Publiek geheim door J. Bernlef

Auteur: J. Bernlef (pseudoniem voor H.J. Marsman) Titel: Publiek Geheim
Uitgever: Querido
Jaar van uitgave: 1987 (In dat jaar ook bekroond met de AKO Literatuur Prijs) 242 bladzijden
Het boek is een psychologisch roman, er wordt namelijk veel geschreven over het denken van de hoofdpersonen. Ik heb gekozen voor Publiek Geheim omdat dit boek een van de beste boeken is van Bernlef. Bernlef is een schrijver wiens boeken vaak bekroond zijn en dus hoop ik dat het een leuk en spannend boek is. Het boek heb ik ongeveer in anderhalve week uitgelezen. De schrijfstijl van Bernlef beviel mij goed alleen het verhaal sprak mij niet echt aan. In het hele boek gaat het eigenlijk alleen maar om de film en de daarmee samenhangende "gebeurtenissen". Van mij had er net iets meer actie of een iets breder onderwerp in gemogen. Samenvatting Istvan Ber krijgt de opdracht om een film te maken over het leven van de schrijver Tomas Szass, hij wordt hierbij geholpen door Clara. Tomas heeft in de tijd dat het buurland hen aanviel een toespraak gehouden waarin hij pleitte voor meer vrijheid. De regering pikte dit niet en liet hem gevangen nemen. Tomas is vrij gekomen, na geestelijk gebroken te zijn en wordt gedwongen om een verklaring te tekenen waarin hij afstand doet van zijn uitspraken. Dit wordt geheim gehouden voor het volk maar iedereen weet ongeveer wel wat er gebeurd is. Istvan wil dit in zijn film verwerken maar wordt tegen gewerkt door de regering. Clara verzamelt ondertussen alle weg gegooide film beelden om zo haar eigen film te kunnen maken. Janos Baross grijpt namens de regering in en ontslaat Clara en zorgt ervoor dat de film gevormd wordt naar de wensen van de regering. In deze nieuwe versie wordt bijna niet gesproken over de revolutie (in het boek "de gebeurtenis" genoemd) en wordt dus zo erg ongeloofwaardig en lachwekkend. Tomas overlijdt, maar net voor zijn dood bekent hij alles aan Clara en haar vriendin terwijl zij dit filmen. Clara en haar vriendin Judith maken zo hun eigen film met daarin de waarheid over "de gebeurtenissen". Clara vraagt Istvan deze film uit te zenden in plaats van de film van Baross, maar Istvan heeft hier het lef niet voor. Hij wordt door zijn bazen naar Amerika gestuurd. Clara en Judith besluiten dat ze de film aan kleine groepjes mensen gaan laten zien. Het verhaal speelt zich af in 1980, dit weet ik omdat in het boek Tomas sterft en op zijn graf staat dat hij in 1980 is overleden. Het verhaal speelt zich af in een Oost-Europees land dat niet met name genoemd wordt. Dit wordt letterlijk geschreven maar ik had het ook af kunnen leiden aan het communisme in het boek.
