Leesdossier Oeroeg

Titel: Oeroeg

Schrijfster: Hella Haasse

Eerste druk: 1948

1. Verklaar de titel:

De titel van het verhaal, Oeroeg, is natuurlijk de naam van de hoofdpersoon zijn voormalige beste vriend, maar die naam staat voor heel veel meer dan gewoon zijn voormalige beste vriend. Dit kan het best omschreven worden met het volgende citaat: “Al mag die entourage verschillend zijn, al naarmate de periode die ik me voor de geest roep korter of langer geleden is, altijd die ik Oeroeg, zowel in de verwilderde tuin van Kebon Djati, als op de roodbruine, aangetrapte modder van Sawapaden, diep in het bergland van Preanger; in de hete wagons van het treintje dat ons dagelijks naar de lagere school bracht in Soekaboemi.” Dit laat je inbeelden hoeveel de hoofdpersoon Oeroeg mist, Oeroeg is voor de hoofdpersoon een verlangen, iets dat hij wil maar niet kan krijgen en daar baalt hij heel erg van.

1. Vertel iets over de opening van het verhaal:

In de opening van het verhaal wordt er verteld wat de hoofdpersoon en Oeroeg allemaal samen deden en dat de hoofdpersoon en Oeroeg altijd samen waren en er in alle ontwikkelingsstadia waren, van kind tot jonge man. Vroeger buiten spelen, samen huiswerk maken, etc. citaat uit het boek: “Ik kan wel zeggen dat Oeroeg in mijn leven gebrand staat, als een zegel, een merk teken”. Ook wordt er uitgelegd dat Oeroeg de oudste zoon was van de hoofdpersoon zijn vaders mandoer en dat hun moeders erg goed bevriend waren. Ietsjes later kom je te horen dat de vader van Oeroeg ten overlijden was gekomen terwijl hij op zoek was naar de hoofdpersoon.

1. Wat is thema oftewel de rode draad van het verhaal?:

Het thema oftewel rode draad van het verhaal is dat de hoofdpersoon er achter probeert te komen waarom zijn beste vriend hem verlaten heeft. Het hele verhaal is een evaluatie/terug blik op het leven van de hoofdpersoon en het aandeel van Oeroeg daar in, en dit doet hij door terug te denken aan de tijd dat hij en Oeroeg nog beste vrienden waren en waar het ergens fout is gegaan. Het thema is dus: “poging om achter de waarheid te komen in zijn verleden om zo greep te krijgen op de chaos in zijn leven”.

1. Voldeed het boek aan je verwachtingen? Leg uit waarom niet/wel:

Mijn verwachtingen voor dit boek waren dat het iets te maken zou hebben met iets heel erg oers, iets uit de 18e eeuw bijvoorbeeld. Dus nee, het voldeed niet aan mijn verwachtingen maar ik had er ook niet bepaald veel dus dat is niet heel vreemd.

1. Wat was de meest aangrijpende gebeurtenis in het boek? Leg uit:

Toen de hoofdpersoon en Oeroeg elkaar weer voor het eerst na al die jaren zagen (in de omgeving waar ze zijn opgegroeid). Dit vond ik de meest aangrijpende gebeurtenis in het boek omdat er heel erg veel gebeurt is in deze omgeving: Oeroeg en de hoofdpersoon zijn daar bevriend geraakt en hebben daar samen vele jaren door gebracht als beste vrienden, Oeroeg zijn vader was daar overleden, de hoofdpersoon zijn ouders zijn daar gescheiden, etc.

1. Welk stuk van het verhaal vond je het minst leuk? Waarom sprak dit jou niet aan?:

Het stuk van het verhaal dat ik het minst leuk vond was het einde, het was geen leuk einde, de vriendschap tussen de hoofdpersoon en Oeroeg was nooit meer hersteld.

1. Wie vertelt het verhaal, door wiens ogen kijken we?(Meerdere personen mogelijk):

Het verhaal wordt vertelt door de hoofdpersoon en we kijken ook door zijn ogen en krijgen mee wat hij allemaal doet en denkt. De naam van de hoofdpersoon wordt nergens in het verhaal gezegd.

1. Beschrijf de drie belangrijkste personen. Wat voor mensen zijn het? Wat vind je van hen?:

De drie belangrijkste personages in dit boek zijn Oeroeg, de hoofdpersoon en Lida.

