Verslag 2: Phileine zegt sorry, Ronald Giphart
Samenvatting
Phileine is een knappe vrouw van 26 jaar en is heel gelukkig met haar vriend Max. Op een dag vertelt hij Phileine dat hij zijn passie, toneelspelen, in New York gaat beoefenen. Hij zal voor 1,5 jaar naar New York verhuizen. Het afscheid is erg emotioneel en ze beloven elkaar trouw te blijven.
Na een tijdje houdt Phileine het niet meer alleen uit. Ze besluit Max in New York te bezoeken, en die middag zit ze al in het vliegtuig op weg naar Manhattan. In het vliegtuig ontmoet ze twee enthousiaste New Yorkers, Fabian en Lena. Ze geven Phileine hun telefoonnummer zodat ze haar kunnen rondleiden door ‘the Big Apple’.
Eenmaal aangekomen in het appartement van Max ontmoet Phileine de vrienden van Max: de bebrilde Jules, de Vlaamse Gulpje Degompelaere, de zieke Leonard, de starende Ruth, de verschrikkelijke Joanne en L.T. Later komt ook Max thuis en hij is ontzettend blij Phileine te zien. Hij blijkt dezelfde avond een feest te organiseren ter ere van de komst van zijn vriendin. Alle bezoekers behoren tot de toneelgroep van Max, met wie hij diezelfde week het toneelstuk rOmEO-n-jULieT zal opvoeren.
De volgende dag is Max niet thuis omdat hij een toneelrepetitie heeft. Phileine trekt de hele middag met Gulpje, de huisgenoot van Max. ’s Avonds besluit Phileine het echtpaar uit het vliegtuig, Fabian en Lena, te bellen. Ze hebben een leuke avond, en al gauw blijkt dat Fabian Phileine wel ziet zitten als minnares naast zijn saaie huwelijk. Hij zoekt toenadering, maar Phileine gaat er niet op in.
De dag erna vermaakt Phileine zich in de stad. ’s Avonds bezoekt ze de premiere van rOmEO-n-jULieT, het toneelstuk van de toneelgroep van Max. Voordat het stuk begint hoort ze al van verschillende mensen dat het een provocerend en experimenteel toneelstuk is. Als het stuk opgevoerd wordt, ziet Phileine dat het een pornografische versie van het verhaal van Shakespeare is. Max heeft zelfs op het podium sex met Joanne. Phileine en Joanne’s vriend L.T. zijn geshockeerd.
Een paar uur later is Phileine met Max in het appartement. Ze hebben een enorme ruzie, maar later, leggen ze het bij. Als Max echter heel droog meldt dat het stuk nog twee keer opgevoerd zal worden, is de spanning bij Phileine direct weer terug.
Later gaat ze mee met L.T. Op de boot drinken beiden veel whisky en ze worden heel vertrouwelijk met elkaar. Uiteindelijk gaan ze met elkaar naar bed, uit wraak op Max en Joanne.
De volgende dag ontdekt ze dat Leonard aan AIDS lijdt en dat hij de homovriend van Jules is. Ze gaat met L.T en Gulpje naar de kroeg. Opeens krijgt L.T. een idee; hij stelt voor die avond naar het theater te gaan om een tweede uitvoering van rOmEO-n-jULieT te bekijken. Ze vragen zich af of de liefdesscene van Max en Joanne aangepast is nu men denkt dat hun partners niet in de zaal zitten. Phileine, L.T. en Gulpje ontdekken dat het toneelstuk echter nog veel extremere vormen aanneemt dan ze zelf hadden mogen aanschouwen. Phileine slaat door, ze roept keihard door de zaal dat het zo wel genoeg is. Er ontstaat een heftige discussie tussen Phileine en Max waardoor het toneelstuk verstoord wordt.
De volgende ochtend wordt Phileine wakker in het bed van Fabian. Daar schijnt ze de vorige nacht straal bezopen te zijn gebracht door L.T. en Gulpje. Ze krijgt een telefoontje van L.T., die haar vertelt dat ze die avond in de Late Show van David Letterman wordt verwacht omdat men diep onder de indruk was van haar optreden in de The Joseph Papp Public Theatre. Die avond valt Phileine meteen in haar rol. Ze neemt Lettermans presentatie over, ze zet hem voor gek, het publiek vindt haar fantastisch. Later die avond heeft ze niemand aan wie ze haar verhaal kwijt kan en voelt zich erg verdrietig.
Dan komt Max naar Phileine’s hotelkamer en neemt haar met geweld mee naar zijn appartement. Daar wachten alle huisvrienden, de regisseur en een aantal acteurs haar komst af. ’s Avonds bezoeken ze met z’n allen het AIDS-gala dat wordt gehouden in het kader van de wereld AIDS dag. Het feest is groots. Nadat Gloria Gaynor ‘I Will Survive’ heeft gezongen beklimt Phileine het podium om vervolgens uit te leggen hoe ze van zichzelf, de cynische Phileine, walgt. Ze houdt een emotionele preek en valt de ‘harteloze prestatiemaatschappij’ aan. Ze eindigt met excuses voor haar gedrag. Phileine zegt sorry.
Structuur/opbouw
De roman bevat een proloog, gevolgd door zes hoofdstukken (onderverdeeld in subhoofdstukjes, die telkens één dag beslaan).
In de proloog is sprake van enkele grote tijdsprongen. Phileine begint haar verhaal met een flashback naar ongeveer een jaar geleden. Het is dus een opening-in-de-handeling.
Het karakter van Phileine wordt beschreven met flashbacks en flashforwards. Ter inleiding begint het verhaal een jaar voor het 'nu' om de aankondiging van het vertrek van Max te beschrijven, en zo het doel van Phileine om naar Amerika te gaan uit te leggen. Daarna is het tijdverloop veel minder snel.
Het einde is open, want het eindigt met de verontschuldiging van Phileine, je weet niet wat er daarna gebeurt.
