Titel: Oorlogswinter Auteur: Joost Heyink Samenvatting per hoofdstuk: Hoofdstuk 1
Het is heel donker, Michiel is op weg naar het huis van Ommen. Hij stoot tegen een paaltje, daardoor breekt er één fles melk die in zijn tas zat. Als hij over straat loopt gaat er ineens een fel licht aan die recht in zijn ogen schijnt, het is Dirk een jongen van 21 jaar die van grapjes houdt. Dirk heeft die lamp gestolen van een Duitse officier die bij hem is ingekwartierd. Dirk’s vader is hartstikke bang voor de Duitse officieren. Dirk ziet niet dat er een fles is gebroken, anders had hij weer commentaar gekregen. Bij Dirk in huis waren bijna altijd gasten. Michiel houd van lezen maar dat kan niet want er is maar 1 lamp en die is bijna uit. Alle mensen die er waren kwamen uit het westen, daar leden veel mensen honger. Michiel’s moeder vindt het niet erg dat er een fles is gebroken. Met de grote groep mensen maken ze grapjes over de Duitsers. Hoofdstuk 2
Toen de oorlog begon Was Michiel 11 jaar oud, toen vond hij de berichten op de radio spannend dus vond hij het leuk. Er waren 14 jongens uit het dorp die in het Nederlandse leger zaten, 11 van hen keerden veilig terug van de andere 3 weten ze niet wat er is gebeurd is. Na 10 dagen oorlog vond ook Michiel het beter als de oorlog zou stoppen. Michiel ging niet meer naar school dat was te gevaarlijk. Dirk zit bij de ondergrondse. Dirk verteld dat hij met nog 2 andere het distributie kantoor gaat overvallen, Michiel krijgt een brief van Dirk die hij aan Brutus moet geven als er wat mis ging bij de overval. Michiel verstopt de brief onder een plank in het kippenhok. Het verzet waar Dirk in zit smokkelt vooral Engelse mensen en joden naar Engeland. Er stopt een Duitse auto voor Dirk’s z’n huis, er komen een paar Duitse mannen uit en gaan naar binnen, als ze weer naar buiten komen roept Dirk’s moeder: schiet hem niet dood. Hoofdstuk 3

Michiel had het gevoel alsof de brief die hij had het leven van Dirk kon redden. Toen er die middag weer een Duitse auto aan kwam rijden was er ineens een Spitfire (een Engels gevechtsvliegtuig) hij gaf de Duitse auto de volle laag met zijn mitrailleurs, de Duitsers konden uit de auto klimmen en renden de bossen in ze overleefden het. Michiel is op weg naar Brutus om de brief af te geven, halverwege komt hij Schafter tegen, Schafter wordt ervan verdacht Joden te hebben verraden. Als smoes zegt Michiel dat hij naar de wethouder moet, Schafter moet daar toevallig echt heen. Michiel vond het een rotdag want alles ging fout. Hoofdstuk 4
Michiel bracht de brief weg naar Brutus, maar Brutus was weg, de Duitsers hadden hem opgepakt. Wat moet Michiel nu. Voordat ze naar Brutus z’n huis waren gegaan waren ze bij Schafter langs geweest die had het huis aangewezen. Ze denken dat Brutus is veraaien door Schafter. Michiel heeft een schuld gevoel. Hij denkt dat ze Dirk zo hebben gemarteld dat hij Brutus zijn naam heeft genoemd. Michiel leest de brief die hij eigenlijk had moeten afgeven aan Brutus, er staat in dat er een Engelse piloot ergens in een hol onder de grond zit, dat hol zit in een bos vlakbij. Michiel haalt eten voor de Engelse piloot, het hol is 2 m lang en 3 meter breed. Michiel komt erachter dat de piloot Jack heet. Michiel was nog wel bang dat Dirk de Duitsers heeft verteld over de brief. Hoofdstuk 5
Als Dirk het heeft verteld over Brutus vindt Michiel wel dat hij het snel heeft gezegd daar was Dirk geen type voor. Michiel maakt een deur voor in het hol zodat de warmte een beetje binnen zou blijven. Michiel neemt een paar Engelse boeken mee voor Jack zodat Jack ook wat te doen had, hij nam ook nog een deken mee die ze bij hem thuis wel konden missen. Hij had zelfs nog een klapstoeltje achterover weten te drukken. De wond in Jack’s schouder werd steeds erger, Michiel wou Erica erbij halen om de wond te verzorgen, Michiel vraagt het zich wel af of erica de wond kan herstellen en of ze de verantwoordelijkheid kan dragen. Erica moet wel een blinddoek om als ze naar het hol gaat. Jack vind Erica een leuk meisje. Het verband om de wond moet elke week worden vervangen. Jack verteld dat zijn vader in het begin van de oorlog is gesneuveld. Jack wil graag een Briefje sturen naar zijn moeder zodat zij zich te veel zorgen gaat maken. Erica gaat stiekem weer naar het hol, Jack krijgt een antwoord terug van zijn moeder. Hoofdstuk 6
