ZAKELIJKE GEGEVENS RONALD GIPHART, Phileine zegt sorry, Amsterdam, 2003, vijfde druk (1996), 262 blz. (Reeks: Moderne Nederlandse literatuur) Motto Het motto is een spotprent van Gummbah. De spotprent heet "Meisje met een ondraaglijk hoog IQ". Op de achtergrond zie je twee mensen die. De ene zegt tegen de andere: “Nog koffie?” En dan zegt de andere: “Ja graag”. Op de voorgrond zie je een meisje aan een bureau met haar handen in het haar. Ze roept gefrustreerd, "OH God! … wat zijn ze dom!!!!" Korte inhoud Op een dag vertelt Max aan Phileine, dat hij een anderhalf jaar naar New York gaat voor zijn toneelstudie, de toneelopvoering van Romeo and Julliet. Een paar weken nadat Max is vertrokken besluit Phileine naar Max toe te gaan. In het vliegtuig op weg naar New York ontmoet ze Lena en Fabian. Fabian en Lena brengen haar met een limousine naar het appartement van Max. Daar ontmoet ze Gulpje (een Vlaamse bitch), Jules (“het levende brilmontuur”) en Leonard. Die avond, als Max terug is van een generale repetitie, is er een welkomstfeest voor haar. Daar ontmoet ze nog Ruth en Joanne (die allebei in Romeo and Julliet spelen), L.T. (vriendje van Joanne en de reserve ontbijtweerman van het CBS) en Benny en Mark (twee homo’s). Phileine belt haar moeder om te vertellen waar ze is. Dan gaat ze met Gulpje naar een restaurant. Het blijkt dat Gulpje heel gemeen kan zijn. Philiene mag haar wel. Vervolgens gaat Phileine New York bekijken met Fabian. Samen maken ze een afspraak, dat als ze elkaar onder andere omstandigheden zouden zien, ze met elkaar naar bed zouden gaan. Die avond gaat Phileine uit eten met Benny & Mark, Jules en Gulpje. Max zou ook moeten komen, maar die komt te laat. Hij heeft een paar acteurs meegenomen. Wanneer Max haar kust, ruikt ze een andere vrouw, Joanne. Phileine wordt dronken en de rest van die avond herinnert ze zich niet meer. Het is de dag van de voorstelling van Romeo and Julliet. Phileine gaat op een bankje in Washington Square Park ontbijten. Opeens begint het met stortregenen, dus gaat Phileine schuilen bij een deli. Daar praat ze even met een vrouw en rent ze gauw weer weg. Daarna komt ze Lena tegen. Ze gaan samen wat drinken, maar omdat Phileine een heel goor verhaal vertelt wil Lena snel weer weg. Als Phileine terug komt in Max’s appartement ziet ze dat Gulpje haar truitje aanpast, dat vindt Phileine heel leuk. Dan gaan Phileine, Gulpje, Jules en Benny & Mark naar Romeo & Julliet. Voor de voorstelling komen ze de moeder van Ruth, die Phileine mateloos irriteert, en LT tegen. Romeo & Julliet is een experimenteel toneelstuk. Na een tijdje staan alle acteurs naakt op het podium en raken Max en Joanne elkaar overal aan waardoor Phileine en LT woedend worden. Thuis in Max appartement hebben Phileine en Max een laaiende ruzie, die ze weer bijleggen door lekker veel alcohol te drinken. Dan vertelt Max, dat er nog twee voorstellingen zijn. Phileine wordt woedend en breekt zijn neus. Phileine gaat met Gulpje eten in een Joods restaurant, die beroemd is geworden doordat een vrouw daar ooit een orgasme nadeed. Phileine en Gulpje krijgen het tafeltje waar dat was gebeurd. Drie mannen, die Kwak, Kwak en Kwak genoemd worden, komen bij hun aan tafel zitten. Gulpje en Phileine “faken” dan een orgasme, maar het wordt door de obers niet gewaardeerd, dus ze worden uit het restaurant gegooid. Eenmaal weer terug in Max zijn appartement, komt LT Phileine ophalen. Phileine raakt in een gesprek met Jules en komt er tot haar verbazing achter, dat Jules een man is. Met de speedboot van LT, bekijken hij en Phileine naar de stad en praten ze. Ze hebben dan ook seks. Als Phileine de volgende dag wakker wordt, ziet ze Leonard op de bank TV kijken. Ze krijgt dan, doordat hij