Samenvatting

Voor deze bespreking is gebruikgemaakt van: Saskia Noort. Nieuwe buren . Uitgeverij Anthos, Amsterdam, 2006.

Een werknemer van het bungalowpark De Kempervennen (nabij Valkenswaard) doet zijn ochtendronde en merkt iets vreemds bij een huisje: de broodjes van de vorige dag hangen nog in een zak aan de buitendeur. Hij kijkt naar binnen, ziet een kind kruipen, vervuild en apathisch, stapt naar binnen en ontdekt een lijk. De gealarmeerde politie ontdekt vier lijken, twee vrouwen en twee mannen, zwaar onder het bloed. Een pistool ligt naast een van de mannen op de grond.

Peter Nijhoff (sportjournalist) bezoekt met zijn vrouw Eva (kleuterjuf) de therapeute Hetty, om het verdriet te verwerken over hun onlangs doodgeboren dochtertje, Lieve. Vooral Eva heeft het er moeilijk mee, en wil geen seks meer met Peter. Jarenlang heeft ze geprobeerd zwanger te worden. Peter heeft 'lui zaad' en pas na allerlei onderzoeken en behandelingen is het ten slotte met ivf gelukt. Hetty heeft moeite met de vage opmerkingen van Peter en nodigt hem uit voor een privégesprek. Na enkele gesprekken geeft hij er de brui aan: hij wil simpelweg een streep zetten onder het verleden en met Eva een nieuwe start maken.

Peter en Eva zijn onlangs gaan wonen in De Zolderpolder, een Vinex-locatie nabij het strand. Ze maken via een buurtbarbecue kennis met Rebecca en Steef Blok en hun zoontje Sem. Rebecca is een sexy thuiskapster en Steef is na een periode als Duchbatter (zie de paragraaf 'Context') bij de politie gaan werken. Direct al is er sprake van een zwoele sfeer en seksuele spanning tussen de twee stellen.

Bij een tweede ontmoeting, bij Peter en Eva, gaan ze nog verder. Ze drinken te veel, roken een joint, Peter vrijt wat met Rebecca, Steef vingert Eva en brengt haar tot een orgasme.

Na afloop vindt Eva dat ze te ver gegaan is, maar heeft ze ook een prettig gevoel: ze heeft gemerkt dat ze niet frigide is. Ze is geprikkeld door Rebecca's opmerkingen over hun (wekelijks) bezoek aan een parenclub en hun losse seksuele moraal. Peter is woedend om Eva's vrijpartij, zodat ze enige tijd niet meer met elkaar praten: hun gebruikelijke manier om een ruzie uit te vechten.

Steef en Rebecca komen op visite om het voorval uit te praten. Door hun openheid (en door drank en drugs) ontdooit Peter en realiseert hij zich dat er ook een ander, losser en vrijer seksleven mogelijk is. Rebecca vindt hij een stuk en met Steef kan hij het goed vinden, ze roken joints en praten over hun gemeenschappelijke hobby's, motorrijden en popmuziek. Ze bezoeken samen een popfestival en een schietbaan.

Eva en Peter bezoeken het graf van Lieve, waar Eva zegt dat ze nu nadrukkelijk haar rouwperiode wil afsluiten. Door haar seksuele opleving staat ze weer seks met Peter toe. Ze gaan naar het naaktstrand, waar ze Rebecca en Steef ontmoeten, en Eva gaat spontaan uit de kleren - Peter volgt wat later. Ze praten over drugs en op voorstel van Steef wil Eva weleens xtc proberen.

Rebecca en Eva worden goede vriendinnen. Rebecca deelt haar in vertrouwen mee dat ze tegen de zin van Steef zwanger is geraakt door expres de pil te vergeten. Na veel soebatten mocht ze van hem het kind ter wereld brengen. Ook onthult ze dat Steef door zijn werk als Dutchbatter aan een syndroom lijdt, waardoor hij heel angstig kan worden en door het lint kan gaan.

