A. Samenvatting
Phileine is een knappe vrouw van ongeveer 25 jaar. Ze heeft een vriend, Max, en is heel gelukkig met hem. Op een dag vertelt Max Phileine dat hij zijn passie, toneelspelen, in New York gaat beoefenen. Hij zal voor anderhalf jaar naar New York Greenwich Village verhuizen. Het afscheid is erg emotioneel en ze beloven
elkaar trouw te blijven. Na een tijdje houdt Phileine het niet meer alleen uit. Ze besluit Max in New York te bezoeken, en die middag zit ze al in het vliegtuig op weg naar Manhattan. In het vliegtuig ontmoet ze twee enthousiaste New Yorkers, Fabian en Lena. Ze geven Phileine hun telefoonnummer zodat ze haar kunnen rondleiden door ‘the big apple’. Eenmaal aangekomen in het appartement van Max ontmoet Phileine de vrienden van Max: de bebrilde Jules, de Vlaamse Gulpje Degompelaere, de zieke Leonard, de starende Ruth, de verschrikkelijke Joanne en L.T. Later komt ook Max thuis en hij is ontzettend blij Phileine te zien. Hij blijkt dezelfde avond een feest te organiseren ter ere van de komst van zijn vriendin. Alle bezoekers behoren tot de toneelgroep van Max, met wie hij diezelfde week het toneelstuk rOmEO-n-jULieT zal opvoeren. Phileine zakt tijdens het feest plotseling in elkaar van de drank, de jetlag en de emotionele momenten. Ze gaat naar bed en maakt het einde van het feest niet meer mee. De volgende dag is Max niet thuis omdat hij een toneelrepetitie heeft. Phileine trekt de hele middag met Gulpje, de huisgenoot van Max, op en ze worden beste maatjes. ’s Avonds besluit Phileine het echtpaar uit het vliegtuig, Fabian en Lena, te bellen. Fabian stelt meteen voor haar de stad te laten zien. Ze hebben een leuke avond, en al gauw blijkt dat Fabian Phileine wel ziet zitten als minnares naast zijn saaie huwelijk. Hij zoekt toenadering, maar Phileine houdt af onder verwijzing naar haar vaste verhouding. De volgende ochtend gaat Max alweer vroeg naar het toneelinstituut. Die dag vermaakt Phileine zich in de stad. ’s Avonds bezoekt ze de première van rOmEO-n-jULieT, het toneelstuk van de toneelgroep van Max. Voordat het stuk begint hoort ze al van verschillende mensen dat het een provocerend en experimenteel toneelstuk is. Als het stuk opgevoerd wordt, ziet Phileine dat het een pornografische versie van het verhaal van Shakespeare is. Max heeft zelfs op het podium sex met Joanne. Phileine en Joanne’s vriend L.T. zijn geshockeerd. Een paar uur later is Phileine met Max in het appartement. Aanvankelijk hebben ze een enorme ruzie, maar later, in een kroeg, leggen ze het bij. Als Max echter heel droog meldt dat het stuk nog twee keer opgevoerd zal worden, is de spanning bij Phileine direct weer terug. De derde dag krijgt Phileine bezoek van L.T., die haar komt ophalen voor een tochtje met zijn speedboot. L.T. is goed gehumeurd, want de vaste ontbijtweerman van de CBS heeft een ongeluk gehad zodag hij als reserve-ontbijtweerman de komende tijd volop aan zijn trekken zal komen. Phileine krijgt ruzie met Jules, omdat ze zich in haar (of eigenlijk zijn) geslacht heeft vergist. Daarna gaat ze mee met L.T. Op de boot drinken beiden veel whisky en ze worden heel vertrouwelijk met elkaar. Uiteindelijk gaan ze met elkaar naar bed, uit wraak op Max en Joanne. De volgende dag moet Phileine wederom zonder haar ‘enige vrolijke toontje van haar levensorgeltje’ doorbrengen. Ze besluit rustig in Max’ appartement te blijven, krijgt weer ruzie met Jules en maakt zich zorgen over de gezondheid van Leonard die er enorm ziek uit ziet. Ze ontdekt dat Leonard aan AIDS lijdt en dat hij de homovriend van ‘de twee aan elkaar gelaste fietswielen’ (Jules) is. Later op de dag gaat ze met Gulpje naar een café. L.T. komt binnen en met hem continueren ze het gespreksonderwerp van daarvoor: seks. Opeens krijgt L.T. een idee; hij stelt voor die avond naar het theater te gaan om een tweede uitvoering van rOmEO-n-jULieT te bekijken. Ze vragen zich af of de liefdesscène van Max en Joanne aangepast is nu men veronderstelt dat hun partners