A. VOORWERK EN SAMENVATTING
1. Complete titelbeschrijving. Carry Slee, Moederkruid, Uitgeverij Prometheus, Amsterdam 2001, 3e druk (2001, 1e druk), psychologische roman. 2. Korte motivatie van je boekkeuze. Ik heb al eerder boeken van deze schrijfster gelezen die ik heel goed vond en mijn moeder en een vriendin hebben het me aangeraden. 3. Een korte samenvatting van de inhoud. Het boek bestaat uit drie delen. Deel 1 is een inleiding op het verhaal. Het gaat over de moeder van het hoofdpersoon, ze vertelt hoe zij hun vader ontmoette. Haar moeder stuurde haar naar een naaiatelier om te gaan werken. Het was slechts een tussenoplossing tot ze een betere baan vond. De baas van het naaiatelier had een oogje op haar en kwam al snel over de vloer om te kaarten met de ouders van het meisje. Tot grote vreugde van haar moeder want die was er trots op dat de baas verliefd op haar dochter was. Het meisje werd na enige tijd ook verliefd op hem. En het duurde niet lang of hij verliet zijn vrouw voor haar. Ze kregen twee meisjes, maar hadden liever ene jongen gewild. Deel twee gaat over hun leven waarna ze net verhuisd zijn. De twee dochters Elsje en het ik- persoon hebben het nu heel erg moeilijk. Maar dit komt door hun ouders. Ze zijn verhuisd naar nieuwe buurt omdat het naaiatelier van hun vader failliet is gegaan. Volgens hun moeder horen ze hier niet thuis. Ze mogen niet naar buiten om met de andere kinderen te spelen, ook mogen ze niet naar de plaatselijke groente en fruitboer omdat hij zijn groente en fruit verpakt in kranten. Ze gaan naar een school die een half uur lopen is omdat de moeder vind dat de scholen in de buurt niet deugen, de moeder brengt hun ook naar school omdat het gevaarlijks is volgens haar. Eerst was het plan dat deze flat een tussenoplossing was tot het beter ging met de zaak. Maar zodra bleek dat ze hier bleven wonen. Mochten Elsje en de ik- persoon wel met de kinderen uit de buurt omgaan. Maar onder vele voorwaarden. Zoals speciale kleding, niet bij iemand thuis spelen, niks aannemen, niet naar de toilet gaan en er mochten geen kinderen bij hun over de vloer komen. Wanneer de ik- persoon toch een keer op de bril gaat zitten rent ze naar huis en vertelt ze het tegen haar moeder. Die begint haar gelijk flink te wassen. Als de ik- persoon een paar dagen later erge buikpijn heeft en plast met bloed gaan ze naar de huisarts. Die constateert dat ze een ernstige nierbekkenontsteking heeft, en zes weken op bed moet liggen en enkel zoutloos mag eten en drinken. De moeder vind dit vreselijk omdat zij dan voor haar moet zorgen en speciaal moet koken. Verder mag helemaal niemand weten wat ze heeft. De moeder zelf heeft ook vaak klachten. Ze heeft het snel koud, ze heeft snel hoofdpijn, ze kan niet lang staan. Na een tijdje staat er een deurwaarder op de stoep om op een aantal spullen beslag te leggen, omdat het bedrijf van de vader van de ik- persoon failliet is gegaan. Vanaf dat moment gaat het nog veel slechter tussen de ouders. De vader besluit om het naaiatelier naar hun huis te verplaatsen en al snel zit het vol werknemers. Op een dag betrapt de moeder van de ik- persoon haar man met een van de naaisters. Na en tijdje vertelt de vader tegen de ik- persoon dat hij weggaat. Ze vertelt het tegen haar vriendinnetjes, die medelijden hebben. Maar als de vader na een tijdje nog niet weg is, worden de vriendinnetjes boos en zeggen dat ze alles heeft verzonnen. De vader probeert het opnieuw met de moeder. Deel drie is een paar jaar later. Wanneer Elsje en de ik- persoon ’s nacht wakker worden gemaakt door hun vader word hun verteld dat hun moeder heel ziek is. De volgende ochtend verteld de moeder dat ze niet uit bed kan komen, en dat ze met zin tweeën maar naar school moeten gaan tot de verbazing van Elsje en de