Problemski Hotel door Dimitri Verhulst

Titel: Problemski Hotel
Auteur: Dimitri Verhulst
Gebruikte druk: 1e druk, 2003
Verschijningsdatum: 1e druk, 2003
Aantal bladzijden: 109
Uitgegeven bij: Uitgeverij Contact

Samenvatting

We kijken mee over de schouder van een fotograaf, Bipul Masli. Hij staat op het punt om dé foto te gaan maken die zijn carrière zal maken, van een stervend jongetje. Hij heeft één kleurenrolletje bij zich, terwijl hij normaal gesproken eigenlijk altijd zwart-wit foto’s maakt. Hij mist alleen één ingrediënt voor de perfecte foto: vliegen.

Flutopia, 1974
Terug in de tijd; Bipul heeft voor zijn twaalfde verjaardag zijn eerste fotocamera gekregen. Hij fantaseert over hoe hij zijn zus en haar vriendinnetjes naakt gaat fotograferen. Bipul neemt zijn camera mee naar De Natte Namiddag, een kroeg. Daar worden ze overvallen door de rebellen. Instinctief fotografeert Bipul deze gebeurtenis en beseft pas later dat zijn zus is doodgeschoten. Een journalist koopt zijn foto’s en zo is zijn leven als persfotograaf begonnen.

Ergens tussen Dwingeland en Engeland
Bipul zit samen met andere vluchtelingen verstopt in een container maar ze worden gevonden door de politie. Ze worden overgebracht naar een asielzoekerscentrum in België. Hier krijgen ze ieder 1500 punten toebedeeld om levensmiddelen van te kopen. Iedere week mogen ze eenmaal per week naar de vestiaire om bijvoorbeeld een muts te kopen voor 25 punten.

Niemand kapt zoals kapster Ramona kapt
Rajib, een mede-asielzoeker, brengt een bezoek aan de kapster. Eens in de zoveel tijd kun je bij de receptie een bonnetje krijgen dat recht geeft op een knipbeurt in kapsalon Ramona. Ramona is tevens de kapster. Ze is dik en ze stinkt. In de kapsalon zijn nog meer klanten aanwezig en Rajib voelt hoe ze hem bekijken en verstaat de taal goed genoeg om de beledigingen te begrijpen.

Ribbedebie is Cherribi
Cherribi, ook een mede-asielzoeker, heeft besloten om de oversteek naar Engeland te wagen. Op het nieuws horen ze in het asielzoekerscentrum dat er een container is onderschept onderweg naar Ierland met acht dode vluchtelingen aan boord. Gelukkig ontvangen ze een telefoontje van Cherribi; hij is in de verkeerde container gestapt en zit nu in Spanje.

Inburgeringsoefening No 174 BLZ18: ‘Roger Van de Velde vertelt een mop op café’
In het voetbalteam van Lode speelt sinds kort een neger mee. Lode probeert te achterhalen of het echt zo is dat negers een langere penis hebben en tijdens het douchen ziet hij dat dit inderdaad het geval is. Voor hij het wist vroeg hij: ‘Hoe komt het toch dat negers zo’n lange hebben?’
De neger legt hem uit dat hij een baksteen aan zijn penis moet binden om ‘m uit te rekken. Lode doet dit en na een week vraagt de neger naar de vorderingen.
‘Hij is nog geen centimeter gegroeid, maar hij ziet wel al zwart.’

Rocky
De kamergenoot van Bipul is Igor, een Oekraïner en profbokser. Igor zegt niet veel, en wat hij zegt is in gebrekkig Frans. Niemand weet precies waarom hij asiel heeft aangevraagd. Bipul durft pas te gaan slapen wanneer Igor slaapt.

Geen enkel geluk ontslaat de mens van zijn verdriet
Lídia wordt geïntroduceerd. Ook zij verblijft in het asielzoekerscentrum. Ze is nog minderjarig en alleen vertrokken uit haar moederland. Bipul is gefascineerd door haar, en hoewel hij haar vader had kunnen zijn belanden ze samen in bed.

Schaken voor gevorderden
Bipul speelt een potje schaak met Shaukat, een mede-asielzoeker. Shaukat is niet erg populair onder de andere asielzoekers omdat hij zijn vrouw sloeg en ze niet geloven dat hij echt een politieke vluchteling is. Bipul wint het potje schaak maar krijgt van Shaukat niet de beloofde sigaretten.

Rocky II
Igor krijgt post, de uitslag van zijn asielaanvraag. In de brief staat dat zijn asielaanvraag is geweigerd; binnen vijf dagen moet hij het land verlaten. Omdat ze niet perfect Nederlands kunnen lezen en er geen tolk beschikbaar is moeten ze de brief met een woordenboek woord voor woord vertalen.

Almanak der malcontenten
Bipul kan niet slapen door het lawaai. De moslims in het asielzoekerscentrum houden ramadan en leven daarom nu ’s nachts. Met de muziek aan.

Slapelozen voeren gesprekken die slapers niet kennen
Bipul speelt met een van de mede-asielzoekers, Maqsood, een spelletje. Ze spreken niet dezelfde taal dus Bipul snapt niks van het spelletje. Hij verliest dan ook en moet zeven sigaretten aan Maqsood geven.

