gelezen druk 1e druk
Samenvatting: Zie bijlagen
Personages: -Alfred Issendorf is de hoofdpersoon in dit boek. De enige reden dat hij natuurwetenschapper is geworden is omdat zijn moeder wilde dat hij revanche zou nemen op het noodlot van zijn te vroeg gestorven vader. Hij is dus geen geoloog geworden om de goede redenen, alleen uit liefde voor zijn moeder die hem niet begrijpt. Veel liever was hij fluitist geworden, maar dat idee heeft zijn moeder hem uit zijn hoofd gepraat. Alfred is houdt heel erg vast aan de theorie van professor Sibbelee dat er meteorieten zijn, want door een wetenschappelijk succes, het vinden van een meteoriet, wil hij zichzelf voor zijn moeder bevestigen. Hij heeft dan namelijk revanche genomen op zijn vader. Als de theorie niet gegrond blijkt te zijn wil hij dat niet toegeven aan zichzelf en verzint hij allerlei complottheorieën -Arne is de makker van Alfred. Maar er groeit geen echte vriendschap tussen de twee, omdat Alfred steeds een schuldgevoel heeft ten opzichte van Arne. Arne moet meer dragen, Arne heeft alleen maar last van hem enz. Hij is in tegenstelling tot Alfred de perfecte geoloog zowel wat zintuiglijke waarnemingen als motivatie betreft. Ook Arne draagt het gewicht van zijn vader met zich mee. Zijn vader is zeer rijk en biedt hem van alles aan. Arne neemt niets aan, want hij denkt dat zijn missie alleen kan lukken als hij een echte doorzetter is die tegen alles in de barste omstandigheden opgewassen is. De ironie wil dat de ervaren Arne in plaats van de stuntelige Alfred verongelukt en dat dit ongeluk gebeurt doordat Arne zijn versleten laarzen aanheeft, omdat hij geen nieuwe van zijn vader wilde accepteren. -Qvigstad en Mikkelsen zijn de andere twee metgezellen op de expeditie. Alfred kijkt ontzettend op naar Qvigstad en hij koestert een zeer groot wantrouwen ten opzichte van Mikkelsen. Dit komt onder andere omdat de communicatie niet zo vlot verloop doordat Mikkelsen geen Engels kan spreken. Alfred verdenkt Mikkelsen er ook van luchtfoto’s met informatie over meteorieten achter te houden (Blz.159 Ik haat Mikkelsen op dit ogenblik zo ontzettend.) Op een zekere morgen zijn deze twee plotseling vertrokken en een ander richting opgegaan. Arne en Alfred gaan vanaf dat moment samen verder. -Sibbelee en Nummedal zijn de twee leermeesters. Sibbelee is vroeger een leerling van Nummedal geweest en zij hebben ruzie gekregen. Zij willen beiden hun reputatie hoog houden en willen niet dat hun leerlingen hun voorbij streven. Sibbelee is niet te vertrouwen als leermeester, want hij wees Alfred niet op de fout die hij maakte door zonder de luchtfoto’s bekeken te hebben naar Noorwegen af te reizen. Tijd: Het verhaal is zeer chronologisch verteld het begint op 15 juni in Noorwegen en het eindigt als hij na de dood van Arne weer terug in Nederland thuis zit met zijn moeder en zusje. Er is niet heel veel tijd verstreken tussen deze twee tijdstippen. Hoeveel tijd weet ik niet precies, maar het gaat om weken en niet om maanden. Er zijn zo af en toe wel terugblikken om duidelijk te maken waarom hij bepaalde dingen doet, om meer over zijn verleden te weten te komen. Omdat je een groot deel van de tijd zijn gedachten leest is het logisch dat je dingen over zijn verleden te weten komt. Iedereen denkt daar wel eens aan en helemaal als je een hele dag loopt zonder veel te praten. Perspectief: Hermans heeft in dit boek gebruik gemaakt van een “ik-perspectief”. Je ziet en voelt en hoort hetzelfde als Alfred. Je weet niet meer dan hij weet. Je kijkt vanuit zijn standpunt naar de buitenwereld. De lezer weet ook wat Alfred allemaal denkt. (Blz. 126 Ik eet vis met een vieze vork van een vies bord.) Door het gebruikte perspectief kan je, je goed inleven in de belevingswereld van Alfred. Ruimte: De ruimte is belangrijk in dit verhaal. Finnmarken is in the middle of nowhere en doordat het zo afgesloten is van de buitenwereld, moeten zij zoveel ontberingen doorstaan en wordt Arne niet op tijd gevonden om te blijven leven. Belangrijk is ook de kloof waar Arne in valt, omdat je dat onmiddellijk laat terugdenken aan de vader van Alfred die ook door een val in een kloof gestorven is. De afgesloten ruimte heeft ook als gevolg dat Alfred veel aan het nadenken is en met zichzelf geconfronteerd wordt. Het weer is niet heel erg belangrijk, de tent die lek is maakt alleen duidelijk dat Arne echt niets van zijn vader wil aannemen. Voor de rest wordt de omgeving vooral beschreven al het tegenovergestelde van Nederland. Op Finnmarken is alles nog onaangetast terwijl Nederland geheel verpest is. Op Finnmarken zie je nog wilde dieren. Het moment dat Alfred op de top van de Vuorje staat is belangrijk(Blz.203-205.) Op dat moment durft hij namelijk de waarheid onder ogen te zien. -Stijl: De stijl van het boek is zeer kenmerkend voor Hermans. Bij oppervlakkig lezen valt je niets bijzonders op, maar lees je beter dan merk je dat belangrijke kanten uit het leven onbelicht blijven. Dit zijn bijvoorbeeld liefde, vriendschap en hartelijkheid. De mensen die in zijn boeken figureren zijn vol haat en egoïsme. Alfred voelt geen vriendschap voor Arne, want hij vertrouwt hem niet. Hij denk dat Arne hypocriet is. Zijn hartelijkheid is gespeeld volgens Alfred, want hij is alleen maar een last. Alfred is ook egoïstisch, want hij wil niet dat Mikkelsen de foto’s heeft en hij niet daarom wantrouwt hij Mikkelsen ook en haat hem zelfs. Het is ook een vorm van egoïsme en wantrouwen als hij Arne niet gelooft als hij een richting aanwijst die ze moeten gaan. Arne is veel meer ervaren en beter in zijn werk als geoloog dan Alfred dus er is alle reden om op Arne te vertrouwen, hij doet dat niet en verdwaalt. -Genre: Het is een ideeënroman. Het mensbeeld van Hermans wordt door de hoofdpersonen duidelijk gemaakt. Het is dus niet zoals in een psychologische roman dat de relaties tussen de hoofdpersonen op zichzelf staan, maar ze staan in verband met het mensbeeld dat Hermans heeft. -Achtergrond: Hermans is niet literair-historisch thuis te brengen. Hij beschouwt de mens geestelijk geheel geïsoleerd. Hij doet er ook alles aan om maar niet in een hokje geplaatst te worden door overal tegen in te gaan. Er zijn ook weinig schrijvers waar hij respect voor heeft of mee vergeleken wil worden. Het meest voelt hij zich verwant met Multatuli, Bordewijk, Kafka en Freud. -Thema: De mens doet zich altijd beter voor dan hij is. Alfred doet alsof hij geen last heeft van zijn been omdat hij niet wil laten blijken dat hij zo onervaren is. Alfred heeft waanideeën waarmee hij een greep op de werkelijkheid probeert te krijgen. Alfred denkt dat Mikkelsen foto’s achterhoudt, omdat hij geen kraters kan vinden op de luchtfoto’s die hij te zien krijgt van Mikkelsen. Door dit waanidee geeft hij zichzelf een reden dat hij geen kraters kan vinden. Ook de afwezige vaderfiguur is een belangrijk thema in het boek, als Alfreds vader niet te vroeg was gestorven dan was Alfred nooit een geoloog geworden. De CHAOS is in alle boeken van Hermans een thema. De wereld is een chaos waar je niets zinnigs over kan zeggen. Je kan ook nooit geheel ontsnappen uit de chaos. Het beste wat je kan bereiken is een tijdelijke ontsnapping uit de chaos. Bij Alfred is die tijdelijk ontsnapping als hij op de berg Vuorje staat(blz. 203-205.) -Motieven: Er zijn verschillende motieven die steeds terugkeren in het verhaal. Ten eerste dat hij zich een aantal keer vergelijkt met Aeneas die met het gewicht van zijn vader op de rug uit het brandende Troje vlucht. Hij voelt het als een last dat zijn moeder hem heeft opgelegd dat hij de dood van zijn vader moet revancheren. Dit slaat dus terug op het thema van de afwezige vaderfiguur. Een ander motief is het steeds weer tonen hoe onervaren Alfred is en hoe ongeschikt hij wel niet is voor het vak als geoloog, maar hij doet zich naar de buitenwereld, Arne, Mikkelsen en Qvigstad, beter voor dan hij is. Dit heb ik al eerder genoemd bij het eerste thema. Titel: De titel van “Nooit meer slapen” slaat op de dood van Arne en de dood van Alfreds vader. De titel wordt zelfs letterlijk aangehaald bij de dood van Arne op blz.217. Alfred beschrijft hoe Arne erbij ligt, het is bijna hetzelfde als wanneer hij sliep. “Maar dit is geen slapen. Dit is nooit meer slapen.” Ook Alfreds vader kan nooit meer slapen en hierdoor heeft Alfred eigenlijk ook nooit rustig kunnen slapen, want wat als hij ook vroeg dood ging of hij niet zou slagen voor zijn missie om een beroemd geoloog te worden? Nooit had hij de mogelijkheid om vrij van deze angsten te slapen en te leven. Uiteindelijk verlost Arne hem van zijn zorgen. In plaats van Alfred zal Arne nu nooit meer slapen. Na de dood van Arne krijgt Alfred voor het eerst de mogelijkheid om zichzelf vrij te maken van de last van zijn vader die al zijn hele leven op hem ligt. Deze last is er doordat zijn vader vroeg gestorven is zonder zijn levenswerk te kunnen voltooien. Na de dood van Arne berust Alfred erin dat hij nooit revanche zal kunnen nemen op het doodslot van zijn vader. -Wereldbeeld: Het wereldbeeld van Hermans laat hij heel duidelijk blijken in zijn boeken. De hoofdpersonen geven uiting aan zijn ideeën over de mensheid. Maar dit zijn dan wel ideeën die ontstaan zijn tijdens zwartgallige momenten van de Hermans. Blz. 203 Alfred zegt dat de mensen eigenlijk in sprookjes leven zij worden hun hele leven voor de gek gehouden, pas als ze doodgaan ontmoeten ze de waarheid. Blz. 77 Alfred denkt:” Ik geloof soms dat de koppigheid waarmee mensen zich aan tradities vasthouden, voldoende is om iedere hoop op te geven dat de mensheid door rationele maatregelen gelukkiger zal worden.” Je wordt van het wereldbeeld van Hermans dus in het geheel niet vrolijker. Eigenlijk zegt hij dat mensen in een sprookje leven en aan tradities vasthouden omdat de waarheid te erg is voor ze. Zodra ze een keer hun ogen open zouden doen dan zouden ze liever willen sterven dan verder te leven. -Beoordeling: Ik vond het boek goed geschreven, maar toch niet bijster leuk. Het las zeer gemakkelijk en het was ook leuk lezen doordat het is geschreven zoals een filmscript, maar wat ik erg miste waren de gevoelens. Hermans schetst een hele koele wereld en ik kan wel begrijpen dat hij wil dat de mensen zorgen dat het niet zo ver komt, maar ik vond het toch niet een enorm nadeel van het boek. Ik hou meer van boeken met meer gevoel, boeken van bijvoorbeeld Mulisch zijn een stuk ingewikkelder om te lezen, maar er komen tenminste wel gevoelens in voor. Ik vond het wel leuk om een keer een boek van Hermans gelezen te hebben, maar ik zal niet snel weer een boek van hem lezen. -Vragen: 1- Waarom zijn Mikkelsen en Qvigstad weggegaan zonder afscheid te nemen van Alfred? 2- Wat is de rol van de Amerikaanse vrouw in het boek? 3- Hoe komt het dat het kompas niet werkt? 4- Gebeurt er uiteindelijk nog iets tussen Alfred en de vriendin van Eva? 5- Hoe ziet Alfred eruit? Van de andere personen kon ik mij een aardig beeld vormen, maar van Alfred zelf niet behalve dat het een nerd is. -Bronvermelding: Auteur: Titel: Uitgever: J. van de Sande W.F. Hermans Walva-Boek
J.G.M. Weck W.F. Hermans W. Versluys
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
S.
S.
bedankt voor je goeie uitreksel, dat heeft mijn mondeling gered.
21 jaar geleden
AntwoordenP.
P.
wow
5 jaar geleden
AntwoordenK.
K.
mooi verslag
5 jaar geleden
AntwoordenP.
P.
helder!
5 jaar geleden
AntwoordenJ.
J.
uitgebreid!
5 jaar geleden
AntwoordenK.
K.
prachtig
5 jaar geleden
AntwoordenE.
E.
Mooi
5 jaar geleden
AntwoordenE.
E.
Mooi
5 jaar geleden
AntwoordenB.
B.
Bedankt!
5 jaar geleden
AntwoordenA.
A.
goed werk
5 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
Goed geschreven
5 jaar geleden
Antwoorden