Personages/verhaalfiguren:
Karakterisering van de hoofdpersonen
Omdat vrijwel alles in dit boek om Phileine draait, worden de overige personages vrij oppervlakkig neergezet. Phileine is de hoofdrolspeelster in het boek. Ze is een mooie, jonge vrouw van 26 en ze is niet bepaald op haar mondje gevallen, ze heeft kwetsende humor. Er is bijna niemand die haar aardig vind, en dat weet ze. Hoewel ze zich als een vreselijk kind gedraagt, is ze in feite een gevoelig, eenzaam meisje. Dit is een voorbeeld van een round character, Phileine ontwikkelt zich in het verhaal en de gebeurtenissen hebben veel effect op haar. Max is de vriend van Phileine, hij is een toneelspeler. Hij komt heel rustig over en ook hij is mooi, gezond en jong. Hij kan volgens Phileine bepaalde dingen heel mooi omschrijven en hij weet ook altijd weer Phileine’s hart terug te winnen. Ik vind dit een voorbeeld van een flat character, omdat bepaalde eigenschappen van hem beschreven worden en omdat er ook vaak sprake is van ‘Max en zijn tegenspelers..’ Als men over Max praat, heeft men het vaak over zijn toneelgroep, dus hij staat niet alleen voor een individu. Gulpje is een meisje dat bij Max in het appartement woont. Vanaf de 1e dag dat Phileine en zij elkaar ontmoeten klikt het tussen de twee. Samen zetten ze New York op z’n kop met hun grove en kwetsende acties. Dit is een flat character, ze gaat veel om met Phileine en samen beleven ze allerlei dingen. Jules is ook één van Max’ huisgenoten. Eerst denkt Phileine dat het een vrouw is, maar later komt ze er achter dat Jules een man is. Hij draagt een grote opvallende bril en is mollig. Phileine mag hem al niet vanaf de eerste keer dat ze elkaar ontmoetten en ergert zich de hele tijd aan hem. Ik vind dit ook flat character, want Jules is verder bijzaak. Je komt niet zo veel over hem te weten. Joanne is Max’ tegenspeelster in het toneelstuk. Phileine mag ook haar niet en Gulpje noemt haar ‘Joanne de Verschrikkelijk Klapkut’ en ze denkt volgens haar dat ze een geweldig actrice is. Dit is een flat character, want bepaalde kenmerken worden beschreven (dat ze Max wil, dat ze slecht toneelspeelt, ze is dus slecht in de ogen van Phileine). L.T. is de vriend van Joanne. Hij is de reserve ontbijtweerman bij CBS. Phileine schijnt hem wel te mogen, alhoewel ze tegen hem ook vaak gemene opmerkingen maakt. Als Phileine ziet wat Max met Joanne uitspookt op het podium gaat ze uit wraak met L.T. naar bed. Dit vind ik ook een flat character, hij maakt verder geen ontwikkelingen door. Leonard is ook een huisgenoot van Max. Hij is al vanaf Phileine’s komst doodziek, later blijkt hij AIDS te hebben. Phileine vindt hem een mooie jongen en heeft medelijden met hem. Leonard blijkt Jules’ vriend te zijn. Dit is ook en flat character, hij maakt niet echt ontwikkelingen door, maar heeft toch effect op Phileine. Fabian is een wat oudere, getrouwde man. Phileine ontmoet hem in het vliegtuig naar New York. Fabian is echt een vriendelijke, beschermende man. Ook met hem deelt Phileine het bed. Dit is een type, hij komt verder niet in het verhaal voor, behalve dat hij het bed deelt met Phileine. Lena is de vrouw van Fabian en al vanaf de eerste keer dat ze haar ziet, weet Phileine al dat ze haar niet mag. Ze vindt dat Lena een permanente ‘sla mij’ uitdrukking heeft. Dit vind ik ook een type, zij is verder niet van belang, het enige wat je van haar weet is dat zij de echtgenote is van Fabian. Thematiek/motieven/symbolen Thema Het thema is volgens mij de realiteit en de zoektocht naar jezelf. Je moet reëel blijven, vooral als je in de spiegel kijkt. In het boek gaat Phileine eigenlijk op zoek naar zichzelf, ze ontwikkelt zich. Symbolen The ‘Big Apple’ (New York) vind ik wel een symbool, want Phileine is bij de tijd en mondig, echt zo’n meisje dat daar wel in past. Motieven - Vrije liefde: Phileine deelt de mening van haar vriendin over liefde: 'een nimmer eindigende worstelpartij waarbij iedereen in de ring probeert te komen' (p. 47). Phileine stelt dat overspel er is om gepleegd te worden (p. 101). Ze discussieert erover met Max. Beiden komen tot de conclusie dat een relatie bestand moet zijn tegen dit soort dingen. Phileine pleegt overspel met L.T. en Max (waarschijnlijk) met Joanne. - Seks. Seks met Max, seks in het toneelstuk waar Max in speelt, seks met L.T. (uit wraak), kortom seks is een erg opvallend motief in dit verhaal. Seksscènes worden uitgebreid verteld. - Vreemdgaan: Max gaat met Joanne vreemd, vervolgens Phileine met L.T. Dit zijn belangrijke aspecten uit het boek. - Cynisme: dit is Phileine’s levensstijl. Door andere mensen de grond in te boren, krijgt zij een goed gevoel. Later krijgt ze hier wel spijt van. - Een ander motief is wraak. Phileine neemt wraak wanneer zij zich bedrogen en verkeerd behandeld voelt. Na de eerste opvoering van het toneelstuk waar Max in speelt, gaat ze met de vriend van Max’s tegenspeelster, L.T. naar bed. Wanneer Phileine voor de tweede maal de opvoering ziet blijkt ze nog verder te gaan dan de eerste keer. Ze neemt wraak door het toneelstuk te onderbreken en daarna door erover te praten bij David Letterman, een presentator van een veelbekeken praatprogramma. - Jaloezie is ook een motief. Phileine is jaloers als Joanne met ‘haar’ Max op het podium de balkonscène ‘toneelspeelt’. - Spijt is volgens mij het vijfde en laatste motief. Aan het einde van het verhaal voelt ze zich namelijk schuldig voor alles wat ze Max en al zijn vrienden heeft aangedaan en biedt zij publiekelijk haar excuses aan. Perspectief/vertelwijze Het boek heeft een ik-vertelwijze. Je ziet de gebeurtenissen uit Phileine’s oogpunt. Je raakt goed op de hoogte van de ideeën, gedachten en gevoelens van Phileine, waardoor je je goed in haar kunt inleven. De vertelsituatie is onbetrouwbaar. Je maakt de gebeurtenissen mee vanuit Phileine’s oogpunt. Je weet dus alleen wat Phileine vertelt.