niet in de zaal zitten. Phileine, L.T. en Gulpje ontdekken dat het toneelstuk echter nog veel extremere vormen aanneemt dan ze zelf hadden mogen aanschouwen. Phileine slaat door, ze roept keihard door de zaal dat het zo wel genoeg is. Er ontstaat een heftige discussie tussen Phileine en Max waardoor het toneelstuk verstoord wordt. De volgende ochtend wordt Phileine wakker in het bed van Fabian. Daar schijnt ze de vorige nacht straal bezopen te zijn gebracht door L.T. en Gulpje. Ze krijgt een telefoontje van L.T., die haar vertelt dat ze die avond in de Late Show van David Letterman wordt verwacht omdat men diep onder de indruk was van haar optreden in de The Joseph Papp Public Theatre. Ze vertrekt meteen naar de studio. Die avond, wanneer ze met David Letterman en Salman Rushdie, de andere gast, live op televisie is valt Phileine meteen in haar rol. Ze neemt Lettermans presentatie over, ze zet hem voor gek, het publiek vindt haar fantastisch. ’s Avonds geeft ze haar verdiende geld uit aan een kamer in het Waldorf Astoria Hotel. Ze heeft niemand aan wie ze haar verhaal kwijt van en voelt zich erg verdrietig. De zesde dag komt Max naar Phileine’s hotelkamer en neemt haar met geweld mee naar zijn appartement. Daar wachten alle huisvrienden, de regisseur en een aantal acteurs haar komst af. ’s Avonds bezoeken ze met z’n allen het AIDS-gala dat wordt gehouden in het kader van de wereld AIDS dag. Het feest is groots, het eten en drinken is overdadig en de mensen talrijk. Nadat Gloria Gaynor ‘I Will Survive’ heeft gezongen beklimd Phileine het podium om vervolgens het publiek uit te leggen hoe ze van zichzelf, de cynische Phileine, walgt. Ze houdt een emotioneel pleidooi en valt de ‘harteloze prestatiemaatschappij’ aan. Ze eindigt met excuses voor haar gedrag. Phileine zegt sorry. B. Analyse
1. Noem de titel en de auteur van het boek, vermeld de uitgever en het jaar van de eerste druk. Leg daarnaast uit wat de betekenis van de titel is. Titel: Phileine zegt sorry Auteur: Ronald Giphart

Uitgever Balans
Jaar: 1996
Titelverklaring: De titel van het boek ‘Phileine zegt sorry’ slaat op het slot. De laatste woorden van het verhaal zijn: ‘Ik ben tot de conclusie gekomen dat ik niet aardig ben,’ serveer ik ten slotte. ‘Sterker nog: ik ben een vervalste teef. Het zit me dwars, deze vaststelling.’ … ‘Ik bied mijn verontschuldigingen aan. Ik zeg sorry. Sorry, Max. Sorry, mensen,’ fluister ik en iets harder – misschien té hard – voeg ik eraan toe: ‘Sorry dat ik besta.’ Wanneer Phileine, de hoofdpersoon, deze uitspraken doet, realiseert ze zich dat ze vaak onuitstaanbaar heeft gedragen. Ze biedt daarvoor haar excuses aan. 2. Vermeld indien mogelijk binnen welke stroming het boek past. Moderne Nederlandse literatuur
3. Tot welk genre behoort het boek? Licht je antwoord toe. ‘Phileine zegt sorry’ is te plaatsen binnen de psychologische romans. Phileine wordt duidelijk beschreven, haar karakter komt heel goed naar voren. Omdat het vanuit het ik-perspectief is geschreven kan je je heel goed inleven in Phileine. Emoties, gedachten en gevoelens zijn belangrijk in het boek. 4. Wat is het thema van het boek? Beschrijf het onderwerp in enkele zinnen. Een belangrijk thema van het boek is liefde. Phileine houdt zielsveel van Max en verwacht trouw en liefde van hem. Als ze dit niet krijgt, staat haar wereld op zijn kop. Cynisme is ook erg belangrijk in het verhaal. Phileine is een ontzettende cynische vrouw, ze heeft snel een scherp oordeel over mensen. Voor de lezer doen hierdoor veel situaties heel humoristisch aan. Een ander thema is bewustzijn van je eigen karaktereigenschappen. Phileine weet dat ze is zoals ze is: “Ben ik vervelend? Ik vind: daar hoeven mensen me niet over aan mijn kop te zeuren, dat weet ik zelf ook wel”. Ook Gulpje weet hoe ze is. Wanneer ze een dure kledingzaak uitkomt en een zwerver haar om een dollar vraagt zegt ze: ‘Nee, tenzij ik je via een creditcard kan betalen’. De zwerver scheldt haar uit voor ‘Bitch!’ en Gulpje denkt: ‘Zo is het!’. Een verschil tussen Gulpje en Phileine is, dat Phileine haar grenzen beter kent. Als Gulpje bijvoorbeeld zegt dat AIDS bij het leven hoort nadat ze ontdekken dat Leonard aan deze ziekte lijdt, wordt Phileine heel boos op haar. Hiermee toont ze toch nog enig gevoel voor de medemens te hebben. 5. Beschrijf in welke volgorde de gebeurtenissen verteld worden. Noteer de belangrijkste gebeurtenissen puntsgewijs onder elkaar en stel dan vast hoe de opbouw is. - Max vertelt Phileine dat hij naar New York gaat; - Phileine zoekt Max op in Manhattan; - Phileine ontmoet de vrienden van Max; - Feest ter ere van haar komst; - Phileine raakt bevriend met Gulpje; - Bezoek aan het pornografische toneelstuk rOmEO-n-jULieT; - Ruzie met Max, later weer enigszins bijgelegd; - Phileine gaat uit wraak naar bed met L.T., de vriend van de tegenspeelster van Max; - Voor de tweede keer naar het toneelstuk en openlijke ruzie met Max; - Optreden in de Late Show van David Letterman; - Aidsgala; - Phileine zegt sorry. Het is duidelijk dat het verhaal zich in chronologische volgorde afspeelt, in het begin wordt er een grote tijdsprong gemaakt daarna wordt het verhaal van dag tot dag verteld. In het verhaal zelf komen veel flashbacks voor die toevoegen aan het karakter van Phileine of bijvoorbeeld iets vertellen over haar ouders en vriendinnen. De gebeurtenissen die zich in de tegenwoordige tijd afspelen zijn in chronologische volgorde verteld. 6. Beschrijf van de belangrijkste personen: hun probleem, hun karakter en hun ontwikkeling, indien die aanwezig is. Phileine
Max omschrijft haar als ‘brains, beauty, beast, best’. Zoals ze zelf beweert, is ze ‘de grootste trut die er op aarde rondloopt’ en ‘degene die bot, lomp, stug en onaardig mag doen’. In bepaalde situaties in het verhaal gedraagt ze zich inderdaad zo, hoewel ze ook haar aardige en lieve kanten heeft. Ze zegt alles en iedereen te haten, maar het blijkt dat er toch genoeg dingen zijn die haar wel bevallen zoals Max, Gulpje (tot op zekere hoogte) en het AIDS-gala. Toch hebben veel mensen een hekel aan haar omdat ze altijd simpelweg zegt wat ze denkt over mensen, ook al is dat negatief. Phileine heeft twee problemen. Ten eerste gaat haar vriend vreemd. In het toneelstuk heeft hij sex met een andere vrouw en Phileine vindt dit natuurlijk verschrikkelijk. Een ander probleem is dat ze zich altijd cynisch en hard opstelt ten opzichte van haar medemens. Er moet toch een stemmetje in haar geweest zijn dat heeft gezegd dat dit niet goed is, want aan het eind van het boek biedt ze hiervoor haar oprechte excuses aan. Max
Over Max krijg je hoofdzakelijk dingen te weten die in verband staan met Phileine. Hij is de tegenpool van Phileine (kalm, rustig en zachtaardig) en de reden dat Phileine naar Manhattan vertrekt. Hij heeft grote dromen en ambities in de toneelwereld. Hij houdt er een ander normen-en-waardenpatroon dan Phileine op na, want hij beschouwt het stuk waarin hij een hoofdrol speelt niet als een simpel seksstuk maar toneelstuk over liefde met een diepgaande gedachte erachter. Over veel zaken heeft hij een andere mening dan Phileine. Gulpje
Over het algemeen lijkt Gulpje heel erg op Phileine. Ze schreeuwen er om het hardst om dat ze ‘de grootste bitches die er op aarde rondlopen’ zijn. In het boek blijkt wel dat Phileine toch nog ergens medelevend voor kan zijn, terwijl Gulpje het eigenlijk allemaal laat barsten. Jules