er zo ziek uitziet (“echt geen verkoudheid meer”), de drang hem te vertroetelen. Dan komt Jules. Daar krijgt ze weer een laaiende ruzie mee. Even later komt Gulpje terug van college en ze vertelt wat ze allemaal heeft uitgespookt. Vervolgens gaan Gulpje en Phileine naar een café, waar ze over seks praten. LT komt er een tijdje later bij. Hij stelt voor om nog een keer naar de voorstelling van Romeo & Julliet te gaan. De voorstelling is dan alleen nog erger dan eerst. Als Max een condoom pakt gaat Phileine helemaal door het lint; ze stapt op Max af en verstoort de hele voorstelling. Dan geeft ze Max een keuze: of hij komt met haar mee het theater uit, of zij gaat voor altijd bij hem weg. Phileine loopt woedend het theater uit, maar Max komt niet met haar mee. Phileine wordt wakker in het appartement van Fabian. Fabian vertelt haar, dat ze in elke krant staat uit New York. Dan verteld L.T. haar dat ze is uitgenodigd voor de Late show van David Letterman. Eerst verleidt ze Fabian en dan gaat ze naar de Ed Sullivan Theatre, waar de Late show wordt gehouden. In plaats van dat hij haar afzeikt, zeikt zij hem af en maakt daarmee een onvergetelijke indruk. Die avond blijft ze in een gigantisch duur hotel slapen. Ze belt haar moeder op en dan Lala (haar vriendin). Tot haar verbazing neemt Kim (een andere vriendin, die eigenlijk geen vriendin meer is) op. Lala en Kim hebben allebei niet door dat Phileine de laatste vijf dagen in New York heeft doorgebracht. Phileine komt dan tot de conclusie, dat haar vriendinnen (Lala en Kim) geen echte vriendinnen zijn. In de avond komt Max, gekleed in een net pak, naar het hotel. Hij wil dat Phileine mee gaat, maar ze weigert, dus gooit hij haar over zijn rug en draagt haar naar huis.Vanuit daar gaan ze dam met de hele theatergroep en Jules, Benny & Mark en Gurpje naar een Aids-gala. Daar ziet Phileine een jongen met aids op een bankje zitten. Ze gaat naar hem toe en geeft hem wat water. Dan komt ze Jules en Leonard tegen. Jules kaffert haar helemaal uit en Phileine komt er achter, dat Jules en Leonard een paartje zijn en dat Leonard niet verkouden is, maar aids heeft. Phileine gaat dan naar Gulpje toe en scheldt haar uit, omdat Gulpje niet had verteld dat Leonard aids had. Dan gaat Phileine naar Max toe, maar die is erachter gekomen wat zij met L.T. gedaan heeft en hij is heel boos op Phileine, omdat ze het niet goed vond als hij iets met Joanne deed terwijl ze zelf seks had gehad met L.T. Voordat er echter een laaiende ruzie uitbreekt komt Gloria Gaynor op en ze zingt “I will survive”. Iedereen wordt meegesleept in de sfeer die er dan ontstaat, zelfs Max en Phileine. Na het lied komt Phileine het podium op, waar ze een speech houdt. Tenslotte zegt ze sorry aan iedereen. Ze sluit haar verhaal af met: “Sorry dat ik besta…”
ANALYSE 4. Structuur In dit boek lijkt het wel alsof het verhaal een filmscript is, omdat het boek begint met een proloog en op bladzijde 20 begint het hoofdstuk met de woorden ‘volgend shot’ en op bladzijde 36 staat: ‘volgens het script zitten Gulpje en ik nu in een restaurant dat Veselka’s heet’. Op bladzijde 131 wordt het verhaal als volgt onderbroken: ‘Tijdens deze lachbui ga ik er heel even uit voor een mededeling van de sponsor, maar straks kom ik terug met meer over Gulpjes irritant gedrag’. Ook is het zo dat op blz. 200 het laatste deel begint met ‘Aftiteling’. Het boek heeft 262 bladzijden en heeft een hele duidelijk indeling. Er is een proloog en 6 hoofdstukken, met elk een titel. Op elke dag begint er een nieuw hoofdstuk en in elk hoofdstuk zitten ook weer kleine kopjes. Phileine dwaalt heel vaak af (‘Die foto die toen werd genomen heb ik later die avond opgehangen boven Max’ schommelbed, en nog later heb ik