Gelezen titels: Van den Vos Reynaerde; over inhoud, oorsprong, samengesteld door K.J.J. Brand. Den Vos Reinaerd, uut den Middeleeuwsen tekst beriemd verzeeuwst deur J. Kousemaker, Middelburg, Den Boer 1981 Van den vos Reynaerde is een Middelnederlands dierenepos, dat op het einde van de 12e eeuw ontstaan is. Het is het meesterwerk in de gehele dierenliteratuur, een van de meesterwerken in de Nederlandse literatuur en zelfs een van de meesterwerken in de wereldliteratuur. Samenvatting van de inhoud Willem, de schrijver van Madoc, betreurt het dat Aernout het verhaal over Reynaert niet in de volkstaal (het Diets) heeft voltooid. Na Franse boeken te hebben geraadpleegd, is hij aan het werk gegaan om dit tekort goed te maken. Hij verzoekt de onbeschaafde mensen hem niet te bekritiseren en niet voor onwaar te verklaren, waar ze zelf geen verstand van hebben. Op verzoek van een hoofse dame wil hij graag zijn verhaal aan beschaafde lieden vertellen. De leeuw Nobel, koning der dieren, had in zijn rijk bekend laten maken, dat hij op Pinksteren hofdag zou houden. Alle dieren verschenen, uitgezonderd Reynaert, 'den fellen metten grijzen baerde": hij had al zoveel op zijn geweten dat hij aan het hof alleen nog kon rekenen op de steun van zijn neef, de das Grimbaert. De wolf Ysengrijn was de eerste die Reynaert beschuldigde van allerlei kwaad, zoals het verkrachten van zijn vrouw Herswint, en de mishandeling van zijn twee kinderen. Het hondje Courtois beklaagde zich erover (in het Frans) dat Reynaert tijdens een koude winter zijn enige worst had gestolen, die hij overigens zelf van de kater Tybeert had gestolen. De bever Pancer vertelde hoe Reynaert de haas Cuwaerd tot kapelaan zou opleiden; hij had het arme dier nog net kunnen redden. Toen Ysengrijn erop aandrong Reynaert tot dood te veroordelen, sprong de das Grimbaert verontwaardigd op en hield een vurig pleidooi voor zijn oom: Ysengrijn was ook niet zo'n brave en bovendien was Reynaert kluizenaar geworden; hij droeg een haren boetekleed en raakte geen vlees meer aan. Op dat moment naderde een droevige stoet, de dode kip Coppe werd gedragen door twee hennen en twee broers. Coppe was de dochter van Cantelaer, de haan. Reynaert heeft 11 van zijn 15 kinderen opgegeten. De koning was woedend, en besloot Reynaert voor het hof te dagen. Bruun de beer wordt naar Malpertuus gestuurd (de woning van Reynaert) om Reynaert mee te nemen naar het hof. Reynaert zei dat hij dat graag wilde doen, als hij niet zoveel gegeten had van die honing. Hij vertelde de begerige Bruun ten slotte dat er honing te vinden was in een door wiggen spleten eik op het erf van Lamfroit, de timmerman. Ze gingen erheen en ondanks Reynaerts waarschuwing matig te zijn, stak Bruun zijn kop en voorpoten in de gespleten boom, waarna de vos de wiggen uit de boom trok. Lamfroit merkte dat die beer in de boom zat, hij ging het hele dorp waarschuwen om de beer te pakken. Ook de pape (geestelijke), zijn vrouw Julocke en de koster waren van de party. Bruun werd verschrikkelijk afgetuigd, maar wist zich uiteindelijk los te rukken. Lamfroit gaf hem nog zo'n ontzettende klap met een bijl, dat hij met een geweldige sprong een stuk of 5 vrouwen (onder wie Julocke) in de rivier gooide. Zwemmend wist de zwaargewonde Bruun te ontkomen, terwijl de dorpelingen Julocke uit het water haalden. Toen hij een eind verderop aan land ging, werd hij nog door Reynaert bespot. Glijdend en rollend bereikte