Zakelijke gegevens Auteur: Ronald Giphart
Titel: Phileine zegt sorry
Uitgever: Balans
1e druk en plaats: Amsterdam oktober 1996
Door mij gelezen druk: 1e druk Motto: Het motto van dit boek is een spotprent van Gummbah. De titel is: Meisje met een ondragelijk hoog IQ. Op de achtergrond zie je twee mensen praten, hun gesprek: “Nog koffie?, Ja graag”. Op de voorgrond zit een meisje aan een bureau met haar handen in het haar. Ze roept, duidelijk gefrustreerd, "OH God! … wat zijn ze dom!!!!" dit laatste is Phileine’s mening over iedereen, behalve over zichzelf. De schrijver Ronald Giphart werd geboren op 17 december 1965 in Dordrecht. Zijn moeder Wijnie Jabaai was een kamerlid voor de PvdA. Giphart studeerde Nederlands en was jarenlang nachtportier in een Utrechts ziekenhuis. Tijdens dit werk schreef hij zijn debuutroman Ik ook van jou (1992), bekroond met het Gouden Ezelsoor voor het best verkochte debuut en in 2001 verfilmt. Behalve de verhalenbundel Het feest der liefde (1995), waarvan net zo veel exemplaren verkocht werden als zijn romans (gemiddeld 150.000 exemplaren), publiceerde Giphart het literaire ‘winterboek’ Planeet literatuur, het even vrolijke als leerzame non-fictieboek Ten liefde! en de romans Phileine zegt sorry (1996), De Voorzitter (1999) en Ik omhels je met duizend armen (2000). Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Manhattan. Helemaal aan het begin speelt het zich af in Nederland, totdat Phileine naar Manhattan vertrekt om haar vriend Max op te zoeken. Hij speelt in een toneelstuk, maar Phileine vertrouwt hem niet alleen in New York dus gaat ze hem onverwachts opzoeken. Manhattan volgens Phileine: Manhattan is een groot decor van hoge gebouwen, drukke avenues en honderden kinderachtige gele autootjes. Het is niet helemaal duidelijk in welke periode dit verhaal zich afspeelt maar waarschijnlijk rond de jaren ’90.
Hoofdpersonages Phileine
Phileine is jong, knap en slim. Haar vriend Max noemt haar ‘brains, beauty, beast, best’. Dit is een goede omschrijving van Phileine. Phileine woont in Nederland en heeft een vader, moeder en een broer. Ze heeft in Nederland twee beste vriendinnen Lala en Kim, in het verhaal komen ze vaak naar voren. In Manhattan krijgt ze er nog een vriendin bij Gulpje genaamd. Phileine haat alles en iedereen. Behalve zichzelf en haar vrienden. Ze geeft overal haar mening over, waar sommige mensen niet altijd blij mee zijn. Phileine zegt alles maar dan ook echt alles, ze houdt dingen niet graag voor zich. Aan het einde van het boek veranderd Phileine, ze biedt iedereen haar verontschuldigingen aan voor wat ze allemaal heeft aangericht. Max
Max is de vriend van Phileine. Hij speelt toneel, dit is echt zijn passie en misschien vindt hij dat soms belangrijker dan zijn vriendin. Max is eigenlijk het tegenovergestelde van Phileine hij is zachtaardig en vooral rustig. Max voelt zich niet gauw schuldig. Dat blijkt wel als hij heel kalm reageert als Phileine hem helemaal uitscheld na de toneeluitvoering. Bijpersonen
Jules
Jules is een man maar Phileine denkt dat hij een vrouw is. Als Phileine voor het eerst in Manhattan komt doet Jules de deur open. Phileine heeft gelijk haar mening klaar. Een dik achter een bril schuilend wezen. Phileine komt er later in een gesprek achter dat Jules eigenlijk een man is. Gulpje
Gupje is de vriendin van Phileine, Ze is eigenlijk het zelfde als Phileine, net zo’n bitch. Het verschil tussen de twee is dat Phileine aan het eind spijt heeft van wat ze heeft gedaan terwijl Gulpje het niks kan schelen. L.T
