Motivatie van de boekkeuze
De verfilming van Oeroeg had ik al een keer gezien. Ik wist nog een beetje waar het over ging. De film sprak me toen wel aan. En omdat ik ook een beetje in tijdnood zat, heb ik besloten om dit boek te gaan lezen. Het boek heeft maar 77 bladzijden. Eerste Persoonlijke Reactie
Interessant: Ik vind het wel interessant hoe het in die tijd in Nederlands-Indië er aan toe ging. Vooral de verandering van eerst de Nederlandse overheersing en daarna de opkomst van de “ondergeschikte” inlanders. Onbekend: Het boek gaat over een relatie tussen een inlandse jongen en een Nederlandse jongen. Hoe ze tegenover elkaar staan en hoe ze elk het verschil in ras zien. Overtuigend: Ik vind dat Hella S. Haasse dit boek op een overtuigende manier heeft geschreven. In het begin dacht ik zelfs dat het een autobiografisch waar gebeurd verhaal was. Nieuwsgierig makend: Op het eind zou je toch wel willen weten of het Oeroeg werkelijk was en wat er verder met hem gebeurt. Indrukwekkend: Ik vond het wel indrukwekkend hoe Oeroeg en de ik-persoon uit elkaar groeien. En dat de ik-persoon persoon eigenlijk helemaal niet doorheeft dat hij anders behandeld wordt dan Oeroeg. Dat hij pas wat in de gaten heet als hij bij Abdullah thuis afscheid neemt van Oeroeg en Lida voor zijn reis naar Nederland. Samenvatting
Het verhaal gaat over een inlandse jongen, Oeroeg, en een Nederlandse jongen, de Ik-persoon. Ze worden ongeveer gelijk geboren en omdat de moeder van de ik-persoon onvruchtbaar wordt en er geen andere Nederlandse jongens zijn trekt de ik-persoon vanaf zijn geboorte op met Oeroeg. De Nederlandse jongen voelt zich meer thuis in de kampong bij Oeroeg thuis dan in zijn eigen huis. De vader van de ik-persoon vindt dit eigenlijk helemaal niet goed. En omdat de ik-persoon bijna geen Nederlands kan spreken komt Mijnheer Bollinger de ik-persoon Nederlands leren. Oeroeg mag hier niet aan mee doen, wel mag hij mee luisteren. Samen spelen ze als alle andere kleine kinderen. Ze verzamelen postzegels, zijn avontuurlijk en willen beide het liefst ontdekkingsreiziger worden of vliegenier. Ze vangen dieren en houden ze in potjes enzovoorts. Al vanaf dit begin is de Nederlandse jongen al anders als Oeroeg, al heeft hij dit niet door. Als de ouders van de ik-persoon Nederlandse vrienden op bezoek krijgen besluiten ze om te gaan zwemmen in Telaga Hideung. Hiervoor gaat ook de vader van Oeroeg mee als gids. Als dan het vlot waar ze op varen kapot gaat zijn ze de ik-persoon kwijt. Als ze deze gaan zoeken onder water blijft vader van Oeroeg vast zitten aan de waterplanten en overlijdt. Als de vader van Oeroeg overleden is moet de familie van Oeroeg uit hun huis. Want dat is een soort huis voor de bedienden. En moeten verderop in kampong verhuizen. De moeder van de Ik-persoon en Sidris, de moeder van Oeroeg hebben dan een gesprek en hierna komt Oeroeg bij de ik-persoon wonen. Hier blijkt dat ze echt onafscheidelijk waren. Ze deden alles samen. Dan gaan ze ook naar school. Elke dag met de trein naar Soekaboemi. Naar elk hun eigen school. De vader van de ik-persoon betaalt ook de kosten van Oeroeg. Als de ouders van de ik-persoon gaan scheiden gaat de ik-persoon in Soekaboemi bij Lida wonen. Later mag Oeroeg hier ook komen wonen. Oeroeg zijn vorderingen vallen Lida op en ze vindt dat Oeroeg verder moet gaan leren. Als de ik-persoon naar de HBS gaat komt hij in een internaat. Lida verkoopt haar pension en verhuist met Oeroeg ook naar Batavia. Lida betaald ook de kosten voor de MULO van Oeroeg. Zij hoopt dat hij later arts wordt. In Batavia groeien Oeroeg en de ik-persoon een beetje uit elkaar. Oeroeg krijgt er meer andere vrienden bij en Oeroeg gaat zich steeds Hollandser gedragen. Omdat de meerderheid van de MULO uit halfbloedjes bestaat doet Oeroeg zich ook voor als halfbloed. Een van die vrienden is Abdullah. Oeroeg trekt veel met hem op en wil eigenlijk zo weinig mogelijk met de ik-persoon te maken hebben. Als Lida ontdekt dat de bezoeken van Oeroeg aan jonge vrouwen in haar pension niet van onschuldige aard zijn besluit ze om Oeroeg ook naar het internaat te sturen waar meer controle is. Op het internaat voelt Oeroeg zich niet