De hoofdpersonen Istvan Ber: een man midden in de veertig, getrouwd met twee kinderen. Hij maakt films voor een filmbureau en is beroemd om zijn goede films. Hij heeft niet erg veel lef en is bang om publiekelijk af te gaan. Hij is niet erg trouw want in het boek wordt genoemd dat hij is vreemd gegaan tijdens zijn huwelijk en zijn vrouw bijna had verlaten voor iemand anders. Tomas Szass: een 86 jarige man met een indruk wekkende reputatie. Zijn boeken zijn in heel Europa bekend en breken zelfs in Amerika door. Vroeger zat hij bij een illegale politieke partij die streefde naar meer vrijheid. Hij hield op een plein een rede voor een grote menigte tijdens een inval van het buitenland. Zijn regering was hier niet blij mee en liet hem oppakken. Na hem te confronteren met de dood van zijn moeder sloeg hij door en tekende een verklaring waarin hij afstand zei te nemen van zijn rede. Hij heeft dit geheim altijd bij zich gedragen en net voor zijn dood in 1980 vertelt hij dit. Hij overlijdt en krijgt een staatsbegrafenis. Clara: zij is 26 en geboren in het jaar van "de gebeurtenissen". Ze is net afgestudeerd aan de filmacademie en deze film is haar eerste opdracht. Ze is nog erg jong en heeft niet door dat het tegenwerken van de regering erg gevaarlijk kan zijn. Ze streeft naar de waarheid en wil dus het hele volk de ware gebeurtenissen laten weten rond het leven van Tomas. Ze heeft net een moeilijke relatie achter de rug en verlangt weer naar een vriend om haar te steunen in haar streven naar perfectie. Het boek draait om bedrog en om geheimen. De regering bedriegt het volk maar het volk heeft dit allang door. Het lijkt alsof de regering zelf haar eigen leugen gaat geloven. Clara haar film is een geheim waarin de leugens ontmaskerd worden. Ook Tomas leven is een geheim geworden en zit vol met bedrog. Het boek is geschreven vanuit vertellers perspectief. Dit is nodig omdat je telkens met verschillende personen te maken en zo dus alles kan zien van uit verschillende personen. Je bent nu een alwetende lezer geworden. De hoofgedachte van dit boek is: Istvan wil een film maken over de geheime gebeurtenissen rond Tomas leven, hij wordt tegengewerkt door de regering en wordt zo gedwongen een leugenachtige film te maken. Zijn assistente Clara maakt wel een waarheidsgetrouwe film en is vast beraden deze uit te geven. De titel is Publiek Geheim geworden om dat de hele film gaat over een publiek geheim. Het is officieel een geheim maar iedereen kent het en dus is het een publiek geheim. Beoordeling - Het verhaal is op zich goed bedacht en origineel. Er zat vond ik alleen iets te weinig spanning in en had iets breder kunnen zijn. Met breder bedoel ik een groter en uitgebreider onderwerp. Toch is het leuk om iets te lezen over hoe mensen zich verzetten tegen de gevestigde macht. - Het leukste gedeelte vond ik het stuk waarin Clara Istvan confronteert met zijn lafheid. Istvan durfde niet de film van Clara te vertonen en gaat naar het buitenland. Op het vliegveld gaat Clara hem uitzwaaien en zo wordt hij nog met haar geconfronteerd. - Sommige handelingen in het boek worden iets te uitvoerig beschreven. Een voorbeeld hiervan is dat iemand koffie gaat zetten en helemaal beschreven wordt hoe dit gebeurt. Dit werd na een tijdje saai. Ook de brieven die Tomas van zijn vrouw ontving of de aantekeningen uit zijn dagboek werden opgeschreven dit vond ik niet echt van belang. - Dit boek is voor mij niet te verglijken met een film. Dit komt omdat ik mij hiervoor nog nooit geintreseerd heb voor zulke onderwerpen. Dit onderwerp is ook origineel en ook daarom zijn er denk ik maar heel weinig films over gemaakt. - Het boek heeft mij laten zien hoe het is om te leven onder een regering die censuur uit oefent. Het heeft mij laten zien hoe blij wij mogen zijn met onze regering die ons toelaat overal een eigen mening over te hebben. - Het taalgebruik is al wel van 14 jaar geleden maar nog niet echt verouderd. Er stonden weinig ouderwetse woorden in en was dus goed te begrijpen. Het enige minpunt is dat het soms een stukje te langdradig was. - Mijn eindoordeel over dit boek is redelijk positief. Het is makkelijk te lezen en niet heel erg dik. Soms is het een beetje saai en eenzijdig maar als je dan even stug door leest wordt het van zelf weer interessant. - Ik zou andere aan willen raden dit boek te lezen omdat je het aardig snel uit hebt en het toch 3 punten waard is. Verder is het een origineel onderwerp en interessant om te lezen hoe het is om onder censuur te leven.