Rebecca weet van Eva's vurige kinderwens en stelt haar een duivels plan voor. Ze zullen aan partnerruil doen nadat ze xtc hebben gebruikt. Het moet op een dag waarop Eva een eisprong heeft en Rebecca zal zorgen voor een lek geprikt condoom.

Steef en Rebecca zorgen op de bewuste avond voor een sfeervol decor, met wierook, kussens, lekkere hapjes, alcohol en volop pillen. Steef kijkt eerst toe hoe Rebecca en Eva Peter bevredigen. Daarna vrijt Eva met Steef, terwijl Rebecca en Peter zich in de slaapkamer afzonderen. Als Steef klaarkomt, ziet hij dat het condoom is gaan lekken, en begint hij te tieren. Hij staat erop dat Eva gebruik maakt van de vaginale douche om zijn zaad weg te spoelen. In de badkamer doet Eva net alsof.

De volgende ochtend komt Steef met morning-afterpillen bij Eva. Peter komt net terug van hardlopen, ziet Steef en denkt dat hij opnieuw seks met Eva heeft gehad. Hij haat Steef omdat hij hem ziet als degene die zijn relatie met Eva kapotmaakt. Eva verzwijgt de pillen voor Peter en neemt ze niet in.

Van Rebecca hoort Eva dat Peter tijdens de partnerruil geen seks met haar heeft gehad, maar op de slaapkamer alleen maar heeft zitten huilen. Rebecca vertelt haar ook dat ze zich heeft laten steriliseren omdat Steef nooit meer een kind wilde.

Eva gaat na een jaar ziekteverlof na de zomervakantie weer aan het werk en vindt afleiding bij de kleuters. Rebecca zoekt troost bij haar, als Steef is geflipt omdat hij als politieman geschorst is. Er zijn seksfoto's van hun website bij de politie terechtgekomen en Steef wordt verdacht van moord op de broer van een junk, die Steef een jaar ervoor heeft doodgeschoten. Eva schrikt en denkt dat het waar is: ze heeft op een nacht gezien hoe Steef met een pistool op zak achter die broer aanging.

Intussen raakt Peter steeds meer verward. Hij is naar Hetty, de therapeute, gegaan en wordt gevoelig voor haar spirituele benadering. Hij gaat geloven in een godheid die hem moet sturen en ziet in Steef een reïncarnatie van de duivel. Hij zegt Steef ronduit dat hij vermoedt dat hij een moordenaar is. Via een junk koopt hij voor 300 euro een pistool.

Eva doet een zwangerschapstest en blijkt in verwachting van Steef. Ze is dolblij, weet zeker dat het een meisje zal worden, en wil weg bij Peter. Ze laat een kort briefje achter en rijdt lukraak naar het zuiden.

Als Peter het briefje vindt is hij door het dolle. Hij vermoedt dat ze er met Steef vandoor is, maar vindt Steef gewoon thuis. Hij probeert haar te bellen, maar Eva neemt niet op.

Eva komt in een file terecht en besluit, mede vanwege het slechte weer, haar intrek te nemen in een bungalow van De Kempervennen. Haar zus Sanne en Rebecca bellen, en Eva geeft beiden na aandringen haar adres. Rebecca belooft haar dadelijk te komen.

De radeloze Peter zoekt overal in huis tevergeefs naar sporen van Eva. Als hij op het punt staat het pistool op zijn slaap te zetten, belt Sanne. Ze vertelt hem waar Eva verblijft en drukt hem op het hart geen domme dingen te doen. Maar Peter wil direct naar haar toe en neemt het pistool mee.

Net als Eva een bad neemt, staan Rebecca, Steef en Sem voor haar neus. Steef blijkt Rebecca gedwongen te hebben de waarheid te zeggen, en hij is ziedend omdat beide vrouwen hem erin hebben geluisd. Hij schreeuwt tegen Eva dat ze abortus moet plegen. Hij ontdooit wat als Eva hem snikkend smeekt het kind te mogen houden.

Dan komt Peter aan bij de bungalow. Hij ziet Steefs auto staan, stormt naar binnen, ziet een huilende Eva op Steefs schoot en trekt verkeerde conclusies. Steef probeert hem te kalmeren en uit te leggen dat Eva en hij een kind verwachten. In blinde woede knalt Peter Steef neer. Rebecca heeft snel Steefs pistool gegrepen en schiet op Peter. Dan schiet Peter ook Rebecca dood. Als Steef zich wil oprichten, geeft Peter hem het genadeschot. Eva wil Steef te hulp snellen, waarna Peter ook haar doodt. De laatste kogel wil Peter voor zichzelf bewaren. Dan hoort hij plotseling het gehuil van kleine Sem en beseft wat hij gedaan heeft. Voor hem wil hij blijven leven, boeten, maar het is te laat. Hij glijdt weg.

Hou me vast. Dat is wat ik wilde. Dat ze me vasthield, zo nu en dan' (p. 277).

Taal en stijl

Van Saskia Noort is bekend dat ze allesbehalve literair schrijft. Haar stijl is simpel, recht toe rechtaan, zonder franje, zeer toegankelijk en met veel clichés. Ze wil de lezer soepel het verhaal intrekken en bedient zich van thrillersjabloon om de spanning erin te houden. In een interview in Nieuwe Revu zegt ze dat Jip en Janneke haar grote voorbeeld is vanwege het ritme van die taal. Over Joe Speedboot van Tommy Wieringa merkt ze op: 'Daar kan ik jaloers op zijn. Want zo kan ik niet schrijven en hij wel. Dat stemt nederig, jazeker.'

Als de schrijfster zich bedient van literaire franje zoals beeldspraak, ontaardt die meestal in bombast: 'de dood van ons dochtertje (...) leidt dikwijls tot het ontvlammen van Eva's lont' (p. 19). 'Peter en ik zijn mollen geweest, jarenlang, wroetend in het koude donker, maar nu staan we in het volle licht. Alleen onze ogen moeten nog wennen' (p. 83).

Nieuwe buren wordt op de voorflap geafficheerd als een thriller, maar voor een thriller is het met de spanning matig gesteld. Weliswaar is de roman een echte pageturner , ligt het verteltempo hoog, zijn er turbulente gebeurtenissen en cliffhangers (p. 268 bijvoorbeeld), maar door het vooropgeplaatste slot is al snel duidelijk wie de moordenaar is en draait het nog louter om diens motieven.

Opmerkelijk zijn de vele citaten uit popsongs, die Peters gemoedsstemmingen onderstrepen. Ze variëren van 'Ziggy Stardust' (David Bowie) tot 'Banger hart' (Rob de Nijs). Noort lijkt wat dit betreft mee te doen met een trend: schrijvers als Esther Verhoef, Kluun en Thomas van Aalten betrokken hun favoriete popmuziek bij hun nieuwste roman

Titel en motto's

De romantitel slaat op Rebecca en Steef, de nieuwe buren van Eva en Peter, in de Vinex-wijk De Zonnepolder.

Er zijn twee motto's. Het eerste is van de Engelse schrijver J.G. Ballard (1930):

'In a complete sane world, madness is the only freedom'.
(In een volkomen gezonde wereld is gekte de enige vrijheid.)

Dit motto lijkt op de bekende kreet: 'Ooit een normaal mens ontmoet? En, beviel het?' De woorden zijn van toepassing op alle hoofdpersonen, zij lijken door doodnormale drijfveren te worden geleid (kinderwens, seksualiteit, vriendschap, liefde), maar alles ontaardt in misverstand, chaos en dood.

Het tweede motto is een stukje liedtekst van Robbie Williams en Guy Chambers, van het nummer 'Feel' op de cd Escapology :

'I just wanna feel real love
fill the home that I live in
I got too much life, running
thru my veins, going to waste'.

In de vertaling luidt het: 'Ik zou graag oprechte liefde willen voelen in het huis waarin ik leef. Ik heb teveel leven dat door mijn aderen stroomt, om te verspillen.'