Onze triestige kinderen zijn de toekomst
Een jongetje, Stipe, is voor het eerst naar school geweest. Hij kon de lessen moeilijk volgen omdat hij de taal niet verstaat. Toch kwam hij blij terug; ze hadden samen zijn verjaardag gevierd. Volgens Vlaamse traditie, zo hadden ze hem wijsgemaakt, die bestond uit het schrijven van wensen op de buik van de jarige. Bipul leest de wensen: ‘smerige makkak, keer terug naar je land.’

Een foutief hakenkruis is waarschijnlijk van de hand van een fascist
Maqsood heeft de oplossing gevonden voor het krijgen van een verblijfsvergunning: hij moet trouwen met een Belgische vrouw. Hij vraagt Bipul mee om in de discotheek, waar ze één keer per maand naartoe mogen, op zoek te gaan naar een vrouw. Dit loopt niet helemaal zoals ze willen. Ze komen bijna de discotheek niet binnen, moeten betalen om te plassen, en vinden geen vrouw.

Schuilen in het land van Eddy Merckx
Iedereen heeft de pik op Ifeanyi Akwuegbu. De bewoners van het asielzoekerscentrum mogen gebruik maken van leenfietsen. Maar doordat Ifeanyi geen fatsoenlijke bocht kan fietsen en een gevaar is op de weg, moeten ze allemaal een verkeersexamen afleggen.

De voortplanting van de zucht
Bipul luistert mee met een gesprek dat Lídia voert met haar moeder, die nog woont op de grens tussen Illyrië en Pelasgië. Lídia liegt tegen haar moeder dat alles goed gaat, dat ze in Londen zit en werk heeft gevonden. Haar moeder is dement en vertelt een stuk of vier keer dat haar neef ook gaat vluchten en dat ze zal zeggen dat het goed gaat met Lídia.

Weinig gaat er boven een ongelukkig huwelijk
Maqsood heeft een nieuw plan bedacht: hij gaat naar een vrijgezellenavond in Danszaal Casanova. Maar ook dit is geen succes. Hij besluit daarom een contactadvertentie te plaatsen.

‘Varen is belangrijk, leven niet’ (Plutarchus)
Lídia vertelt Bipul dat ze de oversteek naar Engeland wil gaan wagen en vraagt Bipul met haar meegaat. Bipul kan niet begrijpen dat ze hem, een oude vent, meevraagt. Daarnaast heeft hij zo zijn bedenkingen bij deze onderneming en de risico’s die het met zich meebrengt.

Na te laten werk
Sedi, een mede-asielzoeker, heeft zelfmoord gepleegd. Sedi deelde zijn kamer met Pius, die nu het geluk heeft dat hij tijdelijk een kamer voor zichzelf heeft. De bezigheid die Pius zichzelf heeft aangemeten om de verveling tegen te gaan is het schrijven van een soort reisgids over het asielzoekerscentrum: “the Lovely Planet’s Guide Problemski Hotel.” Hierin vernoemt hij onder andere op welke plaatsen in het centrum je het meeste aantal uren zon hebt.

Rocky III
Martina, een mede-asielzoeker, is verkracht en wil haar baby niet. Ze is al zeven maanden onderweg dus abortus is geen optie. Ze besluiten Martina in het geheim te laten bevallen en Igor het kind te laten vermoorden. Igor kan dit echter niet en laat Martina het zelf doen. Bij de receptie melden ze dat het kind doodgeboren is.

Inburgeringsoefening No: 4545KFSD45bis ‘Louis Paul Boon vertelt een grol in ‘t estaminet’
De mop uit Inburgeringsoefening No 174BLZ18: ‘Roger Van de Velde vertelt een mop op café’ wordt nogmaals verteld, maar dan in spreektaal.

Jingle all the way
Het is kerst. Ze hebben die ochtend Sedi en het kind van Martina begraven. Lídia is vertrokken zonder Bipul en vaart nu op zee. Bipul maakt zich zorgen over haar.

Negatieven
Een persfotograaf komt langs bij het asielzoekerscentrum om foto’s van de bewoners te maken. Bipul irriteert zich aan de fotograaf en wil eigenlijk liever niet op de foto. De fotograaf doet er enorm lang over om een foto te maken en Bipul vraagt zich af of hij wacht tot er een vlieg op zijn hoofd landt.

Nawoord
In het nawoord bedankt Dimitri Verhulst het Arendonkse asielcentrum Totem, waar hij enkele dagen heeft verbleven om dit boek te kunnen schrijven.

Titelbeschrijving
Op bladzijde 90 wordt het boek genoemd dat Pius aan het schrijven is. Het is een soort reisgids over het asielzoekerscentrum. Dit boek heet de “Lovely Planet’s Guide Problemski Hotel.”

Hoofdpersonages
Bipul Masli
Bipul Masli is het hoofdpersonage. Hij wordt geïntroduceerd als fotograaf. Op jonge leeftijd verliest hij zijn zus, dit heeft veel indruk op hem gemaakt. De precieze reden wordt niet genoemd maar Bipul moet zijn moederland verlaten en komt in België terecht als asielzoeker.

Igor Strawinsky
Igor is de kamergenoot van Bipul. Hij is een Russische profbokser die niet veel zegt. De reden van zijn asielaanvraag is niemand bekend en eigenlijk is iedereen een beetje bang voor hem.

Rajib, Cherribi, Shaukat, Pius, Anna, Maqsood, Stipe, Ifeanyi, Sedi, Martina
Mede-asielzoekers. Deze personages worden niet heel erg uitgediept, maar fungeren meer als personages om het leven in een asielzoekerscentrum te illustreren.

Lídia
Lídia komt na Bipul in het asielzoekerscentrum terecht. Bipul is direct gefascineerd door haar en ze krijgen een soort van relatie. Maar wanneer ze elkaar beter leren kennen blijkt het leeftijdsverschil toch wel uit te maken. Lídia heeft nog dromen voor de toekomst waar Bipul deze niet meer heeft.

Genre
Roman

Plaats en tijd
Het verhaal begint in Hargeisa, dat in Somalië ligt. Dit is waarschijnlijk het moederland van Bipul.
Het grootste deel van het verhaal speelt zich echter af in het asielzoekerscentrum dat zich bevindt in België, een exacte plaatsnaam wordt niet genoemd. In het nawoord vertelt Dimitri wel dat hij enkele dagen heeft doorgebracht in het asielzoekerscentrum in Arendonk maar in het verhaal zelf wordt hier niet aan gerefereerd. Het asielzoekerscentrum wordt verder ook niet plastisch omschreven. Wel wordt uit het verhaal duidelijk dat de faciliteiten zeer miniem zijn waardoor je het verhaal vanzelf in een niet erg luxueuze omgeving gaat plaatsen.
Het verhaal speelt zich niet in chronologische volgorde af. Het eerste deel van het boek speelt zich eerst af in 1984 en daarna in 1974, wanneer Bipul nog zijn “normale” leven leidt. De rest van het verhaal speelt zich wel af in chronologische volgorde, rond de aanslag van 11 september 2001. Dit is geeft een extra dimensie aan het verhaal; door die aanslag is het beeld van veel mensen over asielzoekers maar ook buitenlanders in het algemeen veranderd.

Schrijfstijl
Dimitri Verhulst schrijft erg to the point. Weinig omschrijvingen van de omgeving of van de personages. Maar toch geeft hij je precies genoeg informatie om een levendig beeld te schetsen in je gedachten. Het is een Vlaamse schrijver, wat je merkt aan zijn taalgebruik. Maar persoonlijk stoort dit me niet en ik begreep alles ook goed.

Vertelwijze of vertelperspectief
Het verhaal wordt verteld vanuit het ik-perspectief door Bipul.

Thema en motieven
Thema
Het thema is asielzoekers. De verhaallijnen van de verschillende personages laten zien hoe het leven in een asielzoekerscentrum er aan toe gaat.

Motieven
Een van de motieven in dit verhaal is eenzaamheid. Veel van de personages die worden besproken zijn daar alleen, sommige wel met familie, maar ze blijven zich eenzaam voelen doordat ze eigenlijk aan hun lot over worden gelaten.
Verveling is een duidelijk motief. De asielzoekers wachten eigenlijk de hele dag op de uitslag van hun asielaanvraag. Om de tijd te doden verzinnen ze allerlei activiteiten, vaak niet heel zinvolle.
Een ander motief is schaarste. Eigenlijk is er van alles te weinig. Er is te weinig water, te weinig eten, te weinig ruimte. Dit beïnvloedt het leven van de asielzoekers en de manier waarop ze met elkaar omgaan.

Auteur
Dimitri Verhulst (1972) debuteerde in 1999 opgemerkt met de roman De kamer hiernaast, en twaalf jaar later heeft hij daar al tien andere titels aan toegevoegd. Behalve proza schrijft Verhulst ook poëzie (Liefde, tenzij anders vermeld, genomineerd voor de Buddinghprijs), columns (voor de krant De Morgen) en theater (zoals het toneelstuk Aalst dat de halve wereld rondreisde en in 2007 nog werd opgevoerd door het National Theatre van Schotland). Hoewel zijn roman Problemski Hotel uit 2003 inmiddels in meer dan tien talen leverbaar is, breekt Verhulst bij het grote publiek pas door met De helaasheid der dingen, een roman waarvoor hij de Gouden Uil Publieksprijs 2007 kreeg en waarvan een verfilming is gemaakt.
Bron: www.dimitriverhulst.net

Eigen mening
Ik vond het een ingrijpend boek. Als je niet zelf in een asielzoekerscentrum woont en er nog nooit bent geweest kun je je niet voorstellen hoe het leven daar is. Het lijkt me vreselijk om de hele dag maar te wachten en eigenlijk geen richting te kunnen geven aan je leven. Dimitri Verhulst schrijft op zo’n manier dat het fijn leest, met hier en daar een beetje humor. Dat houdt het allemaal een beetje luchtig.