Palmwijn door Adriaan van Dis

Uitgever J.M. Meulenbroeks, Amsterdam 1996 Uiterlijke beschrijving Op de voorkant staan allemaal palmboompjes met daarachter een blauw bootje. Een beetje aan de bovenkant staat de schrijver en de titel van het boek in een kader. Op de achterkant staat een korte samenvatting van de inhoud van het boek en wat voor een soort boek palmwijn is. Aantal bladzijden 93 Hoofdstukverdeling met of zonder titels Het boek is verdeeld in zes hoofdstukken zonder titel. De hoofdstukken lopen in elkaar door, het gaat niet ineens ergens anders over dan in het vorige hoofdstuk
Motto We carry within us the wonders we seek without us: There is all Africa and her prodigies in us." Opvallende zaken die met de druk of lettertype te maken hebben Er zijn geen opvallende zaken. Het is een goed te lezen lettertype en alles ziet er goed uit Samenvatting Het boek is verdeeld in 6 hoofdstukken. Hoofdstuk 1 en 6 wordt verteld door de ik-persoon en de andere worden vertelt door Susan Courtland. De ik-persoon krijgt een rouwadvertentie van Susan Courtland uit Afrika. Susan was een kunstenares en de ik-persoon heeft haar op het eiland leren kennen. De ik-persoon was op dit eiland geweest als internationaal waarnemer. Hij woonde toen in het ecologisch centrum van William. Dan begint Susan te vertellen: Ze woont in een huis waar niemand wil wonen, omdat er beweert wordt dat er geesten wonen. Eerst geloofde ze daar niet in, maar nadat ze palmwijn had gedronken was haar waarnemingsvermogen verdiept. Ze drinkt de palmwijn voor het eerst op een feest vlak na haar aankomst op het eiland, na een lange tocht door de woestijn. Haar gids op dat feest, sow, moslim en kruidenhandelaar, zorgt ervoor dat ze onderdak krijgt in het ecologisch centrum. Door de palmwijn wordt ze geboeid door een vuurdanser, die later op de avond mee wegvlucht. Hij blijkt een vluchteling te zijn van het platteland. Daar was een burgeroorlog aan de gang. Als ze in het ecologisch centrum terugkomt vangt sow haar op. De palmwijn is pas na 2 dagen uitgewerkt. Door de palmwijn, die afschuwelijke beelden uit de woestijn opriep, besluit Susan haar reizend leven op te geven. Ze zit erover te denken om vast op het eiland te gaan wonen. Op een beklimt ze een heuvel die tegenover het centrum ligt. Ze klimt naar een hoger gelegen fort om daar het uitzicht te gaan tekenen. Ze komt daar 3 mannen tegen die haar een browning, soort geweer, aan proberen te smeren. Een dag later was er een ruzie in de haven, waarbij ook deze mannen betrokken waren. Bij de ruzie worden er ladingsjouwers opgesloten in een container en Susan probeert hen te bevrijden maar dan komt er een oude blanke heer, Diller, die vertelt dat de sjouwers de problemen maar zelf oplossen. Na de ruzie wordt Susan uitgenodigd door Diller om palmwijn te komen drinken in zijn huis. Het huis lijkt erg veel op een ark en is best groot. Ze blijft 3 dagen bij Diller. Ze vertrekt weer omdat ze ruzie krijgen over de talisman die ze van sow heeft gekregen. Susan wil het eiland verlaten, maar dit gaat niet omdat de regering het eiland geïsoleerd heeft. De reden dat het eiland geïsoleerd werd is omdat er een opstand dreigde te ontstaan. Susan besluit om de zwarte gevangenen te helpen, en om samen te gaan wonen met sow. Maar ze blijft Diller toch zien. Susan neemt zoveel mogelijk vluchtelingen op in huis, maar als de situatie onhoudbaar wordt besluiten ze om te vluchten. Sow weet nog wel een boot te regelen om mee te vluchten. Diller