Deze woorden onderstrepen die van het eerste motto. Mensen willen altijd meer dan een 'gewoon' leven, dan 'simpele' liefde, zoeken het 'echte' leven, vrijheid en passie.

De auteur heeft de roman opgedragen aan haar oma Bep. In een interview (www.boekmagazine.nl ) zegt ze daarover: 'ze was heel onconventioneel. Ik zag helemaal voor me hoe ik het boek tijdens de presentatie aan haar zou overhandigen. Helaas zal het nooit zover komen. Een tijdje geleden kreeg ze een herseninfarct. Ze heeft nog tien dagen geleefd. Gelukkig was mijn boek toen af. Het was een rare periode. Mijn nichtje en ik hebben haar gevonden, dat was heel heftig. Twee uur later zat ik een interview te geven. Dat klopte niet.'

Structuur en techniek

De roman opent met een cursief gezette proloog van vijf pagina's, waarin een medewerker van De Kempervennen in een van de huisjes de lijken ontdekt.

Daarna volgen vijftien delen, getiteld 'Peter' of 'Eva', die elkaar beurtelings afwisselen (Peter: achtmaal, Eva: zevenmaal). De delen bestaan uit in 34 Arabisch genummerde hoofdstukken zonder titel, als volgt verdeeld:

Peter: hoofdstuk 1-7, 10-12, 16-18, 22-24, 27, 30, 32, 34 (20 hoofdstukken)

Eva: hoofdstuk 8-9, 13-15, 19-21, 25-26, 28-29, 31, 33 (14 hoofdstukken).

Achterin staat een alfabetisch overzicht van de 29 songs die de auteur in haar boek heeft verwerkt. Daarna volgt een 'Dankbetuiging', waarin Noort mensen bedankt die haar hebben gesteund tijdens het schrijven, zich verontschuldigt voor het niet nakomen van afspraken tijdens het schrijfproces, en benadrukt dat het in haar boek draait om fictie.

Het begin is, zeker voor een thriller, opmerkelijk. Deze proloog hoort chronologisch gezien helemaal achterin te staan. De schrijfster laat op deze manier merken dat het haar niet zozeer gaat om de dader, maar om diens motieven, om aan te geven hoe hij tot zijn daad is gekomen (zie ook de paragraaf 'Thematiek').

In de eerste zeven hoofdstukken, verteld vanuit Peter, staat in flashbacks de voorgeschiedenis van Peter en Eva. Zo blikt hij terug op hun eerste kennismaking en op de geboorte van Lieve. Vanaf hoofdstuk 8 nemen de terugblikken sterk af en wordt het verhaal dus chronologisch verteld. Tijd- en plaatssprongen zorgen voor veel vaart in het verhaal.

Vanaf hoofdstuk 29 wisselen de vertellers per hoofdstuk en neemt het verteltempo, dat toch al vrij hoog ligt, nog meer toe.

Door enkele aanwijzingen is te achterhalen wanneer het verhaal zich afspeelt: gedurende de zomer van 2005. Op pagina 259 maakt Eva een opmerking over haar zwangerschap ten tijde van het EK voetbal in Portugal, waar Peter als journalist bij aanwezig is. Dat vond plaats in juli 2004. Op 22 juli van dat jaar brengt ze Lieve dood ter wereld (pagina 93) en precies één jaar later bezoekt ze met Peter haar grafje.

Nog een aanwijzing is de opmerking over het concert van U2 in de Arena (dat plaatsvond in de week van 13 tot en met 16 juli 2005). Op pagina 211 merkt Peter op dat het 'bijna herfst' is. Eva is weer begonnen met haar werk als kleuterjuf en doet twee weken later een zwangerschapstest. Een of twee dagen daarna vindt de ontknoping plaats.

Het perspectief wisselt. De proloog wordt personaal, in de onvoltooid verleden tijd, vanuit een medewerker van het bungalowpark, verteld; in de erna volgende delen zijn Peter en Eva als ik-verteller, in de onvoltooid tegenwoordige tijd, aan het woord.

Over het gekozen perspectief merkt de auteur in een interview (www.boekmagazine.nl ) op: 'Ik ben begonnen met schrijven vanuit Peter. Dat vond ik zo moeilijk dat ik besloot ook Eva een stem te geven. Al snel merkte ik dat de perspectiefwisselingen het verhaal beter maken. Het maakt duidelijk hoe slecht ze met elkaar communiceren.'

Het verhaal speelt grotendeels in en rond de woningen van de twee echtparen, in de Vinex-wijk De Zonnepolder. Deze ligt op 30 kilometer van Den Helder, vlakbij het (naakt)strand, dus nabij Bergen aan Zee of Callantsoog. In de rustige, saaie, kinderrijke wijk wonen veel buma's (burgermannetjes) in eendere woningen met eendere inrichting: een decor waar labiele personen gemakkelijk kunnen ontsporen. In een interview merkt Noort over zo'n wijk op: 'Zo'n uit de grond gestampte wijk. Iedereen lijkt daar op elkaar, is schijnbaar gelukkig. Voor mij is dat de hel op aarde. (...) Hun leven is zo af. Huis, tuin, wipkip, school op loopafstand, winkels om de hoek, het is allemaal even ideaal. (...) Het dromen is voorbij' (www.boekmagazine.nl , 1 juni 2006).

De proloog en het slot spelen in bungalowpark De Kempervennen nabij Valkenswaard.

Thematiek

De roman draait om de beweegredenen die iemand ertoe kunnen brengen om een ander te doden. Die redenen wortelen in dit geval in allerlei relatieproblemen.

- Verveling. Het huwelijk van Peter en Eva is verzand, Eva duldt nauwelijks nog fysieke toenadering. Ze wonen in een saaie, burgerlijke Vinex-wijk met allemaal eendere woningen.

- Jaloezie. Vooral Peter is hiermee behept, met name jegens de robuuste, potente Steef omdat die zijn vrouw afpakt. '(...) ik ben jaloers op alle mensen die liefde krijgen van mijn vrouw. Haar vriendinnen, haar familie, de kinderen in haar klas, ons dode kind, Steef en Rebecca, Hetty. En dus raak ik haar kwijt. Het is een vicieuze cirkel. Die ik ga doorbreken' (p. 104). Eva is jaloers op vrouwen die wél gemakkelijk kinderen kunnen krijgen.

- Kinderwens en kinderloosheid. Eva doet van alles om in verwachting te raken, is hevig gefrustreerd als het niet lukt, probeert IVF en denkt aan adoptie.

- Verlies van een kind en rouwverwerking. Eva brengt Lieve na acht maanden dood ter wereld en probeert via Hetty, een wat zweverige therapeute, dit verlies te verwerken. Peter stopt zijn verdriet weg en ziet niets in zo'n therapie.

Ook Steef en Rebecca kennen relatieproblemen:

- Kinderwens. Rebecca luist haar man erin om zwanger te worden, Steef wil absoluut geen kinderen omdat ze hem belemmeren in zijn vrijheid.

- Seksualiteit. Rebecca en Steef zijn sterk gefocust op seks, willen een vrije seksrelatie, waarbinnen partnerruil altijd mogelijk moet zijn. Zij balanceren hierbij steeds op de rand van de afgrond omdat ze hun relatie op het spel zetten. Steef tegen Eva: 'Seks is leven. Niet neuken is dood' (p. 80).

- PTSS. Door deze psychische stoornis (zie de paragraaf 'Context') kan Steef heel angstig en paranoïde worden.

Hiertegenover staan positieve eigenschappen, die ook als verhaalmotieven voorkomen:

- Liefde. Peter voelt een onvoorwaardelijke, diepe liefde voor zijn vrouw. 'Voor mij is ze de hoofdprijs, de jackpot (...)' (p. 43). Rebecca en Steef houden van elkaar, ook al laten ze elkaar wat seksualiteit betreft vrij.