de afbeelding: ‘Phileine met de stijve penis’genoemd, wat ik nog weer later besloot te gebruiken als titel van mijn grotendeels nog te leven autobiografie, maar daar heeft niemand iets mee te maken’ blz. 17) maar toch vond ik dat er wel tempo in het verhaal blijft, waardoor het niet gaat vervelen. Het hoogtepunt van het verhaal was voor mij de gebeurtenis in het theater als Phileine voor het eerst de opvoering van Romeo en Julia ziet, omdat dan Phileine voor het eerst echt woedend is. Het eindigt redelijk gesloten, Phileine biedt haar verontschuldigingen aan voor haar gedrag, voor wie zij is, waarmee alle problemen zijn afgesloten. Het is niet helemaal duidelijk of het nog goed komt tussen haar en Max, maar dat is ook niet echt belangrijk voor het verhaal. Het gaat er meer om dat Phileine toch niet alleen maar een bitch blijkt te zijn. Verhaalfiguren Phileine: (Round character) Phileine is, zoals zij zelf vindt, "degene die bot, lomp, stug en onaardig mag doen" (blz. 20) en dat doet ze dan ook. Max noemt haar: "brains beauty beast best" (blz. 30) en ook dat zegt veel over haar karakter. Ze is inderdaad slim, mooi, en goed. Phileine laat zich al binnen enkele bladzijden als een irritant, tweeëntwintigjarige, eersteklas bitch. Ze heeft een hekel aan mensen en aan alles wat al die mensen doen. Ze heeft scherpe opmerkingen en vaak kwetsende humor. Aan het eind van het boek komt de ommekeer: Phileine
verontschuldigt zichzelf voor haar gedrag. "’Ik bied mijn verontschuldigingen aan. Ik zeg sorry. Sorry, Max. Sorry, mensen,’ fluister ik en iets harder - misschien iets te hard - voeg ik er aan toe: ’Sorry dat ik besta.’" (blz. 262) Ik weet niet zeker of er gebruik is gemaakt van een speaking name. Vilein betekend ‘slecht’ of ‘boosaardig’ en misschien dat de schrijver daarom voor de naam Phileine heeft gekozen. Max: (Flat character) Max is Phileines vriend, hij is de reden dat zij naar Manhattan vertrekt. Max is een toneelspeler, op zoek naar zijn grote doorbraak. Hij is eigenlijk de tegenpool van Phileine, kalm, rustig en zachtaardig. De indruk wordt gewekt dat hij zijn carrière belangrijker vindt dan zijn vriendin. "Als ik eindelijk wakker ben, zie ik een afscheidsbriefje van Max op de stoel naast zijn bed. Hij schrijft dat hij al vroeg is weggegaan om toneel te spelen, dat ik voorzichtig moet zijn vandaag en dat we vanavond samen in een restaurant kunnen eten. Eigenlijk staat er: ‘even snel kunnen eten’, dat staat er. Nee, Max is echt blij om mij te zien, dat heb ik duidelijk door." (blz. 42) Gulpje: (flat character) Phileine beschrijft Gulpje als volgt: "Op de bank in het midden van de kamer zit een meisje televisie te kijken. Ze stelt zich voor als Gulpje Degompelaere. Ik vraag of ik het goed gehoord heb. Ja, ze heet Gulpje Degompelaere, ze is Vlaams, haar vader laat haar hier aan een of ander sophisticated instituut een zo hoog aangeschreven economische studie volgen dat ze later kan trouwen en nooit meer hoeft te werken. Aldus Gulpje." (blz. 26) Ook zij is een bitch en ze weet dit van zichzelf: "Ik ben een slecht mens, ik ben het niet waard een levend wezen te worden genoemd, ik ben scum, ik ben the pits!’ Gulpje komt enthousiast naast me zitten en vertelt dat ze zich vanmiddag echt onuitstaanbaar heeft gedragen."