Tijdsverloop
Het boek begint met een terugblik aan het moment dat Max aan Phileine vertelt dat hij
naar New York gaat. Dan begint het echte verhaal: Phileine zit in het vliegtuig naar New York. Vanaf dat moment verloopt het verhaal chronologisch met af en toe nog een paar flashbacks (voornamelijk herinneringen uit haar jeugd). Er komen ook flashforwards in het boek voor, zoals interviews met verschillende personen over Phileine. De verteltijd is 214 bladzijden en de vertelde tijd is zes dagen. Er wordt ook tijdsvertraging toegepast. De seksscènes en de opvoering van het stuk worden heel gedetailleerd beschreven. Ruimte Geografische ruimte: Het verhaal speelt zich grotendeels af in New York en Manhattan. Ik vind dat de ruimte op zich wel goed gebruikt is want er wordt in het verhaal duidelijk verteld hoe de omgeving eruit ziet en daardoor kun je je ook beter inleven in het verhaal. Een voorbeeld hiervan: ‘Het is opgeklaard als ik op een bank in het Washington Square park zit, vlak bij Max’ appartement. (Joggers, lunchers, eekhoorns, hoge gebouwen, gele autootjes).’ De omgeving vertaald ook goed de stemmingen van de hoofdpersoon want in het begin is de omgeving ‘gelukkig’. Evaluatie: Ik vind Phileine zegt sorry een geweldig boek. Allereerst heb ik erg hard gelachen om alle uitlatingen van Phileine, ten tweede kreeg het boek een hele goede inhoud door het laatste hoofdstuk, wat liet zien dat mensen soms te ver gaan en daar spijt van krijgen. Phileine leek eerst een eersteklas bitch zonder enkel medeleven, maar uiteindelijk bleek ze een normaal persoon te zijn en evengoed gevoelens heeft. Ze leek onverwoestbaar, maar raakte toch vertederd door het aids-gala. Het taalgebruik was niet erg moeilijk, wel grappig. Phileine gebruikte erg creatieve scheldwoorden (humorloze zak vla). Ik heb dus erg genoten van het boek en zal zeker nog meer boeken van Giphart lezen. Ik vind de stijl van Ronald Giphart erg apart, maar zeker erg leuk om te lezen. Ook zitten in het verhaal veel beschrijvingen. Over het algemeen vind ik niet dat er veel spanning in het verhaal zit alleen zit er beetje spanning in het stuk van de opvoering van rOmEO-n-jULieT omdat je dan wel wil weten wat er hand is. Het verhaal heeft een grote geloofwaardigheid, realiteitsgehalte en actualiteitsgehalte want het is een verhaal dat ook in het echt gebeuren kan. En het kan zeker ook in deze tijd voorkomen. Met thema ben ik wel eens want ik vind ook dat je moet weten wie je bent en dat het allerbelangrijkste is dat je ook jezelf bent. Want het heeft geen nut om je anders voor te doen dan dat je in werkelijkheid bent. Ik heb eigenlijk nooit eerder nagedacht over dit onderwerp bij een boek, want dit verhaal gaat vrij vaak over seks. Er wordt heel vrij over geschreven, dat vind ik best apart. Ik vind het goed van de schrijver dat hij heel duidelijk laat zien dat zelfs mensen die een perfect leventje hebben ook heel ongelukkig kunnen zijn. Secundaire literatuur Recensie
Bron Vrij Nederland
Publicatiedatum 16-11-1996
Recensent Jessica Durlacher
Recensietitel De letteren in de herfst : Absurdisme kent geen rem Het credo van Phileine uit Ronald Gipharts 'Phileine zegt sorry' is: 'Ik erger me dus ik besta.' Gipharts ironie over een slachtoffer van het in de sieclecynisme weet van geen ophouden. De pen van Ronald Giphart is snel en woordspelgeil, maar Giphart zelf lijkt een beetje soft. Dat moet er de verklaring voor zijn dat hij aan het eind van zijn nieuwste roman Phileine zegt sorry een zeikerig sentimenteel engagement aanbrengt in zijn hoofdpersoontje Phileine, op het moment dat haar snelle gekanker op de medemens echt ondraaglijk wordt. Phileines credo is: ik erger me dus ik besta. Ze heeft nooit een mening, ze is sociaal correct, zegt ze zelf! En: 'Bij ons is het politiek correct om tegen politieke correctheid te zijn.' Heeft een hekel aan mensen. Vindt zichzelf zo fantastisch dat iedereen voor stront en stinkende vis kan worden uitgescholden, schijt aan allemaal, weet je wel. Gruwelijk verwende misantropie in een stuitende modekleur. Van alles een ziek walgelijk geintje maken, iedereen zogenaamd briljant te kakken zetten waar je maar kunt en toch maar zo'n klein hartje blijken te hebben als het eropaan komt. Zo'n type is Phileine en met haar geklets en stoere getreiter moeten we een heel boek door. En wat wil je ook: ze is de dochter van een moeder die ze vaak in dronken overspelige buien heeft horen lispelen 'dat een pik wat haar betreft niet dik genoeg kan zijn, een dikke pik een dikke dikpikkerdepikdik'. Dat is te veel cynisme, want er is in Phileines relaas echt niets meer over waar je nog een beetje sympathie voor kunt voelen en dan is het niet leuk om in de tirade van een hoofdpersoon te moeten opgaan. Die maar duurt en duurt, een heel boek lang. Natuurlijk komt het soms ook voor dat het wel grappig is, want Giphart is nu eenmaal goed in het verzinnen van bijnamen, overdrijvingen, parodieën en idiote paradoxen. Tot hij zijn Phileine weer 'over the edge' duwt en haar ideeën over de wereld akelig ontsporen in woord en daad. Giphart wil ons niet alleen laten meegenieten van Phileines spitsvondige woordvirtuoze moderne mensenhaat, hij wil ons laten delen in zijn eigen bezorgdheid om het feit dat ze een beetje te ver is doorgedraaid, kind van dit nare cynische overbewuste fin de siècle. Dan zien we Phileine misplaatst op een mevrouw inhakken wier onderkin haar niet zo bevalt: 'God wat een verschrikkelijke bal doelloos vlees, die onderkin van u.' En: 'Weet u waar mijn broer vrouwen op selecteert? Op de drilmassa van hun bovennek. Daar wil hij namelijk zijn lul indrukken. Vies he? Porno he?' de kinderachtige zelfdestructieve Phileine, die zich wanhopig (!) afvraagt waar, om ze zich altijd zo ongeliefd schijnt te moeten maken; Phileine die er bijvoorbeeld ook goed in is mensen te doen geloven dat ze huilt om dan keihard iemand uit te lachen, met ultradroge oogjes, zo iemand dus. Wat wilde Giphart? Giphart duwde zijn tong zo lang en dwingend in zijn wang dat 'ie vast is gaan zitten in een kramp. Een boek over het aller-aller-coolste, mooiste, geilste, grofste, slimste meisje dat hij kon beschrijven moest het worden en hoe ook zo iemand tot inkeer komen kan. De top van de overdrijving, een uiterste van een hedendaags levensgevoel. Het meisje heeft een vriendje van wie ze vreselijk veel houdt, Max. Ze hebben elliaat ontmoet op de wc van een gemeenschappelijke vriendin, waar ze tijdens een feest waarop men hun een loertje wilde draaien, door hun vrienden zijn opgesloten. Phileine biedt aan Max te pijpen. En van het een kwam het ander. Nu zijn ze al anderhalf jaar bij elkaar. Dan moet Max voor zijn theateropleiding naar New York. Phileine is bedroefd en na zes maanden besluit ze hem plotseling een bezoek te brengen, van een week. Om die New Yorkse week gaat het hele boek. Ze zal er Max zien optreden in een uiterst eigentijdse versie van Romeo and Juliet (rOmEO -n- jULieT) waarin hij zich ontkleedt en met zijn tegenspeelster (eveneens ontkleed) allerlei handelingen verricht die je als het niet om toneel ging nauwelijks zou kunnen onderscheiden van ouderwetse vieze porno. Zelfs Phileine, toen voor geen kleintje vervaard, zeker niet als het om seks gaat, vindt dit niet leuk..Tijdens een tweede uitvoering zal ze het podium opstormen om er iets aan te doen en de volgende dag staat dat in de Amerikaanse kranten (!) en wordt ze uit genodigd door David Letterman. Jawel: Het absurdisme kent geen rem. Bij Letterman geeft ze een briljante performance, natuurlijk: geestig, ad rem, gierend brutaal en grof as ever. Giphart is goed in zo'n scene, al vermoed ik dat hij het nogal extreme bezoek van superkitch Madonna aan: Lettermans show indertijd, dankbaar als inspiratie heeft gebruikt. Daarna komt langzaam de inkeer op gang. Het komt toch weer goed tussen Max en Phileine, en ze bezoekt een aidsfeest waar ze ontdekt dat een mooie maar steeds zieke huisgenoot van Max geen griep had maar het gevreesde virus, en raakt dan zo onder de indruk van al haar indrukken dat ze de microfoon pakt en een misselijkmakende woeste preek afsteekt waarin ze de fouten uit haar leven ironieloos opsomt en iedereen vertelt waar dat leven volgens haar om gaat, een apotheose waarin de titel eindelijk tot uitdrukking komt maar waarop ik in elk geval niet zat te wachten. Of zouden we ook hier weer met een parodie te maken hebben, ditmaal op de begrippen apotheose, inzicht, spijt, gevoel? In de wiskunde is min + min plus, maar zou een permanente 'tongue in cheek' in de literatuur uiteindelijk toch op een serieus verhaal neerkomen waarin alle omkeringen de stellende kant opgaan? Of is Gipharts wending een vrije variant op: keer je tegenstander je andere wang toe? Het gevaar is dan natuurlijk dat die tegenstander (de lezer, geloof ik) daar vervolgens zijn eigen tong in steekt. Ten eerste ben ik het op 1 punt niet eens met de recensent: “Dat is te veel cynisme, want er is in Phileine’s relaas echt niets meer over waar je nog een beetje sympathie voor kunt voelen en dan is het niet leuk om in de tirade van een hoofdpersoon te moeten opgaan. Die maar duurt en duurt, een heel boek lang”. Ik vind dat helemaal niet té veel cynisme, ik vind dat juist wel leuk, want hier krijgt het boek juist een speciaal ‘karakter’ door. Doordat Ronald Giphart de hoofdpersoon op deze wijze beschrijft, geeft het boek mij een open indruk. Ik vind dat juist grappig. De fragmenten die de recensent beschrijft, vond ik juist leuk, en heb er ook hardop om moeten lachen. Verder vind ik het wel een aardige recensie op zich.