geeft Susan met tegenzin zijn verbandmiddelen en zijn paard mee om de gewonden te vervoeren en te verzorgen. Diller regelt daarna ook nog een boot om mee te vluchten omdat de boot die sow heeft geregeld niet te vertrouwen is. Als ze vluchten van het huis naar de haven sluiten steeds meer mensen zich aan bij de stoet. Als ze de boot bereiken is de stoet zo groot dat niet iedereen in de boot past, en er geruzied wordt om een plaats. Daarom blijft Susan maar op het eiland. De boot vertrekt overbeladen en later spoelen de lijken aan op het strand. Sindsdien wordt Susan bezocht door (kwel)geesten, en de bewoners van het eiland willen niets meer van haar weten. Een dag nadat Susan haar verhaal heeft verteld trekt de ik-persoon bij haar in. Een tijdje later pleegt ze zelfmoord. Ze was depressief. Als het nieuws van de vluchtelingenboot naar buiten komt, bindt de regering in. De ik-persoon vind het moeilijk om een eindrapport op te maken. Hij wijst de eilandbewoners erop dat ze zich niet meer afhankelijk op moeten stellen, maar zelf hun problemen moeten oplossen. Ook zij leven was op het eiland veranderd: "Door afstand te doen van de illusie dat ik anderen moest redden"(pag. 93) Titelverklaring De titel is palmwijn. In het boek wordt er ook palmwijn gedronken. Het is een illegale drank. Het maakt vreemde krachten in je los. Het slaat in op je bloed. Je hoort meer, ziet meer. Het versterkt het goede en kwade. Je moet het voorzichtig drinken, want voor je het weet beleef je sensaties die heel je leven overhoophalen. Verklaring van het motto Het motto is: We carry within us the wonders we seek without us: There is all Africa and her prodigies in us. Vertaling: We hebben in ons, de wonderen die we zonder ons zouden zoeken. Ik denk dat het iets te maken heeft met de palmwijn. Deze drank roept herinneringen op die verweggestopt is in onze geest. Genre "Het is een nouvelle over betrokkenheid en over het onvermogen iets aan andermans misère te veranderen." (achterkant boek) "Het is een nouvelle vol beeldende beschrijvingen."(De Stem, Johan Diepstraten)
Kenmerken die het verhaal bevat - gering tijdsverloop - weinig bladzijden - weinig gebeurtenissen Thema Ik denk dat het thema is: het wel of niet ingrijpen van westerlingen een de Afrikaanse situatie. In het laatste hoofdstuk besluit Susan om de vluchtelingen te helpen. In het verhaal wordt er eerst gezegd dat de mensen zelf hun eigen problemen op moeten lossen. Ze moeten zich niet zo afhankelijk opstellen. Later besluiten ze dan toch om de mensen maar te helpen. Motieven - vluchtelingen: Er wordt de hele tijd over vluchtelingen verteld die het land willen verlaten omdat er een burgeroorlog dreigt te ontstaan. - De dood: Op het eiland leven veel geesten. Susan heeft ook veel te maken met de ddod. Haar man en zoon zijn gestorven en op het eind van het verhaal ook nog haar minnaars. - Zwart/wit: Susan kan niet kiezen tussen een blanke en een zwarte minnaar. Cultuur van zwarten en blanken. Diller heeft de zwarten en blanken verenigd. - Vuurdanser: Vooral in het begin van het verhaal komt de vuudanser veel voor, vooral in de gedachte van Susan. Ze denkt de hele tijd aan hem en hoe hij was op het feest, ze vlucht zelfs met hem. - Eiland: Ze maken steeds onderscheid tussen het vaste land en het eiland. Op het eiland is er een opstand. Op het einde vluchten ze ook weg van de burgeroorlog, kortom van het eiland. Opbouw In het eerste hoofdstuk wordt de ik-persoon herinnerd aan een eiland, waar Susan een