Moederkruid Carry Slee Ik heb het boek gekozen, omdat het mij een erg mooi verhaal leek. Humor heft verdriet weer op, en maakt het boek daarom leuk en gemakkelijk om te lezen… Samenvatting: De zusjes Carry (ik neem aan dat dat de ik-persoon van het verhaal is) en Elsje komen met hun ouders in een achterbuurt wonen, omdat de zaak van de vader failliet is gegaan. De moeder is een rijkere omgeving gewend en probeert haar kinderen te beschermen. De kinderen worden voortdurend van de buitenwereld afgeschermd, omdat hun moeder ervoor wil zorgen dat iedereen een goed beeld heeft van haar gezin. Ze heeft altijd ergens last van; ze heeft het altijd koud, heeft altijd hoofdpijn en heeft smetvrees. Omdat de vader van de twee kinderen altijd een zoon had willen hebben, behandelt hij zijn kleinste dochter als een jongen. De vader is de hele dag weg omdat hij in zijn eentje de kost moet verdienen en ook nog schulden heeft die binnenkort moeten worden afgelost. De meisjes komen nu wel buiten, omdat blijkt dat ze voorlopig geen ‘statig’ huis zullen krijgen. Wel verbiedt moeder hen iets te eten bij anderen of op de wc-bril gaan zitten. Mensen worden al helemáál niet in huis toegelaten. Wanneer Carry tóch op een wc-bril is gaan zitten krijgt ze hevige buikkrampen, maar de moeder is té druk met de kinderen te beschermen dat ze hen niet goed verzorgt. Enige tijd later plast ze bloed en moet ze naar de dokter, waar blijkt dat het een ernstige nierbekkenontsteking is. De conclusie wordt getrokken dat ze zes weken op bed moet blijven liggen. De moeder toont helemaal geen begrip voor haar en heeft eerder medelijden voor zichzelf, omdat zíj degene is de volgens speciale recepten zoutloos moet koken. Wanneer op een dag de deurwaarder komt merkt de vrouw des huizes dat haar man alwéér failliet is. Vanaf dat moment vestigt de kleermakerij zich in de slaapkamer. Er zijn dus voortdurend naaisters in het huis en moeder tiert dat ze nog een keer opgenomen kan worden. De moeder blijft zeuren op de kinderen en kleineert ze de hele dag. Als de kinderen met hun moeder uit school komen vinden ze hun vader met een ander in bed. Vader gaat het huis uit en de kleermakerij ook. Een van de dochters, Carry mag gaan helpen bij de fietsenstalling van een vriendinnetje. Maar daar merkt ze dat ze lesbische gevoelens heeft en kust het meisje, die er zo van overstuur is dat Carry haar niet meer mag helpen. Niemand, behalve de buurvrouw en haar dochter, accepteert haar meer. Moeder wordt helemaal gek, omdat ze het allemaal niet meer aankan, besluit naar een psychiater te gaan. Ze vindt dat het allemaal de schuld is van haar dochters dat ze zo langzamerhand een depressie in geraakt is. Als de moeder een zelfmoordpoging doet, doet zij alsof de kinderen het hebben aangericht. Uiteindelijk gaat het gezin uit de buurt weg. Maar in de nieuwe buurt zorgt moeder er van begin af aan voor, dat er geen contact ontstaat tussen hen en de buurt. Personages: Carry: Is erg onzeker. En omdat ze nog aardig jong is neemt ze alles aan wat haar moeder zegt, zowaar ook alle schuld. Ze let bij alles wat ze doet op of ze haar moeder geen overbelast zorgt. En is misschien zelfs bang voor de uitbarstingen van de vrouw des huizes. Door de verboden omgang met mensen, die haar moeder haar op het hart gedrukt heeft, kan ze moeilijk vrienden maken. De vriendinnen díe ze heeft, worden door haar moeder sterk afgekeurd, omdat ze nou eenmaal niet op ‘hun niveau’ zitten, of niet van ‘hun soort’ zijn. Ze is wat jongensachtig, omdat ze nou eenmaal door haar vader als jongen behandeld wordt. Haar band met haar vader is daarom ook ‘jongensachtig.’ Ze zit er niet erg mee, totdat ze merkt dat ze wat voelt voor meisjes, wat voor problemen zorgt met haar vriendinnen. Elsje: is het 2-jaar oudere zusje van Carry. Ze heeft een hechte band met haar vader en kiest altijd zijn kant, hoewel ze zich niet op haar gemak voelt met hem, wanneer hij te dicht bij haar in de buurt is. Ze maakt een stil en verlegen indruk en draagt een geheim met zich mee. Namelijk dat ze een aantal keren misbruikt is door haar vader. Haar zusje vermoedt dit, maar rept er nooit enig woord over. De band tussen de twee zusjes is erg goed en ze maken nooit ruzie. Hoewel… dat mag ook niet, want daar krijgt hun moeder hoofdpijn van. Vader: Heeft oog voor alles wat maar een beetje op een vrouw lijkt. Hij houdt niet van lange relaties, want dat blijkt! Hij laat zijn ex-vrouw zitten voor de vrouw waar hij nu mee getrouwd is en gaat continu vreemd. Hij kan zijn handen niet thuishouden en is zelfs handtastelijk tegenover zijn dochter Elsje. Hij is erg druk met zijn werk (of de praktijken die zich daar afspelen) en heeft weinig oog voor zijn dochters en vrouw. Zijn vrouw is, waar ik het met hem eens ben, volgens hem een erg grote zeur en hij sluit haar daarom het liefst van zoveel mogelijk dingen buiten. Moeder: Heeft verschrikkelijk veel zelfmedelijden. Ze zou pas écht gelukkig zijn als de hele wereld om haar draaide. Wat haar dochters betreft is dat ook wel zo, maar haar man is het hier duidelijk niet mee eens. De vroegere liefde tussen hen twee is weggezakt, waardoor moeder helemaal alleen voor de opvoeding staat, terwijl vader druk aan het werk is. (Als zij hem moet geloven tenminste) Alle huishoudelijke taken zijn voor haar, letterlijk en figuurlijk, weggelegd en haar man zou, naast het aantrekken, het wasgoed met nog geen vinger aanraken. Moeder ergert zich verschrikkelijk aan de manieren van Vader, aangezien er op het pasgewassen overhemd al meteen een vlek zit.
Ruimte Het verhaal speelt zich in een achterbuurt af waar moeder nooit had willen wonen. Hoewel de dochters al die spelende kinderen geweldig vinden, vind moeder het maar niks, want de mensen uit de buurt zijn niet van ‘hun soort.’ Het huis, wat naar mijn idee gewoon een flat is, zal niet erg groot zijn, omdat er amper plek is voor een piano. De buurt is wél erg gezellig en Carry speelt graag buiten. Een vrouw hangt merendeel van de tijd uit het raam en geeft commentaar op alle ruzies die de kinderen voeren en geeft dan ook duidelijk aan wie gelijk heeft en wie niet. Carry mag haar wel, maar ook zíj wordt door haar moeder afgekeurd. De sfeer in het huis is om te snijden, aangezien moeder alles in de gaten houdt en niets gediend is. Op de straat daarentegen is het een gezellige boel en de kinderen spelen, op de ruzies na, gezellig met elkaar. Door het oer-Hollandse weer zijn de twee zusjes soms ook wel eens verplicht om binnen te spelen en zitten ze weer opgesloten in dat huis, met een heersende moeder. Daar gedragen ze zich netjes en volgens hun moeders boekje en trekken ze zich niks aan van de platte taal die de kinderen op straat uitspreken. Bij de vrouwen van het naaiatelier die op een gegeven moment over de vloer komen valt Carry in de smaak, maar Elsje voelt zich niet zo op haar gemak… Tijd: Historische tijd Het verhaal speelt zich in het verleden af in de jaren vijftig. Dat merk je aan de relaties die in het boek beschreven worden, de mobiliteit en de secundaire behoeften die duidelijk verschillen aan die van nu. Tijdsduur Het verhaal neemt ongeveer twee jaar in beslag. In ieder geval dat neem ik aan. De gebeurtenissen volgen zich snel op en moeder had het ook niet veel langer dan een jaar of twee uitgehouden in de buurt waar ze woonden. Het meisje wordt niet veel ouder, want haar gedachten worden er niet volwassener, evenmin het gedrag van haar zusje. Tijdsvolgorde Het verhaal begint met een flashback dat tot en met bladzijde 18 beschreven wordt. De onderlinge relaties worden hierin beschreven. Hoe de relatie tussen opa en oma waren en hoe Moeder Vader ontmoette. Moeder ging werken als naaister in een kledingmakerij en werd, zoals als klein meisje al gebeurde, gepest door de andere vrouwen die er werkten. Vader werd verliefd en zo kwamen pa en moe bij elkaar. Er werden in deze flashback natuurlijk nog meer dingen beschreven, maar die doen er nu niet toe. In ieder geval staat vast dat de flashback overgaat tot het verleden: het eigenlijke verhaal. Het heden komt in dit boek niet voor, maar het boek gaat ook niet voor niets over de jonge jeugd van Carry, die niet in het heden voortduurt. Perspectief Het verhaal wordt in ik-vorm verteld. Dat wil zeggen dat je alle personen, gebeurtenissen en situaties vanuit het standpunt van het ik-figuur ziet. Je weet dus niet meer dan deze ‘ik’ denkt, voelt en ziet. Dit figuur is meestal de hoofdpersoon.
Fictie/werkelijkheid: Je wordt niet overvallen door sciencefiction, maar de werkelijkheid wordt soms zwaar overdreven. Niet erg negatief, want zo komt de humor van het boek des te beter over. Zo worden dingen ook beter begrepen. Misschien was het gedrag van de moeder in de realiteit niet zó erg... Mijn conclusie: een klein beetje Fictie sterk gebaseerd op de werkelijkheid. Evaluatie Smachtend naar het eind zou je dit boek maar al te graag in één keer uitlezen, maar je wilt geen één woord missen. Oftewel, langzaam lezen wordt beter beloond. Ik heb het boek inmiddels twee maal gelezen en de tweede keer is minstens zo leuk als de keer dat ik aangenaam verrast werd door het boek. Verrast door de plezierige schrijfwijze van de schrijfster en de lust van het schrijven die bij elk woord dat je leest als een echo naklinkt. Een nare situatie wordt als allesbehalve zielig omschreven en geeft je geen ongelukkig gevoel als je het boek weglegt. Sommige zinnen zitten zó vol sarcasme of onnozelheid dat het een lachsalvo oproept en zonder het te beseffen lees je deze succesvolle zin nog een paar keer over. Er is diep nagedacht over elke zin dat opgeschreven is en dat merk je overduidelijk. Geen enkele zin is te veel of maar íets overbodig. Dit boek is zeker de moeite waard om te lezen. Niet één keer of twee keer… Je zult zien, eens op een dag, nadat je dit boek al gelezen hebt, zul je wéér verlangen naar het boek. En zit je weer smachtend naar het eind, in de gedachten van de persoon die het allemaal beleefde…