thuis omdat het alleen maar Europeanen zijn en een zoon van een inlandse regent. Oeroeg past hier beslist niet tussen. Na de MULO gaat Oeroeg als Arts studeren. Hij gaat in Soerabaja bij Abdullah wonen. Hier krijgt Oeroeg interesse voor het Nationalisme. Hij keert zich tegen de Europese overheersing en het dom houden van de inlandse bevolking. Ook Lida gaat hier wonen. Voor zijn reis naar Nederland gaat de ik-persoon langs om afscheidt te nemen. Hierna gaat hij studeren in Nederland. Als hij langskomt krijgt hij alle argumenten over zich heen. En hij herkent Oeroeg helemaal niet want die was altijd zo stil. Oeroeg blijkt zich als een soort leider te hebben ontwikkeld. Oeroeg die nooit echt aardig is geweest voor Lida, en haar opoffering voor hem als heel gewoon zag, was nu ook trots op haar want ze werkte als hoofdzuster in een inlands ziekenhuis en leert nu ook Javaans. De ik-persoon voelt zich nu buitengesloten, helemaal als er voor hem een aparte kamer wordt klaargemaakt. Hij heeft eigenlijk nooit over de argumenten die Oeroeg en Adullah aanvoeren nagedacht. Hierna gaat de ik-persoon met een raar gevoel naar Nederland om in Delft een ingenieursopleiding te volgen. Hierna gaat hij terug naar zijn Nederlands-Indië om daar te gaan werken. Als hij terugkomt is het land erg onrustig met politieke acties tegen het Nederlandse bewind. Zo gauw als hij mogelijkheid krijgt gaat hij met een patrouille en ziet dat zijn geboorte huis helemaal verdwenen is. Als ze later even stoppen bij het meer gaat hij even kijken. Opeens staat er een inlandse strijder voor hem. Hij denkt dat dit Oeroeg is maar deze reageert echter niet en zegt alleen maar in het Soedanees “ga weg je hebt hier niets te maken”. De Inlander verdwijnt dan plotseling en de ik-persoon komt tot de conclusie dat hij Oeroeg net zoals het meer kende, hij kende alleen maar de oppervlakte. De diepte peilde hij nooit. Vertelsituatie

Het boek wordt verteld in een Ik-vertelsituatie. De ik-verteller is niet dezelfde als de schrijfster al zou je dat al lezende wel denken. De ik-verteller is een verzonnen personage. Hij is de zoon van een Nederlandse ondernemer. Deze Ik-persoon beschrijft zijn relatie met Oeroeg, de zoon van een ondergeschikte, van geboorte totdat hij terugkomt naar Nederlands-Indië na zijn studie en hij meent Oeroeg gezien te hebben maar deze zegt alleen maar “ga weg”. De ik-persoon vertelt het op een terugkijkende manier. Hij zegt dan ook vaak “later hoorde ik pas dat het zo was, of later begreep ik dit pas. Wat duidelijke kenmerken zijn van terug kijken. Thematiek
Het thema van dit boek is hoe een zoon van een rijke Nederlander en een zoon van zijn knecht vanaf hun geboorte met elkaar opgroeien, er vriendschap ontstaat en hoe ze langzaam uit elkaar groeien en de ene de andere totaal niet meer wil kennen. Vanaf hun geboorte waren de ik-persoon en Oeroeg altijd bij elkaar. De ik-persoon heeft helemaal niet door dat hun vriendschap bijzonder is en eigenlijk niet mag. Als de ik-persoon naar Nederland moet voor zijn studie, gaat hij even langs bij Abdullah om afscheidt te nemen van Oeroeg en Lida. Hier proeft hij voor het eerst de sfeer van het opkomende nationalisme, waar Oeroeg een grote voorstander van is. Niet alleen het verschil in ras heeft er mee te maken dat ze uit elkaar groeien. Ook de Volwassenheid speelt een rol in het verhaal. Oeroeg groeit veel sneller en is lichamelijk altijd verder dan de ik-persoon ook de denkwijze verandert sneller bij Oeroeg. Oeroeg is altijd verder dan de ik-persoon. Wanneer de ik-persoon nog steeds vliegenier wil worden denkt Oeroeg al veel meer aan een realistischere baan zoals Arts. En wanneer de ik-persoon nog denkt aan zijn postzegelverzameling denkt Oeroeg al meer aan het uitgaan en meisjes. Ruimte