- Vriendschap. Tussen Rebecca en Eva, en tussen Peter en Steef ontstaat vriendschap. Eva: 'Voor het eerst in mijn leven heb ik een vriendin die niet zeurt en klaagt over haar man, haar werk, haar lijf' (p. 115). Rebecca biedt haar man aan Eva aan om haar te laten bezwangeren: 'Omdat je mijn vriendin bent, en ik het je zo gun' (p. 202.)

Oplossingen voor de relatieproblemen worden gezocht in allerlei middelen die slechts tijdelijk soelaas bieden (escapisme) of die helemaal verkeerd uitpakken:

- Alcohol en drugs (wiet, xtc). Peter en Eva zijn hier niet zo ervaren mee als Rebecca en Steef, waardoor de uitwerking ervan bij hen heviger is.

- Therapie. Hetty's therapie doet Eva wel goed, maar Peter ziet er niets in en grijpt die ten slotte aan om in een soort godheid te geloven die hem moet sturen.

- Partnerruil. Eva en Peter doen er uit nieuwsgierigheid aan mee, maar vooral Peter weet zich er geen raad mee.

- Muziek. Allerlei popsongs onderstrepen of stimuleren Peters stemmingen. Als hij uitgeblust naast Eva zit, denkt hij bijvoorbeeld aan The Who ('I hope I die before I get old', p. 20). Door 'Stairway to Heaven' (Led Zeppelin) denkt hij dat Steef een duivel is. Ook Steef zoekt soelaas bij muziek. 'Klaar met het gezeik. Luister naar de muziek. Dat is echt mijn redding, weet je dat?' (p. 81).

- Zelfmoordpoging. Peter wil zelfmoord plegen als zijn vrouw hem verlaten heeft. Zonder haar weet hij zich geen raad, is hij 'net zo lief dood' (p. 253).

- Bedrog. De twee vrouwen bedriegen Steef om zwanger te worden.

- Wraak. Peter en de broer van de doodgeschoten junk willen afrekenen met Steef.

Als leidmotief figureren het grafje van Lieve, dat de ouders regelmatig bezoeken, en het pistool van Peter (corpus delicti ) dat in het slothoofdstuk een belangrijke rol speelt.

Personages

N.B. In de paragraaf 'Thematiek' zijn de vier hoofdpersonen al getypeerd. Daarom wordt hier volstaan met wat aanvullingen.

Peter Nijhoff (circa 33) is chef sport bij het Noord-Hollands Nieuwsblad . In zijn jeugd is hij een kleurloze bangerik, die wegvlucht in popmuziek en gitaar spelen. Door zijn faalangst mislukt hij als gitarist en meldt hij zich maar aan bij de School voor Journalistiek in Utrecht. Hij komt in contact met de zeventienjarige Eva tijdens een schoolfeest, waar hij als dj plaatjes draait en zij hem versiert. In het verhaalheden is hij vijftien jaar met haar getrouwd volgens pagina 32, maar zeventien volgens bladzijde 234. Hij houdt van zijn vrouw en wil maar één ding: dat ze weer van hem houdt, net als vroeger. Hij laat zich meeslepen in een partnerruil, maar blijkt te onvrij en preuts. Peter doodt niet met voorbedachten rade. Hij neemt het pistool mee van huis om het, op weg naar De Kempervennen, ergens in het water te gooien (p. 255). Op pagina 274 is hij nog van plan om het huisje binnen te gaan en er zelfmoord mee te plegen.

Eva Nijhoff is een snel beïnvloedbare kleuterjuf met een obsessieve kinderwens. Ze wordt jaloers op de vrije levensstijl van haar nieuwe buren, ervaren 'swingers'. Ze is uitgekeken op de in haar ogen saaie, zwijgzame, labiele Peter en zo gefocust op het moederschap dat ze zich wil laten bezwangeren door Steef, de meest vruchtbare man uit haar omgeving. Uit een opmerking op pagina 259 valt op te maken dat ze in het verhaalheden ongeveer 32 moet zijn.

Peter en Eva worden zowel van binnen als van buiten beschreven, in tegenstelling tot Steef en Rebecca, die door de ogen van Eva en Peter worden gekleurd.

Steef Blok (40) is een getraumatiseerde ex-Dutchbatter en macho motoragent met losse handjes. Hij is een exhibitionistische levensgenieter, die staat op zijn vrijheid. Hij is 100% hetero, houdt van afwisseling in de seks en doet aan partnerruil en trio'tjes. Door zijn trauma is hij soms een ongeleid projectiel. Hij is tijdelijk geschorst en overspannen geweest na het neerschieten van een junk, die hij aanzag voor een gewapende drugshandelaar. 'Ik dacht dat hij zijn wapen trok. Het bleek zijn mobieltje te zijn' (p. 81). Rebecca is zijn tweede vrouw, van zijn eerste vrouw heeft hij nog steeds 'nachtmerries' (p. 116).

Rebecca Blok is een wulpse thuiskapster met een fraai figuur en opvallend grote borsten. Zij is net als haar man voor vrije seks, is biseksueel, volgt Steef in alles, blijft hem trouw en probeert een zorgzame moeder voor Sem te zijn.

Therapeute Hetty wordt karikaturaal getypeerd als een kruidenthee drinkend persoon met een beroepsglimlach, psychobabbel, vaal T-shirt, paardenstaart en ongeschoren oksels.

Situering binnen het werk

Nieuwe buren is de derde 'literaire thriller' van schrijfster en columniste Saskia Noort (1967). Ze debuteerde in 2003 met Terug naar de kust , waarin het draait om zusterlijke rivaliteit. In 2004 verscheen De eetclub , dat gaat over verveling bij thuismoeders. Beide boeken kenden veel succes, werden genomineerd voor de Gouden Strop (de prijs voor het beste Nederlandse misdaadboek) en worden verfilmd.

Noorts boeken zijn zeer toegankelijke pageturners, geschreven in een simpele stijl.

Reacties

Saskia Noort is een bestsellerauteur. Dankzij een uitgekiende reclamecampagne werd ook haar derde roman in korte tijd en kaskraker. De roman was genomineerd voor de NS Publieksprijs 2006.

Critici zijn minder enthousiast. Beatrijs Ritsema (HP/De Tijd , 16 juni 2006) geeft een uitvoerig commentaar. Noorts personages typeert ze als enkelvoudig en stereotiep, ze worden gedreven door enkelvoudige, zwaar aangezette motieven, zoals een kinderwens. 'Het hele boek door wordt alleen maar moeilijk gedaan over de relaties tussen en binnen de twee echtparen.' De personages zijn louter geïnteresseerd in 'liefde, lichaam, seks, kleren en jong zijn'. 'Ze schildert met vette penselen en veel seks (dat houdt de stemming erin) de leegheid van monomane personages, die in hun alledaagsheid herkenning oproepen (...).'

Arie Storm (Vrij Nederland , 4 juni 2006) noemt op ironische wijze zes kenmerken van het proza van Saskia Noort: (1) stereotiepe of (2) foute woordkeus; (3) afzetten tegen het gezellige en kitscherige; (4) vrouwonvriendelijkheid; (5) grote aandacht voor het verleden; (6) veel gekeuvel.

Afra Botman (Trouw , 3 juni 2006) wijst op de stereotiepe hoofdpersonen: 'en zo dendert het verhaal naar het bloedige einde. Te veel formule, te weinig originaliteit. Als het uit is, blijft er niets hangen.'

Peter Kuijt (Noordhollands Dagblad , 1 juni 2006) vindt het boek eerder vulgair dan literair. Hij bekritiseert het modieuze gebruik om allerlei liedjes in de roman te verwerken, de voorspelbare afloop en de overdaad aan explicitering. 'Had het niet een onsje minder gekund?'

Menno Schenke (AD/Algemeen Dagblad , 31 mei 2006) vindt de roman allesbehalve spannend, de stijl vlot, maar vlak en journalistiek, en de afloop te voorspelbaar.

Hans Knegtmans (Het Parool , 1 juni 2006) spreekt van een ongeloofwaardig verhaal, een fantasieloze en naïeve schrijfstijl, en leeghoofdige personages. 'Geen serieuze auteur kan zich een onbegrijpelijke gek als hoofdpersoon permitteren, laat staan twee. (...) Noort beschrijft de nieuwe leeghoofdigheid van Big Brother en andere realitysoaps. Zonder dat zelf te beseffen, vrees ik.'

Gert Jan de Vries (NRC Handelsblad , 26 mei 2006) vindt het 'eeuwig zonde' dat de schrijfster zo aan de oppervlakte blijft. 'Ze zou met haar moderne zedenschetsen geweldig vilein kunnen uitpakken, maar faalt daarin keer op keer. (...) Noort is teveel een pleaser om een geweldige thriller te schrijven.' Desondanks vindt De Vries Nieuwe buren 'een acceptabel boek' - haar beste tot nu toe.

Positiever is Janet Luis (Opzij , 1 juni 2006). Zij vindt het boek strak in elkaar zitten, met een stevig psychologisch fundament.

Ook Lies Schut laat zich positief uit (De Telegraaf , 23 mei 2006): 'De grote kracht van Saskia Noort is de wijze waarop zij haar hoofdpersonen tot leven laat komen. Levensechte dialogen en herkenbare mensen en situaties zorgen ervoor dat het verhaal zich als een extra scherp gestelde kleurenfilm ontrolt.'

Context

Literaire thriller

Op de voorkant van het boek wordt Nieuwe buren als 'literaire thriller' geafficheerd.

Het genre van de literaire thriller is tamelijk nieuw - vroeger sprak men simpelweg van een thriller of een detective. De toevoeging van het adjectief 'literair' zorgt voor nogal wat verwarring en ruzie. Voor de romans die Saskia Noort schrijft, is het etiket 'literair' volgens critici beslist misplaatst. Er is nauwelijks sprake van psychologische verfijning, de opzet is sjabloonachtig en de stijl simpel. Alles draait om vlotte leesbaarheid en spanning.

In haar recensie van Nieuwe buren probeert Beatrijs Ritsema de thrillers van Saskia Noort te kwalificeren ( HP/De Tijd , 16 juni 2006). Zij verwerpt kwalificaties als 'Vinex-thrillers' en 'oestrogeenthrillers', en komt tot de conclusie dat er één woord is om haar thrillers mee samen te vatten: losbandig. 'Op de letterlijke manier: individuen die zonder banden of verbintenissen achter hun eigen monomane doel aanjagen. In figuurlijke zin: een sfeer van amoraliteit. Personages kunnen getrouwd zijn, familierelaties hebben, maar die verbintenissen zijn weinig waard en kunnen elk moment exploderen.' Ritsema verklaart het succes van haar romans uit de herkenning van de alledaagse leegheid van de personages, de heimelijke wens om daaraan te ontsnappen én de angst 'dat het verkeerd afloopt met een maatschappij waarin behalve de wet geen duidelijke autoriteiten meer bestaan, en waarin de tijd vooral heengaat met genot zoeken. (...) Die populariteit zal nog wel even aanhouden. Voorlopig immers geen gebrek aan maatschappelijk onbehagen over normloosheid en seksuele driften.'

Dutchbat, PTTS

Steef diende als Dutchbatter. Dutchbat was een Nederlands bataljon van de Verenigde Naties, dat onder andere werd ingezet ter verdediging van de moslimenclave Srebrenica ten tijde van de oorlogen in Joegoslavië van 1994-1995.

Op 11 juli 1995, toen ruim 600 Nederlandse VN-militairen (achtereenvolgens de bataljons 'Dutchbat I, II en III') in Tuzla en Srebrenica hun humanitaire werk deden, trokken Bosnisch-Servische troepen onder bevel van generaal Ratko Mladiæ met tanks de stad binnen en deporteerden en vermoordden circa 7500 moslimmannen en -jongens. Het wordt gezien als de ergste daad van genocide in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog.

Door alles wat Steef daar heeft meegemaakt, lijdt hij aan PTTS: posttraumatische stressstoornis.