1. Waarom heb je dit boek gekozen?

Het was een boekengeschenk voor scholieren en mijn leraar had hem in haar klaslokaal liggen. Mijn moeder had mij al eerder verteld dat Hella Haasse leuke boeken schrijft over Indië, maar ik dacht altijd dat deze boeken niet tot literatuur behoorden. Toen ik hoorde dat dit wel zo is, koos ik dit boek.

2. Kopieer een passage uit het boek die jou bijzonder aanspreekt of die van groot belang is voor het verhaal. Geef daarbij een correcte bronvermelding.

Blz. 23 t/m 26

3. Waarom spreekt deze passage jou aan / waarom is deze van belang?

Hier gaat de familie met wat vrienden en de vader van Oeroeg naar Telaga Hideung. Hier overlijdt Deppoh, de vader van Oeroeg. Hierna wordt Oeroeg als het ware in het gezin van de hoofdpersoon opgenomen en verandert hun leven samen. Het meer heeft een magisch “iets” in de rest van het boek. Dit kom je later te weten als lezer.

4. Welk vertelperspectief gebruikt de schrijver? Licht je antwoord toe.

Het ik-perspectief. Je komt niet te weten hoe de ik-persoon heet. Hij vertelt wel uitvoerig over Oeroeg, maar toch kom je niet alles over hem te weten.

5. Hoe zit het met het tijdsverloop in het boek? Bespreek dat met behulp van de termen terugverwijzing, vooruitwijzing, vertelde tijd en verteltijd.

Er komen geen vooruitwijzingen in het boek voor. Het is eigenlijk één hele terugverwijzing. De ik-persoon vertelt namelijk zijn hele geschiedenis met Oeroeg. De verteltijd is 105 bladzijdes. De vertelde tijd kom je te weten door logisch te rekenen en na te denken. De ik-persoon is klaar met school in Indonesië rond zijn 18e jaar. Daarna gaat hij naar Delft om verder te studeren. Als hij zijn studie afsluit, gaat hij weer terug naar Indonesië. Dit is ongeveer vier jaar later. Daar blijft hij nog. Ik denk dus dat de verteltijd zo’n 20, 25 jaar is.

6. Waar speelt het verhaal zich af? Welke informatie geven die ruimtes/plaatsen over de verhaalpersonages?

Kebon Djati: Dit is de werkplaats van de vader van de ik-persoon. Hier woont hij.

Kampong: Hier wonen de ouders van Oeroeg. De ik-persoon komt er graag.

Soekaboemi: Hier is de lagere school waar de ik-persoon en Oeroeg heen gaan.

Batavia: Hier gaan beide jongens naar een internaat.

Telaga Hideung, het Zwarte Meer: Hier verdrinkt de vader van Oeroeg.


7. Benoem van het boek het thema en enkele motieven.

Thema: De vriendschap tussen een Hollandse en Indonesische jongen die omslaat in een vervreemding.

Motieven:

- Volwassen worden

- Bewustwording

- Dood

- Schuldgevoel

- Eenzaamheid

- Ongelijkheid


8. Staat er een motto (los fragment uit een ander literair werk op de eerste bladzijde) in dit boek? Zo ja, schrijf het dan over en verklaar de relatie met de inhoud van het boek.

Nee

9. Wat is je mening over het boek? Ga op minstens 3 aspecten in en geef een uitgebreide toelichting.

a. Ik vond het een mooi verhaal tussen twee jongens, zo verschillend, maar toch hetzelfde. Het boek gaf een duidelijke boodschap. Het maakt niet uit hoe je eruit ziet, wie of wat je bent, je bent gelijk aan elkaar. Ik vind dat de schrijfster deze boodschap goed heeft overgebracht en meer mensen zouden dit boek moeten lezen om dit te kunnen inzien.

b. Ik vond de schrijfwijze heel fijn. Elk begrip en gebeurtenis wordt heel uitvoerig besproken met minimaal drie bijvoeglijke naamwoorden erbij. Normaalgesproken vind ik dit heel irritant om te lezen, maar deze schrijfster heeft het net op een andere manier gedaan. Hierdoor kon ik me heel goed inleven in de plaatsen die zij beschreef en had ik het gevoel dat ik af en toe ook in die jungle met kabbelende beekjes stond.

c. Het enige minpunt aan het boek vind ik dat het maar 105 bladzijdes heeft. Ik had nog wel uren door kunnen lezen. Misschien moet ik maar meer boeken van Hella S. Haasse gaan lezen!

Verschillen boek en film (verwerkingsopdracht)

Zakelijke gegevens

Boek

Auteur: Hella S. Haasse

Titel: Oeroeg

Plaats van uitgave: Amsterdam

Jaar van uitgave: 1948

Druk: 43e

Uitgeverij: Em. Querido’s Uitgeverij b.v.