verhaal heeft verteld. Dat verhaal wordt verteld in hoofdstuk 2 tot en met 5. Het is een flash-back. In hoofdstuk 6 verteld de ik-persoon weer. De niet getitelde hoofdstukke lopen in elkaar over en gaan niet ineens ergens anders Over. De climax ligt op het einde van het verhaal, waar de mislukte vluchtpoging werd beschreven en Diller en Sow stierven. Personages - Susan Courtland: Ze komt vaak met de dood in aanraking. Ze drinkt veel palmwijn en gelooft eerst niet in geesten daarna wel. Ze schildert veel en probeert haar schilderijen te verkopen aan de toeristen op het eiland. Ze kan niet kiezen tussen haar minnaars en of ze wel of niet zonder palmwijn wil leven. - Sow: hij is een woestijnneger die zich bezig houdt met de afscheiding van het eiland. Hij behoort tot de inheemse bevolking. Hij is de minnaar van Susan. Hij houdt zich bezig met kruidendrankjes en maakt een liefdesdrank voor Susan. (blz.71) - Diller: De andere minnaar van Susan. Hij is ook inheemse bewoner. Hij heeft een groot huis en is cynisch. "Hij heeft uit zijn verblijf in het zwarte continent geleerd dat je nooit moet ingrijpen, Hoe schrijnend de ellende ook moge zijn."(eerste druk '96)
Tijd De vertelde tijd is denk ik ongeveer een jaar. De verteltijd is 93 pagina's. Het verhaal heeft een gesloten eind. Je weet niet hoe het afloopt met de ik-persoon. Het boek is eigenlijk verteld in de tegenwoordige tijd maar toch is het grootste deel een flash-back. De flash-back wordt namelijk verteld in de tegenwoordige tijd. Eigenlijk wordt het eerste Hoofdstuk verteld in de tegenwoordige tijd, dan komt er een grote flash-back van hoofdstuk 2 tot en met 5, en dan weer in de tegenwoordige tijd. Perspectief en vertelsituatie Het verhaal wordt beschreven vanuit een ik-persoon. Eerst is dit een vriend van Susan en later gaat het over in Susan. Ruimte Het verhaal speelt zich af op een eiland waarvan de naam niet in het verhaal wordt genoemd. "volgens Adriaan van Dis is het eiland fictief. Het is een samenraapsel van Sierra Leone , de Casamance, Nigeria en Goree. "( eerste druk '96) Het verhaal is een monoloog. Biografie Adriaan van Dis werd op 16 december geboren in Bergen (Noord-Holland). Zijn vader (Victor Mulder), en zijn moeder (marie van Dis) waren niet getrouwd, omdat Mulder nog een vrouw had in Nederlands-Indië. Adriaan zijn halfzussen zagen er anders uit. Hij nam dus binnen het gezin een bijzondere positie in. Zijn namen gaven verwarring: doorgaans werd hij Adje Mulder genoemd maar op papier heette hij Adriaan van Dis. Hij zat in Hilversum op school op de MULO. Na zijn eindexamen in 1967 volgde hij in Amsterdam de M.O.-opleiding Nederlands. Voor het behalen van de akte M.O.-akte maakte hij nog een grote reis richting India. Na dit eerste reisavontuur voltooide hij zijn M.O.-opleiding en richtte hij zich op de studie Afrikaans. In 1978 studeerde hij af. Intussen was hij al 1974 beginnen te schrijven voor het NRC Handelsblad. In 1983 presenteerde hij voor het eerst het TV programma hier is…Adriaan van Dis. Van Dis, die enige jaren bestuurslid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde was, werd in 1987 redacteur van het tijdschrift De Gids en bleef dat tot begin 1992. In 1992 gaf hij zijn programma op om zich geheel te wijden aan het schrijven. Enkele boeken van hem: -Het beloofde land -Indische duinen -Palmwijn -Nathan Sid -Een barbaar in China Achtergronden van het boek: Palwijn speelt zich af op een voormalig slaveneiland voor de kust van Afrika. Dit land wordt niet bij name genoemd. Palmwijn is een drankje dat echt bestaat. Het heeft een sterk hallucinerende werking. Het gebruik van dit alcoholische werking. Het gebruik van dit drankje wordt afgewezen door de moslims onder de Afrikanen, omdat zij bang zijn dat hun relatie met god verstoord wordt door de roes van de wijn, en de milieubeweging keurt het gebruik af, omdat de boomsoort zal uitsterven door winning van dit sap. Geraadpleegde literatuur - Eerste druk '96 - Map in mediatheek op school. - Internet