Naslagwerk: Analyse
1. Noem de titel en de auteur van het boek, vermeld de uitgever en het jaar van de eerste druk. Leg daarnaast uit wat de betekenis van de titel is.
Titel: Phileine zegt sorry
Auteur: Ronald Giphart
Uitgever: Balans
Jaar: 1996 Titelverklaring: De titel van het boek ‘Phileine zegt sorry’ slaat op het slot. De laatste woorden van het verhaal zijn: ‘Ik ben tot de conclusie gekomen dat ik niet aardig ben,’ serveer ik ten slotte. ‘Sterker nog: ik ben een vervalste teef. Het zit me dwars, deze vaststelling.’ … ‘Ik bied mijn verontschuldigingen aan. Ik zeg sorry. Sorry, Max. Sorry, mensen,’ fluister ik en iets harder – misschien te hard – voeg ik eraan toe: ‘Sorry dat ik besta.’ Wanneer Phileine, de hoofdpersoon, deze uitspraken doet, realiseert ze zich dat ze vaak onuitstaanbaar heeft gedragen. Ze biedt daarvoor haar excuses aan. 2. Vermeld indien mogelijk binnen welke stroming het boek past. Moderne Nederlandse literatuur
3. Tot welk genre behoort het boek? Licht je antwoord toe. ‘Phileine zegt sorry’ is te plaatsen binnen de psychologische romans. Phileine wordt duidelijk beschreven, haar karakter komt heel goed naar voren. Omdat het vanuit het ik-perspectief is geschreven kan je je heel goed inleven in Phileine. Emoties, gedachten en gevoelens zijn belangrijk in het boek. 4. Wat is het thema van het boek? Beschrijf het onderwerp in enkele zinnen. Een belangrijk thema van het boek is de zoektocht naar jezelf. Cynisme is ook erg belangrijk in het verhaal. Phileine is een ontzettende cynische vrouw, ze heeft snel een scherp oordeel over mensen. Voor de lezer doen hierdoor veel situaties heel humoristisch aan. Een ander thema is bewustzijn van je eigen karaktereigenschappen. Phileine weet dat ze is zoals ze is: “Ben ik vervelend? Ik vind: daar hoeven mensen me niet over aan mijn kop te zeuren, dat weet ik zelf ook wel”. Ook Gulpje weet hoe ze is. Wanneer ze een dure kledingzaak uitkomt en een zwerver haar om een dollar vraagt zegt ze: ‘Nee, tenzij ik je via een creditcard kan betalen’. De zwerver scheldt haar uit voor ‘Bitch!’ en Gulpje denkt: ‘Zo is het!’. Een verschil tussen Gulpje en Phileine is, is dat Phileine haar grenzen beter kent. Als Gulpje bijvoorbeeld zegt dat AIDS bij het leven hoort nadat ze ontdekken dat Leonard aan deze ziekte lijdt, wordt Phileine heel boos op haar. Hiermee toont ze toch nog enig gevoel voor de medemens te hebben. 5. Beschrijf in welke volgorde de gebeurtenissen verteld worden. Noteer de belangrijkste gebeurtenissen puntsgewijs onder elkaar en stel dan vast hoe de opbouw is. - Max vertelt Phileine dat hij naar New York gaat; - Phileine zoekt Max op in Manhattan; - Phileine ontmoet de vrienden van Max; - Feest ter ere van haar komst; - Phileine raakt bevriend met Gulpje; - Bezoek aan het pornografische toneelstuk rOmEO-n-jULieT; - Ruzie met Max, later weer enigszins bijgelegd; - Phileine gaat uit wraak naar bed met L.T., de vriend van de tegenspeelster van Max; - Voor de tweede keer naar het toneelstuk en openlijke ruzie met Max; - Optreden in de Late Show van David Letterman; - Aidsgala; - Phileine zegt sorry. Het is duidelijk dat het verhaal zich in chronologische volgorde afspeelt, in het begin wordt er een grote tijdsprong gemaakt daarna wordt het verhaal van dag tot dag verteld. In het verhaal zelf komen veel flashbacks voor die toevoegen aan het karakter van Phileine of bijvoorbeeld iets vertellen over haar ouders en vriendinnen. De gebeurtenissen die zich in de tegenwoordige tijd afspelen zijn in chronologische volgorde verteld. Beschrijf van de belangrijkste personen: hun probleem, hun karakter en hun ontwikkeling, indien die aanwezig is. Phileine
Max omschrijft haar als ‘brains, beauty, beast, best’. Zoals ze zelf beweert, is ze ‘de grootste trut die er op aarde rondloopt’ en ‘degene die bot, lomp, stug en onaardig mag doen’. In bepaalde situaties in het verhaal gedraagt ze zich inderdaad zo, hoewel ze ook haar aardige en lieve kanten heeft. Ze zegt alles en iedereen te haten, maar het blijkt dat er toch genoeg dingen zijn die haar wel bevallen zoals Max, Gulpje (tot op zekere hoogte) en het AIDS-gala. Toch hebben veel mensen een hekel aan haar omdat ze altijd simpelweg zegt wat ze denkt over mensen, ook al is dat negatief.