Film

Regisseur: Hans Hylkema

Titel: Oeroeg

Jaar: Nederland en Indonesië

Land: 1993


Specifieke opdracht

Een roman omwerken naar een toneelstuk of film is een enorme klus. Een literaire bewerking van een roman blijft zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke tekst, maar is niet noodzakelijk identiek. Een leestekst is nu eenmaal niet altijd geschikt als spreektekst. Filmische omzetting van een leestekst vereist aanpassingen, maar de schrijver van een script kan er ook voor kiezen bewust veranderingen aan te brengen in de oorspronkelijke tekst, daarmee gaat hij verder en volgens sommigen te ver. Aan jou om dat oordeel op basis van het boek en de verfilming te onderzoeken en te verwoorden.


 Geef een relevante korte samenvatting van het boek.
Oeroeg vertelt het verhaal van een Indonesische jongen, die opgroeit in het Nederlands-Indië van voor de tweede wereldoorlog, samen met een Nederlandse jongen, die de zoon is van een administrateur. Ze brengen hun jeugd samen door, waarbij de Nederlandse vader het erg jammer vindt dat zijn zoon erg Indisch opgroeit. In de jeugd van de jongens was vooral ene Gerard Stokman, die werkte op het bedrijf van de vader van de ikpersoon, erg belangrijk voor ze, omdat hij veel met ze op stap ging. Als beide jongens op het voortgezet onderwijs zitten, elk op een andere school, beginnen de twee jongens zich steeds meer van elkaar te verwijderen. Als de Nederlandse ikpersoon later terugkeert in het Nederlands-Indië dat nog net geen Indonesië was, blijkt deze verwijdering te zijn verandert in een kloof. Oeroeg heeft dan voor zijn eigen volk en tegen de Nederlanders gekozen, die hij nu haat. Hij spreekt alleen nog maar zijn eigen taal, namelijk het Soedanees. Hij heeft het Nederlands volledig laten vallen, hoewel hij dit in zijn jeugdjaren moest spreken. De vriendschap tussen de ikpersoon en Oeroeg is dan beëindigd.

 Beschrijf de belangrijkste verschillen tussen boek en film kort (minimaal drie).

- In het boek heeft de hoofdpersoon geen naam, in de film heet hij Johan.

- In het boek gebeurt alles chronologisch en in de film krijg je telkens een stukje van vroeger te zien en dan weer een stukje van Johan na de oorlog.

- In het boek gaat de hoofdpersoon op het eind terug naar Kebon Djati en in de film is dat juist aan het begin. In het boek is dit een open eind wanneer de hoofdpersoon en Oeroeg oog in oog komen te staan bij het meer en dat Oeroeg een pistool op de hoofdpersoon heeft gericht. Hier eindigt het boek. In de film zie je dat Oeroeg niet schiet.

- In de film is de vader van Johan vermoord en in het boek niet.

- In het boek wordt veel verteld over de moeder van de hoofdpersoon. In de film komt ze niet voor.

- In het boek is de “tweede moeder” van Oeroeg, Lida, gek op Oeroeg en doet alles voor hem. Oeroeg komt in het boek bij de onafhankelijkheidsstrijders. In het boek is niet helemaal duidelijk of Lida hier ook zit, maar dat vermoedde ik wel. In de film zie je heel goed dat Lida hier wel bij hoort.

 Noem twee verschillen die te maken hebben met inkorten en geef je mening over deze inkortingen.

- In de film hebben ze het stuk dat de hoofdpersoon met zijn ouders en de vader van Oeroeg naar het meer, Neneh Kombel, gaan veel ingekort. In het boek duurde dit veel langer naar mijn gevoel. Dit stuk is erg belangrijk voor het verloop van het verhaal en in de film leek het alsof dit stuk helemaal niet meer belangrijk was.

- In de film hebben ze het stuk dat Oeroeg nationalistisch wordt helemaal ingekort. Je ziet niet de veranderingen die hij ondergaat en in het boek lees je dat wel. Als je alleen de film zou zien, zou dit erg onbegrijpelijk zijn.

 Beschrijf hoe de filmmaker het perspectief uit het boek heeft verfilmd.

- Het boek bevat het ik-perspectief. De film wordt veelal vanuit Johan gezien, dus eigenlijk ook een soort ik-perspectief.

 Beschrijf de beginsituatie van de film en het boek en probeer te verklaren waarom die niet gelijk zijn.

Het begin van het boek is hoe de hoofdpersoon vertelt over de jeugd van hemzelf en Oeroeg. De film begint met Johan die na de oorlog een film krijgt te zien dat hij wordt uitgezonden naar Indonesië met het K.N.I.L. De beginsituatie is niet hetzelfde, omdat de film heel anders is ingedeeld. Waar het boek eindigt, gaat de film verder. Waar het boek begint tot het eind van het boek, is in het kort afgebeeld in de film als herinneringen van Johan.

 Kies een goed verfilmd fragment, waarom vind je dit fragment geslaagd?

Dat is het stuk wanneer Johan wordt herenigd met Oeroeg op de brug tussen de Nederlanders en Indonesiërs. Ze zeggen tegen elkaar dat zij voor altijd broers zullen zijn, op voorwaarde dat ze aan elkaar gelijk zijn. Hier geeft Johan het familie-erfstuk aan Oeroeg. Ik vind dit een mooi stuk, omdat dit stukje het hele uitgangspunt van de film weergeeft: een vriendschap tussen twee jongens die voor altijd is.