Eigen mening Ik vond het boek wel een aanrader. Het onderwerp, wel of niet helpen bij De Afrikaanse situatie door westerlingen vond ik een boeiend onderwerp. Ik vind dat het belangrijk is dat de landen waar een opstand dreigt geholpen worden zodat er minder mensen zijn die moeten vluchten. Je moet proberen om een opstand te voorkomen. Net zoals in het boek vertelt wordt vallen er veel doden bij het vluchten, door zoals in het boek verdrinken of bijvoorbeeld ook verhongering. Ik denk dat het onderwerp nu nog actueel is. In vele landen zijn er nog oorlogen en dreigen er opstanden uit te breken. Als je mensen niet helpt in zulke situaties blijft het toch oorlog doordat er altijd meningsverschillen blijven bestaan. Ik vond de gebeurtenissen in het boek wel leuk. Ik werd aan het denken gezet. Bij de gebeurtenissen zoals de opsluiting van de sjouwers dacht ik, waarom zou je die mensen niet helpen. Je hebt zelf toch ook graag dat als je in zulke situatie verkeerd de omstanders je helpen. Ik vond dat het boek een heldere opbouw had. De hoofdstukken liepen goed in elkaar over en het verhaal sprong niet van de hak op de tak. Toch vond ik op het begin het wel verwarrend dat in het eerste hoofdstuk de ik-persoon Adriaan was en in de daarop volgende hoofdstukken –m.u.v. het laatste hoofdstuk- de ik-persoon Susan. Na een aantal bladzijden kwam ik daar pas achter. Ook vond ik dat er niet veel dialogen in zitten wat ik wel prettig lezen vind. Het boek ging de hele tijd over Susan waardoor je een beeld kreeg van de hoofdpersoon. Ik vond dat het einde verrassend was. Ik had verwacht dat iedereen die Susan in huis had genomen, inclusief Susan en Sow en Diller, de boottocht wel zouden overleven en niet dat Susan achterbleef en daarna erachter kwam dat de boot gezonken was en iedereen verdronken. Susan kreeg van de boottocht de schuld en daarom begrijp ik het goed dat zij depressief werd. Ik had toch echter niet verwacht dat ze dan ook zelfmoord zou plegen. Ik denk dat personages niet echt uitbundig zijn beschreven maar toch genoeg zodat je bij hen een redelijk beeld kan vormen. Het is allemaal erg beknopt beschreven, maar dat kan ook niet anders in zo'n dun boek. In de recensie uit Vrij Nederland door Carel Peters stond dat Adriaan veel aandacht had voor details, terwijl ik het een beetje beknopt vond. Susan is naar mijn mening een apart persoon. Mensen komen zomaar niet in contact met geesten. Daarnaast heb je ook nog Sow hij is erg veel met zijn kruiden bezig en maakt een "liefdesdrank". Ik vind dat het niet realistisch is dat zulke mensen tegelijk op dat eiland zijn en dan ook nog elkaar leuk vinden. Ik vind dat het niet zo goed in het verhaal past omdat het onderwerp serieus en dan past zo'n beeld er niet bij. Het taalgebruik wasbest moeilijk. Er werden redelijk moeilijke woorden gebruikt, maar de zinnen waren echter niet te lang. In het begin snapte ik niet veel van het verhaal, Maar toen ik verder las begon ik er steeds meer van te begrijpen.