Phileine heeft twee problemen. Ten eerste gaat haar vriend vreemd. In het toneelstuk heeft hij sex met een andere vrouw en Phileine vindt dit natuurlijk verschrikkelijk. Een ander probleem is dat ze zich altijd cynisch en hard opstelt ten opzichte van haar medemens. Er moet toch een stemmetje in haar geweest zijn dat heeft gezegd dat dit niet goed is, want aan het eind van het boek biedt ze hiervoor haar oprechte excuses aan.
Max
Over Max krijg je hoofdzakelijk dingen te weten die in verband staan met Phileine. Hij is de tegenpool van Phileine (kalm, rustig en zachtaardig) en de reden dat Phileine naar Manhattan vertrekt. Hij heeft grote dromen en ambities in de toneelwereld. Hij houdt er een ander normen-en-waardenpatroon dan Phileine op na, want hij beschouwt het stuk waarin hij een hoofdrol speelt niet als een simpel seksstuk maar toneelstuk over liefde met een diepgaande gedachte erachter. Over veel zaken heeft hij een andere mening dan Phileine. Gulpje
Over het algemeen lijkt Gulpje heel erg op Phileine. Ze schreeuwen er om het hardst om dat ze ‘de grootste bitches die er op aarde rondlopen’ zijn. In het boek blijkt wel dat Phileine toch nog ergens medelevend voor kan zijn, terwijl Gulpje het eigenlijk allemaal laat barsten. Jules
Jules is een vriend van L.T. Zij (of later bleek hij) heeft vanaf het begin al een hekel aan Phileine, omdat ze bij wijze van grap opmerkte toen ze Jules als eerste zag: ‘Hi Max, so this is what you look like after your sexchange!’. Deze opmerking maakte ze natuurlijk zonder te weten dat Jules echt een sexchange heeft ondergaan. Jules was de eerste die reageert op Phileines onacceptabele gedrag door te zeggen dat ze vreselijk is en alleen op de wereld is gekomen om mensen belachelijk te maken en af te zeiken. L.T. L.T. is de vriend van Joanne, de tegenspeelster van Max in rOmEO-n-jULieT. Ook hij is geshockeerd na het zien van de seksscene tussen Joanne en Max, en samen met Phileine koestert hij veel wraakgevoelens. Onder het motto van wraak gaat hij daarom vreemd met haar. 7. Wanneer spelen de gebeurtenissen zich af? Waar merk je dat aan? De gebeurtenissen spelen zich heel duidelijk in deze tijd af. Het verhaal geeft een beeld van deze tijd, vooral door de normen en waarden die de personen in het boek hebben. Ook zijn er enkele details waaraan je kunt zien dat het verhaal zich in deze tijd afspeelt, Phileine treedt bijvoorbeeld op in David Letterman’s Late Show. 8. Welk perspectief gebruikt de schrijver? Noteer een kort fragment waaraan je dat duidelijk ziet. Het boek is geschreven vanuit een ik-perspectief. De ik-persoon is Phileine. ‘Hai! So you must be Philaine!’ roept het mollige propje dat achter de bril schuilgaat uitgelaten als ze aan zeker vijf sloten heeft gemorreld. Ik, Miss Ultimate Happiness, schal al even opgewonden terug: ‘Hai Max! So this is what you look like after your sex change!’ Het meisje kan niet om mijn grapje lachen, ook niet nadat ik het drie keer heb uitgelegd. Nee, jij trekt volle zalen, humorloze zak vla. Teer gerust weg in het overbodige non-leven dat je leidt. 9. Waar spelen de gebeurtenissen zich af? Indien dit meerdere plaatsen zijn, noem dan de belangrijkste. Het grootste deel van het verhaal speelt zich af in Greenwich, New York. Dit is de artistieke wijk van the big apple. De gebeurtenissen spelen zich veelal af in een uitgaansgelegenheid, in het appartement van Max of in The Joseph Papp Theatre, waar het toneelstuk rOmEO-n-jULieT gespeeld wordt.
Omdat vrijwel alles in dit boek om Phileine draait, worden de overige personages vrij oppervlakkig neergezet. Phileine is de hoofdrolspeelster in het boek. Ze is een mooie, jonge vrouw van 26 en ze is niet bepaald op haar mondje gevallen, ze heeft kwetsende humor. Er is bijna niemand die haar aardig vind, en dat weet ze. Hoewel ze zich als een vreselijk kind gedraagt, is ze in feite een gevoelig, eenzaam meisje. Dit is een voorbeeld van een round character, Phileine ontwikkelt zich in het verhaal en de gebeurtenissen hebben veel effect op haar. Max is de vriend van Phileine, hij is een toneelspeler. Hij komt heel rustig over en ook hij is mooi, gezond en jong. Hij kan volgens Phileine bepaalde dingen heel mooi omschrijven en hij weet ook altijd weer Phileine’s hart terug te winnen. Ik vind dit een voorbeeld van een flat character, omdat bepaalde eigenschappen van hem beschreven worden en omdat er ook vaak sprake is van ‘Max en zijn tegenspelers..’ Als men over Max praat, heeft men het vaak over zijn toneelgroep, dus hij staat niet alleen voor een individu. Gulpje is een meisje dat bij Max in het appartement woont. Vanaf de 1e dag dat Phileine en zij elkaar ontmoeten klikt het tussen de twee. Samen zetten ze New York op z’n kop met hun grove en kwetsende acties. Dit is een flat character, ze gaat veel om met Phileine en samen beleven ze allerlei dingen. Jules is ook één van Max’ huisgenoten. Eerst denkt Phileine dat het een vrouw is, maar later komt ze er achter dat Jules een man is. Hij draagt een grote opvallende bril en is mollig. Phileine mag hem al niet vanaf de eerste keer dat ze elkaar ontmoetten en ergert zich de hele tijd aan hem. Ik vind dit ook flat character, want Jules is verder bijzaak. Je komt niet zo veel over hem te weten. Joanne is Max’ tegenspeelster in het toneelstuk. Phileine mag ook haar niet en Gulpje noemt haar ‘Joanne de Verschrikkelijk Klapkut’ en ze denkt volgens haar dat ze een geweldig actrice is. Dit is een flat character, want bepaalde kenmerken worden beschreven (dat ze Max wil, dat ze slecht toneelspeelt, ze is dus slecht in de ogen van Phileine). L.T. is de vriend van Joanne. Hij is de reserve ontbijtweerman bij CBS. Phileine schijnt hem wel te mogen, alhoewel ze tegen hem ook vaak gemene opmerkingen maakt. Als Phileine ziet wat Max met Joanne uitspookt op het podium gaat ze uit wraak met L.T. naar bed. Dit vind ik ook een flat character, hij maakt verder geen ontwikkelingen door. Leonard is ook een huisgenoot van Max. Hij is al vanaf Phileine’s komst doodziek, later blijkt hij AIDS te hebben. Phileine vindt hem een mooie jongen en heeft medelijden met hem. Leonard blijkt Jules’ vriend te zijn. Dit is ook en flat character, hij maakt niet echt ontwikkelingen door, maar heeft toch effect op