Titel Montyn Auteur Dirk Ayelt Kooiman Uitgever De Harmonie, Amsterdam Gelezen druk 8e druk, Amsterdam, april 1993 Opdracht 'Dit boek werd geschreven aan de hand van de vraaggesprekken die gehouden werden tussen november 1979 en juni 1982. Namen van nog levende personen werden, waar nodig, veranderd en in de beschrijving werd herkenbaarheid vermeden.' Indeling Het boek is verdeeld in 6 hoofdstukken. Die zes hoofdstukken zijn weer onderverdeeld in afzonderlijke hoofdstukjes. Die hoofdstukjes worden gekenmerkt door de overgebleven ruimte op de laatste pagina van het vorige hoofdstuk wit te laten en de hoofdstukjes een eigen titel te geven. Soms wordt er echter nog een extra pagina wit gelaten. Dit geeft een nieuw 'hoofdstuk' in Jan Montyn's leven aan. Tijd Het eerste en het laatste hoofdstuk spelen zich af omstreeks 1975, de tijd dat Jan Montyn kindertransporten van Z.O.-Azië naar Europa begeleidde. In de hoofdstukken 2 t/m 5 vertelt Jan zijn levensverhaal tot 1957, toen hij in het H.M. Gekkenhuis zat. De gebeurtenissen van 1957 tot 1975 vertelt hij in flashback-vorm in het laatste hoofdstuk (hoofdstuk 6 dus).
Perspectief Het verhaal is geheel in de ik-vorm geschreven. De 'ik' is in dit geval Jan Montyn zelf. Genre Het boek Montyn behoort tot het genre faction. Dat is een samenstelling van de woorden fact (=feit) en fiction (=fictie). Het is dus een roman die echt helemaal geschreven is volgens de historische feiten. Het is dus allemaal echt gebeurd. Vooral in de VS is dit genre zeer bekend. Bekende auteurs die dit genre gebruiken zijn o.a. Truman Capote en Norman Mailer. Inhoud Nog niet. Kijk tot die tijd hier. Hoofdpersonen Eigenlijk is er maar een echte hoofdpersoon, namelijk Montyn zelf. Alle andere personen zijn figuranten, die allemaal van een zekere invloed op Montyn zijn, maar niet echt belangrijk zijn voor het verhaal. Het is wel zo dat steeds, als hij eigenlijk genoeg heeft van het leven, hij wel iemand ontmoet die hem weer uit de put haalt. Karakterbeschrijving van Jan Montyn Innerlijk Jan is zeer orthodox-protestant opgevoed, maar daar zet hij zich erg tegen af. Hij wil meer avontuur en zoekt dat avontuur, naief als hij is, bij de vijand. Hij wil meer vrijheid en gaat in dienst bij het volk dat die vrijheid juist probeert te verwoesten. Hij heeft een sterke drang naar het militarisme. Hij wordt onrustig en kan niet meer zonder gevaar. Hij stort zich van de ene oorlog in de andere. Verder is Jan ook bi-seksueel. Streven Jan heeft niet echt een streven. Hij laat zich een beetje leiden. Hij had een keer getekend voor de Duitse marine. Toen kreeg hij verlof. Hij had toen kunnen deserteren en voor de ondergrondse kunnen gaan werken. Maar hij ging terug, omdat het nou eenmaal zo gelopen was !