L.T is de vriend van Joanne. Joanne is de tegenspeelster van Max. Max verricht seksuele handelingen met haar op het podium. Daarom is L.T er op uit wraak te nemen op de twee, hierbij heeft hij Phileine nodig. Om Max en Joanne terug te pakken gaat L.T vreemd met Phileine. Phileine’s vriend Max zit in Manhattan omdat hij daar in een toneelstuk moet spelen. Omdat Phileine Max niet vertrouwd en denkt dat hij vreemdgaat, vertrekt ze onaangekondigd naar New York. Daar aangekomen laat ze iedereen weten hoe ze over de wereld denkt. En ze sluit vriendschap met Gulpje. Na een dag is de première van de musical rOmEO-n-jULieT dit is een heel ander toneelstuk dan de versie van Shakespeare. Alle toneelspelers lopen namelijk naakt over het podium, en het word nog veel erger, Max en Joanne verrichten allerlei seksuele handelingen. Na afloop is Phileine woedend en vol wraakgevoelens. Als Max naar haar toe komt en zegt dat ze maar eens nodig moeten praten word Phileine helemaal kwaad. Ze vraagt zich af waarom Max niks heeft verteld van wat er allemaal zou gebeuren op het podium. Later die avond in Max appartement schelden ze elkaar helemaal verrot, om het later in een kroeg weer bij te leggen. Max zegt echter later doodleuk dat het stuk nog twee keer wordt opgevoerd, en de spanning is bij Phileine gelijk weer terug en ze slaat Max een gebroken neus. De volgende dag komt L.T Phileine ophalen voor een tochtje met zijn speedboot, Het wordt alleen wel een spannend tochtje want de twee hebben seks Phileine voelt zich niet schuldig want Max heeft haar toch het zelfde geflikt? De vierde dag is de laatste uitvoering van rOmEO-n-jULieT. Phileine, Gulpje en L.T besluiten naar het theater te gaan, ze willen weten of de liefdesscènes nog heftiger zullen zijn omdat de partners van Max en Joanne nu niet in de zaal zitten. En hun veronderstelling blijkt te kloppen, Max en Joanne willen nu zelfs seks met elkaar hebben maar dat word Phileine te veel, ze stapt het podium op en schreeuwt dat het zo wel genoeg is. Max en Phileine hebben flinke ruzie op het podium en de regisseur zegt tegen het plubliek dat dit erbij hoort. Phileine wil dat Max meteen met haar meegaat en anders hoeft ze hem nooit meer te zien. De volgende morgen wordt Phileine wakker in een vreemd bed, ze is bij Fabian, dat is een man waarmee ze in het vliegtuig heeft gezeten. Hij wil graag dat ze blijft maar ze moet naar een talkshow van David Letterman. Ze moet daar komen vanwege haar uitbarsting van gisteravond ze staat ook in alle kranten. In de talkshow vertelt Phileine haar verhaal op haar manier. Phileine neemt David Letterman in de maling en er wordt hard geklapt. Het geld wat Phileine hiermee heft verdiend besteed ze aan een dure luxehotelkamer. Daar belt ze haar moeder nog maar dat eindigt in een ruzie. ‘s Ochtend staat Max ineens op haar hotelkamer. Hij neemt haar op zijn rug mee naar zijn appartement. Daar zitten allemaal acteurs en vrienden op Phileine te wachten. Max heeft een galajurk gekocht en ze gaan naar aids-gala. Max wil hiermee bereiken dat hun band weer versterkt wordt. Die avond krijgt ze ruzie met gulpje omdat zij vindt dat aids bij het leven hoort. En ze krijgt ook nog ruzie met Max omdat hij erachter komt dat ze is vreemdgegaan met L.T. Op een gegeven moment neemt Phileine de microfoon van de zangeres over bied ze haar excuses aan en ze verontschuldigt zich voor haar gedrag. Op het einde van dit verhaal biedt Phileine haar excuses aan. Dit slaat op te titel, haar laatste zin is: ‘Ik bied mijn verontschuldigingen aan. Ik zeg sorry. Sorry, Max. Sorry, mensen,’ fluister ik en iets harder – misschien té hard – voeg ik eraan toe: ‘Sorry dat ik besta.’ Dit verhaal heeft een open einde, want je weet niet hoe de mensen hierop reageren en of Phileine het weer bijlegt met Max. Je weet niet of Phileine nu helemaal is veranderd of dat ze weer in haar oude patroon terugvalt. Opbouw Dit boek heeft een hoofdstukindeling, het begint met een proloog en daarna zes hoofdstukken. Die zes hoofdstukken staan voor de dagen die Phileine in New York verblijft. De hoofdstukken zijn ieder weer onderverdeeld in kleinere hoofdstukken, een soort van paragrafen. De hoofdstukken en paragrafen hebben allebei titels. De titels van de hoofdstukken begreep ik niet altijd soms waren ze een beetje vaag. De titels van de paragrafen waren steeds wel heel duidelijk. De hoofdstukken vormen steeds een afgerond geheel. Ze eindigen allemaal met het einde van die dag, maar ondanks dat wil je toch steeds verder lezen. De lengtes zijn niet echt opvallend het ene hoofdstuk is soms iets langer dan de ander maar dat komt omdat in de een veel meer gebeurt dan in de ander. Bvb. de avond van het toneelstuk dat is dan ook een langer hoofdstuk.
Verteller Het boek heeft een ik- verteller je beleeft alles vanuit Phileine. Doordat je alles via Phileine beleeft kom je alles te weten wat Phileine denkt en doet. Soms is dit wel een beetje saai want dan denkt ze terug aan vroeger met haar vriendinnen en dan komt er vaak een heel verhaal van wat ze toen allemaal heeft beleefd. Door dit perspectief kom je wel heel veel te weten over de andere personages omdat Phileine over iedereen een mening klaar heeft. En je begrijpt het verhaal veel beter. In dit verhaal komen verschillende flashbacks voor. Deze flashbacks gaan voornamelijk over Phileine’s moeder en over Phileine’s vriendinnen. Door deze flashbacks kom je veel te weten over haar moeder. Over Phileine’s vriendinnen kom je niet echt veel te weten want het gaat over dingen die ze hebben meegemaakt maar niet zozeer over de vriendinnen zelf. Er komen geen vooruitwijzingen en tijdverdichting in dit boek voor. Het boek is in chronologische volgorde geschreven want je beleeft de zes dagen in New York van dag tot dag. In het boek zijn wel eens stukjes die schuin of dikgedrukt zijn maar die hebben geen belangrijke functie. Er komt een lang stukje schuin gedrukte tekst voor maar dat is een liedje op de radio. Korte schuin gedrukte stukjes zijn meestal uitspraken. Op het moment dat Phileine genoeg krijgt van het toneelstuk staat haar tekst ook anders gedrukt dat komt omdat ze zo kwaad is. Deze anders gedrukte stukjes staan niet los van de tekst. Het opvallendste motief is seks. Seks met Max, seks in het toneelstuk waar Max in speelt, seks met L.T (uit wraak), kortom seks is een erg opvallend motief in dit verhaal. Het wordt ook erg uitgebreid beschreven. Een ander motief is wraak. Phileine neemt wraak wanneer zij zich bedrogen en verkeerd behandeld voelt. Na de eerste opvoering van het toneelstuk waar Max in speelt, gaat ze met de vriend van Max’s tegenspeelster L.T naar bed omdat ze zich onjuist behandeld voelt. Natuurlijk is de liefde ook een motief in deze roman. Het vraagstuk 'Wat is liefde?' Komt uitgebreid aan de orde. Spijt is ook een motief want Phileine heeft op het einde spijt van alles dat merk je ook aan de titel van het boek. Ook jaloezie is een motief. Phileine is jaloers als Joanne met Max op het toneel seksuele handelingen verricht met Joanne. Er komt geen tijdverdichting in dit verhaal voor. Er komen ook geen symbolen en leidmotieven in dit verhaal voor. Het belangrijkste thema is toch liefde. Dit hele boek draait om de liefde die Phileine voelt voor Max. Ze reist naar New York uit liefde, ze gaat naar Max zijn voorstelling uit liefde, ze legt de ruzies weer bij uit liefde en als laatst heeft ze spijt van alles en ze zegt het luid en duidelijk uit liefde voor Max. De titel van het boek is Phileine zegt sorry deze titel slaat op het einde van het boek. De verdere uitleg staat bij het stukje over het einde van het verhaal. Ik vond Phileine zegt sorry eigenlijk wel een leuk boek. Giphart schrijft op een leuke humoristische manier. Ik heb het boek bijna in één keer uitgelezen. Giphart heeft een aparte manier van schrijven kort en krachtig dat maakt het leuk om te lezen. Af en toe vond ik het een beetje saai maar dat kwam ook omdat er dan heel veel moeilijke woorden in stonden. Vooral op het einde het laatste hoofdstuk houdt Phileine een hele lange speech over dat het haar allemaal heel erg spijt. Die speech had wel iets korter gemogen van mij. Het taalgebruik is voor de rest humoristisch, ook worden er vaak scheldwoorden gebruikt zoals ‘fuck’ en ‘shit’ en ‘gdvrdmm”. Sommige uitspraken van Phileine waren echt heel grappig zoals deze: ‘Ze zeggen dat Nederland het overbevolktste land van de wereld is, maar ik weet zeker dat als je onze bevolking zou vervangen door de helft zoveel Amerikanen, Nederland nog voller zou zijn dan nu.’ Wat ik ook leuk vond aan dit boek was dat je de titel pas op het aller laatst begrijpt. Phileine lijkt een bitch, zonder enkel medeleven maar op het aids-gala blijken er toch heel veel gevoelens in haar te schuilen.