Phileine. Fabian is een wat oudere, getrouwde man. Phileine ontmoet hem in het vliegtuig naar New York. Fabian is echt een vriendelijke, beschermende man. Ook met hem deelt Phileine het bed. Dit is een type, hij komt verder niet in het verhaal voor, behalve dat hij het bed deelt met Phileine. Lena is de vrouw van Fabian en al vanaf de eerste keer dat ze haar ziet, weet Phileine al dat ze haar niet mag. Ze vindt dat Lena een permanente ‘sla mij’ uitdrukking heeft. Dit vind ik ook een type, zij is verder niet van belang, het enige wat je van haar weet is dat zij de echtgenote is van Fabian. Thematiek/motieven/symbolen Thema Het thema is volgens mij de realiteit en de zoektocht naar jezelf. Je moet reëel blijven, vooral als je in de spiegel kijkt. In het boek gaat Phileine eigenlijk op zoek naar zichzelf, ze ontwikkelt zich. Symbolen The ‘Big Apple’ (New York) vind ik wel een symbool, want Phileine is bij de tijd en mondig, echt zo’n meisje dat daar wel in past. Motieven - Vrije liefde: Phileine deelt de mening van haar vriendin over liefde: 'een nimmer eindigende worstelpartij waarbij iedereen in de ring probeert te komen' (p. 47). Phileine stelt dat overspel er is om gepleegd te worden (p. 101). Ze discussieert erover met Max. Beiden komen tot de conclusie dat een relatie bestand moet zijn tegen dit soort dingen. Phileine pleegt overspel met L.T. en Max (waarschijnlijk) met Joanne. - Seks. Seks met Max, seks in het toneelstuk waar Max in speelt, seks met L.T. (uit wraak), kortom seks is een erg opvallend motief in dit verhaal. Seksscènes worden uitgebreid verteld. - Vreemdgaan: Max gaat met Joanne vreemd, vervolgens Phileine met L.T. Dit zijn belangrijke aspecten uit het boek. - Cynisme: dit is Phileine’s levensstijl. Door andere mensen de grond in te boren, krijgt zij een goed gevoel. Later krijgt ze hier wel spijt van. - Een ander motief is wraak. Phileine neemt wraak wanneer zij zich bedrogen en verkeerd behandeld voelt. Na de eerste opvoering van het toneelstuk waar Max in speelt, gaat ze met de vriend van Max’s tegenspeelster, L.T. naar bed. Wanneer Phileine voor de tweede maal de opvoering ziet blijkt ze nog verder te gaan dan de eerste keer. Ze neemt wraak door het toneelstuk te onderbreken en daarna door erover te praten bij David Letterman, een presentator van een veelbekeken praatprogramma. - Jaloezie is ook een motief. Phileine is jaloers als Joanne met ‘haar’ Max op het podium de balkonscène ‘toneelspeelt’. - Spijt is volgens mij het vijfde en laatste motief. Aan het einde van het verhaal voelt ze zich namelijk schuldig voor alles wat ze Max en al zijn vrienden heeft aangedaan en biedt zij publiekelijk haar excuses aan. Perspectief/vertelwijze Het boek heeft een ik-vertelwijze. Je ziet de gebeurtenissen uit Phileine’s oogpunt. Je raakt goed op de hoogte van de ideeën, gedachten en gevoelens van Phileine, waardoor je je goed in haar kunt inleven. De vertelsituatie is onbetrouwbaar. Je maakt de gebeurtenissen mee vanuit Phileine’s oogpunt. Je weet dus alleen wat Phileine vertelt.
naar New York gaat. Dan begint het echte verhaal: Phileine zit in het vliegtuig naar New York. Vanaf dat moment verloopt het verhaal chronologisch met af en toe nog een paar flashbacks (voornamelijk herinneringen uit haar jeugd). Er komen ook flashforwards in het boek voor, zoals interviews met verschillende personen over Phileine. De verteltijd is 214 bladzijden en de vertelde tijd is zes dagen. Er wordt ook tijdsvertraging toegepast. De seksscènes en de opvoering van het stuk worden heel gedetailleerd beschreven. Ruimte Geografische ruimte: Het verhaal speelt zich grotendeels af in New York en Manhattan. Ik vind dat de ruimte op zich wel goed gebruikt is want er wordt in het verhaal duidelijk verteld hoe de omgeving eruit ziet en daardoor kun je je ook beter inleven in het verhaal. Een voorbeeld hiervan: ‘Het is opgeklaard als ik op een bank in het Washington Square park zit, vlak bij Max’ appartement. (Joggers, lunchers, eekhoorns, hoge gebouwen, gele autootjes).’ De omgeving vertaald ook goed de stemmingen van de hoofdpersoon want in het begin is de omgeving ‘gelukkig’. Evaluatie: Ik vind Phileine zegt sorry een geweldig boek. Allereerst heb ik erg hard gelachen om alle uitlatingen van Phileine, ten tweede kreeg het boek een hele goede inhoud door het laatste hoofdstuk, wat liet zien dat mensen soms te ver gaan en daar spijt van krijgen. Phileine leek eerst een eersteklas bitch zonder enkel medeleven, maar uiteindelijk bleek ze een normaal persoon te zijn en evengoed gevoelens heeft. Ze leek onverwoestbaar, maar raakte toch vertederd door het aids-gala. Het taalgebruik was niet erg moeilijk, wel grappig. Phileine gebruikte erg creatieve scheldwoorden (humorloze zak vla). Ik heb dus erg genoten van het boek en zal zeker nog meer boeken van Giphart lezen. Ik vind de stijl van Ronald Giphart erg apart, maar zeker erg leuk om te lezen. Ook zitten in het verhaal veel beschrijvingen. Over het algemeen vind ik niet dat er veel spanning in het verhaal zit alleen zit er beetje spanning in het stuk van de opvoering van rOmEO-n-jULieT omdat je dan wel wil weten wat er hand is. Het verhaal heeft een grote geloofwaardigheid, realiteitsgehalte en actualiteitsgehalte want het is een verhaal dat ook in het echt gebeuren kan. En het kan zeker ook in deze tijd voorkomen. Met thema ben ik wel eens want ik vind ook dat je moet weten wie je bent en dat het allerbelangrijkste is dat je ook jezelf bent. Want het heeft geen nut om je anders voor te doen dan dat je in werkelijkheid bent. Ik heb eigenlijk nooit eerder nagedacht over dit onderwerp bij een boek, want dit verhaal gaat vrij vaak over seks. Er wordt heel vrij over geschreven, dat vind ik best apart. Ik vind het goed van de schrijver dat hij heel duidelijk laat zien dat zelfs mensen die een perfect leventje hebben ook heel ongelukkig kunnen zijn. Secundaire literatuur Recensie
Bron Vrij Nederland
Publicatiedatum 16-11-1996
Recensent Jessica Durlacher
