1. titel:
Oorlogswinter

2. auteur:
Jan Terlouw

3. over de auteur:
Jan Terlouw werd geboren in Kamperveen, in Overijssel, op 15 november 1931.

Doordat zijn vader dominee was verhuisde hij veel.

In zijn jeugd woonde Jan Terlouw in Wezep en Otterlo.

Hij heeft in Ede en Zwolle op school gezeten.

Daarna ging hij Wiskunde studeren op de Rijksuniversiteit, te Utrecht.

Op school was hij vrij goed in de meeste vakken, maar in Nederlands was hij heel slecht. Nadat hij op zijn vierentwintgste afgestudeerd was in Natuurkunde en Wiskunde, moest hij in militaire dienst.

Hij heeft 3 dochters en een zoon.

Hij vertelde zijn kinderen altijd zelf verzonnen verhalen en zijn vrouw, Alexandra van Hulst kwam een keer op het idee om ze te gaan publiceren.

Zo verscheen in 1970 "Pjotr", in 1971 "Koning van Katoren" en in 1972 "Oorlogswinter".

"Koning van Katoren" en "Oorlogswinter" werden zelfs bekroond met een GOUDEN GRIFFEL.

Vele jaren heeft Jan Terlouw natuurkundig onderzoek gedaan, hiervoor moest hij ook nog al eens naar het buitenland.

In 1964 promoveerde hij op een onderzoek uit de kernfysica.

In 1966 sloot hij zich aan bij de partij D66, hiervoor werd hij zelfs gemeenteraadslid in Utrecht.

Tot 1982 bleef Jan Terlouw zich bezig houden met de politiek, eerst als Tweede Kamerlid en later zelfs als minister van economische zaken.

Nu woont hij sinds 1982 in Parijs waar hij iets heel anders doet dan boeken schrijven, hij is namelijk secretaris-generaal van de Europese Conferentie van Ministers van Transport te Parijs.

Jan Terlouws boeken zijn zelfs vertaald in het Engels, Fins, Amerikaans, Iers, Welsh, Duits, IJslands, Pools, Italiaans en Fries.

4. uitgeverij:
Lemniscaat, Rotterdam 1972

5. type boek:
Fictie, realistisch ,omdat het wel veel geubeurde en ik niet kon vinden of het non-fictie was en wel realistisch was.

6. aantal bladzijde:
162 bladzijdes


Inhoud van boek

1. begin van het boek:
In het begin van het boek zit je aan het begin van opeenvolgende gebeurtenissen. Er is geen inleiding het is een opening midden in een gebeurtenis.

2. eind van het boek:
Het boek heeft een gesloten eind. Er is een eind gekomen aan een lange belevenis. De oorlog is ten einde.

3. vertelsituatie:
Het is vanuit het hij-perspectief geschreven want je komt niet achter de ideeën,gedachtes en gevoelens van de andere personen tenzij dit via Michiel gebeurd.

“Op een woensdagmiddag maakte Michiel zich klaar om naar Jack te gaan. In zijn fietstas stopte hij een rugzakje, waarin een paar boterhammen zaten, twee appels, een fles melk, een pannetje met gekookte, koude bruine bonen en een stuk ham.”

4. personages:
Michiel van Beusekom :
Michiel is een stille, maar behulpzame jongen. Michiel verandert door zijn vaders dood. Hij durft veel meer. De Duitsers moeten gestopt worden. Hij verandert in een volwassen man en hij neemt alleen de beslissingen. Hij is bang het aan andere mensen te vertellen, omdat die hem anders misschien verraden. Al zijn plannen behalve de schuilplaats verteld hij wel aan oom Ben die hij denkt te kunnen vertrouwen. Hij vertelt alleen zijn zus Erica waar de schuilplaats van Jack is om hem te verzorgen.

Dirk Knopper :
Dirk Knopper pleegde samen met andere mensen uit het verzet een overval op het distributiekantoor, maar werd daarna opgepakt, omdat hij verraden was. Hij is later aan de dood ontsnapt. Hij had toen hij in het bos jonge bomen moest planten tussen de bomen een schuilplaats gemaakt. Dat kwam goed uit, want daar kon hij eerst een Engelse piloot laten schuilen en daarna kon hij daar zelf gaan schuilen. Dirk was 21 jaar.

Jack :
Jack is een Engelse piloot die neergestort is met een vliegtuig, hij is zwaargewond en Dirk red hem en laat hem onderduiken. Als Dirk ook opgepakt is zorgt Michiel verder voor hem. Later komt Michiel erachter dat Jack en Dirk een Duitse soldaat hebben neergeschoten.

Oom Ben :
Oom Ben doet zich voor als een rustige man. Hij komt vaak bij de familie van Beusekom langs. Michiel vertrouwde oom Ben, totdat Michiel alles ziet en oom Ben nog net op het laatste moment wordt opgepakt door Michiel en Jack. Daarna wordt afgeleverd aan de ondergrondse.

Moeder :
De moeder van Michiel ziet het allemaal niet heel meer zitten. Na de dood van de vader van Michiel begint zij zich ook te verzetten tegen de Duitsers en ze geeft Michiel daar ook toestemming voor.

Vader :
Michiel zijn vader was burgemeester van Vlank en komt niet zo veel voor in het verhaal, maar hij wordt wel later door de Duitsers vermoord.

5. titelverklaring:
Oorlogswinter past goed bij het boek want het is een koude winter en in die winter speelt de oorlog zich af maar het is wel zo dat de winter niet echt iets met boek te maken heeft allen dat het winter is.

6. plaats, tijd en ruimte:
Tijd: het speelt zich af in de 2de wereld oorlog en de winter van 1944/1945

Plaats: het verhaal speelt zich af in Nederland bij het dorpje Vlank dat licht vlak bij zwolle

Ruimte: in het huis van Michiel en zijn gezin en in het bos waar jack is ondergedoken.

7. genre:
Historisch en oorlog

8. thema:
Het thema van het boek is dat oorlog een zware tijd is en dat je eigenlijk niemand kan vertrouwen

9. opbouw:
Het verhaal is in chronologische volgorde geschreven. De gebeurtenissen gaan in een volgorde, zoals wij die ook zouden beleven. De gebeurtenissen worden dus niet door elkaar geschreven anders spreek je van een niet-chronologische volgorde.

10. samenvatting:
Michiel was een jongen uit het dorp de Vlank. Hij had een jongere broer, Jochem, en een oudere zus, Erica. Het dorp De Vlank, waarvan Michiels vader burgemeester was, lag aan de noordrand van de Veluwe, dicht bij Zwolle. Maar tussen de Vlank en Zwolle stroomde nog de IJssel, en dat was erg belangrijk.

Michiel was 11 jaar toen het Duitse leger, op 10 mei 1940, op bevel van de grote alleenheerser Adolf Hitler Nederland en België binnenviel. Michiel had toen voor zichzelf besloten, dat de oorlog een heerlijke, opwindende gebeurtenis was en hij hoopte dat de oorlog nog lang zou duren.

Maar die gedachte was snel weg. Na die 10de mei 1940 had de jonge Michiel begrepen dat zijn wens een domme wens was en dat de oorlog beter vandaag kon aflopen dan morgen.

Vier jaar en vijf maanden duurde de oorlog nu al, Michiel was inmiddels 16 jaar geworden, en het was steeds erger geworden.

Op een morgen kwam hij Dirk Knopper, zijn buurjongen, tegen. Dirk vroeg of hij Michiel onder vier ogen kon spreken. Dirk wou dat hij Michiel kon vertrouwen, dus moest Michiel zweren dat hij er met niemand over zou praten. Dirk trok een ernstig gezicht en zei dat ze die avond met drie man het distributiekantoor in Lagezande gingen overvallen. Lagezande was een dorp op zes km afstand van de Vlank. Ook zei hij dat als er iets mis zou gaan bij de overval, dat hij een brief, die hij aan Michiel had gegeven, aan Bertus Hardhorend moest geven. Michiel moest de brief zorgvuldig bewaren. Hij legde de brief dus in een leeg leghokje, de vierde van rechts, onder een losse plank zodat niemand hem kon vinden. En voor de zekerheid schreef hij op zijn bed 4r. Hij ging die avond naar buiten en tuurde naar het huis van de buren. Hij wilde net naar huis gaan, toen hij een auto hoorde aankomen. Hij drukte zich dicht tegen de muur aan. De auto reed niet snel, dat kon ook niet met de dunne streepjes licht die uit de verduisterde koplampen kwamen. Er werd hard aan de bel getrokken en tegen de deur aan getrapt, zodat Michiel het goed kon horen. Er was huiszoeking bij de familie Knopper. De vader van Michiel kwam naar buiten en vroeg wat hij daar in vredesnaam deed.

Michiel legde het hele verhaal uit en hij moest op het puntje van zijn tong bijten om zijn vader niet te vertellen over het distributiekantoor in Lagezande en over het briefje dat hij had verstopt.

De volgende dag bleek dat Dirk en zijn mannen waren gesnapt en dat er één hen van was doodgeschoten.

De brief zeurde de hele nacht door Michiels hoofd. Soms droomde hij, soms waakte hij, maar de brief was voortdurend in zijn gedachten. Hij dacht dat de brief Dirk zou kunnen redden.

De volgende dag ging hij op weg met zijn fiets naar Bertus Hardhorend. Maar daar zou hij niet aan toekomen, want onderweg kwam hij Schafter tegen (een man van wie Michiel dacht dat hij iets té goed met de Duitsers overweg kon) en hij kon hem dus niet vertrouwen. Hij verzon een smoes die nogal veel tijd innam, waardoor hij niet meer op tijd bij Bertus Hardhorend kon zijn.

De volgende ochtend fietste Michiel naar Bertus Hardhorend, waar hij zonder enige tegenslag aankwam. Bertus was er niet. Zijn vrouw zei dat de Duitsers hem hadden meegenomen, terwijl hij niks gedaan had.

Michiel fietste terug en ging onderweg tegen een boom aan zitten om alles op een rijtje te zetten. Hij dacht aan verraad. Schafter had misschien gemerkt dat hij die smoes verteld had.

Of misschien had Dirk wel bekend. Als Dirk iets had gezegd over Bertus dan had hij waarschijnlijk ook iets gezegd over de brief. Hij dacht er over na om de brief te lezen. Hij besloot om de brief toch maar te lezen. Hij las de brief en maakte eruit op dat Dirk een Engelse piloot had gevonden en dat hij die in het Dagdaler bos verborgen had in een schuilplaats die hij voor de oorlog had gemaakt. Michiel kreeg de opdracht om de piloot zo goed mogelijk te verzorgen, en dat hij goed moest uitkijken dat hij niet gezien werd. Hij las de brief nog 3 maal en daarna scheurde hij hem in talloze kleine snippertjes. Hij fietste naar mevrouw van de Werf om daar voedsel voor de piloot te halen. Hij kocht voedsel en fietste naar het Dagdaler bos. Hij moest naar het noordoostelijk vak met kleine net aangeplante dennenboompjes. Eenmaal door de dennenboompjes zag hij de schuilplaats en de piloot. Het voedsel smaakte Jack (zo heette de Engelse piloot) goed.

Zo gingen er een paar dagen voorbij, waarbij Michiel Jack elke dag van voedsel moest voorzien. Zijn zusje Erica was erbij betrokken geraakt doordat ze eenmaal in de week Jack van een nieuw verband om zijn schouder moest voorzien.

Op een nacht in november 1944 hebben. De Duitsers het lijk van de Duitser gevonden.

Om tien uur die ochtend, raasde een overvalwagen door de Vlank. Met gierende remmen kwam de auto tot stilstand voor het gemeentehuis. Ze hadden tien mensen gegijzeld waaronder ook de vader van Michiel. Er heerste een droevige stemming in het huis van Michiel. Hij wou iets doen, maar kon niet. Toch kon hij iets doen. Hij schreef een briefje naar de commandant waarin stond dat er een andere oorzaak mogelijk was toen de Duitser dood ging: bijvoorbeeld een vallende boom door het onweer van zes weken geleden. Als de dader zich niet binnen 24 uur zou melden werden de gijzelaars dood geschoten. De volgende dag waren er vier van de tien gijzelaars doodgeschoten. Zijn vader was er gelukkig niet bij. Toen hij de volgende ochtend wakker werd, waren alle overgebleven gijzelaars vrijgelaten en zijn vader, de burgemeester, was alsnog doodgeschoten.

De kortste dag kwam, 21 december, kerstmis 1944. Erica had nu voor het eerst het gips van Jack zijn been durven halen, maar zijn schouder was nog niet helemaal genezen. Erica en Jack waren zoveel bij elkaar dat ze verliefd op elkaar geworden waren.

Op een woensdagmiddag maakte Michiel zich klaar om naar Jack te gaan. Hij kwam aan bij het bos, liep door de dennenboompjes, en stond voor de ingang van de schuilplaats. Hij ging naar binnen en zag tot zijn grootste verbazing Dirk liggen. Dirk was ontsnapt aan de Duitsers die hem zolang gemarteld hadden dat hij bijna niet meer kon lopen. Hij moest op transport naar een kamp met een goederentrein. Hij was eruit gesprongen en op zijn laatste krachten hierheen gekomen. Maar het belangrijkste was dat hij niets verraden had. Nu wist hij zeker dat Schafter de verrader moest zijn. Hij had verschillende manieren geprobeerd om Schafter in een hinderlaag te lokken maar Schafter was hem te vlug af.

Dagen, weken gingen voorbij. Jack wou weg uit zijn schuilplaats. En dat gebeurde. Oom Ben zou hem helpen vluchten.

Oom Ben was `s morgens naar de schuilplaats van Jack gegaan om Jack op te halen en hem zo veilig weg te smokkelen.

Michiel lag nog in zijn bed en opeens schoot hem iets te binnen: toen Dirk en hij in het schuurtje stonden om de brief te verstoppen was oom Ben wanhoopshoutjes aan het hakken.

Dus hij zou het gesprek gehoord kunnen hebben. Oom Ben moest de verrader zijn. Michiel fietste snel naar de schuilplaats.

Jack, oom Ben en Erica waren nog in de schuilplaats. Michiel ging naar binnen en vroeg Jack om zijn geweer. Hij richtte het geweer op oom Ben en zei dat oom Ben een verrader was.

Ze zochten zijn zakken door en het bewijs lag er. Ze besloten oom Ben aan de ondergrondse over te leveren. En dat gebeurde de volgende morgen. Oom Ben liep met Michiel die het pistool in z’n nek duwde richting het dorp. Op de hoofdweg aangekomen ontmoetten ze meneer Postma die bij de ondergrontse zat en Dirk heel goed kende. Meneer Postma en Michiel met oom Ben de reis hervatten. Op de hoofdweg stonden 5 munitie wagens. Opeens hoorden ze een Spitfire (jachtvliegtuig) aankomen. Ze doken snel ieder in een eenmansgat en zagen dat de Spitfire weg ging maar later toch nog terugkwam. Michiel was zo afgeleid door die Spitfire dat oom Ben zijn kans greep en er van door ging. Maar op dat moment bombardeerde de Spitfire de munitie wagens waar oom Ben net omheen liep en oom Ben kwam om het leven. Michiel zei dat hij opgelucht was: opgeruimd staat netjes!

Twee dagen later trokken vijf vooruitgeschoven Engelse tanks het dorp binnen. De familie van Beusekom zat net aan de lunch. Moeder zag de tanks het eerst. Ze sprong overeind en harder dan de kinderen ooit van haar hadden gehoord, gilde ze: de bevrijders!! Uit alle huizen kwamen mensen naar buiten, die dansten en zongen zoveel als ze maar wilden.

Die dag nog zocht Michiel Schafter op om hem zijn verontschuldigingen aan te bieden. Schafter legde uit dat hij er helemaal niks mee te maken had en dat hij zelf ook Joden in huis had.

Het is enkele maanden later. Op een avond maken Michiel en Dirk een wandelingetje door het dorp. Het gaat langzaam. Dirks rechtervoet zit in het gips. In het ziekenhuis zijn zijn tenen opnieuw gebroken en rechtgezet, deze keer onder narcose. Er is goede hoop dat hij over een jaar weer goed kan lopen. Ze lopen verder en Michiel zegt dat wat hij vroeger dacht over de oorlog helemaal niet klopt, hij zou nooit meer ín een oorlog vechten; alleen nog tégen de oorlog.