Titel: Oorlog zonder vrienden Schrijver: Evert Hartman Druk: 24ste druk Jaar en datum van uitgave: 1999(1ste druk 1979) Aantal Blz: 252 Tot welk genre hoort dit boek? Oorlog Wat zijn de thema’s van dit boek? Noem er 3 Oorlog, eenzaamheid, verraad. Waar heb je het vandaan? Uit de openbare bibliotheek in Almere naast het Stadhuis. Is het een boek uit de examen boekenlijst? Ja, daar staat het onder het genre oorlog. Hoelang deed je erover? Ongeveer anderhalve week.
Verklaar de titel. Arnold moet in zijn eentje de oorlog doorkomen. Zijn vader is altijd druk bezig omdat hij een NSB'er is, en hij heeft helemaal geen vrienden op school. Waarom koos je het boek? Dat deed ik niet. Ik zei tegen mijn moeder dat ze een aantal
boeken moest meenemen die makkelijk weg te lezen waren. En toen kwam ze doodleuk met dit boek aanzetten! Dus…vandaar! Inhoud en personen Welke personen spelen een belangrijke rol in dit boek? Arnold, mevrouw - meneer Westervoort en Rita. Vertel kort het belangrijkste over die personen. Arnold Westervoort: over hem gaat het boek. Hij is 12 jaar oud en zijn vader is een NSB’er, hij zit bij de jeugdstorm omdat zijn vader een NSB’er is. Hij is de enige van zijn school en dus ook in zijn klas. Hij wordt regelmatig geramd en getrapt. Hij is een eenzaam figuur en heeft na verloop van tijd andere opvattingen over NSB. Aan het einde van het verhaal is hij 16 jaar oud. Meneer Westervoort (Arnolds vader) Koos: is een erg fanatieke NSB´er die denkt zo zijn vaderland te helpen. Hij wil het ambt van burgemeester hebben en is dan ook altijd bezig voor die positie. Mevrouw Westervoort (Arnolds moeder) Gea: Een vriendelijk typ, alleen is ze het volgens mij niet altijd eens over de aanpak en het gedrak van koos, haar man. Ze is erg bezorgd voor Arnold. Rita Westervoort (Arnolds zus) : Een bijdehandje die op elke gebeurtenis wel een opmerking terug heeft. Ze gaat vaak uit met Duitse vrienden van haar en komt dan laat thuis. Welke bijfiguren in het boek kunnen wel en welke niet gemist worden? Martin Jonkers en Karel Rot kunnen niet gemist worden omdat daar ook het begin om draait. Op de woonboot met de gestolen spullen bijvoorbeeld. En Sommige namen van mensen uit de klas kunnen wel gemist worden. Welke figuren vind je sympathiek en welke juist niet? Ik vind Arnold wel een sympathiek figuur. Hij weet niet beter dan dat wat hij doet goed is. Maar hij is ook niet te beroerd om toch na een tijd in te zien dat zijn standpunt de verkeerde is. En zich toch te voegen bij de goeden. De vader van Arnold vind ik minder sympathiek omdat hij Arnold ertoe zet om mensen aan te geven als er iets gebeurd, terwijl het zijn gevoel tegenspreekt. En hij kraakt ook soms zijn zoon af dat hij de dingen niet goed doet.