Recensietitel De letteren in de herfst : Absurdisme kent geen rem Het credo van Phileine uit Ronald Gipharts 'Phileine zegt sorry' is: 'Ik erger me dus ik besta.' Gipharts ironie over een slachtoffer van het in de sieclecynisme weet van geen ophouden. De pen van Ronald Giphart is snel en woordspelgeil, maar Giphart zelf lijkt een beetje soft. Dat moet er de verklaring voor zijn dat hij aan het eind van zijn nieuwste roman Phileine zegt sorry een zeikerig sentimenteel engagement aanbrengt in zijn hoofdpersoontje Phileine, op het moment dat haar snelle gekanker op de medemens echt ondraaglijk wordt. Phileines credo is: ik erger me dus ik besta. Ze heeft nooit een mening, ze is sociaal correct, zegt ze zelf! En: 'Bij ons is het politiek correct om tegen politieke correctheid te zijn.' Heeft een hekel aan mensen. Vindt zichzelf zo fantastisch dat iedereen voor stront en stinkende vis kan worden uitgescholden, schijt aan allemaal, weet je wel. Gruwelijk verwende misantropie in een stuitende modekleur. Van alles een ziek walgelijk geintje maken, iedereen zogenaamd briljant te kakken zetten waar je maar kunt en toch maar zo'n klein hartje blijken te hebben als het eropaan komt. Zo'n type is Phileine en met haar geklets en stoere getreiter moeten we een heel boek door. En wat wil je ook: ze is de dochter van een moeder die ze vaak in dronken overspelige buien heeft horen lispelen 'dat een pik wat haar betreft niet dik genoeg kan zijn, een dikke pik een dikke dikpikkerdepikdik'. Dat is te veel cynisme, want er is in Phileines relaas echt niets meer over waar je nog een beetje sympathie voor kunt voelen en dan is het niet leuk om in de tirade van een hoofdpersoon te moeten opgaan. Die maar duurt en duurt, een heel boek lang. Natuurlijk komt het soms ook voor dat het wel grappig is, want Giphart is nu eenmaal goed in het verzinnen van bijnamen, overdrijvingen, parodieën en idiote paradoxen. Tot hij zijn Phileine weer 'over the edge' duwt en haar ideeën over de wereld akelig ontsporen in woord en daad. Giphart wil ons niet alleen laten meegenieten van Phileines spitsvondige woordvirtuoze moderne mensenhaat, hij wil ons laten delen in zijn eigen bezorgdheid om het feit dat ze een beetje te ver is doorgedraaid, kind van dit nare cynische overbewuste fin de siècle. Dan zien we Phileine misplaatst op een mevrouw inhakken wier onderkin haar niet zo bevalt: 'God wat een verschrikkelijke bal doelloos vlees, die onderkin van u.' En: 'Weet u waar mijn broer vrouwen op selecteert? Op de drilmassa van hun bovennek. Daar wil hij namelijk zijn lul indrukken. Vies he? Porno he?' de kinderachtige zelfdestructieve Phileine, die zich wanhopig (!) afvraagt waar, om ze zich altijd zo ongeliefd schijnt te moeten maken; Phileine die er bijvoorbeeld ook goed in is mensen te doen geloven dat ze huilt om dan keihard iemand uit te lachen, met ultradroge oogjes, zo iemand dus. Wat wilde Giphart? Giphart duwde zijn tong zo lang en dwingend in zijn wang dat 'ie vast is gaan zitten in een kramp. Een boek over het aller-aller-coolste, mooiste, geilste, grofste, slimste meisje dat hij kon beschrijven moest het worden en hoe ook zo iemand tot inkeer komen kan. De top van de overdrijving, een uiterste van een hedendaags levensgevoel. Het meisje heeft een vriendje van wie ze vreselijk veel houdt, Max. Ze hebben elliaat ontmoet op de wc van een gemeenschappelijke vriendin, waar ze tijdens een feest waarop men hun een loertje wilde draaien, door hun vrienden zijn opgesloten. Phileine biedt aan Max te pijpen. En van het een kwam het ander. Nu zijn ze al anderhalf jaar bij elkaar. Dan moet Max voor zijn theateropleiding naar New York. Phileine is bedroefd en na zes maanden besluit ze hem plotseling een bezoek te brengen, van een week. Om die New Yorkse week gaat het hele boek. Ze zal er Max zien optreden in een uiterst eigentijdse versie van Romeo and Juliet (rOmEO -n- jULieT) waarin hij zich ontkleedt en met zijn tegenspeelster (eveneens ontkleed) allerlei handelingen verricht die je als het niet om toneel ging nauwelijks zou kunnen onderscheiden van ouderwetse vieze porno. Zelfs Phileine, toen voor geen kleintje vervaard, zeker niet als het om seks gaat, vindt dit niet leuk..Tijdens een tweede uitvoering zal ze het podium opstormen om er iets aan te doen en de volgende dag staat dat in de Amerikaanse kranten (!) en wordt ze uit genodigd door David Letterman. Jawel: Het absurdisme kent geen rem. Bij Letterman geeft ze een briljante performance, natuurlijk: geestig, ad rem, gierend brutaal en grof as ever. Giphart is goed in zo'n scene, al vermoed ik dat hij het nogal extreme bezoek van superkitch Madonna aan: Lettermans show indertijd, dankbaar als inspiratie heeft gebruikt. Daarna komt langzaam de inkeer op gang. Het komt toch weer goed tussen Max en Phileine, en ze bezoekt een aidsfeest waar ze ontdekt dat een mooie maar steeds zieke huisgenoot van Max geen griep had maar het gevreesde virus, en raakt dan zo onder de indruk van al haar indrukken dat ze de microfoon pakt en een misselijkmakende woeste preek afsteekt waarin ze de fouten uit haar leven ironieloos opsomt en iedereen vertelt waar dat leven volgens haar om gaat, een apotheose waarin de titel eindelijk tot uitdrukking komt maar waarop ik in elk geval niet zat te wachten. Of zouden we ook hier weer met een parodie te maken hebben, ditmaal op de begrippen apotheose, inzicht, spijt, gevoel? In de wiskunde is min + min plus, maar zou een permanente 'tongue in cheek' in de literatuur uiteindelijk toch op een serieus verhaal neerkomen waarin alle omkeringen de stellende kant opgaan? Of is Gipharts wending een vrije variant op: keer je tegenstander je andere wang toe? Het gevaar is dan natuurlijk dat die tegenstander (de lezer, geloof ik) daar vervolgens zijn eigen tong in steekt. Ten eerste ben ik het op 1 punt niet eens met de recensent: “Dat is te veel cynisme, want er is in Phileine’s relaas echt niets meer over waar je nog een beetje sympathie voor kunt voelen en dan is het niet leuk om in de tirade van een hoofdpersoon te moeten opgaan. Die maar duurt en duurt, een heel boek lang”. Ik vind dat helemaal niet té veel cynisme, ik vind dat juist wel leuk, want hier krijgt het boek juist een speciaal ‘karakter’ door. Doordat Ronald Giphart de hoofdpersoon op deze wijze beschrijft, geeft het boek mij een open indruk. Ik vind dat juist grappig. De fragmenten die de recensent beschrijft, vond ik juist leuk, en heb er ook hardop om moeten lachen. Verder vind ik het wel een aardige recensie op zich.