Oeroeg is de beste vriend van de hoofdpersoon en dit verhaal, ze zijn 3 weken na elkaar geboren en zijn min of minder sinds dat moment bevriend geweest. Oeroeg veranderd erg veel in de loop van het verhaal, maar hij blijft altijd intelligent, leergierig en ambitieus. Oeroeg heeft van jongs af aan al goed in de gaten wat de verhoudingen zijn tussen hem en de mensen om hem heen, omdat hij een andere afkomst heeft. Oeroeg en de hoofdpersoon waren extreem goed bevriend en zowel altijd samen. Zo heeft Oeroeg Lida ontmoet, die voor hem zorgde en zijn opleiding betaalde. Lida gas Oeroeg altijd erg veel vrijheid, waardoor hij van een stil jongetje veranderde tot een verwende puber. Aan het begin van het verhaal probeert Oeroeg zijn afkomst min of meer te vermijden maar later komt hij hier weer op terug en keert hij zichzelf tegen de Nederlanders. Deze verandering van Oeroeg gaat ten koste van zijn vriendschap met de hoofdpersoon. Naar mate Oeroeg en de hoofdpersoon ouder werden, gingen ze allebei naar andere scholen en wil Oeroeg minder te maken hebben met de hoofdpersoon. Deze vriendschap werd later in het verhaal niet meer hersteld. Ik heb Oeroeg altijd een intelligente jongen gevonden maar vond het erg jammer dat hij niet meer met de hoofdpersoon om wou gaan.

De hoofdpersoon is een vrolijke, naïve jongeman die de sociale verhouding tussen hem en zijn vriend, Oeroeg, niet door heeft. Door het verhaal heen veranderd de hoofdpersoon door dat hij er achter komt hoe de hele wereld in elkaar zit. Zijn naam wordt door het hele verhaal heen geen een keer genoemd, maar hij vertelt het hele verhaal wel. Ik heb de hoofdpersoon door het hele verhaal heen een erg vriendelijke jongen gevonden.

Lida is de derde hoofdpersoon van dit verhaal. De hoofdpersoon woont bij Lida (in Soekamboemi, Indonesië en later is Oeroeg ook ingetrokken. Lida ziet Oeroeg als haar kind en behandeld hem ook volgens die manier, ze zorgt voor hem, betaalt voor zijn opleiding en laat hem bij haar wonen. Lida is zelf een verpleegster. In het verhaal wordt er wat nadruk gelegd op het feit dat verpleegsters meestal eenzame vrouwen zijn, dus ik denk dat hier wel ergs de rede zal liggen voor haar liefde voor Oeroeg. “Lida was een vrouw die geen omweg kende. Zij had wat Oeroeg en ik in latere jaren de groene-zeepmentaliteit plechten te nomen – geen fantasie geen begrip voor of zelfs maar geloof in het bestaan van dingen die zij zich niet kon voorstellen, die haar telkens weer de dupe deed zijn.” Dit is een citaat uit het boek dat het karakter van Lida goed uitbeeld. (Dit was een opvatting van de hoofdpersoon). Door het verhaal heen heb ik net zoals de hoofdpersoon en Oeroeg, Lida leren kennen en heb Lida als een erg lieve, zachte, positieve en gastvrije vrouw gezien.

1. Is het verhaal chronologisch geschreven? Leg uit. Heeft de volgorde van het verhaal een bedoeling?:

Ja, het verhaal is chronologisch geschreven, maar het zijn herinneringen die de hoofdpersoon heeft van zijn leven met Oeroeg die hij verteld. Maar het hele verhaal is wel een soort flashback. Dit komt doordat het een terugblik/evaluatie is van de hoofdpersoon over zijn leven. Ik denk dat de schrijfster dit zeker niet toevallig heeft gedaan, maar dat ze dit expres heeft gedaan. Dit komt doordat de hoofdpersoon vaak wat dingetjes vertelt over vroeger die hij toen als klein kind nooit had gemerkt, bijvoorbeeld dat Oeroeg en hij niet een gelijke verhouding hadden. Al dit soort dingen zijn realisaties voor de rede waarom hij en Oeroeg uiteindelijk niet meer bevriend zijn.

1. Waar speelt het verhaal zich voornamelijk af? Heeft deze plaats invloed op het verhaal?:

Het verhaal speelt op verschillende plekken af. Het verhaal speelt het zich voornamelijk af in Indonesië (Nederlands-Indië). De jeugd van de hoofdpersoon speelt zich grotendeels af op de onderneming van zijn vader (op Kebon Djati) en in de wijk waar zijn vriend, Oeroeg, woonde (kampong). De hoofdpersoon ging natuurlijk ook gewoon naar school (in Soekaboemi) en bracht daar natuurlijk veel tijd door, maar hier wordt niet extreem veel over verteld. De hoofdpersoon heeft ook een tijdje op een internaat gezeten in Batavia en hij heeft nog wat tijd doorgebracht in Delft, toen hij daar studeerde. Toen de hoofdpersoon en Oeroeg jong waren, brachten ze zowel al hun tijd samen door en werden hierdoor dus ook extreem goed bevriend. Toen Oeroeg en de hoofdpersoon allebei naar andere scholen gingen, werden zij afstandelijker van elkaar en groeiden ze uit elkaar en veranderde allebei. Deze afstand en gebrek aan contact wordt al helemaal duidelijk als de hoofdpersoon in Delft gaat studeren en Oeroeg in Soekaboemi blijft, want ze waren extreem ver van elkaar vandaan en hadden geen contact met elkaar, jaren lang was dit zo.

1. Heeft de schrijver/schrijfster de ruimte toevallig zo gekozen of had hij/zij er een bedoeling mee? Leg uit:

Zoals je ziet (hebt gelezen bij de vorige vraag) merk je dat de “setting” van het verhaal weldegelijk een invloed heeft gehad op het verhaal. Dit is het best te merken aan het voorbeeld dat ik gaf over dat de hoofdpersoon in Delft gin studeren en dus jaren lang geen contact heeft gehad met zijn voormalige beste vriend Oeroeg.

1. Wat vind je van het taal gebruik? (moeilijk, makkelijk, origineel, plechtig…):

Ik vond het taalgebruik prima en makkelijk om te volgens.

1. Zit er spanning in dit boek? Hoe wordt die spanning wel of niet opgewekt?:

Niet echt maar wel erg veel onzekerheid dat je heel erg nieuwsgierig maakt, naar bijvoorbeeld waarom de hoofdpersoon en Oeroeg geen vrienden meer zijn.

1. Vertel iets over de schrijfster, (minimaal 50/100 woorden):

Helene Serafia Haase (Hella Haase) is de schrijfster van het boek “Oeroeg”. Hella Haase was zelf geboren in Batavia (een van de plekken waar het verhaal zich afspeelt) en woonde daar tijdens de eerste wereld oorlog omdat haar vader in het leger zat (ik weet zijn exacte taak niet)  Helle Haase wordt gezien als de koningin van de Nederlandse literatuur door haar geweldige contributie aan de literatuur. Ze is zelfs zo erg geliefd dat er een asteroïde naar haar vernoemd is.

1. Ligt de nadruk van het verhaal op de gebeurtenissen of meer op de gedachtes en gevoelens van de personen? Geef daar je mening over:

Voor dit verhaal is het echt een enorme mengelmoes van gebeurtenissen en gedachtes omdat het hele verhaal gaat over gedachtes over gebeurtenissen.

1. Beschrijf het einde van het boek. Hoe vond je het einde?:

Aan het einde van het verhaal gaat de hoofdpersoon terug naar het dorp waar hij en Oeroeg samen groot zijn geworden. Hij gaat hier naar het Zwarte Meer en komt hier iemand tegen. Later realiseert hij zich dat deze persoon Oeroeg was en vergelijkt Oeroeg met dat meer: “Ik kende hem als een spiegelende oppervlakte. De diepte peilde ik nooit.”

1. Zou je iemand aanraden om dit boek te lezen? Leg uit waarom wel/niet:

Stel iemand zou mij vragen voor advies voor een boek dat ze voor school moeten lezen zou ik dit zeker aanraden. Ik zou hen dit aanraden omdat het een kort, makkelijk lezend en interessant verhaal is. Maar als iemand mij zou vragen voor een boek voor hun vrije tijd zou ik dit niet aanraden omdat het simpelweg zo uitgelezen is.

1. Opmerkingen…………………………………………………………………………………………:

Ik vond het boek fijn want het was lekker kort, makkelijk te lezen en best interessant.