Gegevens over boek 11/12:
Titel (+ondertitel)
Nooit meer slapen
Naam auteur:
Willem F. Hermans
Plaats, jaar uitgave:
Amsterdam, 1970
Jaar 1e druk:
1966
Gebruikt secundair materiaal: (minimaal 2 bronnen!)*
1.
Lexicon van literaire werken
2.
http://www.recensieweb.nl
Genre:
Naturalistische roman
Literaire stroming:
Moderne Nederlandse literatuur
Aantal punten: 3
Nu zoek je een aantal gegevens over de auteur op. Denk aan geboortejaar (+ eventueel datum overlijden)., opleiding, bekroonde en verfilmde boeken, prijzen en persoonlijke gegevens.
Naam auteur:
Belangrijkste gegevens:
Zie Donkere Kamer van Damokles, elders in leesdossier
Gebruikte bron(nen):*
• Wanneer je een internetsite gebruikt, URL vermelden!!
W2: VERWERKING: INHOUD 6 VWO '07/'08, PERIODE 2/3
Zoek in een secundaire bron ( Lexicon literaire werken, prisma uittrekselboek, memoreeks) een samenvatting van het door jou gelezen boek. Kopieer het en plak het hier in.
Zie bijlage
W3: realistische argumenten 6 VWO, '07/'08, PERIODE 2/3
Een aspect van de realiteit is de plaats waar het verhaal zich afspeelt.
Geef zo precies mogelijk aan in welke stad, in welk dorp het verhaal zich afspeelt.
Het grootste gedeelte van het verhaal speelt zich af in de wildernis, in het noorden van Noorwegen. Alfred Issendorf gaat met enkele andere wetenschappers op expeditie door Noorwegen, elk met een eigen doel. Alfred wil komeetkraters vinden. Voor zijn tocht gaat hij naar Oslo om luchtfoto’s op te halen. Die blijken daar niet te liggen, en hij wordt doorgestuurd naar Drontheim. Daar liggen de foto’s ook niet en dan gaat Alfred op pad in Finnmarken. De rest van het verhaal speelt zich af in de wildernis.
Zou het mogelijk zijn de plaatsen te bezoeken?Met andere woorden zijn de straatnamen, precieze locaties van kroegen en restaurants gegeven?
Het verhaal begint als Alfred binnenloopt bij het instituut in Oslo. Er wordt geen locatie gegeven, alleen dat het in Oslo ligt. Van de geologische dienst wordt ook niet gezegd waar het zich in Drontheim bevindt. En in de rest van het verhaal komen geen straten, kroegen of restaurants voor. Wel komt Alfred op zijn reis door Finnmarken langs enkele dorpjes. De naam daarvan wordt wel genoemd maar hij blijft er altijd maar heel kort.
Vind je het belangrijk dat je iets uit de realiteit van het boek kunt herkennen?
Normaal gesproken wel, omdat het het verhaal realistischer maakt voor mij. In dit geval niet omdat de mensen waar het omdraait zich buiten de beschaving bevinden. Omdat ik nooit daar in Noorwegen geweest ben zou ik ook niets er van kunnen herkennen. In dit geval vind ik dat ook niet erg omdat het juist er om draait dat Alfred zich in het onbekende bevind.
Schrijf in een goed lopend verhaal het gedeelte van de recensie over de realistische argumentatie m.b.t. de plaats waar het verhaal zich afspeelt
Het verhaal speelt zich af in de ongerepte natuur van het noorden van Noorwegen. Doordat er vrijwel niemand woont in dit gebied zijn er geen herkenbare locaties. De enige locatie die je in het echt op zou kunnen zoeken is het pand van de geologische dienst in Drontheim. Je weet dus niet of het verhaal m.b.t. de locatie realistisch geschreven is.
W4 : emotivistische argumenten 6VWO 07/08 periode 2/3
In dit taakblad willen we weten of jij je in kan leven in de emoties van de hoofdpersoon
Welke emoties kwamen bij de hoofdpersoon naar boven?
Nr. Emotie in een woord Verklaring van de emotie.
Haat Als blijkt dat Mikkelsen de luchtfoto’s gehad heeft van Nummedal, terwijl Alfred kreeg te horen dat hij er voor naar Drontheim moest (en zelfs daar lagen ze niet) krijgt hij haat-gevoelens. Hij denkt er zelfs over na hoe het zou zijn om met zijn schoen Mikkelsen tegen zijn hoofd dood te trappen.
Minderwaardig Alfred is constant bezig zichzelf te meten met de rest van de groep, hij wil voor niemand onderdoen. Dat zie je bijvoorbeeld terug in het feit dat hij zich alsmaar druk maakt over hoe het gewicht van de bepakking is verdeeld over zijn groep. Hij voelt zich minder dan de rest.
Spijt Als blijkt dat Arne het toch bij het juiste eind had met zijn kompas, en het dus Alfred’s schuld is dat hij dood is, krijgt Alfred wel spijt van zijn beslissing om zo maar weg te lopen.
Kun jij je daar iets bij voorstellen? M.a.w. begreep je de reacties van de hoofdpersoon?
Die haat snap ik wel, als je heel veel verwacht van een expeditie, en het blijkt dat je uiteindelijk een instrument bent in een ruzie tussen twee wetenschappers (Nummedal en Alfred’s opdrachtgever, Sibbelee). Dat Alfred zich ondergeschikt voelt aan de rest kan ik me niet echt voorstellen. Iedereen gaat mee op zo’n expeditie om zijn eigen ding te onderzoeken, je kan je beter daar druk over maken dan energie verspillen aan je druk maken over je positie in de groep. Ik kan me ook wel voorstellen dat je spijt hebt als je uit jaloezie een ander op z’n plaats wil zetten en het blijkt dat hij toch gelijk heeft en er ook nog voor moet sterven.
Schrijf nu een recensie in goed lopende zinnen wat betreft jouw emotionele betrokkenheid bij de hoofdpersoon van dit verhaal.
Op emotioneel vlak maakt Alfred een hoop mee. Doordat hij de enige buitenlander is in zijn groep wil hij zich graag bewijzen tegenover de Noren. Maar ook verdenkt hij hen ervan dat ze hem willen zien falen. Hij kan de groep niet goed bij houden omdat hij niet bekend is met zulk ruig terrein, en omdat hij zich niet degelijk heeft voorbereid. Als lezer zwoeg je met hem mee, doordat Hermans de andere karakters juist zo sterk en berekend heeft neergezet. Daardoor krijg je het gevoel dat Alfred onderdoet aan de rest en omdat je als lezer graag wil dat Alfred meteorieten vindt, raak je emotioneel betrokken bij het verhaal.
W5: morele argumenten 6 VWO, '07/'08, PERIODE 2/3
Morele argumenten leggen een relatie tussen het gelezen boek en morele beginselen. Handelingen van de personages kun je goed- of afkeuren op basis van je eigen morele overwegingen. Welke handelingen keur je goed of af. Noem kort tenminste drie voorbeelden..
Handeling Wat keur ik goed/af Waarom keur ik het goed/af
1. Klakkeloosheid
Dat Alfred onvoorbereid op expeditie gaat. Dat blijkt o.a. uit het feit dat hij geen luchtfoto’s heeft bemachtigd en zich fysiek niet heeft voorbereid (hij bedenkt zich tijdens de reis nog dat het stom was om geen sport te doen). Hij heeft ook geen rubber laarzen meegenomen Een lange expeditie te voet in Noorwegen is een hele onderneming. Ik zou er niet aan beginnen zonder degelijke voorbereiding dus keur ik het af.
2. Onjuist beschuldigen
Voortdurend denkt Alfred dat andere leden van de expeditie hem in het nadeel willen stellen. De andere leden stellen zich juist aardig tegen hem op en doen niks fout, waardoor je het gevoel krijgt dat Alfred paranoïde is. Iedereen doet zijn best er een geslaagde reis van te maken en met valse beschuldigingen maak je het alleen maar minder leuk voor jezelf. Je kan je beter je focussen op de reis zelf dan dat soort onzinnige complottheoriën
3. Eigenwijs Dat Alfred denkt het beter te weten dan Arne omdat hij jaloers op hem is. Hij gaat een andere kant op en raakt Arne kwijt, om hem later dood terug te vinden. Het is dom om, als je geen reiservaring hebt, in je eentje verder te gaan. Ten tweede heeft Arne tot dan toe alles goed gedaan, dus is er geen reden om aan zijn bekwaamheid te twijfelen.
Schrijf nu dat gedeelte van een recensie dat jouw morele oordeel over de handelingen van de personages betreft. Doe dit in goed lopende zinnen. Vergeet niet je argumentatie te vermelden.
Alfred gedraagt zich af af en toe raar. Dat is jammer voor hem want hij zit zichzelf ermee in de weg. Door andere te beschuldigen en te verdenken van van alles terwijl ze niets fout doen worden mensen onvriendelijk tegen je, en dat is niet handig als je in een onbekend gebied bent en op hun moet vertrouwen om er levend uit te komen. Bovendien gaat hij onvoorbereid op expeditie: hij heeft zich fysiek niet voorbereid, geen laarzen gekocht en een kompas meegenomen dat niet waterdicht is. Dat is niet handig als je 12 rivieren over moet steken. Als klap op de vuurpijl raakt hij dan ook zijn vriend Arne kwijt omdat hij eigenwijs is en wil bewijzen dat hij beter zijn kompas kan lezen dan Arne. Bij het lezen van “nooit meer slapen” heb je meer dan eens hetzelfde gevoel wat je krijgt als je een slechte horrorfilm kijkt: “sukkel, doe dat nou niet”
W6: structurele argumenten 6 VWO, '07/'08, PERIODE 2/3
Een van de elementen die bij structuur ter sprake komt is het verband tussen de titel en de thematiek.
Wat is het thema van dit verhaal?
Het centrale thema zoektocht van de mens naar zekerheid en orde in de chaotische wereld (de mens staat als nietig wezen centraal). Andere thema’s die in dit boek een belangrijke rol spelen, zijn: het reismotief, mislukkingen en toeval en slaap.
Raadpleeg nu een secundaire bron. Wat is volgens de secundaire bron het thema?
“Om dit thema vorm te geven combineert Hermans in het boek elementen van verschillende romantypen. In eerste instantie is Nooit meer slapen een verslag van de mislukte queeste van Alfred Issendorf, die als een naïeve Parcival zijn graal zoekt. Een queeste door een bar landschap dat het grimmige sprookjesland van de trollen, evenals het domein van de reuzen en de dood uit de Edda in de herinnering roept. Behalve door de angst dat zijn onderzoek niet zal slagen, wordt Issendorf voortdurend gekweld door de vrees voor een dodelijk ongeluk. De talrijke ontberingen en tegenslagen die hij onder de middernachtszon incasseert, lopen op een mislukking uit: onverrichter zake keert hij in Nederland terug. Zijn grote ambities, cum laude promoveren, trouwen en professor worden, zijn geen stap dichter bij hun vervulling gekomen. Niet alleen wetenschappelijk gezien lijdt zijn expeditie schipbreuk. Issendorf blijkt er uiteindelijk evenmin in geslaagd zich aan de invloed van zijn familie – moeder, zuster en overleden vader – te ontworstelen.
Issendorf is ambitieus, maar zijn ambities staan ook onder druk van andere personages, met name zijn familieleden. Verbonden hiermee is de angst om te mislukken. Een samenvattend oordeel over zijn capaciteiten geeft Issendorf zelf op
p. 186: ‘Werkelijk, goed beschouwd ben ik niet rijk gezegend met eigenschappen die mij te pas kunnen komen in de geologie. Vergeetachtig. In staat zelfs de weg kwijt te raken die ik goed ken. Onsportief, slecht geoefend. Onleesbaar schrijvend, houterig tekenend.’
Het besef dat zijn tekortkomingen en de angst om te mislukken maken hem onzeker, vooral tegenover de mensen van wie hij afhankelijk is. Soms neemt die onzekerheid de vorm van wantrouwen aan. In de manier waarop hem de voor zijn onderzoek benodigde luchtfoto’s worden onthouden, vermoedt hij een complot van de Noren. Zelfs de mogelijkheid dat zijn vriend Arne Jordal hieraan medeplichtig is, sluit hij niet uit. In zijn herziening bij de 15e druk heeft Hermans zowel de mogelijkheid van het complot als de mogelijkheid van de inbeelding daarvan versterkt door een aantal namen die Jordal en Issendorf uitwisselen, nu als ‘onverstaanbaar’ weer te geven.
Door het relaas van zijn queeste heen vlecht Issendorf een groot aantal herinneringen, discussies en observaties. Allerlei onderwerpen snijdt hij hierbij aan: wetenschap, kunst, psychologie, filosofie en geschiedenis. Elementen hieruit zijn ook in de handeling terug te vinden. Thema’s en motieven fungeren in Nooit meer slapen namelijk op diverse niveaus. Hierdoor is het boek ook een ideeënroman geworden, over ideeën die eveneens in het teken van het zinloze zoeken naar enigerlei waarheid zijn geplaatst. Over de valse pretenties van wetenschap, kunst en godsdienst, over het onvermogen tot communicatie en de grilligheid van het noodlot. Samenvattend in de woorden van Issendorf zelf: ‘Een geheim bewustzijn ontbloot zich dat ik altijd en in alles weerloos, machteloos en vervangbaar als een atoom ben en dat alle bewustzijn, alle wil, hoop en vrees alleen maar manifestaties zijn van het mechanisme waar volgens de menselijke moleculen zich bewegen in de peilloze kosmische materiedamp.’ (p. 182) Dit beseffend, en nadat hij afstand heeft gedaan van al zijn ambities, blijkt Issendorf in staat om geheel alleen, zonder de hulp van anderen of een behoorlijke uitrusting de weg naar Ramnastua te vinden.
Paul de Wispelaere (1966) kent Nooit meer slapen absurdistische trekken toe. Immers, de lezer voelt van begin af aan dat de expeditie zal mislukken terwijl de hoofdfiguur tegen beter weten in doorzet. Uit dit contrast groeit gaandeweg de absurditeitidee.”
Wat is volgens jou de titelverklaring?
“Nooit meer slapen” slaat op twee dingen. Ten eerste kan Alfred niet slapen tijdens zijn expeditie, door de muggen en zijn gedachten dat men hem wil bedriegen. Ten tweede zegt Alfred als hij Arne dood aantreft: ‘verder is zijn gezicht precies zo als ik het gezien heb in zijn slaap: onbegrijpelijk oud en moe, gerimpeld als de schors van een eik. Maar dit is geen slapen. Dit is nooit meer slapen.”
Raadpleeg nu een secundaire bron. Wat is volgens de secundaire bron de titelverklaring?
“De titel van Nooit meer slapen kan op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. De belangrijkste verwijzing staat op p. 218, waar Issendorf opmerkt, als hij ziet dat Arne Jordal dood is: ‘Dit is geen slapen. Dit is nooit meer slapen.’ De dood als totale vorm van eliminatie van het leven, niet de verlossing door eeuwige rust. Tegelijk verwijst de titel naar de tijd waarin de roman is gesitueerd: de midzomernacht, waarin het verschil tussen dag en nacht is opgeheven. Tijdens die nacht willen de bewoners niet slapen en wordt Issendorf gekweld door slapeloosheid of dromen. Ook valt te denken aan de stem die Macbeth uit Shakespeares gelijknamige stuk hoort, vlak nadat hij Duncan heeft vermoord: ‘Sleep no more.’ Men zou de titel ook kunnen opvatten als een verwijzing naar het eind van de illusie van Issendorf, aan het besef aan het eind van de roman dat er niets van zijn ambities terecht is gekomen. Naar deze slotsom voert gaandeweg de thematiek van de roman: zelfs in de bètawetenschappen is het vergeefs zoeken naar de waarheid, zoals ook de poging vergeefs is zich van het gezien los te maken.”
Probeer nu aan de hand van de verzamelde gegevens een recensie te schrijven over de relatie tussen het thema en de titelverklaring.
“Nooit meer slapen” staat voor het besef dat alles wat Alfred wilde bereiken is mislukt. Dit wordt aan het einde nog benadrukt als hij twee meteorietknopen van zijn moeder krijgt. Hij heeft zijn meteorieten eindelijk gekregen maar nu is het al te laat. De titel kan op minstens drie manieren verklaard worden maar dit is de enige die met het thema te maken heeft.
W7: recensie 6VWO ‘07/’08 PERIODE 2/3
Zoek nu een recensie uit de krant (NRC ,Volkskrant) of een opinieblad (HpdeTijd, Vrij Nederland, Elsevier) Je kunt hiervoor zoeken op het internet, maar je kunt ook naar de openbare bibliotheek in de stad gaan.
Plak de recensie hieronder en onderstreep de argumenten. Schrijf erbij met welke argumenten je te maken hebt.
Nooit meer lezen (zoals vroeger)
door Nico Voskamp, 5 maart 2007
Een boek herlezen is als naar een reünie gaan: soms is het leuk maar het kan uitdraaien op een uitermate saaie gebeurtenis. Maar W.F. Hermans Nooit meer slapen herlezen is allesbehalve saai. Het is als een verfrissende kennismaking met een oude liefde. Het boek heeft nog dezelfde schoonheid van vroeger, alleen nu vallen je extra mooie dingen op die je vroeger niet zag.
Zo oogt het verrassend actueel. Het verhaal is uit 1966, maar het zou in 2007 kunnen spelen. En menige moderne roman is niet zo helder en kernachtig geschreven als deze. In Nooit meer slapen reist Alfred Issendorf voor een expeditie naar Noorwegen, waar ene Professor Nummedal luchtfoto’s voor hem zou hebben. Helaas zijn de foto’s zoek geraakt. Alfred gaat toch op expeditie, hij wil de hypothese bewijzen dat bepaalde gaten in het Noorse landschap ontstaan zijn door meteoorinslagen in plaats van door smeltijs. De expeditie is net als de rugzak zwaar. Alfred kan niet slapen van het licht en de muggen. Een geschiedenis van falen begint.
Mikkelsen, de expeditiegenoot van Alfred, blijkt toch luchtfoto’s van het gebied te hebben. Na een fikse ruzie mag Alfred de foto’s ook gebruiken. Niet dat het helpt. Hij vindt geen bewijs voor de hypothese en hij raakt er steeds meer van overtuigd dat hij niet geschikt is voor de geologie. De anderen lachen hem uit, denkt hij. Hij ziet het steeds somberder in.
Alfred denkt dat Arne, een geoefende Noor, zijn kompas verkeerd leest en vertrekt daarom de andere kant op. Natuurlijk heeft Arne toch gelijk en Alfred verdwaalt. Na lang zoeken vindt hij Arne terug, dood. Gefrustreerd over zoveel moedwil (van het noodlot dat Arne laat omkomen) en misverstand (tussen de expeditieleden) vertrekt Alfred uit Noorwegen maar hoort nog de knal van een meteorieteninslag. Thuis krijgt hij een cadeautje van zijn moeder. Twee manchetknopen die gemaakt zijn van een meteoriet. Zijn overleden vader had hem dat willen geven voor zijn zevende verjaardag. Alfred heeft met die meteoriet-manchetknopen zijn meteorieten toch gevonden, maar voor zijn onderzoek komen ze te laat. Die laatste desillusie besluit het boek passend: het leven is één lange mislukking.
Een onbezorgd karakter geeft Hermans zijn personages niet mee. De hoofdpersoon Alfred Issendorf wil koste wat het kost de expeditie doen in Noorwegen om zowel een meteoriet te vinden als de mislukte carrière van zijn vader af te maken. Zijn karakter werkt hem tegen: hij is te kritisch, erg onhandig, hij wil zich bewijzen maar heeft faalangst en is als de dood om bedrogen te worden. Sluw heeft Hermans de andere expeditieleden ongeveer tegengestelde karakters gegeven waardoor Alfreds slechte eigenschappen juist komen bovendrijven.
Een inmiddels bekend Hermans-thema, dat het menselijk bestaan leeg en nutteloos is, wordt in Nooit meer slapen verwoord door de vele mislukkingen tijdens de tocht. Het bestaan heeft geen zin en het is zinloos ergens aan te beginnen, alles zal mislukken, lijkt de schrijver te willen zeggen. Een subtiele variant is het minderwaardigheidsgevoel van Alfred. Zo noemt hij zichzelf ‘de kruk der krukken, de klungel uit de lage modderlanden’. Ook uit, wat waarschijnlijk in dit boek het belangrijkste motief is, het slapen (de gevreesde middelbare schoolvraag: ‘Verklaar de titel’), spreekt het falen. Alfred kan letterlijk niet slapen. De muggen en de Scandinavische zomer houden hem uit zijn slaap. Ook zijn zwakheid ten opzichte van de andere expeditieleden komt erin terug, slapen staat immers symbool voor levenskracht. Nog een voorbeeld van mislukking is het onvermogen van mensen om te communiceren. In het prille begin van het boek al, als Alfred vergeefs zijn aanbevelingsbrief aan de blinde portier wil laten lezen. Aan het eind van hoofdstuk twee staat een prachtig zinnetje dat nu extra opvalt. (Dat komt na een uiteenzetting over hoe de bijna blinde professor Nummedal hem heeft geprobeerd uit te leggen waar hij heen moet.) ‘Blinde chef van de blinde portier.’
Dan de crux: Alfred vindt zijn vermiste expeditiegenoot Arne die van een rots is afgevallen: ‘verder is zijn gezicht precies zo als ik het gezien heb in zijn slaap: onbegrijpelijk oud en moe, gerimpeld als de schors van een eik. Maar dit is geen slapen. Dit is nooit meer slapen.’ Deze specifieke passage was voor ondergetekende een keerpunt in zijn leesbeleving. Las ik tot die tijd boeken min of meer eenduidig; Nooit meer slapen leerde me hoe alleen al een titel minstens drie betekenissen kon hebben.
En er valt nog zo veel meer over Nooit meer slapen te zeggen. De symbolen die geraffineerd het verhaal ondersteunen (zoals aardse stenen als tegenstelling van meteorieten). De namen van de personages die naar de Griekse mythologie verwijzen. De verwijzingen naar Germaanse goden en Noorse mythen. De mislukkingen die steeds als cliffhangers terugkomen aan het eind van een hoofdstuk. Het verhaal dat zich in een cirkel afspeelt; de locaties en handelingen herhalen en spiegelen zich. Te veel om hier te noemen. Het beste is om het gewoon te gaan lezen. Mijn garantie: na dit boek lees je nooit meer zoals vroeger.
W8: oordeel over de recensie 6 VWO, ‘07/’08, PERIODE 2 /3
Geef nu in een lopend verhaaltje je oordeel over de recensie. Vind je de argumenten valide. Heb je iets aan deze recensie? Vind je de recensie goed opgebouwd?
Ik vind het een goede recensie, het begint met een samenvatting en een karakterbeschrijving van de hoofdpersoon. Dan bewijst de auteur Hermans’ thema in het boek terug te vinden is. Daarna legt hij de dubbelzinnigheid van de titel uit en somt nog een paar verwijzingen op. Ik heb de recensie gebruikt voor mijn boekverslag dus ik heb er zeker wat aan gehad. Vooral het stuk over het thema van Hermans’ was goed.
W9 OPZET BETOOG 6VWO ‘07/’08 periode 2/3
Aan jou wordt gevraagd een kort betoogje van 5 minuten te houden over het door jou gelezen boek. Schrijf hieronder de opzet in kernwoorden. Let op de verdeling inleiding, kern , slot en zorg voor goede argumenten en denk aan ontkrachting van de tegenargumenten.
Inleiding
Korte samenvatting sujet, thema mens is nietig
Middenstuk
sterk boek, er zit meer achter dan je op het eerste gezicht denkt, verhaalt loopt in cirkel, visie van de schrijver terug te vinden in verhaal. Alles faalt in het boek, en de schrijver heeft een pessimistisch wereldbeeld. Verhaalt gaat rond want het begint met heenreis vanuit Nederland en eindigt met terugreis naar Nederland. In duidelijke taal geschreven waardoor het goed doorleest
Slot
Mooi boek om te lezen, er is veel secundaire literatuur over, het leest lekker door, ik kan het aanraden
Titel (+ondertitel)
Nooit meer slapen
Naam auteur:
Willem F. Hermans
Plaats, jaar uitgave:
Amsterdam, 1970
Jaar 1e druk:
1966
Gebruikt secundair materiaal: (minimaal 2 bronnen!)*
1.
Lexicon van literaire werken
2.
http://www.recensieweb.nl
Genre:
Naturalistische roman
Literaire stroming:
Moderne Nederlandse literatuur
Aantal punten: 3
Nu zoek je een aantal gegevens over de auteur op. Denk aan geboortejaar (+ eventueel datum overlijden)., opleiding, bekroonde en verfilmde boeken, prijzen en persoonlijke gegevens.
Naam auteur:
Zie Donkere Kamer van Damokles, elders in leesdossier
Gebruikte bron(nen):*
• Wanneer je een internetsite gebruikt, URL vermelden!!
W2: VERWERKING: INHOUD 6 VWO '07/'08, PERIODE 2/3
Zoek in een secundaire bron ( Lexicon literaire werken, prisma uittrekselboek, memoreeks) een samenvatting van het door jou gelezen boek. Kopieer het en plak het hier in.
Zie bijlage
W3: realistische argumenten 6 VWO, '07/'08, PERIODE 2/3
Een aspect van de realiteit is de plaats waar het verhaal zich afspeelt.
Geef zo precies mogelijk aan in welke stad, in welk dorp het verhaal zich afspeelt.
Het grootste gedeelte van het verhaal speelt zich af in de wildernis, in het noorden van Noorwegen. Alfred Issendorf gaat met enkele andere wetenschappers op expeditie door Noorwegen, elk met een eigen doel. Alfred wil komeetkraters vinden. Voor zijn tocht gaat hij naar Oslo om luchtfoto’s op te halen. Die blijken daar niet te liggen, en hij wordt doorgestuurd naar Drontheim. Daar liggen de foto’s ook niet en dan gaat Alfred op pad in Finnmarken. De rest van het verhaal speelt zich af in de wildernis.
Zou het mogelijk zijn de plaatsen te bezoeken?Met andere woorden zijn de straatnamen, precieze locaties van kroegen en restaurants gegeven?
Het verhaal begint als Alfred binnenloopt bij het instituut in Oslo. Er wordt geen locatie gegeven, alleen dat het in Oslo ligt. Van de geologische dienst wordt ook niet gezegd waar het zich in Drontheim bevindt. En in de rest van het verhaal komen geen straten, kroegen of restaurants voor. Wel komt Alfred op zijn reis door Finnmarken langs enkele dorpjes. De naam daarvan wordt wel genoemd maar hij blijft er altijd maar heel kort.
Normaal gesproken wel, omdat het het verhaal realistischer maakt voor mij. In dit geval niet omdat de mensen waar het omdraait zich buiten de beschaving bevinden. Omdat ik nooit daar in Noorwegen geweest ben zou ik ook niets er van kunnen herkennen. In dit geval vind ik dat ook niet erg omdat het juist er om draait dat Alfred zich in het onbekende bevind.
Schrijf in een goed lopend verhaal het gedeelte van de recensie over de realistische argumentatie m.b.t. de plaats waar het verhaal zich afspeelt
Het verhaal speelt zich af in de ongerepte natuur van het noorden van Noorwegen. Doordat er vrijwel niemand woont in dit gebied zijn er geen herkenbare locaties. De enige locatie die je in het echt op zou kunnen zoeken is het pand van de geologische dienst in Drontheim. Je weet dus niet of het verhaal m.b.t. de locatie realistisch geschreven is.
W4 : emotivistische argumenten 6VWO 07/08 periode 2/3
In dit taakblad willen we weten of jij je in kan leven in de emoties van de hoofdpersoon
Welke emoties kwamen bij de hoofdpersoon naar boven?
Nr. Emotie in een woord Verklaring van de emotie.
Haat Als blijkt dat Mikkelsen de luchtfoto’s gehad heeft van Nummedal, terwijl Alfred kreeg te horen dat hij er voor naar Drontheim moest (en zelfs daar lagen ze niet) krijgt hij haat-gevoelens. Hij denkt er zelfs over na hoe het zou zijn om met zijn schoen Mikkelsen tegen zijn hoofd dood te trappen.
Minderwaardig Alfred is constant bezig zichzelf te meten met de rest van de groep, hij wil voor niemand onderdoen. Dat zie je bijvoorbeeld terug in het feit dat hij zich alsmaar druk maakt over hoe het gewicht van de bepakking is verdeeld over zijn groep. Hij voelt zich minder dan de rest.
Spijt Als blijkt dat Arne het toch bij het juiste eind had met zijn kompas, en het dus Alfred’s schuld is dat hij dood is, krijgt Alfred wel spijt van zijn beslissing om zo maar weg te lopen.
Die haat snap ik wel, als je heel veel verwacht van een expeditie, en het blijkt dat je uiteindelijk een instrument bent in een ruzie tussen twee wetenschappers (Nummedal en Alfred’s opdrachtgever, Sibbelee). Dat Alfred zich ondergeschikt voelt aan de rest kan ik me niet echt voorstellen. Iedereen gaat mee op zo’n expeditie om zijn eigen ding te onderzoeken, je kan je beter daar druk over maken dan energie verspillen aan je druk maken over je positie in de groep. Ik kan me ook wel voorstellen dat je spijt hebt als je uit jaloezie een ander op z’n plaats wil zetten en het blijkt dat hij toch gelijk heeft en er ook nog voor moet sterven.
Schrijf nu een recensie in goed lopende zinnen wat betreft jouw emotionele betrokkenheid bij de hoofdpersoon van dit verhaal.
Op emotioneel vlak maakt Alfred een hoop mee. Doordat hij de enige buitenlander is in zijn groep wil hij zich graag bewijzen tegenover de Noren. Maar ook verdenkt hij hen ervan dat ze hem willen zien falen. Hij kan de groep niet goed bij houden omdat hij niet bekend is met zulk ruig terrein, en omdat hij zich niet degelijk heeft voorbereid. Als lezer zwoeg je met hem mee, doordat Hermans de andere karakters juist zo sterk en berekend heeft neergezet. Daardoor krijg je het gevoel dat Alfred onderdoet aan de rest en omdat je als lezer graag wil dat Alfred meteorieten vindt, raak je emotioneel betrokken bij het verhaal.
W5: morele argumenten 6 VWO, '07/'08, PERIODE 2/3
Morele argumenten leggen een relatie tussen het gelezen boek en morele beginselen. Handelingen van de personages kun je goed- of afkeuren op basis van je eigen morele overwegingen. Welke handelingen keur je goed of af. Noem kort tenminste drie voorbeelden..
Handeling Wat keur ik goed/af Waarom keur ik het goed/af
1. Klakkeloosheid
Dat Alfred onvoorbereid op expeditie gaat. Dat blijkt o.a. uit het feit dat hij geen luchtfoto’s heeft bemachtigd en zich fysiek niet heeft voorbereid (hij bedenkt zich tijdens de reis nog dat het stom was om geen sport te doen). Hij heeft ook geen rubber laarzen meegenomen Een lange expeditie te voet in Noorwegen is een hele onderneming. Ik zou er niet aan beginnen zonder degelijke voorbereiding dus keur ik het af.
2. Onjuist beschuldigen
3. Eigenwijs Dat Alfred denkt het beter te weten dan Arne omdat hij jaloers op hem is. Hij gaat een andere kant op en raakt Arne kwijt, om hem later dood terug te vinden. Het is dom om, als je geen reiservaring hebt, in je eentje verder te gaan. Ten tweede heeft Arne tot dan toe alles goed gedaan, dus is er geen reden om aan zijn bekwaamheid te twijfelen.
Schrijf nu dat gedeelte van een recensie dat jouw morele oordeel over de handelingen van de personages betreft. Doe dit in goed lopende zinnen. Vergeet niet je argumentatie te vermelden.
Alfred gedraagt zich af af en toe raar. Dat is jammer voor hem want hij zit zichzelf ermee in de weg. Door andere te beschuldigen en te verdenken van van alles terwijl ze niets fout doen worden mensen onvriendelijk tegen je, en dat is niet handig als je in een onbekend gebied bent en op hun moet vertrouwen om er levend uit te komen. Bovendien gaat hij onvoorbereid op expeditie: hij heeft zich fysiek niet voorbereid, geen laarzen gekocht en een kompas meegenomen dat niet waterdicht is. Dat is niet handig als je 12 rivieren over moet steken. Als klap op de vuurpijl raakt hij dan ook zijn vriend Arne kwijt omdat hij eigenwijs is en wil bewijzen dat hij beter zijn kompas kan lezen dan Arne. Bij het lezen van “nooit meer slapen” heb je meer dan eens hetzelfde gevoel wat je krijgt als je een slechte horrorfilm kijkt: “sukkel, doe dat nou niet”
W6: structurele argumenten 6 VWO, '07/'08, PERIODE 2/3
Een van de elementen die bij structuur ter sprake komt is het verband tussen de titel en de thematiek.
Wat is het thema van dit verhaal?
Het centrale thema zoektocht van de mens naar zekerheid en orde in de chaotische wereld (de mens staat als nietig wezen centraal). Andere thema’s die in dit boek een belangrijke rol spelen, zijn: het reismotief, mislukkingen en toeval en slaap.
Raadpleeg nu een secundaire bron. Wat is volgens de secundaire bron het thema?
“Om dit thema vorm te geven combineert Hermans in het boek elementen van verschillende romantypen. In eerste instantie is Nooit meer slapen een verslag van de mislukte queeste van Alfred Issendorf, die als een naïeve Parcival zijn graal zoekt. Een queeste door een bar landschap dat het grimmige sprookjesland van de trollen, evenals het domein van de reuzen en de dood uit de Edda in de herinnering roept. Behalve door de angst dat zijn onderzoek niet zal slagen, wordt Issendorf voortdurend gekweld door de vrees voor een dodelijk ongeluk. De talrijke ontberingen en tegenslagen die hij onder de middernachtszon incasseert, lopen op een mislukking uit: onverrichter zake keert hij in Nederland terug. Zijn grote ambities, cum laude promoveren, trouwen en professor worden, zijn geen stap dichter bij hun vervulling gekomen. Niet alleen wetenschappelijk gezien lijdt zijn expeditie schipbreuk. Issendorf blijkt er uiteindelijk evenmin in geslaagd zich aan de invloed van zijn familie – moeder, zuster en overleden vader – te ontworstelen.
Issendorf is ambitieus, maar zijn ambities staan ook onder druk van andere personages, met name zijn familieleden. Verbonden hiermee is de angst om te mislukken. Een samenvattend oordeel over zijn capaciteiten geeft Issendorf zelf op
Het besef dat zijn tekortkomingen en de angst om te mislukken maken hem onzeker, vooral tegenover de mensen van wie hij afhankelijk is. Soms neemt die onzekerheid de vorm van wantrouwen aan. In de manier waarop hem de voor zijn onderzoek benodigde luchtfoto’s worden onthouden, vermoedt hij een complot van de Noren. Zelfs de mogelijkheid dat zijn vriend Arne Jordal hieraan medeplichtig is, sluit hij niet uit. In zijn herziening bij de 15e druk heeft Hermans zowel de mogelijkheid van het complot als de mogelijkheid van de inbeelding daarvan versterkt door een aantal namen die Jordal en Issendorf uitwisselen, nu als ‘onverstaanbaar’ weer te geven.
Door het relaas van zijn queeste heen vlecht Issendorf een groot aantal herinneringen, discussies en observaties. Allerlei onderwerpen snijdt hij hierbij aan: wetenschap, kunst, psychologie, filosofie en geschiedenis. Elementen hieruit zijn ook in de handeling terug te vinden. Thema’s en motieven fungeren in Nooit meer slapen namelijk op diverse niveaus. Hierdoor is het boek ook een ideeënroman geworden, over ideeën die eveneens in het teken van het zinloze zoeken naar enigerlei waarheid zijn geplaatst. Over de valse pretenties van wetenschap, kunst en godsdienst, over het onvermogen tot communicatie en de grilligheid van het noodlot. Samenvattend in de woorden van Issendorf zelf: ‘Een geheim bewustzijn ontbloot zich dat ik altijd en in alles weerloos, machteloos en vervangbaar als een atoom ben en dat alle bewustzijn, alle wil, hoop en vrees alleen maar manifestaties zijn van het mechanisme waar volgens de menselijke moleculen zich bewegen in de peilloze kosmische materiedamp.’ (p. 182) Dit beseffend, en nadat hij afstand heeft gedaan van al zijn ambities, blijkt Issendorf in staat om geheel alleen, zonder de hulp van anderen of een behoorlijke uitrusting de weg naar Ramnastua te vinden.
Paul de Wispelaere (1966) kent Nooit meer slapen absurdistische trekken toe. Immers, de lezer voelt van begin af aan dat de expeditie zal mislukken terwijl de hoofdfiguur tegen beter weten in doorzet. Uit dit contrast groeit gaandeweg de absurditeitidee.”
Wat is volgens jou de titelverklaring?
“Nooit meer slapen” slaat op twee dingen. Ten eerste kan Alfred niet slapen tijdens zijn expeditie, door de muggen en zijn gedachten dat men hem wil bedriegen. Ten tweede zegt Alfred als hij Arne dood aantreft: ‘verder is zijn gezicht precies zo als ik het gezien heb in zijn slaap: onbegrijpelijk oud en moe, gerimpeld als de schors van een eik. Maar dit is geen slapen. Dit is nooit meer slapen.”
Raadpleeg nu een secundaire bron. Wat is volgens de secundaire bron de titelverklaring?
“De titel van Nooit meer slapen kan op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. De belangrijkste verwijzing staat op p. 218, waar Issendorf opmerkt, als hij ziet dat Arne Jordal dood is: ‘Dit is geen slapen. Dit is nooit meer slapen.’ De dood als totale vorm van eliminatie van het leven, niet de verlossing door eeuwige rust. Tegelijk verwijst de titel naar de tijd waarin de roman is gesitueerd: de midzomernacht, waarin het verschil tussen dag en nacht is opgeheven. Tijdens die nacht willen de bewoners niet slapen en wordt Issendorf gekweld door slapeloosheid of dromen. Ook valt te denken aan de stem die Macbeth uit Shakespeares gelijknamige stuk hoort, vlak nadat hij Duncan heeft vermoord: ‘Sleep no more.’ Men zou de titel ook kunnen opvatten als een verwijzing naar het eind van de illusie van Issendorf, aan het besef aan het eind van de roman dat er niets van zijn ambities terecht is gekomen. Naar deze slotsom voert gaandeweg de thematiek van de roman: zelfs in de bètawetenschappen is het vergeefs zoeken naar de waarheid, zoals ook de poging vergeefs is zich van het gezien los te maken.”
Probeer nu aan de hand van de verzamelde gegevens een recensie te schrijven over de relatie tussen het thema en de titelverklaring.
“Nooit meer slapen” staat voor het besef dat alles wat Alfred wilde bereiken is mislukt. Dit wordt aan het einde nog benadrukt als hij twee meteorietknopen van zijn moeder krijgt. Hij heeft zijn meteorieten eindelijk gekregen maar nu is het al te laat. De titel kan op minstens drie manieren verklaard worden maar dit is de enige die met het thema te maken heeft.
Zoek nu een recensie uit de krant (NRC ,Volkskrant) of een opinieblad (HpdeTijd, Vrij Nederland, Elsevier) Je kunt hiervoor zoeken op het internet, maar je kunt ook naar de openbare bibliotheek in de stad gaan.
Plak de recensie hieronder en onderstreep de argumenten. Schrijf erbij met welke argumenten je te maken hebt.
Nooit meer lezen (zoals vroeger)
door Nico Voskamp, 5 maart 2007
Een boek herlezen is als naar een reünie gaan: soms is het leuk maar het kan uitdraaien op een uitermate saaie gebeurtenis. Maar W.F. Hermans Nooit meer slapen herlezen is allesbehalve saai. Het is als een verfrissende kennismaking met een oude liefde. Het boek heeft nog dezelfde schoonheid van vroeger, alleen nu vallen je extra mooie dingen op die je vroeger niet zag.
Zo oogt het verrassend actueel. Het verhaal is uit 1966, maar het zou in 2007 kunnen spelen. En menige moderne roman is niet zo helder en kernachtig geschreven als deze. In Nooit meer slapen reist Alfred Issendorf voor een expeditie naar Noorwegen, waar ene Professor Nummedal luchtfoto’s voor hem zou hebben. Helaas zijn de foto’s zoek geraakt. Alfred gaat toch op expeditie, hij wil de hypothese bewijzen dat bepaalde gaten in het Noorse landschap ontstaan zijn door meteoorinslagen in plaats van door smeltijs. De expeditie is net als de rugzak zwaar. Alfred kan niet slapen van het licht en de muggen. Een geschiedenis van falen begint.
Mikkelsen, de expeditiegenoot van Alfred, blijkt toch luchtfoto’s van het gebied te hebben. Na een fikse ruzie mag Alfred de foto’s ook gebruiken. Niet dat het helpt. Hij vindt geen bewijs voor de hypothese en hij raakt er steeds meer van overtuigd dat hij niet geschikt is voor de geologie. De anderen lachen hem uit, denkt hij. Hij ziet het steeds somberder in.
Alfred denkt dat Arne, een geoefende Noor, zijn kompas verkeerd leest en vertrekt daarom de andere kant op. Natuurlijk heeft Arne toch gelijk en Alfred verdwaalt. Na lang zoeken vindt hij Arne terug, dood. Gefrustreerd over zoveel moedwil (van het noodlot dat Arne laat omkomen) en misverstand (tussen de expeditieleden) vertrekt Alfred uit Noorwegen maar hoort nog de knal van een meteorieteninslag. Thuis krijgt hij een cadeautje van zijn moeder. Twee manchetknopen die gemaakt zijn van een meteoriet. Zijn overleden vader had hem dat willen geven voor zijn zevende verjaardag. Alfred heeft met die meteoriet-manchetknopen zijn meteorieten toch gevonden, maar voor zijn onderzoek komen ze te laat. Die laatste desillusie besluit het boek passend: het leven is één lange mislukking.
Een onbezorgd karakter geeft Hermans zijn personages niet mee. De hoofdpersoon Alfred Issendorf wil koste wat het kost de expeditie doen in Noorwegen om zowel een meteoriet te vinden als de mislukte carrière van zijn vader af te maken. Zijn karakter werkt hem tegen: hij is te kritisch, erg onhandig, hij wil zich bewijzen maar heeft faalangst en is als de dood om bedrogen te worden. Sluw heeft Hermans de andere expeditieleden ongeveer tegengestelde karakters gegeven waardoor Alfreds slechte eigenschappen juist komen bovendrijven.
Dan de crux: Alfred vindt zijn vermiste expeditiegenoot Arne die van een rots is afgevallen: ‘verder is zijn gezicht precies zo als ik het gezien heb in zijn slaap: onbegrijpelijk oud en moe, gerimpeld als de schors van een eik. Maar dit is geen slapen. Dit is nooit meer slapen.’ Deze specifieke passage was voor ondergetekende een keerpunt in zijn leesbeleving. Las ik tot die tijd boeken min of meer eenduidig; Nooit meer slapen leerde me hoe alleen al een titel minstens drie betekenissen kon hebben.
En er valt nog zo veel meer over Nooit meer slapen te zeggen. De symbolen die geraffineerd het verhaal ondersteunen (zoals aardse stenen als tegenstelling van meteorieten). De namen van de personages die naar de Griekse mythologie verwijzen. De verwijzingen naar Germaanse goden en Noorse mythen. De mislukkingen die steeds als cliffhangers terugkomen aan het eind van een hoofdstuk. Het verhaal dat zich in een cirkel afspeelt; de locaties en handelingen herhalen en spiegelen zich. Te veel om hier te noemen. Het beste is om het gewoon te gaan lezen. Mijn garantie: na dit boek lees je nooit meer zoals vroeger.
W8: oordeel over de recensie 6 VWO, ‘07/’08, PERIODE 2 /3
Geef nu in een lopend verhaaltje je oordeel over de recensie. Vind je de argumenten valide. Heb je iets aan deze recensie? Vind je de recensie goed opgebouwd?
Ik vind het een goede recensie, het begint met een samenvatting en een karakterbeschrijving van de hoofdpersoon. Dan bewijst de auteur Hermans’ thema in het boek terug te vinden is. Daarna legt hij de dubbelzinnigheid van de titel uit en somt nog een paar verwijzingen op. Ik heb de recensie gebruikt voor mijn boekverslag dus ik heb er zeker wat aan gehad. Vooral het stuk over het thema van Hermans’ was goed.
W9 OPZET BETOOG 6VWO ‘07/’08 periode 2/3
Aan jou wordt gevraagd een kort betoogje van 5 minuten te houden over het door jou gelezen boek. Schrijf hieronder de opzet in kernwoorden. Let op de verdeling inleiding, kern , slot en zorg voor goede argumenten en denk aan ontkrachting van de tegenargumenten.
Inleiding
Korte samenvatting sujet, thema mens is nietig
Middenstuk
sterk boek, er zit meer achter dan je op het eerste gezicht denkt, verhaalt loopt in cirkel, visie van de schrijver terug te vinden in verhaal. Alles faalt in het boek, en de schrijver heeft een pessimistisch wereldbeeld. Verhaalt gaat rond want het begint met heenreis vanuit Nederland en eindigt met terugreis naar Nederland. In duidelijke taal geschreven waardoor het goed doorleest
Slot
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
A.
A.
Leuk boekverslag. Scholieren.com verandert deze verslagen (in negatieve zin) om te voorkomen dat mensen ze gaan kopiëren en letterlijk overnemen en dan inleveren. Dus goed gedaan en mensen, niet zeuren over de grammaticale fouten.
11 jaar geleden
Antwoorden