(blz. 168). Het verschil tussen Gulpje en Phileine is dat Phileine grenzen kent, ook al overschrijdt ze deze. Gulpje kan "dichtritsen" wanneer dat nodig is, dat wil zeggen; Gulpje is een bitch, maar dat merken veel minder mensen dan mensen dan dat mensen merken dat Phileine een bitch is, omdat Phileine veel grover is. Tijd Er is een periode vooraf, een soort inleiding. In deze periode gaat Max naar New York. Dit is een tijdsperiode van een paar maanden. Vervolgens gaat Phileine naar New York. Vanaf daar word het boek opgedeeld in zes dagen, (de tijd dat Phileine in New York verblijft). In deze zes dagen komen een paar flashbacks voor. Die flashbacks geven een soort uitleg voor haar gedrag op dat moment. Je gaat haar dan beter begrijpen. In het boek is er dan een gebeurtenis en daarbij denkt Phileine dan terug aan vroeger. ’En daar stonden Pappa en Mamma dan, jongens, in een toilet dat zo vies was dat Mamma er niet eens durfde over te geven. (…) Die foto die toen werd genomen heb ik later die avond opgehangen boven Max’ schommelbed, en nog later heb ik de afbeelding: ‘Phileine met de stijve penis’genoemd, wat ik nog weer later besloot te gebruiken als titel van mijn grotendeels nog te leven autobiografie, maar daar heeft niemand iets mee te maken’. (Blz. 16, 17) Dit is een flashback waarin verteld wordt hoe Phileine en Max elkaar hebben leren kennen. Er zitten geen flashes-forward in het verhaal. Een voorbeeld van een hiaat is nog in het begin van het verhaal. Eerst verteld Max Phileine dat hij naar Amerika gaat en dan opeens, zijn we een paar maanden verder in het verhaal; de dag dat Phileine naar New York gaat. ’Hoewel Max en ik hadden afgesproken dat ik pas aankomende zomer zou overkomen, stond ik vanmorgen rustig op en boekte ik vrij casual een ticket naar New York voor een trip van een week’. Zo gaat het verhaal verder na de hiaat. Ruimte a) Het verhaal speelt zich af in grotendeels af Manhattan, New York. Vooral in Max’ appartement, het theater, in cafés en in de grote zaal waar het Aids-gala wordt gehouden. b)’Max liet me los en ging op bed liggen. Op een of andere manier vond ik het plotseling goedkoop om elkaar meteen te gaan liggen prakken. Als een soort afleidingsmanoeuvre begon ik in mijn koffertje te rommelen. Mijn tandenborstel legde ik op het ruitje over Max’wasbak’ blz. 25 ’Juist toen we beiden bijna acute keelontsteking van het krijsen kregen, pakte Max – naar hij later zei volkomen onbewust – onze beide tandenborstels en drukte hij de koppen in elkaar” blz. 77

Een paar keer in het boek komt dit voor; dat ze hun tandenborstels in elkaar drukken. Het is hun liefdesgebaartje, het zegt; wij zijn één. ‘Eindelijk ben ik aangekomen bij de dag dat ik ontzettend blij was met mijzelf en alle dingen die ik deed. Het was een warme vooravond, ongeveer een jaar geleden, de zon scheen rood, ik lag met een redelijk leuke walmknof van een jongeman op een oude paarse deken in het park bij mijn huis. We hadden een te goed gevulde picknickmand bij ons, een frisbee, tijdschriften, een paar kilo boeken en een kleine cassetterecorder.’ Zo omschrijft Phileine haar geluk met Max. Even later is het echter zo dat Max hun geluk gaat verstoren, doordat hij haar gaat vertellen dat hij voor anderhalf jaar naar Amerika gaat; ’Ver weg begon het te schemeren, wind ritselde voor het eerst die dag de bladeren in het park..”. (Blz. 9) De zon houdt op met schijnen en het begin zacht te waaien. Ik zie dit als symbolisch voor het komende slechte nieuws. Perspectief Het hele verhaal maak je mee vanuit het hoofd van Phileine. Het geeft natuurlijk een erg subjectief beeld op de gebeurtenissen, omdat je niet weert of er dingen gebeuren waar Phileine niks van af weet. Ook is het zo dat Phileine heel snel haar oordeel klaar heeft; ‘Hij kust me. Ik ruik de geur van andere vrouw. (…) Max kust me nog een keer, en als Joanne de Verschrikkelijke Beflebber me een seconde later ook met twee zoenen begroet, weet ik meteen wie er met haar lichaam te dicht bij mijn vriendje heeft gestaan’(blz. 56). Ze kent Joanne niet eens maar noemt haar al meteen ‘de verschrikkelijke beflebber’, terwijl als ze haar onder andere omstandigheden had leren kennen, Phileine Joanne misschien wel minder erg gehaat had. Als het perspectief in dit verhaal bij bijvoorbeeld Max had gelegen was het verhaal heel anders geweest. Dan had ik de uitbarstingen en gemene opmerkingen van zijn vriendin, Phileine, waarschijnlijk niet begrepen. Ook denk ik dat ik het verhaal dan veel minder leuk geweest zou vinden, omdat Phileine een uitzonderlijk persoon is en Max is veel normaler. INTERPRETATIE Titeluitleg. Pas aan het einde van het boek wordt de titel duidelijk. Phileine haat alle mensen om zich heen en alles wat die mensen doen, aan het einde van het verhaal bied ze haar verontschuldigingen hiervoor aan. Ze zegt sorry. Motto-uitleg Het motto is een spotprent van Gummbah. De spotprent heet "Meisje met een ondraaglijk hoog IQ". Op de achtergrond zie je twee mensen die. De ene zegt tegen de andere: “Nog koffie?” En dan zegt de andere: “Ja graag”. Op de voorgrond zie je een meisje aan een bureau met haar handen in het haar. Ze roept, duidelijk gefrustreerd, "OH God! … wat zijn ze dom!!!!" Dit laatste is Phileine’s mening over iedereen, want Phileine heeft een hekel aan mensen en aan alles wat die mensen doen, ook al is het de normaalste zaak van de wereld dat mensen iets zeggen of doen, Phileine stoort zich er aan. Motieven a) De vijf belangrijkste abstracte motieven zijn: seks, liefde, haat, spijt, vreemdgaan. b) Tandenborstels. ’Juist toen we beiden bijna acute keelontsteking van het krijsen kregen, pakte Max – naar hij later zei volkomen onbewust – onze beide tandenborstels en drukte hij de koppen in elkaar” blz. 77

Een paar keer in het boek komt dit voor; dat ze hun tandenborstels in elkaar drukken. Het is hun liefdesgebaartje, het zegt; wij zijn één. Foto. ’En daar stonden Pappa en Mamma dan, jongens, in een toilet dat zo vies was dat Mamma er niet eens durfde over te geven. (…) Die foto die toen werd genomen heb ik later die avond opgehangen boven Max’ schommelbed, en nog later heb ik de afbeelding: ‘Phileine met de stijve penis’genoemd, wat ik nog weer later besloot te gebruiken als titel van mijn grotendeels nog te leven autobiografie, maar daar heeft niemand iets mee te maken’. De foto van de ontmoeting tussen Max en Phileine op de wc. De foto is hun herinnering. Phileine wordt er verdrietig van als ze er naar kijkt terwijl Max in New York zit. Sorry. ’Ik bied mijn verontschuldigingen aan. Ik zeg sorry. Sorry, Max.’ (blz. 262) Er wordt van Phileine verwacht dat ze sorry zegt, wanneer Max en zij weer eens ruzie hebben, maar Phileine zegt geen sorry, daar doet ze niet aan. Ze vindt dat zij niks verkeerd doet. Juist omdat zij geen sorry zegt en nergens spijt van heeft, wordt sorry zo belangrijk voor Max aan het einde van het boek en maakt het dan heel veel goed. Thema Het thema is ’Je moet weten wie je bent en er voor zorgen dat je ook daadwerkelijk jezelf bent’. Phileine weet hoe ze is en ze weet dat ze doet zoals ze is: "Ben ik vervelend? Ik vind: daar hoeven mensen me niet over aan mijn kop te zeuren, dat weet ik zelf ook wel" (blz.120) Ook Gulpje weet hoe zij is. ‘Als zij een dure kledingwinkel uitkomt en een zwerver haar om geld vraagt, zegt ze: "Nee, tenzij ik je via een creditcard kan betalen". De zwerver scheldt haar vervolgens uit voor "Bitch" en zij denkt "Zo is het!’ (blz. 169). WAARDERING Auteur Ronald Giphart werd geboren op 17 december 1965 in Dordrecht. Giphart studeerde Nederlands en was jarenlang nachtportier in een Utrechts ziekenhuis. Tijdens dit werk schreef hij zijn debuutroman ‘Ik ook van jou’ (in 1992), bekroond met het Gouden Ezelsoor voor het best verkochte debuut en in 2001 werd dit boek zelfs verfilmd. Zijn tweede roman heet Giph en komt uit in 1993. In 1995 bracht hij de verhalenbundel ‘Het feest der liefde’uit en daarna nog ‘Ten liefde!’. In 1996 kwam dit boek (Phileine zegt sorry) uit en dat boek is ook verfilmd in 2003. In 1999 kwam ‘De Voorzitter’uit en in 2000 ‘Ik omhels je met duizend armen’. Ronald Giphart behoort tot een duidelijke stroming, namelijk Moderne Nederlandse Literatuur. Ik weet niet of Phileine zegt sorry typerend is voor zijn werk of juist niet, omdat dit het enige boek is wat ik ooit van Ronald Giphart gelezen heb. Recensie Bron: Vrij Nederland, Publicatiedatum: 16-11-1996, Recensent: Jessica Durlacher, Recensietitel: De letteren in de herst: Absurdisme kent geen rem. Het credo van Phileine uit Ronald Gipharts 'Phileine zegt sorry' is: 'Ik erger me dus ik besta.' Gipharts ironie over een slachtoffer van het in de sieclecynisme weet van geen ophouden. De pen van Ronald Giphart is snel en woordspelgeil, maar Giphart zelf lijkt een beetje soft. Dat moet er de verklaring voor zijn dat hij aan het eind van zijn nieuwste roman Phileine zegt sorry een zeikerig sentimenteel engagement aanbrengt in zijn hoofdpersoontje Phileine, op het moment dat haar snelle gekanker op de medemens echt ondraaglijk wordt. Phileines credo is: ik erger me dus ik besta. Ze heeft nooit een mening, ze is sociaal correct, zegt ze zelf! En: 'Bij ons is het politiek correct om tegen politieke correctheid te zijn.' Heeft een hekel aan mensen. Vindt zichzelf zo fantastisch dat iedereen voor stront en stinkende vis kan worden uitgescholden, schijt aan allemaal, weet je wel. Gruwelijk verwende misantropie in een stuitende modekleur. Van alles een ziek walgelijk geintje maken, iedereen zogenaamd briljant te kakken zetten waar je maar kunt en toch maar zo'n klein hartje blijken te hebben als het eropaan komt. Zo'n typ is Phileine en met haar geklets en stoere getreiter moeten we een heel boek door. En wat wil je ook: ze is de dochter van een moeder die ze vaak in dronken overspelige buien heeft horen lispelen 'dat een pik wat haar betreft niet dik genoeg kan zijn, een dikke pik een dikke dikpikkerdepikdik'. Dat is te veel cynisme, want er is in Phileines relaas echt niets meer over waar je nog een beetje sympathie voor kunt voelen en dan is het niet leuk om in de tirade van een hoofdpersoon te moeten opgaan. Die maar duurt en duurt, een heel boek lang. Natuurlijk komt het soms ook voor dat het wel grappig is, want Giphart is nu eenmaal goed in het verzinnen van bijnamen, overdrijvingen, parodieën en idiote paradoxen. Tot hij zijn Phileine weer 'over the edge' duwt en haar ideeën over de wereld akelig ontsporen in woord en daad. Giphart wil ons niet alleen laten meegenieten van Phileines spitsvondige woordvirtuoze moderne mensenhaat, hij wil ons laten delen in zijn eigen bezorgdheid om het feit dat ze een beetje te ver is doorgedraaid, kind van dit nare cynische overbewuste fin de siècle. Dan zien we Phileine misplaatst op een mevrouw inhakken wier i onderkin haar niet zo bevalt: 'God wat een verschrikkelijke bal doelloos vlees, die onderkin van u.' En: 'Weet u waar mijn broer vrouwen op selecteert? Op de drilmassa van hun bovennek. Daar wil hij namelijk zijn lul indrukken. Vies he? Porno he?' e kinderachtige zelfdestructieve Phileine, die zich wanhopig (!) afvraagt waar, om ze zich altijd zo ongeliefd schijnt te moeten maken; Phileine die er bijvoorbeeld ook goed in is mensen te doen geloven dat ze huilt om dan keihard iemand uit te lachen, met ultradroge oogjes, zo iemand dus. Wat wilde Giphart? Giphart duwde zijn tong zo lang en dwingend in zijn wang dat 'ie vast is gaan zitten in een kramp. Een boek over het aller-aller-coolste, mooiste, geilste, grofste, slimste meisje dat hij kon beschrijven moest het worden en hoe ook zo iemand tot inkeer komen kan. De top van de overdrijving, een uiterste van een hedendaags levensgevoel. Het meisje heeft een vriendje van wie ze vreselijk veel houdt, Max. Ze hebben elliaat ontmoet op de wc van een gemeenschappelijke vriendin, waar ze tijdens een feest waarop men hun een loertje wilde draaien, door hun vrienden zijn opgesloten. Phileine biedt aan Max te pijpen. En van het een kwam het ander. Nu zijn ze al anderhalf jaar bij elkaar. Dan moet Max voor zijn theateropleiding naar New York. Phileine is bedroefd en na zes maanden besluit ze hem plotseling een bezoek te brengen, van een week. Om die New Yorkse week gaat het hele boek. Ze zal er Max zien optreden in een uiterst eigentijdse versie van Romeo and Juliet (rOmEO -n- jULieT) waarin hij zich ontkleedt en met zijn tegenspseelster (eveneens ontkleed) allerlei handelingen verricht die je als het niet om toneel ging nauwelijks zou kunnen onderscheiden van ouderwetse vieze porno. Zelfs Phileine, toen voor geen kleintje vervaard, zeker niet als het om seks gaat, vindt dit niet leuk..Tijdens een tweede uitvoering zal ze het podium opstormen om er iets aan te doen en de volgende dag staat dat in de Amerikaanse kranten (!) en wordt ze uit genodigd door David Letterman. Jawel: Het absurdisme kent geen rem. Bij Letterman geeft ze een briljante performance, natuurlijk: geestig, ad rem, gierend brutaal en grof as ever. Giphart is goed in zo'n scene, al vermoed ik dat hij het nogal extreme bezoek van superkitch Madonna aan :Lettermans show indertijd, dankbaar als inspiratie heeft gebruikt. Daarna komt langzaam de inkeer op gang. Het komt toch weer goed tussen Max en Phileine, en ze bezoekt een aidsfeest waar ze ontdekt dat een mooie maar steeds zieke huisgenoot van Max geen griep had maar het gevreesde virus, en raakt dan zo onder de indruk van al haar indrukken dat ze de microfoon pakt en een misselijkmakende woeste preek afsteekt waarin ze de fouten uit haar leven ironieloos opsomt en iedereen vertelt waar dat leven volgens haar om gaat, een apotheose waarin de titel eindelijk tot uitdrukking komt maar waarop ik in elk geval niet zat te wachten. Of zouden we ook hier weer met een parodie te maken hebben, ditmaal op de begrippen apotheose, inzicht, spijt, gevoel? In de wiskunde is min + min plus, maar zou een permanente 'tongue in cheek' in de literatuur uiteindelijk toch op een serieus verhaal neerkomen waarin alle omkeringen de stellende kant opgaan? Of is Gipharts wending een vrije variant op: keer je tegenstander je andere wang toe? Het gevaar is dan natuurlijk dat die tegenstander (de lezer, geloof ik) daar vervolgens zijn eigen tong in steekt. Ik ben het niet eens met de recensent, die zegt dat je door de hoeveelheid cynisme haast geen sympathie meer voor Phileine kunt voelen. Ik snap wel dingen uit Phileine, juist omdat ze zo’n hekel aan mensen heeft en ook omdat ze aan het einde van het verhaal tot inzicht is gekomen en spijt heeft. Ze heeft spijt na alles wat ze gedaan en gezegd heeft, ik denk wel dat je daar sympathie voor kunt hebben. Mening Ik vind het goed van Phileine dat ze zegt wat ze denkt. Ook al wordt dit vaak niet gewaardeerd door de andere verhaalfiguren, ze is niet bang voor de reactie van anderen wanneer ze haar mening geeft. Ook vind ik het knap van haar dat ze haar fouten toegeeft aan het einde van het verhaal, want daar moet je ook lef voor hebben. Ik kon me goed in Phileine verplaatsen en me zo goed inleven in het verhaal. Dat was ook omdat het verhaal echt gebeurt had kunnen zijn. De verhaalfiguren reageren als normale mensen, het zíjn normale mensen. Phileine haat iedereen en laat dit ook merken. Ze is erg onaardig en ze beledigt mensen. Ze trapt mensen op hun ziel en daar ben ik het niet mee eens. Het is goed dat ze eerlijk is, maar ze is vaak gewoon grof. Ik vind dat ze dat ook anders kan zeggen, terwijl sommige beledigingen toch wel grappig waren. Ik vond het boek heel leuk om te lezen, omdat ik het leuk geschreven vond. Bijvoorbeeld hoe sommige mensen omschreven werden; in een restaurant komen Phileine en Gulpje drie mannen tegen, die omschreven worden als “kwak, kwak en kwak” (blz. 110) en even later als “de stropdassen op oorlogspad” (blz. 110). Een van de mannen, “de lelijkste kwak”, wordt daarna weer “oorgeelartiest” genoemd. Deze omschrijvingen zijn origineel en ik vind ze grappig. Ik ben het niet eens met de recensent omdat ik vind dat het einde wel goed is. Want dan ga je opeens een heel andere kant zien van Phileine, je ziet dat ze toch gaat veranderen en ik vind dat een heel goed einde, vooral omdat ze leert van haar fouten. En dat iedereen kan leren van zijn fouten vind ik een goede boodschap van het verhaal. Wel vind ik dat de recensent gelijk heeft wanneer hij zegt dat de gebeurtenissen in het boek redelijk uitzonderlijk zijn. Toen bijvoorbeeld Phileine in de David Letterman-show kwam vond ik het een beetje overdreven. Eigenlijk is alles in het boek een beetje overdreven en het zal jou zelf niet zomaar overkomen. Toch vond ik het boek niet ongeloof waardig, omdat alle mensen echt zouden kunnen bestaan.. Ik wist al hoe het boek af zou lopen, dus het einde was geen verrassing, maar toch wilde ik doorlezen tot het einde. Het boek was niet echt voorspelbaar, daarom was ik erg benieuwd naar wat er zou gebeuren. Het einde van het verhaal was ook wel geruststellend omdat Phileine wel gevoelloos leek, maar bewees dat ze dat niet was. Ze voelde wel, ook al was het altijd haat, ze voelde wel en aan het einde van het verhaal was ze door alle gebeurtenissen toch veel minder hard geworden. Na de laatste bladzijde van het verhaal staat er een verantwoording van de schrijver: “Ja, ik heb mij tijdens het schrijven van deze roman laten inspireren door vele (literaire) werken van anderen, met name door Romeo en Juliet van William Shakespeare en de vertaling van dit stuk door Gerrit Komrij. Soms heb ik zelfs geciteerd zonder bronvermelding. Schande! Sorry.” Ronald Giphart

Dit vond ik wel leuk van de schrijver. Hij bied zijn verontschuldigingen aan, net als Phileine doet in het verhaal. Ik vind de manier van schrijven van Ronald Giphart erg apart, maar zeker erg leuk om te lezen omdat hij je al meteen vanaf de eerste bladzijde het boek inzuigt en je verder wil laten lezen. Verder vind ik dat hij vrij korte zinnen schrijft, maar dat merk je nauwelijks. Ook zitten in het verhaal veel beschrijvingen. Wel vind ik dat Ronald Giphart veel gebruik maakt van moeilijke woorden. (enkele voorbeelden hiervan zijn: Ongeëvenaard, Algehele consternatie, Sexual Harassment.) Het fijne vond ik dat ik hier gewoon overheen las, het maakte niet uit dat ik van sommige woorden de betekenis niet kende. Een beslissing van Phileine die ik niet goed keur, is dat ze vreemd ging en daarna tegen Max zei dat hij geen seks met een ander moet hebben. In het boek staat ook: “Je kunt een ander niets verbieden wat je jezelf hebt toegestaan.” Daar ben ik het wel mee eens. Met thema ben ik wel eens, want ik vind ook dat je moet weten wie je bent en dat het allerbelangrijkste is dat je ook jezelf bent. Ik denk niet dat het nut heeft om je anders voor te doen dan je bent. Zelf leef ik naar “als ze mij niet willen hebben zoals ik ben, hoef ik hun niet eens” en daarom vind ik het zo goed van Phileine dat ze zichzelf is. Ik vond Phileine zegt sorry een leuk boek, waar ik vaak om heb kunnen lachen, omdat ik me goed kon inleven in het verhaal en ik vond dat Phileine leuke uitspraken had. Ik ben wel van plan nog meer boeken van Ronald Giphart te gaan lezen.