de beer tenslotte het hof. De tweede bode die Nobel stuurde, de kater Tybeert, verging het eveneens slecht. Hoewel hij de reputatie had wijs en voorzichtig te zijn, liep hij ook in de val die Reynaert opzette. De vos beloofde hem de volgende dag mee te gaan; Tybeert had daar geen bezwaar tegen, mits Reynaert voor een goed maal kon zorgen. Samen gingen ze naar de schuur van de geestelijke, waarin vette muizen te vinden zouden zijn. Reynaert liet Tybeert door een gat naar binnen kruipen, met als gevolg dat hij vast kwam te zitten in een strik die Marinet (de zoon van de pastoor) gezet had. Tybeert maakte zo'n kabaal, dat de bewoners van het huis wakker werden. Ze gingen Tybeert te lijf en probeerden hem dood te slaan, maar zwaar gehavend wist hij te ontkomen, nadat hij de pastoor aan zijn geslachtsdelen had verwond. Alleen Reynaerts neef Grimbaert was nu nog bereid om de vos voor de derde keer te dagen. Hij slaagde erin Reynaert over te halen mee naar het hof te gaan. Reynaert nam hartelijk afscheid van zijn vrouw (Hermeline) en de kinderen (Reynaerdine en Rossel) en begaf zich met Grimbaert op pad naar het hof. Tijdens de reis biechtte Reynaert op huichelachtige wijze zijn wandaden en gemene streken op om zijn geweten te zuiveren: hij had Bruun en Tybeert te grazen genomen, Cantecleer van zijn kinderen beroofd en Ysengrijn diverse keren gekweld. Hij veinsde berouw, beloofde beterschap en vroeg om absolutie. Grimbaert brak toen een heggetakje af en gaf daarmee Reynaert 40 slagen als boetedoening. Toen ze echter langs een klooster kwamen waar veel ganzen en kippen rondliepen, had Grimbaert de grootste moeite hem van een nieuwe wandaad af te houden. Aan het hof uitten onder andere de ram Belijn en zijn vrouw Hawy, het everzwijn Forcondet, de raaf Tycelijn en de ezel Bruneel hun klachten, maar Reynaert liet niet blijken dat hij bang was. Hij verzekerde de koning zelfs, dat er geen trouwere dienaar bestond dan de vos. Maar ondanks zijn mooie praatjes werd Reynaert tot de galg veroordeeld. Grimbaert en Reynaerts naaste verwanten wilden de terechtstelling niet bijwonen en vertrokken. Ysengrijn, Bruun en Tybeert gingen de galg in gereedheid brengen. Op dat moment zag Reynaert schoon zijn kans om zijn hoogste troef uit te spelen. Na een biecht vol zelfbeklag vertelde hij de koning over een aanslag die Bruun, Ysengrijn en Tybeert beraamd zouden hebben om de koning uit de weg te ruimen en door de beer te vervangen. Het plan moest bekostigd worden met de schat van koning Hermelike, die door Reynaerts vader (die ook tot de samenzweerders behoorde) was gevonden. Reynaert maakte Nobel wijs dat hij de schat gestolen had en ergens anders begraven had om het plan te verijdelen. De koning wilde meer weten over de schat, die zich volgens Reynaert in de bron Kriekeput bij Hulsterput bevond, schold Reynaert zelfs (op aandringen van koningin Gente) zijn straf kwijt en liet Bruun en Ysengrijn gevangen nemen. Reynaert verklaarde, dat hij een boetereis naar Rome en Palestina moest maken, alvorens hij met de koning naar de Kriekeput kon gaan: hij wilde eerst bevrijd worden van de ban die al drie jaar op hem rustte, omdat hij Ysengrijn, die in een orde was getreden, had aangeraden het klooster te ontvluchten. Voor zijn pelgrimstas en schoenen moesten Bruun, Ysengrijn en de wolvin Herswint een deel van hun huid en klauwen afstaan. De ram Belijn en de haas Cuwaerd zouden de vos naar zijn woning vergezellen. De volgende morgen werden Reynaert en zijn begeleiders uitgeleide gedaan. Toen ze bij Malpertuus aangekomen waren, lokte Reynaert Cuwaerd mee naar binnen. Hij deelde zijn vrouw en kinderen mee, dat de koning hem als blijk van verzoening een haas had meegegeven, beet Cuwaerd dood en samen smulden ze van het vette dier. Tegen Belijn, die buiten had staan wachten vertelde Reynaert dat hij hem een aanbevelingsbrief voor de koning zou meegeven. In plaats van een brief, kreeg hij in een tas de kop van Cuwaerd mee en de belofte dat Cuwaerd hem later zou volgen. Toen Nobels klerk, de aap Botsaert, de tas opende, merkte de koning hoe hij bedrogen en bespot was; hij brulde het uit van woede. Op aanraden van het luipaard Rirapeel, die verzoening tussen Nobel en zijn onderdanen tot stand bracht, werden Bruun en Ysengrijn in vrijheid gesteld. Belijn en Reynaert werden vogelvrij verklaard; de vos was echter met vrouw en kinderen al naar een veilige wildernis gevlucht.
Over de vos Reinaert door Onbekend
6.9
Het Middelnederlandse Reinaert-verhaal werd naar alle waarschijnlijkheid rond 1180 geschreven. Uit deze tijd is echter geen handschrift bewaard gebleven; de oudste overgeleverde tekstgedeelten zijn te vinden in enkele handschriftfragmenten ui de 13e eeuw. De volledige versie van het verhaal is aan ons overgeleverd in twee handschriften van rond 1400.
Dierenverhalen…
Het Middelnederlandse Reinaert-verhaal werd naar alle waarschijnlijkheid rond 1180 geschreven. Uit deze tijd is echter geen handschrift bewaard gebleven; de oudste overgeleverde te…
Het Middelnederlandse Reinaert-verhaal werd naar alle waarschijnlijkheid rond 1180 geschreven. Uit deze tijd is echter geen handschrift bewaard gebleven; de oudste overgeleverde tekstgedeelten zijn te vinden in enkele handschriftfragmenten ui de 13e eeuw. De volledige versie van het verhaal is aan ons overgeleverd in twee handschriften van rond 1400.
Dierenverhalen en sprookjes met dieren in de hoofdrol waren al vroeg in de Middeleeuwen erg geliefd. De oudste op schrift gestelde dierenverhalen zijn in het Latijn geschreven, maar uit de twaalfde eeuw zijn ook een aantal Franse dierendichten bekend die later werden verzameld in de Roman de Renart. De inhoudt van deze Franse verhalen, Li Plaid, is in grote lijnen gelijk aan de eerste helft van onze Reinaert. Het tweede deel wijkt echter af van het Franse voorbeeld. De Middelnederlandse voortzetting heeft een - psychologisch beschouwd - sterkere voortzetting.
Oefenen voor je mondelingen?
Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.
Examenleerlingen opgelet: over 50 dagen is het zo ver! Wil jij ook slim leren, zeker slagen? Ontdek alle tips, tests, trucs en tools van Examenbundel en sleep dat diploma binnen. Wil je zeker weten dat je niks mist? Meld je dan snel aan en ontvang alle tips in je mail!
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
K.
K.
Beste Nicole,
Ik heb met plezier je samenvatting van "Van den vos Reynaerde" gelezen. Het deed me deugd omdat alle herinneringen uit mijn jeugdjaren weer bovenkwamen.
Hierbij ook een beetje trots omdat het een Vlaams werk is met wereldallure. Het geeft ook een beetje de geest van de onderdrukte vrijheidslievende vlaming (zuid Nederlander)weer, die door allerlei machten wordt beknot maar steeds weer uit elke situatie zijn voordeel weet te halen.
Mijn chauvinstische trekjes kwamen weer even
boven ;-)
Karel
19 jaar geleden
Antwoorden