Algemene gegevens

Auteur: J. Bernlef (pseudoniem van Hendrik Jan Marsman)

Titel: Onder IJsbergen

Uitgever: Querido, Amsterdam

Jaartal van oorspronkelijke uitgave: 1981

Jaartal van gelezen uitgave: 2002

Aantal bladzijden: 165

Persoonlijke gegevens

-          Waarom heb je het boek gekozen?

De auteur van het boek, Bernlef, was de enige auteur die ik kende op de lijst met misdaadboeken. Van anderen had ik al gehoord dat Bernlef een goede schrijver was, en ook dat dit boek erg goed geschreven was. Toen afgelopen maand in het nieuws kwam dat deze man net overleden was, leek het me interessant dit boek te lezen. En ik heb er geen spijt van, daar zult u zometeen meer over te weten komen J

-          Eerste reactie op de inhoud

Na het lezen van een klein gedeelte vond ik het interessant om verder te lezen. Het verhaal deed me denken aan mijn eigen fantasieën, naar Groenland gaan om een moord op te lossen lijkt me wel heel leuk. Wat ik gelijk al merkte was dat de schrijfstijl me niet erg aansprak. Ik moest echt zin voor zin lezen om te begrijpen wat er stond. Ook kwam er teveel detailinformatie aan bod, wat me eigenlijk vrij weinig interesseerde, alhoewel die details je toch later in het boek meer deden begrijpen van wat er gebeurde.

De inhoud

Het verhaal wordt verteld vanuit de ik-persoon, Jakob Olsen.

Jakob Olsen is rechter bij het Hooggerechtshof in Denemarken, en gaat vanuit zijn werk naar Groenland, om onderzoek te doen naar een zgn. cold case, een onderzoek op een

moordzaak die heropend wordt.

Er was op Groenland een man, Jón Eira, die zijn grootmoeder had doodgeschoten, waarschijnlijk met nog een handlanger. Jón Eira kwam daarvoor vast te zitten, zijn handlanger niet. Maar sinds Jón Eira zelfmoord heeft gepleegd in de gevangenis is het onderzoek weer heropend, om nader te onderzoeken wat er precies gebeurd was.

In het vliegtuig ontmoet Olsen de pianist Nick Morello, die in hetzelfde hotel

verblijft als Olsen.

Maar als ze in het hotel aankomen, en Olsen belt zijn vrouw op om te zeggen dat hij veilig is aangekomen, vertelt zijn vrouw dat de vader van Jakob Olsen zojuist overleden is in het ziekenhuis.

Olsen gaat de dag daarna bij vele mensen langs voor het onderzoek, zoals de burgemeester en het hoofd van de plaatselijke commisaris. De belangrijkste persoon die hij die dag tegenkomt is Lina Krog, zijn tolk. Lina haalt hem op bij het hotel, en ziet daar ook Nick Morello. Zij kennen elkaar al, ze hebben vroeger een tijdje een relatie gehad. Lina is van beroep toneelmeester.

Tijdens het onderzoek van Olsen gebeuren nog vele dingen, waaronder een nieuwe relatie tussen Morello en Krog, het onderwater lopen van een eskimodorp en Olsen die een toneelrepetitie van Lina Krog bezoekt.

Als Lina op een avond bij Olsen komt, is hij er niet. Er ligt een brief van Olsen aan zijn vrouw die nog niet helemaal klaar is. Ze komt erachter dat Olsen vermoord is door twee eskimo’s uit het dorp…

Verhaaltechniek

Het boek speelt zich af in een klein dorpje op Groenland. Dit is eigenlijk de ‘plaats delict’ van de moord, die de Deense rechter moet onderzoeken.

De schrijver bouwt de spanning niet heel goed op, omdat hij soms tussendoor zeer irrelevante dingen vertelt. Hierdoor raak je vaak uit het verhaal, wat toch wel jammer is.

De schrijver heeft redelijk veel verteld over de uiterlijke, maar vooral de innerlijke kenmerken van de hoofdpersoon. Dat deed hij niet alleen door alles letterlijk te vertellen, maar ook door de kenmerken sterk terug te laten komen in het verhaal. Zo merkte je al snel dat Jakob Olsen na het overlijden van zijn vader zich erg alleen voelde.

Het was wat onduidelijk wat nou het thema was van het verhaal. Natuurlijk was het onderzoeken van de moord belangrijk, maar uiteindelijk kwam er ook geen einde van het onderzoek. Wel zag je het maatschappelijke probleem eenzaamheid veel terugkomen, bij Olsen zelf, maar ook bij Lina die heel erg verlangde naar het samenzijn met Nick Morello.

Schrijver

J. Bernlef,

geboren in 1937, is het pseudoniem van Hendrik Jan Marsman.

Naast dat hij schrijver was vervulde hij ook taken als dichter en vertaler.  

Bernlef heeft politieke en sociale wetenschappen gestudeerd, maar heeft de studie nooit afgerond. Hij begon met dichten in 1959, toen zijn dichtbundel Kokkels op de boekenmarkt verscheen. Pas vanaf 1984 heeft hij zich toegespitst op het

schrijven van ‘normale’ boeken.

En dat zijn er heel wat geworden! Bernlef heeft meer sinds die tijd meer dan 60 boeken geschreven. In sommige jaren schreef hij er wel drie!

Helaas is Bernlef twee weken geleden, op 29 oktober 2012, overleden, na dat hij kort ziek is geweest.

Eindoordeel

Over dit boek had ik gemengde gevoelens. Enerzijds vond ik het wat slap geschreven, vooral doordat er teveel onzinnige details werden verteld. Anderzijds vond ik, wat echt bij het verhaal paste, prachtig geschreven. Dat kwam doordat er veel psychologische en emotionele dingen naar voren kwamen. Toen de vader van Olsen was overleden, voelde je als het ware een zware last op zijn schouders komen. Dat kon je voelen door de andere manier waarop het boek verder geschreven werd.

Het verhaal is heel realistisch, vrijwel alle dingen kunnen ook gewoon in het echt gebeuren. Er gebeurde soms alleen dingen die je ook vaak in een soap tegenkomt, zoals de liefde tussen een ex-man en ex-vrouw die ineens weer naar boven komt. Dat maakte het net iets fictiever.

Jammer was dat het boek geen einddoel had met het avontuur, je kan niet zoveel uit het boek leren voor je eigen leven, wat bij andere fictieve boeken soms heel goed kan. Maar misschien was dat ook niet de bedoeling van de schrijver.