Publieke werken door Thomas Rosenboom

A. Zakelijke gegevens
Publieke Werken
Thomas Rosenboom
1999

B. Korte Inhoud

Het boek vertelt eigenlijk twee verhalen over de twee neven in 1888. De ene woont in Amsterdam, de ander in Hoogeveen. Pas ver in het boek kruisen de twee elkanders pad.
Het is 1888. Walter Vedder woont op de Prins Hendrikkade tegen over het nieuwe centraal station, dat bijna af is. Vedder is vioolbouwer, hoewel hij goede violen bouwt kan hij niet concurreren met grote vioolbouwers zoals Syde-violen. Hij is ooit getrouwd geweest, maar toen bleek dat Vedder onvruchtbaar was heeft zijn vrouw hem verlaten voor een andere vrouw. Vedder schrijft onder zijn pseudoniem Veritas brieven naar de kranten waarin hij commentaar geeft op het beleid van publieke werken.
Op een dag leest Vedder in de krant, dat op de Prins Hendrik kade een enorm hotel gebouwd gaat worden. Het Victoria hotel. De hotelonderneming wil een aantal huizen opkopen, waaronder het huis van Walter Vedder. Onmiddellijk beseft Vedder hoeveel macht zijn onderhandelingspositie hem geeft. Ook al is hij maar iemand uit de lage middenstand. Hij heeft iets wat het Victoria hotel moet hebben en wat zij nergens anders kunnen krijgen. Hij heeft meteen al zin in het onderhandelingsspel, dat hij straks zal mogen spelen.

De NV Victoria Hotel biedt twintigduizend gulden voor Vedders huis. Het is veel meer dan hij had verwacht, maar omdat Vedder het gevoel heeft dat hij oppermachtig is en elk bedrag voor zijn huis kan krijgen, vraagt hij vijftigduizend.
In dezelfde tijd, maar dan in Hoogeveen, krijgt Vedders neef, de oudere apotheker Anijs, een concurrent. Anijs is een bekend man in zijn woonplaats en hij vindt het in eerste instantie niet erg dat er nog een jongere apotheker bij komt. Hij wordt immers al oud en wanneer hij ermee ophoudt is het goed dat er iemand is die het kan overnemen. Wanneer hij ontdekt dat de nieuweling, anders dan hijzelf, een universitaire graad in de farmacie heeft, wordt het hem heet onder de voeten. Hij voelt zich voorbijgestreefd. De jonge apotheker kan het ook meteen goed vinden met de burgemeester en dokter Amshof, twee figuren waarvoor Anijs altijd te min is geweest. In plaats van zijn op werk in de apotheek, stort hij zich op zijn werk voor de medemens. Vlakbij Hoogeveen is een klein turfstekers gehucht. De omstandigheden zijn er slecht en de armoede is groot. Anijs belooft de mensen daar zijn hulp, maar hij weet eigenlijk niet hoe hij ze zou kunnen helpen. Ze moeten weg uit het veen, maar voor zo'n verhuizing is veel geld nodig.
Dit is het moment dat de twee verhalen met elkaar in verband komen. Anijs moet voor een bewoner van het veen gehucht, de heer Bennemin, een viool verkopen via zijn neef Vedder. Als de twee heren elkaar spreken, besluit Vedder zijn vijftigduizend gulden te investeren in de verhuizing van de veenbewoners. De hele kan groep van zijn geld naar Amerika worden overgevaren waar werk zat is. Eenmaal daar kunnen de families hem met rente terugbetalen. Het enige probleem is dat de hotelonderneming nog steeds niet aan zijn vraagprijs wil voldoen.
Alles wordt geregeld, de turfstekers ondertekenen de contracten en er wordt een vertrek datum vastgesteld. Ondertussen is de bouw van het Victoria Hotel begonnen. Vedder zit de hele dag in het oorverdovende lawaai van de bouwmachines. Het werkt op zijn zenuwen, maar hij blijft ervan overtuigd dat de NV Victoria aan zijn eisen zal voldoen. Hij kan nu ook niet meer zakken met zijn vraagprijs, want voor de oversteek naar Amerika is vijftigduizend gulden nodig.
De datum van vertrek breekt aan. Anijs begeleidt de groep turfstekers naar het station. Met pijn in zijn hart neemt hij afscheid. Nu betekent hij niets meer. Hij gaat nog een maal naar het verlaten turfstekers gehucht, waar hij tegen een bijenkorf aanloopt en zo verschrikkelijk vaak gestoken wordt dat hij in het ziekenhuis terecht komt.
In Amsterdam kunnen de families zonder problemen naar Amerika vertrekken. Het geld hoeft pas betaald als zij daar aankomen. Vedder heeft nog even de tijd, maar al snel wordt duidelijk dat hij zijn geld niet zal krijgen. Het Victoria hotel bouwt om hem heen. Tijdens de feestelijke opening van het nieuwe hotel springt Vedder vab het dak.
Anijs heeft de opening van het hotel meegemaakt, maar hierna is zijn toestand weer zo verslechterd dat hij weer in het ziekenhuis ligt. Hier ontvangt hij een telegram uit Amerika. Toen de turfstekers aankwamen hoorden ze dat er niet was betaald en mochten ze het land niet in. Maar het factors bedrijf dat zou zorgen voor de afbetaling van de schulden was door de politie beschuldigd van uitbuiting. Hierna was het bedrijf spoorloos verdwenen. Heel het kantoor was ontruimd en hierdoor kon de overheid niet meer uitzoeken wie er verantwoordelijk was voor de oversteek van de families. De turfstekers waren niet teruggestuurd maar volkomen vrij.

C. Uitgebreide Mening
In het boek kwamen de gebeurtenissen best echt op me over, ik had wel het gevoel er in te zitten, ondanks het feit dat we nu 120 jaar verder zijn. De ervaringen in dit boek zijn allemaal nieuw voor me, alleen die van de bijen niet, maar die was niet in zo'n overdreven mate. Verder kwamen er geen dingen in voor die ik herkende. Ik moet zeggen dat ik niemand ken die van het dak afgesprongen is. Het idee is ook erg origineel, ik ken geen boeken/verhalen die over hetzelfde onderwerp gaan. Ook de beschrijving van de gebeurtenissen

De personen in het boek waren absoluut geen types, maar personen die in de loop van de tijd veranderen. Aan Vedder irriteerde mij zijn gedrag, hij bleef denken dat hij alle macht had in "zijn" onderhandelingen. Hij zag het pas in toen het te laat was. Anijs verwonderde mij door op het einde van het boek zichzelf te gaan besnijden, ik snap niet waarom hij het deed.


Al met al vond ik het verhaal lastig om te lezen, er zaten best veel "dwaalsporen" in. Bijvoorbeeld: Vedder gaat op een dag op de veemarkt kijken. Dan begint plotseling een stier een koe te dekken. Een klein jongetje vraagt zijn moeder wat die twee aan het doen zijn. Zij weet, door de omstanders in verlegenheid gebracht, niks te antwoorden. Vedder redt haar uit deze wat lastige situatie door te zeggen dat de stier de koe naar het hek duwt. Hierna lopen ze samen verder en Vedder voelt zich weer deel van een gezin.
Dit stukje komt verder niet meer terug, maar als je het leest dan verwacht je van wel. Het boek was vooral op het einde erg spannend, voornamelijk hoe het zou aflopen met de onderhandelingen en ook de laatste daad van Vedder kwam vrij onverwacht. Ook het einde was onverwacht, niet het terugsturen van de turfstekers, maar het vrij zijn in een nieuw land, met een nieuw leven voor zich.

De zinnen war ingewikkeld, maar niet extreem lastig, ook de woordkeuze was in dezelfde stijl als de zinsbouw en de rest van het boek. Wel kon ik me bij de zinnen precies voorstellen wat er gebeurde. De verhouding dialogen - beschrijvingen zal ongeveer één op twee zijn geweest, wat genoeg was om het verhaal een dynamische indruk te geven terwijl er niks ontbrak.