Auteur: anoniem, waarschijnlijk een Vlaming Willem genaamd Over de precieze auteur bestaan meerdere theorieën:
1. Arnout is de schrijver van het eerste deel, tot de terdoodveroordeling, en Willem heeft de rest toegevoegd
2. Willem heeft de hele Reynaert geschreven
3. Arnout is een verschrijving voor Perrout, de auteur van Li Plaid. Willem heeft het eerste deel gebaseerd op Li Plaid, en daarna zijn eigen slot toegevoegd
Titel: Van den vos Reinaerde = over de vos Reynaert
Eerste uitgave: eind 12e eeuw, bewerking 14e eeuw. Het boek telt 127 bladzijden.

Ik heb dit boek gekozen omdat Meneer Snijder een hele stapel “boeken” van dit verhaal had en ik moest nog een boek lezen dus leek het me wel verstandig. Verder wist ik al van dit verhaal af, want er is ook een Suske en Wiske stripboek met als titel “Reinaert de vos” en dat is eigenlijk precies hetzelfde verhaal.
Eerste persoonlijke reactie is dat ik het een leuk verhaal vond, vooral omdat het over dieren gaat die echt een koninkrijk hebben en die samenleven. Het gaat dan over een vos die de rust komt verstoren, en dat vind ik echt leuk. Het is meer een sprookje dan een echt verhaal, je leert er dan ook wat van: misdaad loont niet.

Koning Nobel
Dit is de koning van het dierenrijk, hij wil ervoor zorgen dat Reinaert zijn straf krijgt.
Reynaert, vos
Dit is een gemene vos die altijd verschrikkelijke streken uithaalt.
Bruun, beer
Deze beer wordt als eerste erop af gestuurd om Reinaert naar het kasteel van koning Nobel te halen, omdat hij zo sterk en groot is.
Tibeert, kater
Hij moet als tweede Reinaert proberen zo ver te krijgen dat hij meegaat naar het hof, hij wordt gekozen omdat hij zo slim is.
Grimbeert, das (neef Reynaert)
Hij moet als derde Proberen Reinaert naar het kasteel te lokken, hij wordt gekozen omdat hij familie is en geen kwaad van Reinaert af weet.
Coppe, kip
Izengrijn en Hersint, wolven
Cortois, hondje (in 't Frans)
Pancer, bever
Cuwaert, haas
Hermeline, vos
Cantecleer, haan (vader van Coppe)

Willem -de vermaarde auteur- opent het gedicht met er zijn spijt over uit te drukken, dat de avonturen van Reinaert tot nu toe in het Diets ongeschreven zijn gebleven. Hij is, zegt hij, na Franse boeken te hebben geraadpleegd, aan het werk gegaan om dit tekort goed te maken.

De Hofdag
Koning Nobel (leeuw) houdt met Pinksteren een hofdag. Alle dieren komen, behalve Reynaert. Die heeft vrijwel ieder dier tot vijand gemaakt door zijn gedrag, alleen zijn neef Grimbeert, de das, is hem nog gunstig gezind. Allerlei dieren beklagen zich over Reynaerts' gedrag. Izengrijn dringt erop aan om Reynaert ter dood te veroordelen. Grimbeert houdt daarop een betoog waarin hij zijn oom verdedigt. Dan worden de stoffelijke resten van Coppe binnengedragen: Vermoord door Reynaert. Nobel besluit de vos te dagvaarden en stuurt Bruun met de boodschap naar Reynaert toe.

Bruun en Reynaert
Bruun meldt de vos wat er van hem wordt verwacht. Reynaert antwoordt dat hij graag mee zou gaan, ware het niet dat hij buikpijn heeft van het eten van te veel honing. Hij maakt de beer wijs dat er honing zit in een eik die door Lamfroit, de timmerman, gespleten is. Zodra Bruun zijn kop ertussen steekt trekt de vos de wiggen weg en verdwijnt lachend. De dorpelingen, met Lamfroit en de pastoor voorop, houden zich met het toetakelen van Bruun bezig. Die weet uiteindelijk tocht te ontsnappen en brengt verslag aan de koning.

Tibeert (ont)komt ook
De volgende om Reynaert te halen is Tibeert de kat, vanwege zijn intellect uitgekozen. De vos maakt hem echter wijs dat er vette muizen zitten in de schuur van de geestelijke, waar hij weet dat er een strik is gezet. Tibeert tuint erin en raakt ernstig gewond maar ontkomt door de Pater half te ontmannen.

Grimbeert tenslotte
Uiteindelijk moet de das zijn oom maar naar het hof halen. Na een roerend afscheid van vrouw en kinderen gaat de vos mee. Onderweg veinst hij berouw en biecht hij zijn misdaden op. Maar als ze langs een klooster komen kost het hem grote moeite niet even een kippetje te "scoren".

Aan het hof
Aan Nobel verzekert Reynaert dat er geen trouwer onderdaan bestaat dan hijzelf, toch wordt hij tot de strop veroordeeld. De bloedverwanten vertrekken, zijn doodsvijanden (Izengrijn, Bruun, Tibeert) gaan de galg vast opstellen. Op dat moment grijpt de vos zijn laatste kans: hij speelt in op het wantrouwen en de hebzucht van de koning, en verzint een verhaal over een staatsgreep door Bruun, Isengrijn en Tibeert. Dit plan zou worden betaald met een schat, die door Reynaerts vader, ook een samenzweerder, zou zijn gevonden. Nobel slikt het alles voor zoete koek en scheldt de vos zijn schulden vrij en sluit de vermeende staatsvijanden op.

Op boetereis
Reynaert maakt de koning wijs dat hij, om van een pauselijke ban af te komen, op boetetocht moet, naar Rome en het heilige land. Hij krijgt hem zo ver dat de huiden van Bruun en de wolf en wolvin tot schoenen en reistas worden verwerkt. Hij gaat op weg, en regelt dat Belijn, de ram en Cuwaert, de haas, hem vergezellen tot Maupertuus -het kasteel van Reynaert. Hij lokt de haas mee naar binnen, waar hij en zijn familie zich aan hem te goed doen, en geeft vervolgens de afgekloven kop mee aan Belijn, als een expressebestelling voor de koning. Als deze merkt dat hij bedrogen is, schreeuwt hij het uit van woede. Hij laat zijn gevangenen weer los, belooft de beren en wolven de familie van Belijn, en verklaart Reynaert en zijn hele familie vogelvrij. Maar die is inmiddels al naar veiligere oorden afgereisd.

Het verhaal speelt zich af over een korte periode, ik denk een paar dagen. En het speelt zich af aan en rondom het hof van koning Nobel. Het is een verhaal in dichtstijl geschreven, en het is een fabel.
Het thema van het verhaal is dat je, als je maar zorgt dat je je hersens beter gebruikt dan je vijanden, jezelf heel lang in leven kunt houden. Wanneer je het niet met geweld kunt doen, moet je slim zijn en de anderen bij de neus nemen, inspelen op hun zwakheden. De motieven hierbij zijn slimheid, bedrog, hebzucht en wantrouwen. Er zijn heel veel tekstgedeelten typerend voor dat thema en ik zal 1 voorbeeld geven. Reinaert vertelt tibeert de kat dat hij weet waar veel muizen zijn (de zwakheid van tibeert de kater), en hij brengt hem erheen. Het is het huis van de pastoor en reinaert weet dat er een val is (bedrog). Hij zorgt ervoor dat tibeert in de val komt.
Ik weet niet precies wanneer het werk voor het eerst is gepubliceerd. Het is in ieder geval wel na 1907 omdat toen pas het laatste gedeelte werd ontdekt. Men weet heel weinig van de originele bedenker van dit verhaal. Het is waarschijnlijk in de 12e eeuw voor het eerst geschreven maar dat is niet bewaard gebleven. In de 13e eeuw werden een paar handschriftfragmenten gevonden en rond de 1400 is de volledige versie van het verhaal ontdekt. De schrijver van het verhaal dat hier vertaald is, noemt zichzelf Willem en heeft het originele verhaal van Aernout afgemaakt met behulp van Franse boeken. Ik zou dit werk niet met een ander werk van deze schrijver kunnen vergelijken omdat ik geen ander verhaal ken van deze schrijver.

Ik vind dit een grappig verhaal, omdat het over dingen gaat die eigenlijk helemaal niet kunnen gebeuren, zeker niet omdat hondjes, wolven, vossen en leeuwen bij elkaar leven in dit verhaal. Verder vind ik het wel een goed verhaal omdat het zeker een moraal bevat. Je moet slimmer zijn dan je vijanden. En er zitten er eigenlijk veel meer in. De passages waar Bruun, Tibeert en Grimbeert Reinaert moeten halen om hem naar het hof te brengen en als Reinaert ze dan in de val lokt. Die passages spreken me aan, omdat ik vind dat die dieren erg goed van vertrouwen zijn en ook niet zo slim, omdat ze Reinaert’s leugens geloven. De passages waar er mensen in voorkomen vind ik minder leuk, omdat het juist over dieren gaat en de mensen waren ook overbodig vind ik. Ik kan dit boek niet vergelijken met een ander boek of een andere film. Het is niet echt een herkenbaar probleem. Je kunt het misschien ruim nemen en denken dat je het kan zien als de vlucht van een crimineel en de politie erachter aan, maar ik vind dat een beetje vergezocht. De oplossingen voor het probleem vind ik ook niet zo geweldig. Ze wisten al hoe Reinaert kon zijn, dus ik denk dat de koning gewoon tien man op hem af moest sturen. Ik vind het taalgebruik wel grappig, want het is in dichtvorm en ook al is het vertaalt het klinkt soms toch nog als een beetje ouderwets Nederlands.
Ik vond het een leuk en goed verzonnen verhaal, omdat het me moeilijk lijkt om een verhaal met dieren in de hoofdrol te maken. Het is grappig, omdat de dieren niet altijd even slim zijn, en het is droevig, omdat de dieren vaak pijn hebben of doodgaan.