Jules is een vriend van L.T. Zij (of later bleek hij) heeft vanaf het begin al een hekel aan Phileine, omdat ze bij wijze van grap opmerkte toen ze Jules als eerste zag: ‘Hi Max, so this is what you look like after your sexchange!’. Deze opmerking maakte ze natuurlijk zonder te weten dat Jules echt een sexchange heeft ondergaan. Jules was de eerste die reageert op Phileines onacceptabele gedrag door te zeggen dat ze vreselijk is en alleen op de wereld is gekomen om mensen belachelijk te maken en af te zeiken. L.T. L.T. is de vriend van Joanne, de tegenspeelster van Max in rOmEO-n-jULieT. Ook hij is geshockeerd na het zien van de seksscène tussen Joanne en Max, en samen met Phileine koestert hij veel wraakgevoelens. Onder het motto van wraak gaat hij daarom vreemd met haar. 7. Wanneer spelen de gebeurtenissen zich af? Waar merk je dat aan? De gebeurtenissen spelen zich heel duidelijk in deze tijd af. Het verhaal geeft een beeld van deze tijd, vooral door de normen en waarden die de personen in het boek hebben. Ook zijn er enkele details waaraan je kunt zien dat het verhaal zich in deze tijd afspeelt, Phileine treedt bijvoorbeeld op in David Letterman’s Late Show. 8. Welk perspectief gebruikt de schrijver? Noteer een kort fragment waaraan je dat duidelijk ziet. Het boek is geschreven vanuit een ik-perspectief. De ik-persoon is Phileine. ‘Hai! So you must be Philaine!’ roept het mollige propje dat achter de bril schuilgaat uitgelaten als ze aan zeker vijf sloten heeft gemorreld. Ik, Miss Ultimate Happiness, schal al even opgewonden terug: ‘Hai Max! So this is what you look like after your sex change!’ Het meisje kan niet om mijn grapje lachen, ook niet nadat ik het drie keer heb uitgelegd. Nee, jíj trekt volle zalen, humorloze zak vla. Teer gerust weg in het overbodige non-leven dat je leidt. 9. Waar spelen de gebeurtenissen zich af? Indien dit meerdere plaatsen zijn, noem dan de belangrijkste. Het grootste deel van het verhaal speelt zich af in Greenwich, New York. Dit is de artistieke wijk van the big apple. De gebeurtenissen spelen zich veelal af in een uitgaansgelegenheid, in het appartement van Max of in The Joseph Papp Theatre, waar het toneelstuk rOmEO-n-jULieT gespeeld wordt. C. Leeservaring
1. In hoeverre maken de gebeurtenissen indruk op je? De gebeurtenissen maken vrij veel indruk op me. Dat wordt vooral veroorzaakt door het cynische, maar wel grappige gedrag van Phileine. Ze gedraagt zich heel spontaan, ze zegt precies wat ze denkt. Soms is dat ontzettend grof. Zelf zou ik zulke dingen (‘Humorloze zak vla. Teer gerust weg in het overbodige non-leven dat je leidt’) nooit durven zeggen. Het maakte daarom wel indruk op me dat Phileine deze dingen juist wel doet. Ik vind het interessant om over zo’n bijzonder persoon die zich bijzonder gedraagt te lezen. 2. Vind je de opbouw van het boek ingewikkeld? Hoe komt dat? Nee, de opbouw van het verhaal is makkelijk. De gebeurtenissen worden in chronologische volgorde verteld. Af en toe komt er een flash-back in het verhaal voor, maar dat maakt het juist ook wat boeiender. De spanning is goed verdeeld over de gebeurtenissen, en de afloop is zeer verrassend. 3. Gaan de personen voor je leven? Zijn ze herkenbaar? De hoofdpersoon, Phileine, ging zeker voor me leven omdat haar karakter uitgebreid behandeld werd en je heel veel over haar en haar gedrag te weten kwam. Daardoor kan je je haar goed voorstellen. Toch is ze niet herkenbaar voor me. Haar gedrag is dermate anders dan dat van mij, dat ik me niet in haar kan inleven. Ze is ontzettend grof en zegt altijd meteen wat ze denkt. Ik denk dat ik me wat dat betreft veel meer inhoud. Max lijkt meer op me, hij is een rustige, nuchtere, zachtaardige jongen. Zijn persoonlijkheid komt wat meer overeen met die van mij. 4. Welke eigenaardigheden in taal en stijl zijn je opgevallen? Het taalgebruik is vrij simpel en makkelijk te begrijpen, het boek leest makkelijk weg. Wat me wel opviel dat het taalgebruik vaak ontzettend grof is. Je krijgt de grofste scheldwoorden te lezen, wat soms juist wel weer humoristisch is. In ieder geval is Giphart erg origineel in zijn woordkeuze. 5. Heeft het onderwerp je aan het denken gezet? Ben je door het lezen van mening veranderd? In welk opzicht? Ik ben niet echt aan het denken gezet, ik denk dat het verhaal daarvoor misschien niet diepgaand genoeg is. Het boek bevat onderwerpen die je overal uitgebreid tegenkomt, dit boek was nou niet bepaald een belangrijke toevoeging. Ik vond het wel een heel humoristisch boek, het was echt leuk om te lezen.