ik- persoon. Ze wordt doorgewezen naar een psychiater die haar medicijnen geeft. De ik- persoon word door Kitty, een meisje die werkt bij de fietsenhandel, opgewacht om te vragen of ze met haar wil werken. De ik- persoon werkt daar totdat Kitty merkt dat de ik- persoon lesbische gevoelens heeft voor haar. De hele buurt weet het en niemand gaat nog met haar om, op de onderburen na. Thuis zit de deur op slot omdat de vader vreemdgaat met de dochter van een andere buurvrouw. De moeder is bang voor de buurman want die schreeuwt dat hij haar zal vermoorden. Door een belcode komen Elsje en de ik- persoon meestal binnen. Maar deze keer word niet opengedaan, dus gaan ze snel naar hun vaders naaiatelier aan de overkant, die is daarheen verhuist, en roepen hem. Een maal binnengekomen blijkt dat de moeder een zelfmoordpoging had gedaan. Toen de moeder weer uit het ziekenhuis kwam was ze er trots op en vertelde ze het trots aan haar dochters. Vanaf dat moment gaat het steeds slechter met haar en krijgt ze een zenuwinzinking en krijgt zwaardere medicijnen. Tenslotte krijgt ze van de dokter een verklaring om in een andere buurt te gaan wonen, omdat deze buurt haar gek maakt. Het letterlijke einde is ‘’we stonden voor ons nieuwe huis. Voor het raam van de tweede verdieping zag ik een vrouw. Ze zwaaide naar ons. Ik wilde terugzwaaien. ‘Geen aandacht aan besteden.’ Mama duwde ons gauw het trapportaal in. ‘Denk erom, we bemoeien ons met niemand. Met helemaal niemand.’’ 4. Een eerste persoonlijke reactie. Ik vond het boek heftig omdat de moeder haar kinderen tegen de buurt opzet. Ze maakt ze heel bang met haar verhalen. Die ook nog heel heftig zijn, zeker als je nog jong bent geloof je dat al snel. Dus ze jaagt echt schrik aan bij haar dochters. Ik vond het ook heel zielig voor het ik- persoon, de jongste dochter. Omdat zij veel heeft moeten verdragen. Het boek was makkelijk te lezen. Je ging er in eek keer door en dan snapte je het ook. Je keek ook echt door de ogen van het ik- persoon.
B. ANALYSE EN INTERPRETATIE. 1. Titel-en ondertitelverklaring. Het boek heeft geen ondertitel. Ik kan geen verband leggen tussen de titel en het verhaal. Maar ik heb op internet gekeken wat anderen ervan zeiden en die zeiden dit: De titel komt van onkruid. De moeder ziet vooral haar kinderen zo. Je hebt alleen maar last van ze en door hen wonen ze in een achterbuurt. Ze heeft ook veel commentaar op de kinderen en ze mogen niks. “Moeder” het eerste deel van de titel is waarschijnlijk gekozen omdat het hele boek eigenlijk om de moeder draait. De meeste problemen komen door haar, ook al zegt ze zelf van niet. Met deze uitleg vind ik het een goede titel. Want je weet op het eerste gezicht niet wat de titel betekent maar het geeft eigenlijk, zodra je het weet een heleboel weer. 2. Motto en Opdracht. Het boek heeft geen motto, het boek is opgedragen aan haar zus 3. Genre/ verhaalsoort. Het boek is een psychologische roman. 4. Structuur en samenhang. Het verhaal bestaat uit drie delen. Deel 1 is de inleiding van het eigenlijke verhaal, deel 2 is hun leven nadat ze verhuisd zijn, deel 3 is het slot nadat ze nog een keer verhuisd zijn. 5. Perspectief/ vertelsituatie. Het is een ik- vertelsituatie. je ziet alles door de ogen van een meisje. Je leest haar gedachtes, gevoelens, ervaringen en gebeurtenissen vanuit haar ogen. Het verhaal loopt over ongeveer 15 jaar, maar er zijn ook grote delen weggelaten. 6. Thema. Het hoofdthema van dit boek is opvoeding. Ik heb dit gekozen omdat het vooral gaat over de opvoeding van een moeder op haar dochters. Op een bijzondere manier, om kinderen ook een beetje schrik aan te jagen. Een subthema kan zijn relatieproblemen. Omdat de relatie tussen de ouders van de kinderen slecht verloopt en de moeder daardoor een zenuwinzinking krijgt.
7. Motieven. Haat omdat;de moeder haat haar man voor de verhuizing, en dat zij de hele dag thuis zit om huismoeder te zijn. Verderf omdat; ze verafschuwelijkt de buurt waarin zij woont, zowel de mensen als de winkels. 8. Personages ik- persoon (hoofdpersoon): Ze is een jong, rustig meisje die op de basisschool zit. Ze wordt vooral door haar vader behandelt als een jongen. En ze doet daardoor ook vaak als een jongen. Ze ontdekt dat ze op meisjes valt. En dat ze geliefd is bij haar vader vanwege het jongensachtige gedrag, maar dat ze liever aan de kant van haar moeder staat. Elsje: Elsje is de twee jaar oudere zus van de ik- persoon. Ze staat vaak in het kruit bij haar vader. Ze is rustig en ook verlegen. Ze wordt seksueel misbruikt door haar vader, maar alleen de ik- persoon weet hiervan. Ze heeft ook vaker ruzie met haar moeder dan met haar vader. En haar bondgenoot is de ik- persoon. Ze is een slim en pienter meisje. De moeder: Zij is egoïstisch, verbitterd en precies. Maar zij geeft snel andere de schuld van haar daden. En is heel voorzichtig om met andere mensen om te gaan. Ze legt ook gaan banden met mensen. Ze voelt zich vaak eenzaam. En uit dat ook door overal commentaar op te geven, streng haar dochters op te voeden en beïnvloed haar kinderen. Het is lastig te zeggen wat ze is tegenover het ik- persoon; soms een tegenstander, soms een bondgenoot, soms afzijdig. De vader: Hij is onbetrouwbaar. Hij gaat vreemd en heeft Elsje seksueel misbruikt. Hij volgt zijn eigen weg en let daarbij niet anderen. Net als bij de moeder is het lastig zeggen hoe hij is tegenover het ik- persoon; een tegenstander, een bondgenoot, soms afzijdig. De kinderen waarmee de ik- persoon speelde: Zij waren onzeker over de ik- persoon omdat ze zich vaak vreemd gedroeg. 9. Tijd. De verteltijd van dit boek is 202 bladzijdes (ongeveer 5/6 uur). De vertelde tijd is ongeveer 15 jaar, maar er wordt wel ingesprongen. Er missen enkele hoofdstukken. De vertelde tijd is dus langer dan de verteltijd. Het boek speelt zich af in de jaren `50 van de vorige eeuw. Het boek begint met een flashback uit het leven van de moeder. Dit was rond de eerste wereldoorlog. 10. Ruimte. Het verhaal speelt zich af in een flat in een achterbuurt. Ze vertrouwen de buurtwinkels en scholen niet en gaan daarom naar andere ver van de achterbuurt. Het is heel duidelijk geschreven hoe de buurt eruit ziet en wat het gezin ervan vind. Het speelt zich af in het verleden. Omdat er staat dat het nog een uitzondering was als je ene auto had. 11. Taalgebruik. Er is gemakkelijk geschreven. Je kon je ook goed inleven omdat het door de ogen van een kind te beleven is en zo is het ook geschreven. Gemakkelijk maar toch met een zekere ernst. C. ACHTERGRONDEN VAN DE AUTEUR. 1. Biografische gegevens. Carry Slee is geboren in 1949 in Amsterdam. Vanaf de basisschool bedacht en schreef ze al kleine gedichten en verhaaltjes. Na de middelbare school is ze naar de Academie voor Woord en Gebaar in Utrecht gegaan. Nadat ze geslaagd was werd ze dramadocent in het middelbaar onderwijs. Ze heeft 2 dochters, die haarinspiratie werden om boeken te gaan schrijven. In 1989 is haar eerste boek verschenen, Rik en Roosje genaamd. Daarna werd ze fulltime schrijfster en heeft ze zo’n vijftig boeken geschreven.
2. Ander werk. Jeugd boeken: Volwassen boeken: Spijt! Moederkruid
Razend Dochter van Eva
Verdriet met mayonaise De toegift
Pijnstillers
Paniek
Afblijven! 3. Thematiek. De meeste thema’s in haar boeken zijn heftig met een oog op realiteit.