Betrekkingen met anderen In zijn jeugd was hij bevriend met Piet, Pim en Chiel. In de tijd van de weersportkampen raakte hij bevriend met Hein, totdat Hein omkwam in de loopgraven in Koerland. Verder raakte hij nog bevriend met Thom, met wie hij een homo-relatie kreeg. Hij is getrouwd geweest in Korea met de japanse Yoshika. Hij heeft in de Franse provence een tijd samengeleefd met Sonja en uiteindelijk is hij getrouwd met Hi-en, van wie hij een dochtertje kreeg. Onwikkeling in het verhaal In zijn jeugd wil Montyn weg uit zijn ouderlijk milieu, hij wil vrij zijn en hij wil zich niet houden aan de regels van de kerk. Door de oorlogen verandert Montyn en gaat hij een dubbelleven leiden. Hij beweegt zich dan aan de rand van de afgrond. Hij doet zelfs een suicide poging, maar die mislukt. In het gekkenhuis hervindt hij zichzelf, maar hij is nog steeds niet helemaal OK. Maar door de komst van Hi-en in zijn leven komt hij weer in balans en gaat een normaal leven leiden. Motieven 1. Wat oorlog met iemand kan doen. Montyn wordt door de oorlog kompleet veranderd. Hij raakt aan de drank, hij kan niet meer zonder gevaar, 's nachts herhaalt de oorlog zich in zijn dromen. 2. Rusteloosheid. Na de tweede wereld oorlog kan Montyn niet meer zonder gevaar. Daarom meldt hij zich eerst bij het Vreemdelingen legioen, vervolgens gaat hij vechten in Korea en daarna in Vietnam. Als museum-oprichter in het leger doet hij nog gekkere dingen, zoals kijken hoe lang je met je ogen dicht op een Harley kunt rijden. 3. Identiteitsproblemen. Als museum-oprichter krijgt hij ook identiteitsproblemen. Hij gaat een dubbelleven leiden. Zijn ene ik is museum-oprichter, zijn andere ik is organisator van origieën, slaapt met rekruten en is alcoholist. 4. De drang om te overleven. In het boek gaat Montyn een behoorlijk keren bijna dood, maar daarna vat hij de wil weer op om te overleven en met aardig wat geluk komt hij er toch weer bovenop. 5. Geluk. Montyn heeft ondanks alle ellende die hij heeft meegemaakt enorm veel geluk. Bijvoorbeeld toen hij in Korea in een ravijn viel. Hij had toen erg veel geluk, een normaal mens zou dood geweest zijn. Ook toen hij met ernstige wonden van granaatscherven een schot naar huis kreeg. De boot waar hij in lag werd net buiten de haven getorpedeerd, maar juist hij werd gered. Eigen mening Ik vond het een erg spannend boek. Je hebt het gevoel dat je er zelf bij bent, maar soms is het een beetje ongeloofwaardig. Het is in makkelijke taal geschreven, zonder moeilijke woorden. Het is niet saai, zoals sommige andere literaire romans die over gezinsproblemen o.i.d. gaan. Schrijver Zowel van Truman Capote en Ayelt Kooiman wordt gezegd dat ze auteurs zijn zonder obsessie. Ze hebben genoeg talent alleen geen stof om over te schrijven. Vandaar dat faction een goed alternatief voor deze schrijvers vormt. Dirk Ayelt Kooiman is geboren in 1946 in Amsterdam. In 1971 debuteerde hij met de verhalenbundel 'Manipulaties'. In 1973 maakte hij naam met zijn eerste roman, getiteld 'Een romance'. In alle boeken van Kooiman spelen de begrippen verhouding verbeelding-werkelijkheid, vervreemding en identiteitsproblemen een rol. In 1973 richtte hij met enkele andere schrijvers (o.a. Kellendonk, Matsier en Meijsing) tevens het literaire tijdschrift De Revisor op. Alle produkties van Kooiman tot nu toe zijn : '71 Manipulaties (verhalen), '73 Een Romance (roman), '74 De theorie van de opini‰rende indentificatiereflex (satire), '74 Souvenirs (verhalen), '75 De grote stilte (roman), '76 De schrijver droomt (verhalen), '79 Carriëre (verhalen), '79 Niets gebeurt verzamelbundel (verhalen), '80 De vertellingen van een verloren dag (roman), '81 Alles moet anders alternatieve (kunstnota), '82 Montyn (roman), '90 De afwezige (roman)