Het is mistig in het dorp. Er is een lijk gevonden van een Duitse soldaat. In de ochtend komt er een invalauto aanrijden ze nemen 10 belangrijke mensen mee, waaronder de vader van Michiel want die is de burgemeester. Michiel zijn moeder probeert indruk te maken op de commandant in de Duitse kazerne, maar het helpt niet. Ze zijn van plan de 10 mannen op te hangen als de moordenaar van de Duitse soldaat zich niet meld. Michiel is vergeten naar Jack te gaan maar het geeft niet want Erica is al geweest. Michiel schrijft een briefje naar de Duitse kazerne waarin staat: kan de soldaat niet getroffen zijn door de bliksem of een omvallende boom. Hij vraagt aan de officieren die zijn ingekwartierd of ze de brief aan de commandant willen geven. De volgende ochtend werden er 4 gijzelaars doodgeschoten. De dag ging voorbij en de volgende dag kwamen er 5 gijzelaars terug naar het dorp de ene gijzelaar die er niet was was de vader van Michiel ze hadden hem nog doodgeschoten om indruk te maken. Hoofdstuk 7
Als Michiel weer eens bij Jack langs komt roept hij Jack maar krijgt geen antwoord, als hij wat verder kijkt ziet hij dat Jack aan het zoenen is met Erica. Michiel vindt het heel vervelend dat Erica zo zit te zoenen en te knuffelen met Jack. Toen Michiel zei ‘’ nou dan mag je binnenkort ook Jack’s eten af en toe brengen’’ werd Erica boos. ’s Middags kwam er een stoet van jongens en mannen voorbij, gingen werken in de Duitse wapenfabrieken. Als Michiel ’s nachts wakker wordt zitten er 4 mannen beneden samen met z’n moeder, het waren joden die naar een onderduik adres gingen toen ze gepakt werden in een razzia ze vroegen niet eens om persoonsbewijzen. Michiel’s moeder vindt het goed dat Michiel wat doet tegen de Duitsers. Hoofdstuk 8
Om de 4 mannen weg te voeren naar een ander onderduik adres moeten ze over een veerpont die constant werd bewaakt door Duitse soldaten, behalve tussen 3 uur en half 4 dan waren ze thee aan het drinken. Michiel mag een paard met wagen lenen van de barones. Daarmee kon hij de 4 mannen wegbrengen naar de overkant. Op de terugweg dacht Michiel geen moeite te hebben, totdat hij een groepje Duitse soldaten tegenkwam die met een rij paarden achter hun liepen dat kon maar 1 ding betekent ‘’paarden razzia’’ dan zou de barones haar paard kwijt zijn dus Michiel schiet een zijpaadje in. Er zijn 2 boeren aan het houtkappen, als de Duitse soldaten waar Michiel heen reed wezen de boeren hun de verkeerde kant op. Michiel kon weer veilig naar huis. Oom Ben kwam weer eens langs. Als er een Spitfire over vliegt zeggen ze: kijk Rinus de Raat is er, dat was omdat Rinus een Nederlandse jongen was die in het begin van de oorlog naar Engeland was gereisd en daar heeft leren vliegen in een Spitfire. Hoofdstuk 9
Michiel wandelt langs het huis van Schafter, Die middag werd de veerman gevangen genomen en de barones kreeg huisarrest. Schafter had ’s middags wel wat gevraagd aan Michiel. Michiel had wel een schuldgevoel over het feit dat hij in contact is geweest met de barones en de veerman. Michiel was bang om naar huis te gaan omdat hij dacht dat daar de Duitsers op hem wachten. Er kwamen soldaten om de barones te arresteren, alles daar zat op slot en de luiken voor de ramen zaten dicht. Ze konden geen kogels gebruiken omdat de barones van adel is. De barones had wel een geweer. De barones geeft zich niet over. De volgende dag kwam de commandant in een tank en blies het huis op. De barones was opslag dood. Hoofdstuk 10
Er gingen maanden voorbij, de geallieerden hadden het zuiden van Nederland al bevrijd. De Duitsers werden onzeker en daardoor wreder. Het gips mag van Jack’s been af, er zit een grote bobbel op de plek waar de breuk had gezeten. De wond in zijn schouder ging wel goed. Michiel wordt boos op Schafter. Jochem (het broertje van Michiel) was door Michiel’s kamer zo het dak op geklommen en zat nu in de goot, er kwam een Duitse soldaat die Jochem weer naar beneden gehaald. Michiel gelooft niet dat er ook goede Duitsers zijn, hij staat echt versteld. Hoofdstuk 11
Als Michiel op een woensdag naar Jack gaat wordt hij verrast want dan ziet hij dat Dirk naast Jack zit. Dirk is vreselijk toegetakeld, Dirk is van een trein afgesprongen. Hij werd gemarteld door de SS, dat zijn een soort extremisten onder de Duitsers. Dirk heeft niets losgelaten over de ondergrondse. Michiel koopt van bijna al zijn geld eten voor Jack en Dirk. Dirk verteld dat de overval een valstrik was en dat het was gepland. Ze hebben Dirk pas na 3 dagen gevangenschap ondervraagt. Bij de SS moest hij naakt worden ondervraagt omdat ze je dan beter hard kunnen schoppen. Op een dag mocht Dirk zijn kleding aanhouden, hij werd ondervraagt en ontkende dat er nog iemand bij betrokken was, na de verhoring moest hij zijn schoenen en sokken uitdoen, zijn voet moest hij op het bureau zetten van de commandant, zijn tenen werden van allebei de voeten kapot geslagen met een houten stok. Hoofdstuk 12

Michiel verteld aan Dirk’s moeder dat Dirk nu veilig en gezond is ook of zij elke week een voedselpakket wilde maken. Michiel zou die dan gaan brengen naar Dirk. Michiel moest het geheim gaan vertellen aan Erica. Hij moest ook naar de commandant (meester Postma) om te zeggen dat Schafter wel eens de lek kon zijn. Dirk’s schuilnaam bij de ondergrondse is Witte Leghorn. Dirk en Jack hadden de Duitse soldaat dood geslagen. Erica en Michiel nemen het hun kwalijk dat hun zich niet hebben aangegeven. Als Jack en Dirk allebei hun verhaal hebben verteld zien Erica en Michiel allebei in dat Dirk eigenlijk een medaille verdient. Hoofdstuk 13
Michiel krijgt het verraad maar niet uit zijn hoofd. Er leiden ontzettend veel mensen honger en kou. Veel mensen hebben bomen gekapt of houten schuurtjes afgebroken. Dat doen ze voor het hout dat ze kunnen gebruiken voor in hun kacheltjes. Oom Ben verteld dat de geallieerden steeds verder het land inkomen en dat de oorlog binnenkort afgelopen zal zijn. Als Michiel een verrader wil vinden moet hij op een briefje schrijven dat er bijvoorbeeld joden in het huis aan de Magnelialaan zitten. Dan moet hij zorgen dat degene die hij verdenkt het briefje krijgt, als er dan een paar dagen later een inval is weet je wie de verrader is. Michiel schrijft een briefje met daarop ‘’ er liggen wapens in het groene huisje’’ hij kwam aan deze zin door oom Ben. Hij stopt het briefje in de brievenbus bij Schafter. Na 15 dagen wordt er een inval gedaan in het groene schuurtje, tegelijker tijd stond Schafter voor de deur van Michel en hij zei: Ik heb het briefje verscheurd en verbrand. Hoofdstuk 14
Het was 1 april niemand wist een leuke grap. De oorlog was bijna afgelopen. Jack wil weer terug om te vechten in het leger. Michiel gaat naar oom Ben om te vragen of hij kon helpen met het smokkelen van een Engelse piloot. Oom Ben gaat Jack maandag al laten smokkelen naar de overkant. Het is maandag en Jack word straks gesmokkeld naar Engeland. Als Michiel thuis zit te denken denkt hij ineens dat Oom Ben wel eens de verrader kon zijn want hij was de enige die het wist van het groene schuurtje. Michiel pakt het pistool van Jack en houd Oom Ben onder schot. Na een tijd zegt Ben: Ik vind Hitler een groot man en dat er rassen zijn die leiders moeten spelen en andere die de slaven moeten zijn. Het enige wat Michiel nog niet begreep was hoe Schafter wist dat Michiel het was. Hoofdstuk 15
Jack en Michiel willen Ben aan de ondergrondse afgeven. Michiel spreekt af met de Commandant dat Ben de volgende dag wordt overgeleverd aan de ondergrondse. Ben probeert op Michiel in te praten maar als Michiel één maal vuurt weet hij dat zijn plannetje is mislukt. Aan de rand van het bos staat meneer Postma, hij drukt Ben een pistool in de rug. Als Postma ontdekt dat er munitieauto’s staan geparkeerd. Er komt een Spitfire en die raakt de munitieauto’s en de knallen uit elkaar. Ben wordt weggevaagd als een mier. Ben is opslag dood. Hoofdstuk 16
Op een middag kwamen er een paar ongewone tanken en vliegtuigen door het dorp, het waren de bevrijders. De ondergrondse deden hun oranje band om met daarop de letters BS die stonden voor Binnenlandse Strijdkracht. Mensen omhelsden de soldaten en de Nederlandse vlaggen kwamen naar buiten. Iedereen was dolblij. De meisjes die met de Duitsers waren ingelaten werden kaalgeschoren. Na een Paar maanden heeft ook Japan de oorlog opgegeven omdat Amerika 2 alles verwoestende bommen heeft gegooid op de steden Hiroshima en Nagasaki. Schafter had 3 joden bij hem in huis zitten. Door hun wist hij dat Michiel de brief in de brievenbus had gedaan. De derde man die bij de overval was Gert Verhoren. Michiel zij tegen Dirk: Nooit meer in een oorlog vechten, alleen tegen oorlog.