Zijn de personen zo beschreven dat je ze in jou eigen omgeving kan plaatsen? Zo’n situatie lijkt heel veel op mijn basisschool, alleen toen waren de onderwerpen anders. Waar speelt het zich ongeveer af? Ik denk dat het zich afspeelt in de buurt van Utrecht, omdat Arnold met de Jeugdstorm binnen een half uur met de bus in Utrecht is. Wanneer speelt het verhaal? Het verhaal speelt zich af vanaf donderdag 30 april 1942 tot en met dinsdag 5 september 1944. Geef een korte inhoudsweergave. De vader van Arnold is een erg fanatieke NSB´er en daarom moet Arnold naar de Jeugdstorm. Arnold zelf denkt dat de NSB allerlei goeie dingen doet. Daarom wordt hij vaak in elkaar geslagen. Er zijn ook dagen dat hij na school wordt opgewacht door een hele groep jongeren die vinden dat Arnold een vuile NSB´er is. Op een dag heeft hij geen zin om naar school te gaan en loopt een eind weg. Nadat hij een lift had gekregen van een melkboer, kwam hij bij een stel Duitse soldaten uit. Toen hij hen aan het helpen was kwamen er Engelse jachtvliegtuigen overvliegen en beschoten de boot en de Duitsers, en dus ook Arnold. Toen een Duitse soldaat een van de vliegtuigen neerschoot, toonde Arnold de weg naar de Engelse piloot in de waan dat hij wat goeds deed. Hij volgt een jongen uit zijn klas naar een haven en op een woonboot ziet hij allemaal gestolen spullen. Hij legt een briefje neer en probeert het handig aan te pakken. Als hij het een 2e keer probeert gaat het fout. De twee jongens die alle gestolen spullen in de boot hadden kwamen snel en bonden hem vast. Arnold wist weg te komen, en nadat hij het verteld had aan zijn vader, kwamen ze erachter dat de boot in de vlammen stond. Dat hadden de jongens gedaan. In de derde klas komt er een nieuwe jongen in de klas, hij is tot grote opluchting van Arnold ook een NSB´er. Piet (de nieuwe jongen) en Arnold worden al snel goeie vrienden. Piet is een stevige jongen die niet snel bang is. Piet vind Arnold een beetje een watje maar hij komt wel op voor de dingen waar hij voor staat. Hierdoor wordt Arnold al snel bijna niet meer gepest en hij slaat zelfs met Piet samen, twee jongens uit hun klas in elkaar.(dat wil dus zeggen dat Piet slaat en hij kijkt!) Na verloop van tijd vind Arnold de jeugdstorm niets neer….en flik saai. Als de moeder van Arnold ziek word even alles aan de kant geschoven, zelfs de vergaderingen van vader. Nadat ze weer beter was, begon het te vriezen. En natuurlijk moest Arnold er met het meest zachte ijs op. Natuurlijk was het niet sterk genoeg en zakte hij erdoorheen. Twee voorbij schaatsende jongens hielpen hem uit het wak waar hij in zat. Op school werd daar natuurlijk de grootst mogelijke lol over gemaakt. De school werd verplaatst naar een oude tabak fabriek. Als er opeens een razzia word gehouden door de Duitsers, begint er argwaan te rijzen bij Arnold. Hij snapt niet waarom er een jongen bijzit die hem uit het ijs heeft getrokken. Die was toch goed bezig. De ene grote NSB’er na de andere word afgemaakt, en de vader van Arnold begind spoken te zien. Arnold begint zich steeds meer te realiseren dat de Duitsers helemaal niet zo goed zijn als zij beweren. Arnold vind het illegale krantje "VRIJ NEDERLAND" in de klas en leest wat de Duitsers allemaal voor slechts doen. Na een hevig gesprek met zijn vader geeft hij een valse naam op waarvan hij het krantje had gekregen. En dag of wat laten moest hij iets posten. Toen hij langs het station liep zag hij dar er heel wat joden werden ingeladen in de wagon van de al klaarstaande trein. Er gebeurde iets met een jongen die iets terug gaf aan een joods meisje. Arnold was gescholt om dit te zien en vergat waarom hij naar het postkantoor moest. Op school werd ook een Razzia gehouden. Alle leerlingen zagen dat als een staking dus die deden vrolijk mee. Hij ziet een aanplakbiljet met lokale regels. Toen hij op school kwam was de school dicht. Hij liep over een plein heen. En tegen de regels van de Duitsers in stonden er heel veel mensen op dat plein. En toen er een pantserwagen langsreed en begon te schieten liet Arnold zich onmiddellijk vallen. Later nam zijn vader hem mee naar een distributiekantoor. Waar na een tijdje een overval werd gepleegd. Tot zijn grote verbazing kwam hij een keer Marloes tegen in het bos en zij had een tas me de bonnen bij zich. Arnold en Marloes hadden even gepraat en hij zou niets zeggen tegen zijn vader. Zijn vader zij op en gegeven moment dat ze de daders al op het spoor waren. Arnold schrok, hij wou niet dat Marloes gepakt werd. Hij liep snel naar haar huis om haar te waarschuwen. Helaas ging dat niet door. Even later die avond stond er een overvalwagen voor de deur van haar huis. Hij was dus te laat. Marloes dacht, omdat hij lang voor haar huis had gestaan, dat hij het verraden had aan zijn vader. Nadat ze hem een klap in het gezicht had gegeven liep ze het schoolplein af. Toen zijn vader die avond thuis kwam, legde hij een pistool op tafel. Toen Arnold kolen moest halen bij de kolenbor werd hij door twee jongens (Martin Jonkers en Karel Rot) met een moersleutel bewerkt en het ziekenhuis ingeslagen. En een messteek in zijn rug. Hij bleef daar liggen en raakte bewuteloos. Hij werd het ziekenhuis ingebracht door de mensen van de spoorweg. Na 14 dagen alleen te hebben gelegen werd hij verplaatst naar een kamer met 8 personen. Daar ontmoette hij een jongen die Jeroen heette. Jeroen is een verzetsstrijder die in zijn achterwerk is geschoten door een Duitser. Jeroen en Arnold worden vrienden en op 24 mei helpt Arnold Jeroen uit het ziekenhuis te ontsnappen, waar Jeroen de hele dag wordt bewaakt door een Duitser. Heel slim had hij het pistool van zijn vader onder een laag koekjes in een trommeltje verstopt. Op dinsdag 5 september moeten Arnold, zijn vader, moeder en zus vertrekken naar Duitsland, omdat de geallieerden al in Oost Nederland zijn. Arnold en zijn familie komen aan op het station waar Arnold zegt dat hij naar de wc moet. Hij rent weg, klimt over een hek en gaat in de bosjes liggen. Het duurt een eeuwigheid voor hij de trein hoort wegrijden. Schrijver en boek In welk perspectief is het boek geplaatst? In het perspectief van de schrijver

Zijn er autobiografische gegevens in het boek beschreven? Nee
Is het boek in de tegenwoordige tijd of de verleden tijd geschreven? Verleden tijd
Noem een aantal andere titels van de schrijver. -Droom in de woestijn -De vloek van polyfemos -De voorspelling -Gegijzeld
Welke boeken heb je zelf nog meer gelezen van deze schrijver? Alleen oorlog zonder vrienden
Geef een korte levensbeschouwing van de schrijver
Evert Hartman. Geboren 12 Juli 1937 te Dedemsvaart. Huidige woonplaats is Hoogeveen. Beroepen/werkzaamheden naast het schrijverschap? Evert Hartman is naast het schrijverschap leraar aardrijkskunde. Bijzonderheden uit zijn leven? In 1979 schreef hij: Oorlog zonder vrienden. In 1988 werd zijn boek: Morgen ben ik beter verkozen tot mooiste boek. Hij kreeg ook veel kritiek op zijn oppervlakkige stijl en zwakke psychologische uitwerking van zijn figuren. Maar hij vond het oordeel van de jeugd belangrijker. Prijzen
In 1988 werd Evert Hartmans boek: Morgen ben ik beter verkozen tot mooiste boek van het jaar 1988. Debuut
Oorlog zonder vrienden (1979). 3 Andere boeken: Vechten voor overmorgen (1980). Het onzichtbare licht (1982). Gegijzeld (1984) Geef in een paar zinnen je mening over dit boek. Ik vind het een goed boek omdat het een realistisch verhaal is. Je leeft mee met de personen in het verhaal. Het leest lekker weg. Ga je nog andere boeken lezen van deze schrijver? Weet ik nog niet… Zie ik wel. Zou je dit boek aan iemand aanraden? Ja, als je een oorlogsverhaal wil zonder veel geweld raad ik het boek aan. Ook als je niet echt een lezer bent. Dit boek kan je binnen een week uithebben. Heb je nog belangrijke kritiek op het boek? Nee eigenlijk niet echt nee. Wat ken je vertellen over het einde van het boek? Het boek heeft een open einde omdat je niet weet wat er verder met Arnold gebeurt of met de rest van de mensen in het verhaal