Moeder van Krokewit: Huishoudster bij het echtpaar Rochèl. Komt binnen op seksueel gespannen moment.


Perspectief:
Dit boek heeft een meervoudig personaal perspectief, wat inhoud dat het perspectief wisselt tussen meerdere personages. Hier zijn dat Rico, Rochèl, Ernst en Cecile. Het is geschreven in hij/zijperspectief en je leert dus telkens de gedachten van andere personages kennen. Het boek draait om Rico en Rochèl, Ernst en Cecile worden eigenlijk meer gebruikt om de karakters van Rico en Rochèl verder uit te werken.
Doordat je het verhaal leest uit verschillende oogpunten, krijg je een veel betere kijk op de situatie en hoe deze de verschillende personages beïnvloed. Als je bijvoorbeeld in het verhaal alleen door de ogen van Rochèl had gekeken, had je een heel ander beeld gekregen van Rico’s gevoelens voor Rochèl.
Ook werkt het perspectief spanningsverhogend. Doordat je meer weet van de situatie dan de personages zelf, creëer je een spanning die de lezer geboeid houd.

Tijd:
In het verhaal verstrijken 9 dagen, van dinsdag t/m woensdag een week later. Deze negen dagen worden chronologisch verteld, maar er komen wel wat flashbacks in voor. In deze flashbacks wordt door middel van herinneringen het verleden van Rochèl en Cecile Rochèl uit de doeken gedaan. De flashbacks gaan tot ongeveer veertig jaar terug, toen Rochèl en Cecile gingen trouwen. Er komen ook veel tijdvertragingen in het verhaal voor: gevoelens worden erg uitgebreid beschreven en er worden soms alinea’s uitgetrokken voor wat in het echt een paar seconden duurt.
De verteltijd is 238 bladzijdes, opgedeeld in 12 hoofdstukken.

Thema:
Het thema van het boek zijn passies en wat die teweeg kunnen brengen. In het boek vind je de passie van Cecile voor haar schelpen en de passie van Rochèl voor Rico.

Motieven: 
- Vissen spelen door het boek heen een belangrijke rol. Het begint met de dode goudvissen in het vijvertje, waarvan bijna elke dag eentje doodgaan, terwijl het gezonde vissen waren. Er wordt ook verteld dat een dode vis op je deurmat ´jij ligt binnenkort op de bodem van de rivier(jij gaat dood)’ betekend. Ook zegt Rochèl op een passioneel moment tegen Rico: 'Goudvisje van me, zeepaardje. mijn lieve kleine tijgerhaai.' Het zeepaard heeft nog een extra belangrijke rol. Rochèl zegt op een moment in het boek, dat hij het gebladerde zeepaardje het mooiste dier van de zee vindt. Nadat Rico Rochèl heeft neergestoken(trouwens precies op de plek waar zeepaardjes hun jongen dragen), brengt Rico hem een zakje water met daarin een zeepaardje.
- Rico’s kleren komen ook elke dag wel een keer voor. Of het gaat over zijn Harley jack of over zijn chicagobull’s T-shirt(waar de opengesperde bek van een tijger opstaat). Kleren zijn erg belangrijk voor Rico en dit komt vaak terug. Rochèl verstopt ook een keer het T-shirt, gewoon om het bij zich te kunnen hebben.

- Er komen ook meerdere symbolen in voor. Zo staan schelpen voor liefde en dood, vleugels voor vrijheid en engelen en vissen(karpers staan voor kracht en volharding en de dode goudvissen waren soms zo groot dat het bijna karpers waren).

Veel motieven lijken er naar te wijzen dat de relatie tussen de oude man en de jongen al vanaf het begin verdoemd is tot mislukking.

Ruimte:
Het verhaal speelt zich grotendeels of in de villa aan de Noordzeekust. Na heel veel gereid te hebben(hiervoor woonde ze op de Filippijnen) is het echtpaar opeens weer terug in Nederland. Je hoort wel verhalen over alle plaatsen waar Rochèl is geweest.
Ook het weer speelt een belangrijke rol. Als het warm wordt trekt Rico soms zijn T-shirt uit, wat sterke gevoelens opwekt bij Rochèl.

Stijl:
Wat ik erg leuk gedaan vond, was dat de schrijfstijl erg per personage verschild. Zo praat Rico erg plat(‘Net zulke tyfuszooi als vorige week zeker!’ en ‘Ken die ouwe z’n eige niet verzorgen?’), terwijl Rochèl juist heel netjes praat(‘Ze had al snel ruiterlijk toegegeven dat zij in dit opzicht faalde als echtgenote en met onthutsend aplomb te kennen te geven dat hij zich daar niets van aan moest trekken en haar maar gewoon moest compromitteren.’). Wat wel een mooi detail is, is dat Rochèl door het boek heen een beetje het taalgebruik van Rico gaat overnemen.
De zinnen in het boek zijn redelijk lang met veel bijzinnen. Hier heb ik me echter nooit aan gestoord.