Het verhaal speelt zich af in Nederlands-Indië. In Kebon-Djati hebben de ouders van de Ik-persoon een onderneming en daar wonen ook de ouders van Oeroeg die knechten zijn van de ouders van de ik-persoon. Als ze op een leeftijd zijn gekomen dat ze naar school moeten gaan ze elke dag met de trein naar Soekaboemi. Als de ouders van de ik-persoon gaan scheiden komen de ik-persoon en later ook Oeroeg te wonen in Soekaboemi. Ze wonen hier in een gasthuis dat van Lida is. Hierna gaan beide hoofdfiguren naar Batavia. Ook het meer Telaga Hideung speelt een belangrijke rol in het verhaal. In het begin is het een fantasie van hun. Ze fantaseren beide over het meer want ze hebben er verhalen gehoorde over een monster dat kinderen op eet. Als de ik-persoon hier voor het eerst komt is hij ook erg bang. Op het laatst komt hij Oeroeg ook bij dit meer tegen. En hij concludeert dat hij Oeroeg kende als Telaga Hideung – een spiegelende oppervlakte. De diepte peilde hij nooit. Hella S Haasse, Oeroeg
In 1948 werd Oeroeg als een geschenk bij de boeken week weggeven. De auteur was niet vermeld. Dit was voor een prijsvraag waar men de auteur moest raden. In 1948 werden er 145.000 van Oeroeg gedrukt. Dus hierdoor werd Hella S Haasse haar Oeroeg dus meteen erg bekend. Ook in de jaren er na werd dit boek nog vaak gelezen. Omdat het zo dun is, is het erg populair bij scholieren. Er zijn dan ook bijna geen scholieren te vinden die Oeroeg niet gelezen hebben. Na Oeroeg volgden tal van andere boeken. In 1959 schrijft ze weer een boekenweekgeschenk en in 1994 schrijft ze haar derde. Hella S. Haasse heeft tal van prijzen gewonnen voor haar werk en ze wordt ook wel de koningin van de Nederlandse Letteren genoemd. In 1993 is Oeroeg verfilmd. Oeroeg zal zeker niet haar beste boek zijn als je nagaat dat dit haar debuut was en dat ze de koningin van de Nederlandse letteren genoemd wordt. Maar Oeroeg is wel het begin van haar carrière waarmee ze bekend werd in Nederland. Voor Oeroeg leverde ze ook wel werk af aan toneelstukken, maar met Oeroeg werd ze echt bekend. Ik denk dat Oeroeg nog steeds erg belangrijk is. Veel middelbare leerlingen lezen het boek omdat het zo dun is. Maar hierdoor komen ze wel in contact met Hella S. Haasse. En zullen hierdoor misschien nieuwsgierig worden en meer boeken van haar gaan lezen. Haasse heeft ook zo haar eigen thematiek. Zelf zegt ze hier het volgende over:’ Mijn Thematiek is dat alles en iedereen met elkaar verbonden is. Dat niets op zich zelf staat. Allerlei schijnbaar zinloze gebeurtenissen doemen in je leven op, waarvoor je des… niet ziet, maar die later met elkaar in relatie blijken te staan.’ Ook in dit boek is dit het geval. Bijvoorbeeld; beide moeders zijn tegelijk zwanger. De moeder van de ik-persoon raakt daarna onvruchtbaar. Hierdoor is ze erg afwezig waardoor ze weinig aandacht heeft voor de ik-persoon. Waardoor die met niemand anders dan met Oeroeg kan omgaan. Later overlijdt Oeroeg's vader als hij in het water zoekt naar de ik-persoon. Hierdoor voelt de moeder van de ik-persoon zich een beetje verplicht om de kosten van de school te betalen. Onder andere door deze factoren blijven Oeroeg en de ik-persoon zolang bij elkaar en later groeien ze mede hierdoor volkomen uit elkaar. Wat eigenlijk ook de thematiek van het verhaal is, hoe Oeroeg en de ik-persoon met elkaar opgroeien en vervolgens totaal uit elkaar groeien. Evaluatie
Ik vond dit wel een mooi boek. Het boek wordt natuurlijk voornamelijk gekozen omdat het zo dun is, en voor mij gold dat ook. Maar ik moet zeggen dat de inhoud van het verhaal me ook erg aansprak. Het sprak me wel aan hoe de tegenstelling van rijke blanke en arme inlander wordt beschreven. Hoe beide er mee omgaan. De Nederlander denkt dat ze gelijk zijn maar de inlander voelt duidelijk dat hij anders is. De verandering van Oeroeg vind ik ook interessant want als hij eerst op de Mulo zit wordt hij steeds Hollandser en als hij op het internaat zit voelt hij het verschil weer en even keert hij zich volledig tegen het Nederlandse bewind. En de Nederlandse Jongen die dit eigenlijk helemaal niet zo door heeft. Dat vind ik wel interessant. Ook de geschiedenis is het boek spreekt me aan. Want je proeft toch wel een beetje hoe de sfeer in die tijd in Indonesië was. Mede door de ervaringen van de schrijfster. De verdiepingsopdrachten gingen me ook wel goed af. Verdiepingsopdracht 1 is natuurlijk altijd hetzelfde en je weet nu wel een beetje waar dat over gaat maar de beschrijving van de ruimte, vertelwijze en thematiek was toch even wat lastiger. Net zoals de laatste opdracht.