Auteur: Ronald Giphart
Uitgever: Balans
Jaar: 1996 Titelverklaring: De titel van het boek ‘Phileine zegt sorry’ slaat op het slot. De laatste woorden van het verhaal zijn: ‘Ik ben tot de conclusie gekomen dat ik niet aardig ben,’ serveer ik ten slotte. ‘Sterker nog: ik ben een vervalste teef. Het zit me dwars, deze vaststelling.’ … ‘Ik bied mijn verontschuldigingen aan. Ik zeg sorry. Sorry, Max. Sorry, mensen,’ fluister ik en iets harder – misschien te hard – voeg ik eraan toe: ‘Sorry dat ik besta.’ Wanneer Phileine, de hoofdpersoon, deze uitspraken doet, realiseert ze zich dat ze vaak onuitstaanbaar heeft gedragen. Ze biedt daarvoor haar excuses aan. 2. Vermeld indien mogelijk binnen welke stroming het boek past. Moderne Nederlandse literatuur
3. Tot welk genre behoort het boek? Licht je antwoord toe. ‘Phileine zegt sorry’ is te plaatsen binnen de psychologische romans. Phileine wordt duidelijk beschreven, haar karakter komt heel goed naar voren. Omdat het vanuit het ik-perspectief is geschreven kan je je heel goed inleven in Phileine. Emoties, gedachten en gevoelens zijn belangrijk in het boek. 4. Wat is het thema van het boek? Beschrijf het onderwerp in enkele zinnen. Een belangrijk thema van het boek is de zoektocht naar jezelf. Cynisme is ook erg belangrijk in het verhaal. Phileine is een ontzettende cynische vrouw, ze heeft snel een scherp oordeel over mensen. Voor de lezer doen hierdoor veel situaties heel humoristisch aan. Een ander thema is bewustzijn van je eigen karaktereigenschappen. Phileine weet dat ze is zoals ze is: “Ben ik vervelend? Ik vind: daar hoeven mensen me niet over aan mijn kop te zeuren, dat weet ik zelf ook wel”. Ook Gulpje weet hoe ze is. Wanneer ze een dure kledingzaak uitkomt en een zwerver haar om een dollar vraagt zegt ze: ‘Nee, tenzij ik je via een creditcard kan betalen’. De zwerver scheldt haar uit voor ‘Bitch!’ en Gulpje denkt: ‘Zo is het!’. Een verschil tussen Gulpje en Phileine is, is dat Phileine haar grenzen beter kent. Als Gulpje bijvoorbeeld zegt dat AIDS bij het leven hoort nadat ze ontdekken dat Leonard aan deze ziekte lijdt, wordt Phileine heel boos op haar. Hiermee toont ze toch nog enig gevoel voor de medemens te hebben. 5. Beschrijf in welke volgorde de gebeurtenissen verteld worden. Noteer de belangrijkste gebeurtenissen puntsgewijs onder elkaar en stel dan vast hoe de opbouw is. - Max vertelt Phileine dat hij naar New York gaat; - Phileine zoekt Max op in Manhattan; - Phileine ontmoet de vrienden van Max; - Feest ter ere van haar komst; - Phileine raakt bevriend met Gulpje; - Bezoek aan het pornografische toneelstuk rOmEO-n-jULieT; - Ruzie met Max, later weer enigszins bijgelegd; - Phileine gaat uit wraak naar bed met L.T., de vriend van de tegenspeelster van Max; - Voor de tweede keer naar het toneelstuk en openlijke ruzie met Max; - Optreden in de Late Show van David Letterman; - Aidsgala; - Phileine zegt sorry. Het is duidelijk dat het verhaal zich in chronologische volgorde afspeelt, in het begin wordt er een grote tijdsprong gemaakt daarna wordt het verhaal van dag tot dag verteld. In het verhaal zelf komen veel flashbacks voor die toevoegen aan het karakter van Phileine of bijvoorbeeld iets vertellen over haar ouders en vriendinnen. De gebeurtenissen die zich in de tegenwoordige tijd afspelen zijn in chronologische volgorde verteld. Beschrijf van de belangrijkste personen: hun probleem, hun karakter en hun ontwikkeling, indien die aanwezig is. Phileine
Over Max krijg je hoofdzakelijk dingen te weten die in verband staan met Phileine. Hij is de tegenpool van Phileine (kalm, rustig en zachtaardig) en de reden dat Phileine naar Manhattan vertrekt. Hij heeft grote dromen en ambities in de toneelwereld. Hij houdt er een ander normen-en-waardenpatroon dan Phileine op na, want hij beschouwt het stuk waarin hij een hoofdrol speelt niet als een simpel seksstuk maar toneelstuk over liefde met een diepgaande gedachte erachter. Over veel zaken heeft hij een andere mening dan Phileine. Gulpje
Over het algemeen lijkt Gulpje heel erg op Phileine. Ze schreeuwen er om het hardst om dat ze ‘de grootste bitches die er op aarde rondlopen’ zijn. In het boek blijkt wel dat Phileine toch nog ergens medelevend voor kan zijn, terwijl Gulpje het eigenlijk allemaal laat barsten. Jules
Jules is een vriend van L.T. Zij (of later bleek hij) heeft vanaf het begin al een hekel aan Phileine, omdat ze bij wijze van grap opmerkte toen ze Jules als eerste zag: ‘Hi Max, so this is what you look like after your sexchange!’. Deze opmerking maakte ze natuurlijk zonder te weten dat Jules echt een sexchange heeft ondergaan. Jules was de eerste die reageert op Phileines onacceptabele gedrag door te zeggen dat ze vreselijk is en alleen op de wereld is gekomen om mensen belachelijk te maken en af te zeiken. L.T. L.T. is de vriend van Joanne, de tegenspeelster van Max in rOmEO-n-jULieT. Ook hij is geshockeerd na het zien van de seksscene tussen Joanne en Max, en samen met Phileine koestert hij veel wraakgevoelens. Onder het motto van wraak gaat hij daarom vreemd met haar. 7. Wanneer spelen de gebeurtenissen zich af? Waar merk je dat aan? De gebeurtenissen spelen zich heel duidelijk in deze tijd af. Het verhaal geeft een beeld van deze tijd, vooral door de normen en waarden die de personen in het boek hebben. Ook zijn er enkele details waaraan je kunt zien dat het verhaal zich in deze tijd afspeelt, Phileine treedt bijvoorbeeld op in David Letterman’s Late Show. 8. Welk perspectief gebruikt de schrijver? Noteer een kort fragment waaraan je dat duidelijk ziet. Het boek is geschreven vanuit een ik-perspectief. De ik-persoon is Phileine. ‘Hai! So you must be Philaine!’ roept het mollige propje dat achter de bril schuilgaat uitgelaten als ze aan zeker vijf sloten heeft gemorreld. Ik, Miss Ultimate Happiness, schal al even opgewonden terug: ‘Hai Max! So this is what you look like after your sex change!’ Het meisje kan niet om mijn grapje lachen, ook niet nadat ik het drie keer heb uitgelegd. Nee, jij trekt volle zalen, humorloze zak vla. Teer gerust weg in het overbodige non-leven dat je leidt. 9. Waar spelen de gebeurtenissen zich af? Indien dit meerdere plaatsen zijn, noem dan de belangrijkste. Het grootste deel van het verhaal speelt zich af in Greenwich, New York. Dit is de artistieke wijk van the big apple. De gebeurtenissen spelen zich veelal af in een uitgaansgelegenheid, in het appartement van Max of in The Joseph Papp Theatre, waar het toneelstuk rOmEO-n-jULieT gespeeld wordt.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden