I Technische Beschrijving
Auteur: W. F. Hermans
Titel : Nooit meer slapen
Uitgever: De bezige bij
Gelezen uitgave: 25e druk, 1995
Eerste uitgave: 1966
Aantal bladzijden: 265
Motto: In het begin van het boek staat dit versje: I do not know what I may appear to the world, but to myself I
seem to have been only like a boy playing on the sea-shore, and diverting myself in now and then finding a smoother pebble
or a prettier shell than ordinary, whilst the great ocean of
truth lay all undiscovered before me,
SIR ISAAC NEWTON
Het is een moeilijk versje en het is daarom ook moeilijk om het verband tussen motto en verhaal weer te geven. Maar het is wel duidelijk dat het te maken heeft met Alfred, de hoofdpersoon in het boek. Hij verricht namelijk wetenschappelijk onderzoek, het zoals Newton dat deed. Daar zit dus het verband. Onderwerp: Een reis naar het Hoge Noorden voor wetenschappelijk onderzoek. Thema: Ik denk dat het thema met doorzettingsvermogen te maken heeft. Alfred probeert met zijn zoektocht naar meteorieten deels zijn vader te ‘wreken’ die jaren geleden in een gletsjerspleet is gevallen. Ook wil hij zijn moeder niet te teleurstellen en hij wil dus een grote ontdekking doen. Maar hij komt er al snel achter dat zijn onderzoek weinig kans op slagen heeft. Alles zit hem tegen, het lijkt wel of niemand hem serieus neemt en hij raakt ook nog eens zijn vriend Arne kwijt door zijn eigen fout. Uiteindelijk blijkt dit ook fataal te zijn, want hij vindt Arne dood terug. Maar ondanks al zijn valpartijen en andere kwellingen komt hij toch sterker van zijn reis terug. Zo lijkt het tenminste. Maar al met al is het toch een treurig boek. Samenvatting: Alfred is een Nederlands student die een reis heeft gepland naar het noorden van Noorwegen om daar wetenschappelijk onderzoek te doen naar eventuele meteorietkraters. Zijn leermeester professor Sibbelee heeft hem hier opdracht toe gegeven. Ook doet hij dit om zijn overleden vader te ‘wreken’. Eerst gaat hij in Oslo naar professor Nummedal, een collega van Sibbelee, om de luchtfoto’s te vragen die hij heeft beloofd te geven. Uiteindelijk zal hij deze nooit krijgen, hij wordt alleen maar van het kastje naar de muur gestuurd. Zonder luchtfoto’s dus vertrekt hij met drie Noorse studenten (Arne, Mikkelsen en Qvigstad) naar het hoge Noorden. Arne kent hij al en is ook zijn beste vriend. De hele reis is eigenlijk een kwelling: alles gaat mis, hij vertrouwt niemand meer en hij heeft niet echt het idee iets belangrijks te vinden. Op een gegeven moment raakt hij Arne kwijt en als hij hem na enkele dagen terugvindt blijkt hij met zijn hoofd op een steen te zijn gevallen: nooit meer slapen. Hij loopt terug naar de bewoonde wereld waar hij dit vertelt en uiteindelijk vliegt hij terug naar Nederland zonder ontdekkingen die hij hoopte te doen. II Mening Ik heb het boek nu voor de tweede keer gelezen en dat heb ik net zoals de eerste keer met plezier gedaan. Ik heb het boek erg mooi en interessant gevonden. Zeker mag het ook treurig genoemd worden. Het boek is interessant vanwege de plaatsen waar het verhaal zich afspeelde en de belevenissen van de hoofdrolspeler. Het is ook zeer interessant vanwege de hele boeiende discussies die er in het boek worden gehouden. Het boek speelt zich dus af in de noordelijke afgelegen gebieden in Noorwegen. Omdat Alfred hier een soort bergtochten maakt vind ik het boek al interessant, omdat ik dat zelf ook doe. Sommige dingen herken ik dan terug en dat maakt het boek al interessant. Alfred krijgt veel tegenslagen te verwerken in het boek. Hij valt hard op de stenen, de muggen zijn een kwelling en zoals eerder gezegd heeft hij geen luchtfoto’s die voor zijn onderzoek zo belangrijk zijn. Ook begint hij te twijfelen of zijn onderzoek wel enig nut heeft, want niemand gelooft in zijn theorieën. Op een gegeven denkt hij ook dat er een soort samenzwering tegen hem is opgezet en dat hij daarom niet in het bezit is gekomen van de luchtfoto’s: De studeerkamer van Nummedal. Aanwezig: Nummedal en student Mikkelsen. Nummedal: -Denk eraan Mikkelsen dat je een pottenkijker meekrijgt. Hier heb je de luchtfoto’s. Pas op dat hij niet in de gaten krijgt dat jij ze in je bezit hebt. Mocht dat onverhoopt toch gebeuren, zorg dan dat je hem van je af schudt. Leid hem in elk geval om de tuin. Hier, bij de berg Vuorje (Nummedal buigt zich diep over de luchtfoto met zijn kolossale vergrootglas en wijst iets aan met de punt van een potlood) hier is een eigenaardig gat. Er zou op die plaats wel eens iets hoogst opmerkelijks kunnen zijn gebeurd. Van het meest opzienbarende wetenschappelijke belang Mikkelsen! Neem een goede raad van mij aan, Mikkelsen! –Natuurlijk professor. (....) Die goed Mikkelsen! Ervandoor gegaan toen ik ontdekt had dat hij de luchtfoto’s bezat waar ik vruchteloos achteraan gesjouwd heb! Maar dat zal hem niet glad zitten! Omdat op dat moment dus alles verkeerd is gegaan begint hij dus heel ironisch allemaal rare theorieën te verzinnen waarom alles dan is mis gegaan. Dat is wel boeiend om te lezen. Af en toe komt er dus ironie in voor. Humor komt alleen voor in discussies die ze voeren met elkaar. Die zijn dan ook heel vermakelijk om te lezen. Heel veel vreemde en interessante theorieën worden besproken. Daar heb ik een paar voorbeelden van: Er kunnen vroeger mensengeslachten hebben bestaan, nog verder op het technische pad gevorderd dan wij -maar onze kindskinderen komen binnen een paar miljoen jaar net zo ver. Let maar op! De stenen, de organismen, de zon, het is allemaal door mensen gemaakt, in gigantische laboratoria. (....) Als er oneindig grote getallen bestaan, is de tijd ook oneindig. Daarin kan alles gebeurd zijn en als ik zeg alles, bedoel ik alles. Wat ik hier zit te vertellen, over die mensen, over die laboratoria, is nog maar een bagatel vergeleken bij alles wat er nog meer gebeurd moe zijn waar we nog niets van af weten. (....) Ik zeg: -Het is een gek idee dat er van al die miljarden dingen die er op aarde zijn en gebeuren, op den duur geen spoor overblijft. Hij: -Maar een even gek idee zou het zijn als er ergens een administratie van zou bestaan. Ik: -In zo’n administratie zou alles beschreven moeten worden wat er van seconde tot seconde op de wereld gebeurt. –Waarom alleen van onze wereld? Ook de precieze geschiedenis van het heelal zou moeten worden opgetekend. Een dergelijke administratie zou een heelal op zichzelf worden, een duplicaat van ons heelal. Ik: -Twee heelallen, maar dat zou nog niet voldoende wezen. Ook de geschiedenis van de administratie zou weer moeten worden geadministreerd: een derde heelal. En zo verder. Oneindig vele heelallen en niets zou ermee gewonnen worden, geen enkel raadsel opgelost. Ik vind deze theorieën heel interessant en ook grappig om te lezen. Zeker ook omdat ik deze filosofische onderwerpen zelf ook interessant vind. Ik vind dat de schrijver hiermee de lezer ook zo beïnvloedt dat hij blijft lezen. Dat krijgt hij trouwens het hele boek voor elkaar. Het boek leest dan ook snel. Het leest ook snel omdat er verder geen ingewikkelde dingen in staan. De woordkeus is gewoon eenvoudig en er zijn weinig moeilijke woorden en zinnen. Humor is dus soms te vinden in discussies en ironie dus soms omdat Alfred het niet helemaal meer vertrouwt (zie een eerder citaat). Het boek is mooi omdat het eigenlijk dus heel treurig is. Alfred zoekt naar iets wat hij eigenlijk helemaal niet kan vinden. Alles zit ook tegen en tot overmaat van ramp overlijdt ook nog eens zijn beste Noorse studievriend Arne. Omdat zijn moeder heel graag wil dat hij met een grote ontdekking thuis komt is ook nog eens heel bang dat hij niks zal vinden. Daarom begint hij alles en iedereen te verdenken en wordt hij ook boos op zijn meester professor Sibbelee, omdat zijn onderzoek eigenlijk helemaal geen nut heeft. Hierdoor krijg je als lezer wat medelijden met Alfred, terwijl hij zich zelf er toch onverschillig tegenover stelt. Als hij thuis komt wordt hij door een blije moeder en zus ontvangen. Zijn moeder is heel blij dat hij terug is en ontvangt hem hartelijk. Alfred krijgt van haar dan twee manchetknopen met kleine stukjes meteoriet erop. Zijn vader had dat ooit voor hem gekocht, maar toen hij het hem wilde geven overleed hij. Zijn moeder besluit dan om het hem nu te geven. Het einde van het boek is dan ook erg ironisch: Ik kijk ook naar mijn moeder. Ik zal haar nooit kunnen uitleggen waarom ik verdrietig ben. Zij is trots op mij. En, trouwens, er is geen enkele instantie in mijn omgeving die iets anders van mij wil, dan wat ik zelf ook altijd heb gewild. Hier zit ik, in elke hand een manchetknoop, aan elke manchetknoop een halve meteoriet. Samen een hele. Maar geen enkel bewijs voor de hypothese die ik bewijzen moest. III Speciale opdracht Het boek speelt zich in het hoge noorden van Noorwegen. Een student wil daar namelijk onderzoek doen naar de bodem. Hij is dan ook geoloog. Hij zou dit onderzoek misschien ook uit kunnen voeren in Zweden of Finland, maar omdat zijn leermeester bekend is met een geleerde uit Oslo gaat hij dus naar Noorwegen. Ik wil beginnen te zeggen dat ik vind dat de schrijver het landschap zeer goed heeft weergegeven. Hij heeft op bepaalde punten steeds nadruk gelegd die van belang zijn bij het betreffende landschap. Het gaat hierbij om een vrijwel onbewoond kaal noordelijk gebied in Noorwegen. Kale heuvels en meren hebben hier de overhand. Alleen wat hei en wat bosjes kunnen er groeien. Alle dieren die er rondlopen zijn heel tam, omdat die nog nooit een mens hebben gezien. Het stikt er ook van de muggen en andere insecten: Doordat ik rechtop zit, is mijn neus ter hoogte van de vensterbank. Rusteloos duizenden muggen tegen het vuile glas. Op hun poten van spinrag, hun lichaam van snot. Nu bedachtzaam aan een bult krabben, deze behandeling afsluiten door er met scherpe duimnagel een kruis in te drukken. De jeuk bedelven onder pijn. (....) Of ze ons hier nog niet genoeg straffen. Wat een schepping die erop gericht is dat miljarden wezens er alleen in leven kunnen blijven door andere wezens bloed uit te zuigen. En zo wordt in bijna elk hoofdstuk weer gesproken over al die duizenden irritante muggen. Als Alfred op het einde terugkeert naar Nederland, zit hij dan ook onder de bulten van alle muggen en andere insecten. In het boek heeft het element natuurschoon de belangrijkste rol. Het landschap wordt voortdurend nauwkeurig beschreven. Ik heb mezelf dan ook een heel goed beeld kunnen vormen van dat landschap. Hier heb ik een goed voorbeeld van: Langzaam kauwend laat ik mijn ogen over het landschap gaan. Aan de overkant van het meer is een eenzame berg, bijna zo puntig als een suikerbrood. Een berg zoals mensen die nooit bergen gezien hebben, zich voorstellen dat een berg is. Een berg zoals kinderen in Nederland een berg tekenen. Zijn naam is Vuorje (spreek uit: Woerje). De lage zon geeft zijn top een karmijnkleur en op zijn zwarte voet ligt een grote sneeuwvlek. Aan het landschap wordt dus veel aandacht gegeven. Hieruit kun je meteen opmaken dat dit een boek is waarin de bereisde omgeving centraal staat. Mijn laatste citaat maakt ook nog eens goed duidelijk. Het is dus zeker geen boek waar de schrijver centraal in staat zoals in Bandoeng Bandung. In dat boek wordt er heel veel aandacht gegeven aan de jeugd van de schrijver. Maar Nooit meer slapen vertelt niks over ervaringen van de schrijver zelf of iets dergelijks. Het landschap staat natuurlijk ook centraal omdat de hoofdpersoon onderzoek doet naar eventuele meteoorkraters in het landschap. Want daarvoor is hij op reis gegaan: -Zeg Alfred, wat is eigenlijk je voornaamste studieobject? Meer in het bijzonder, bedoel ik. Op een van de kaarten trek ik een cirkel met mijn wijsvinger. -Deze gaten hier, worden algemeen voor doodijsgaten gehouden, nietwaar? -Dat is te zeggen, de laatste tijd wordt ook wel beweerd dat sommige van die gaten pingo’s zouden kunnen wezen. –Nou ja, de nieuwste modekreet. Maar weet je wat Sibbelee denkt? Dat het meteoorkraters zijn. –Meteoorkraters? Het boek draait dus om het landschap, wat dit citaat nog eens extra bevestigt. Over structuur valt niet echt veel te zeggen, want een duidelijk structuur zit er niet echt in. Maar het was ook niet de bedoeling van de schrijver om er een duidelijke structuur in te brengen. Het is namelijk niet zo’n soort reisboek als Bandoeng Bandung. Daar laat de schrijver duidelijk een lijn naar het einde zien, maar hier is dat niet echt het geval. De tochten die Alfred maakt zijn niet gestructureerd, maar gebaseerd op toevalligheden. Het lot brengt hem overal heen. Bijvoorbeeld als hij Arne dood aantreft moet hij dit natuurlijk zo snel mogelijk melden aan de bewoonde wereld. Een echt duidelijke structuur is dus niet in het boek te vinden. De reis werd gemaakt in de tijd waarin het boek is geschreven. Rond 1966 dus. Dit is zeker wel van belang voor het boek. De reis op zich zou nu niet veel anders zijn verlopen dan toen. Maar het belangrijkste is dat de reis nu nooit gemaakt zou zijn! En dat heeft geheel te maken naar het soort onderzoek dat Alfred doet in het boek. In 1966 was er namelijk nog niet veel bekend over meteoren, maar dat is nu natuurlijk veranderd. Omdat men nu weet dat er daar in Noorwegen geen meteoren liggen, gaat men er dan ook niet meer heen. Eigenlijk ligt dit allemaal voor de hand. Maar de tijd is dus wel degelijk van belang voor het boek. Waarin ook verschillen zitten zijn de discussies die ze voeren. Die zijn natuurlijk heel anders dan nu. En dat is heel grappig om te lezen. Daar zou ik graag een citaat van willen geven, maar omdat die discussies vrij lang zijn is dat niet handig. Maar een discussie gaat bijvoorbeeld over computers. Daar werd toen natuurlijk veel anders tegenaan gekeken dan nu. Er wordt bijvoorbeeld gesuggereerd dat er misschien ooit wel een computer zal worden uitgevonden die slimmer is dan de slimste geleerde. Dat is natuurlijk wel grappig om te lezen. Verder speelt de tijd een rol in de spullen die ze gebruiken in hun tocht, maar ook dit is, net zoals de discussies, niet zo belangrijk voor het boek. De tijd waarin de reis werd gemaakt is dus zeker van belang, omdat studenten nu hele andere ding bestuderen dan in 1966.
Titel : Nooit meer slapen
Uitgever: De bezige bij
Gelezen uitgave: 25e druk, 1995
Eerste uitgave: 1966
Aantal bladzijden: 265
Motto: In het begin van het boek staat dit versje: I do not know what I may appear to the world, but to myself I
seem to have been only like a boy playing on the sea-shore, and diverting myself in now and then finding a smoother pebble
or a prettier shell than ordinary, whilst the great ocean of
Het is een moeilijk versje en het is daarom ook moeilijk om het verband tussen motto en verhaal weer te geven. Maar het is wel duidelijk dat het te maken heeft met Alfred, de hoofdpersoon in het boek. Hij verricht namelijk wetenschappelijk onderzoek, het zoals Newton dat deed. Daar zit dus het verband. Onderwerp: Een reis naar het Hoge Noorden voor wetenschappelijk onderzoek. Thema: Ik denk dat het thema met doorzettingsvermogen te maken heeft. Alfred probeert met zijn zoektocht naar meteorieten deels zijn vader te ‘wreken’ die jaren geleden in een gletsjerspleet is gevallen. Ook wil hij zijn moeder niet te teleurstellen en hij wil dus een grote ontdekking doen. Maar hij komt er al snel achter dat zijn onderzoek weinig kans op slagen heeft. Alles zit hem tegen, het lijkt wel of niemand hem serieus neemt en hij raakt ook nog eens zijn vriend Arne kwijt door zijn eigen fout. Uiteindelijk blijkt dit ook fataal te zijn, want hij vindt Arne dood terug. Maar ondanks al zijn valpartijen en andere kwellingen komt hij toch sterker van zijn reis terug. Zo lijkt het tenminste. Maar al met al is het toch een treurig boek. Samenvatting: Alfred is een Nederlands student die een reis heeft gepland naar het noorden van Noorwegen om daar wetenschappelijk onderzoek te doen naar eventuele meteorietkraters. Zijn leermeester professor Sibbelee heeft hem hier opdracht toe gegeven. Ook doet hij dit om zijn overleden vader te ‘wreken’. Eerst gaat hij in Oslo naar professor Nummedal, een collega van Sibbelee, om de luchtfoto’s te vragen die hij heeft beloofd te geven. Uiteindelijk zal hij deze nooit krijgen, hij wordt alleen maar van het kastje naar de muur gestuurd. Zonder luchtfoto’s dus vertrekt hij met drie Noorse studenten (Arne, Mikkelsen en Qvigstad) naar het hoge Noorden. Arne kent hij al en is ook zijn beste vriend. De hele reis is eigenlijk een kwelling: alles gaat mis, hij vertrouwt niemand meer en hij heeft niet echt het idee iets belangrijks te vinden. Op een gegeven moment raakt hij Arne kwijt en als hij hem na enkele dagen terugvindt blijkt hij met zijn hoofd op een steen te zijn gevallen: nooit meer slapen. Hij loopt terug naar de bewoonde wereld waar hij dit vertelt en uiteindelijk vliegt hij terug naar Nederland zonder ontdekkingen die hij hoopte te doen. II Mening Ik heb het boek nu voor de tweede keer gelezen en dat heb ik net zoals de eerste keer met plezier gedaan. Ik heb het boek erg mooi en interessant gevonden. Zeker mag het ook treurig genoemd worden. Het boek is interessant vanwege de plaatsen waar het verhaal zich afspeelde en de belevenissen van de hoofdrolspeler. Het is ook zeer interessant vanwege de hele boeiende discussies die er in het boek worden gehouden. Het boek speelt zich dus af in de noordelijke afgelegen gebieden in Noorwegen. Omdat Alfred hier een soort bergtochten maakt vind ik het boek al interessant, omdat ik dat zelf ook doe. Sommige dingen herken ik dan terug en dat maakt het boek al interessant. Alfred krijgt veel tegenslagen te verwerken in het boek. Hij valt hard op de stenen, de muggen zijn een kwelling en zoals eerder gezegd heeft hij geen luchtfoto’s die voor zijn onderzoek zo belangrijk zijn. Ook begint hij te twijfelen of zijn onderzoek wel enig nut heeft, want niemand gelooft in zijn theorieën. Op een gegeven denkt hij ook dat er een soort samenzwering tegen hem is opgezet en dat hij daarom niet in het bezit is gekomen van de luchtfoto’s: De studeerkamer van Nummedal. Aanwezig: Nummedal en student Mikkelsen. Nummedal: -Denk eraan Mikkelsen dat je een pottenkijker meekrijgt. Hier heb je de luchtfoto’s. Pas op dat hij niet in de gaten krijgt dat jij ze in je bezit hebt. Mocht dat onverhoopt toch gebeuren, zorg dan dat je hem van je af schudt. Leid hem in elk geval om de tuin. Hier, bij de berg Vuorje (Nummedal buigt zich diep over de luchtfoto met zijn kolossale vergrootglas en wijst iets aan met de punt van een potlood) hier is een eigenaardig gat. Er zou op die plaats wel eens iets hoogst opmerkelijks kunnen zijn gebeurd. Van het meest opzienbarende wetenschappelijke belang Mikkelsen! Neem een goede raad van mij aan, Mikkelsen! –Natuurlijk professor. (....) Die goed Mikkelsen! Ervandoor gegaan toen ik ontdekt had dat hij de luchtfoto’s bezat waar ik vruchteloos achteraan gesjouwd heb! Maar dat zal hem niet glad zitten! Omdat op dat moment dus alles verkeerd is gegaan begint hij dus heel ironisch allemaal rare theorieën te verzinnen waarom alles dan is mis gegaan. Dat is wel boeiend om te lezen. Af en toe komt er dus ironie in voor. Humor komt alleen voor in discussies die ze voeren met elkaar. Die zijn dan ook heel vermakelijk om te lezen. Heel veel vreemde en interessante theorieën worden besproken. Daar heb ik een paar voorbeelden van: Er kunnen vroeger mensengeslachten hebben bestaan, nog verder op het technische pad gevorderd dan wij -maar onze kindskinderen komen binnen een paar miljoen jaar net zo ver. Let maar op! De stenen, de organismen, de zon, het is allemaal door mensen gemaakt, in gigantische laboratoria. (....) Als er oneindig grote getallen bestaan, is de tijd ook oneindig. Daarin kan alles gebeurd zijn en als ik zeg alles, bedoel ik alles. Wat ik hier zit te vertellen, over die mensen, over die laboratoria, is nog maar een bagatel vergeleken bij alles wat er nog meer gebeurd moe zijn waar we nog niets van af weten. (....) Ik zeg: -Het is een gek idee dat er van al die miljarden dingen die er op aarde zijn en gebeuren, op den duur geen spoor overblijft. Hij: -Maar een even gek idee zou het zijn als er ergens een administratie van zou bestaan. Ik: -In zo’n administratie zou alles beschreven moeten worden wat er van seconde tot seconde op de wereld gebeurt. –Waarom alleen van onze wereld? Ook de precieze geschiedenis van het heelal zou moeten worden opgetekend. Een dergelijke administratie zou een heelal op zichzelf worden, een duplicaat van ons heelal. Ik: -Twee heelallen, maar dat zou nog niet voldoende wezen. Ook de geschiedenis van de administratie zou weer moeten worden geadministreerd: een derde heelal. En zo verder. Oneindig vele heelallen en niets zou ermee gewonnen worden, geen enkel raadsel opgelost. Ik vind deze theorieën heel interessant en ook grappig om te lezen. Zeker ook omdat ik deze filosofische onderwerpen zelf ook interessant vind. Ik vind dat de schrijver hiermee de lezer ook zo beïnvloedt dat hij blijft lezen. Dat krijgt hij trouwens het hele boek voor elkaar. Het boek leest dan ook snel. Het leest ook snel omdat er verder geen ingewikkelde dingen in staan. De woordkeus is gewoon eenvoudig en er zijn weinig moeilijke woorden en zinnen. Humor is dus soms te vinden in discussies en ironie dus soms omdat Alfred het niet helemaal meer vertrouwt (zie een eerder citaat). Het boek is mooi omdat het eigenlijk dus heel treurig is. Alfred zoekt naar iets wat hij eigenlijk helemaal niet kan vinden. Alles zit ook tegen en tot overmaat van ramp overlijdt ook nog eens zijn beste Noorse studievriend Arne. Omdat zijn moeder heel graag wil dat hij met een grote ontdekking thuis komt is ook nog eens heel bang dat hij niks zal vinden. Daarom begint hij alles en iedereen te verdenken en wordt hij ook boos op zijn meester professor Sibbelee, omdat zijn onderzoek eigenlijk helemaal geen nut heeft. Hierdoor krijg je als lezer wat medelijden met Alfred, terwijl hij zich zelf er toch onverschillig tegenover stelt. Als hij thuis komt wordt hij door een blije moeder en zus ontvangen. Zijn moeder is heel blij dat hij terug is en ontvangt hem hartelijk. Alfred krijgt van haar dan twee manchetknopen met kleine stukjes meteoriet erop. Zijn vader had dat ooit voor hem gekocht, maar toen hij het hem wilde geven overleed hij. Zijn moeder besluit dan om het hem nu te geven. Het einde van het boek is dan ook erg ironisch: Ik kijk ook naar mijn moeder. Ik zal haar nooit kunnen uitleggen waarom ik verdrietig ben. Zij is trots op mij. En, trouwens, er is geen enkele instantie in mijn omgeving die iets anders van mij wil, dan wat ik zelf ook altijd heb gewild. Hier zit ik, in elke hand een manchetknoop, aan elke manchetknoop een halve meteoriet. Samen een hele. Maar geen enkel bewijs voor de hypothese die ik bewijzen moest. III Speciale opdracht Het boek speelt zich in het hoge noorden van Noorwegen. Een student wil daar namelijk onderzoek doen naar de bodem. Hij is dan ook geoloog. Hij zou dit onderzoek misschien ook uit kunnen voeren in Zweden of Finland, maar omdat zijn leermeester bekend is met een geleerde uit Oslo gaat hij dus naar Noorwegen. Ik wil beginnen te zeggen dat ik vind dat de schrijver het landschap zeer goed heeft weergegeven. Hij heeft op bepaalde punten steeds nadruk gelegd die van belang zijn bij het betreffende landschap. Het gaat hierbij om een vrijwel onbewoond kaal noordelijk gebied in Noorwegen. Kale heuvels en meren hebben hier de overhand. Alleen wat hei en wat bosjes kunnen er groeien. Alle dieren die er rondlopen zijn heel tam, omdat die nog nooit een mens hebben gezien. Het stikt er ook van de muggen en andere insecten: Doordat ik rechtop zit, is mijn neus ter hoogte van de vensterbank. Rusteloos duizenden muggen tegen het vuile glas. Op hun poten van spinrag, hun lichaam van snot. Nu bedachtzaam aan een bult krabben, deze behandeling afsluiten door er met scherpe duimnagel een kruis in te drukken. De jeuk bedelven onder pijn. (....) Of ze ons hier nog niet genoeg straffen. Wat een schepping die erop gericht is dat miljarden wezens er alleen in leven kunnen blijven door andere wezens bloed uit te zuigen. En zo wordt in bijna elk hoofdstuk weer gesproken over al die duizenden irritante muggen. Als Alfred op het einde terugkeert naar Nederland, zit hij dan ook onder de bulten van alle muggen en andere insecten. In het boek heeft het element natuurschoon de belangrijkste rol. Het landschap wordt voortdurend nauwkeurig beschreven. Ik heb mezelf dan ook een heel goed beeld kunnen vormen van dat landschap. Hier heb ik een goed voorbeeld van: Langzaam kauwend laat ik mijn ogen over het landschap gaan. Aan de overkant van het meer is een eenzame berg, bijna zo puntig als een suikerbrood. Een berg zoals mensen die nooit bergen gezien hebben, zich voorstellen dat een berg is. Een berg zoals kinderen in Nederland een berg tekenen. Zijn naam is Vuorje (spreek uit: Woerje). De lage zon geeft zijn top een karmijnkleur en op zijn zwarte voet ligt een grote sneeuwvlek. Aan het landschap wordt dus veel aandacht gegeven. Hieruit kun je meteen opmaken dat dit een boek is waarin de bereisde omgeving centraal staat. Mijn laatste citaat maakt ook nog eens goed duidelijk. Het is dus zeker geen boek waar de schrijver centraal in staat zoals in Bandoeng Bandung. In dat boek wordt er heel veel aandacht gegeven aan de jeugd van de schrijver. Maar Nooit meer slapen vertelt niks over ervaringen van de schrijver zelf of iets dergelijks. Het landschap staat natuurlijk ook centraal omdat de hoofdpersoon onderzoek doet naar eventuele meteoorkraters in het landschap. Want daarvoor is hij op reis gegaan: -Zeg Alfred, wat is eigenlijk je voornaamste studieobject? Meer in het bijzonder, bedoel ik. Op een van de kaarten trek ik een cirkel met mijn wijsvinger. -Deze gaten hier, worden algemeen voor doodijsgaten gehouden, nietwaar? -Dat is te zeggen, de laatste tijd wordt ook wel beweerd dat sommige van die gaten pingo’s zouden kunnen wezen. –Nou ja, de nieuwste modekreet. Maar weet je wat Sibbelee denkt? Dat het meteoorkraters zijn. –Meteoorkraters? Het boek draait dus om het landschap, wat dit citaat nog eens extra bevestigt. Over structuur valt niet echt veel te zeggen, want een duidelijk structuur zit er niet echt in. Maar het was ook niet de bedoeling van de schrijver om er een duidelijke structuur in te brengen. Het is namelijk niet zo’n soort reisboek als Bandoeng Bandung. Daar laat de schrijver duidelijk een lijn naar het einde zien, maar hier is dat niet echt het geval. De tochten die Alfred maakt zijn niet gestructureerd, maar gebaseerd op toevalligheden. Het lot brengt hem overal heen. Bijvoorbeeld als hij Arne dood aantreft moet hij dit natuurlijk zo snel mogelijk melden aan de bewoonde wereld. Een echt duidelijke structuur is dus niet in het boek te vinden. De reis werd gemaakt in de tijd waarin het boek is geschreven. Rond 1966 dus. Dit is zeker wel van belang voor het boek. De reis op zich zou nu niet veel anders zijn verlopen dan toen. Maar het belangrijkste is dat de reis nu nooit gemaakt zou zijn! En dat heeft geheel te maken naar het soort onderzoek dat Alfred doet in het boek. In 1966 was er namelijk nog niet veel bekend over meteoren, maar dat is nu natuurlijk veranderd. Omdat men nu weet dat er daar in Noorwegen geen meteoren liggen, gaat men er dan ook niet meer heen. Eigenlijk ligt dit allemaal voor de hand. Maar de tijd is dus wel degelijk van belang voor het boek. Waarin ook verschillen zitten zijn de discussies die ze voeren. Die zijn natuurlijk heel anders dan nu. En dat is heel grappig om te lezen. Daar zou ik graag een citaat van willen geven, maar omdat die discussies vrij lang zijn is dat niet handig. Maar een discussie gaat bijvoorbeeld over computers. Daar werd toen natuurlijk veel anders tegenaan gekeken dan nu. Er wordt bijvoorbeeld gesuggereerd dat er misschien ooit wel een computer zal worden uitgevonden die slimmer is dan de slimste geleerde. Dat is natuurlijk wel grappig om te lezen. Verder speelt de tijd een rol in de spullen die ze gebruiken in hun tocht, maar ook dit is, net zoals de discussies, niet zo belangrijk voor het boek. De tijd waarin de reis werd gemaakt is dus zeker van belang, omdat studenten nu hele andere ding bestuderen dan in 1966.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden