Mijn tweede huid door Erwin Mortier

2. Titelbeschrijving Auteur: Erwin Mortier
Titel: Mijn tweede huid
Druk: 2de druk
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 2000
Uitgeverij: Meulenhoff 3. Externe gegevens Biografische gegevens & belangrijkste werk Erwin Mortier werd geboren in1965 te Nevele in Vlaanderen (België). Aan de universiteit in Gent studeerde hij kunstgeschiedenis en hij behaalde ook zijn diploma voor psychiatrische verpleegkunde. Mortier kwam erachter dat hij homoseksueel is. Dit komt ook terug in het gelezen boek ‘Mijn tweede huid’, een soort van autobiografie. Zijn debuut werd gezien als verrassend. Marcel, zoals het boek heet, werd geprezen om zijn ‘muzikaal-poëtische’ stijl. Dit debuut werd overspoeld met prijzen. Naast boeken schrijft Erwin Mortier ook in literaire tijdschriften. De schrijver publiceerde in 2002 ook de dichtbundel Algemene thematiek: Beleving van de jeugd. Tijd. Dood en het verwerken daarvan.
Algemeen oordeel: Velen zijn erg lovend over de boeken en dichtbundels van Mortier. Negatievere critici reageren zeer fel en heftig op de schrijfstijl en inhoud in en van de boeken. Ondanks deze mindere enthousiastelingen, voert de positieve klank toch duidelijk de boventoon. 4. Interne gegevens Samenvatting: Anton was een vrolijke peuter die pas net enkele woordjes kon spreken. Hij moest alles nog ontdekken. ‘Het was in de tijd voor ik echt kon spreken. Bijna niets had een naam, alles was lichaam.’ (Blz. 7) Zijn leven bestond uit de boerderij, vol met geheime kamers en spannende plekken. Anton kon het goed vinden met zijn vader, beter dan met zijn moeder die alles maar vluchtig en gehaast moest doen. Het leven van Anton bestond enkel uit eten, spelen, slapen en, natuurlijk, wanneer hij even uit het zicht is verdwenen, het huis ontdekken. Tot op een avond zijn oom Michel stierf, terwijl Anton bij hem op schoot zat. Die nacht was het erg druk in en rondom het huis. De volgende ochtend maakt Anton kennis met zijn neef Roland. Roland laat de opgebaarde Michel aan Anton zien, die denkt dat zijn oom slaapt. Later maakt Anton ook de begrafenis van Michel mee, maar het leek niet echt tot hem door te dringen dat zijn oom was overleden. Anton was nu bijna twaalf. Hij ontdekte dat de boerderij die voorheen zoveel geheimen verhulde, maar nu niet meer was dan een vervallen oude boerderij. ‘Aan de horizon raasden auto’s over wegen die er voorheen niet waren.’ (Blz. 52) Het leven was een stuk minder mooi dan het eerder geleken had. Zijn neef Roland was bij Anton thuis ingetrokken, want de moeder van Roland was opgenomen in een psychiatrische kliniek, wegens te veel stress. De tijd was gekomen en ook Anton moest eraan geloven. De middelbare school. Het Sint Jozefinstituut was een klooster. Anton raakte bevriend met Willem en deze vriendschap werd steeds sterker. ‘In de buurt van Willem werd ik evenveel met stomheid geslagen als Roland wanneer Roswita hem met haar voelsprieten betastte.’(Blz. 110) Roland was al snel gewend aan zijn nieuwe woonplek. Hij speelde voetbal bij een club en kon het erg goed vinden met Roswita. Een meisje die Roland via Anton had leren kennen bij het kerkkoor. Op een dag was Anton bij Willem beland, want het regende. Hij bleef er eten en probeerde beleefd te zijn. Later op de kamer van Willem pakte deze Anton bij de heupen, waardoor ze allebei op het bed neervielen. ‘Er ontstond een worsteling die er geen was. Zijn vingers zochten plekken die ikzelf slechts in het holst van de nacht, onder de beschutting van de lakens, als blindenschrift durfde te lezen.’ (Blz. 123) Anton rukte zich later los en ging naar huis. De paters op de school vonden de intieme vriendschap maar niets en ze werden dan ook na de vakantie in een andere klas gezet. Later ging Roland weer terug naar zijn eigen huis, want zijn moeder was weer terug. De jongens waren klaar met school en zouden gaan studeren in Gent; Willem geneeskunde en Anton geschiedenis. Ze trokken allebei in een ander appartement in. Thuis bij Anton was de verhuizing aan de gang. Anton ging weg en ook zijn vader en moeder hadden de boerderij gelaten voor wat het was en een ander huis gezocht. Van de boerderij was nog maar weinig over van wat Anton er vroeger in gezien had. Anton ging die dag naar z’n nieuwe appartement met de spullen. Daar nét aangekomen, werd hij meteen gebeld door z’n vader. ‘Zijn woorden leken niet tot me door te dringen.’ (Blz. 168) Willem was dood. Anton ging meteen weer terug naar huis en ging bij Willem’s huis langs. Daar was de zus van Willem er, die al door had dat de vriendschap tussen Willem en Anton meer was dan vriendschap alleen. Anton ging de volgende dag naar het mortuarium. Hij ging naar het opgebaarde lichaam van zijn vriend. ‘Ik veegde mijn tranen weg, boog voorover en zette mijn lippen op Willem’s voorhoofd. De kou was onverdraaglijk.’ (Blz. 183) Een paar dagen later was de crematie. Hij was nog op de boerderij en besefte dan dat hij zijn vader pijn zal moeten doen, door over zijn geaardheid te vertellen. Hij ging naar de crematie en reed weg van het huis, waar hij niet meer terug zou komen, z’n ouders zouden dan elders wonen. Thematiek: Dood en het verwerken daarvan. Willem sterft en, natuurlijk, heeft Anton het er daar zeer moeilijk mee. Gezien de relatie met Willem. In dit boek speelt seksualiteit dus ook een rol. De relatie met zijn vader is vrij intiem, totdat Anton’s neef bij hen intrekt. Het huis speelt ook een belangrijke rol in het verhaal. Eerst is het voor Anton dé plek, waar alles gebeurd, waar geheimen zijn, geheime plekjes en geheime spulletjes. Later wordt het huis een plek waar hij steeds meer afstand tot neemt. Vlak voordat ze gaan verhuizen is het niets meer dan een oude boerderij, met dode herinneringen. Titelverklaring: Mijn tweede huid. Het is de tweede huid van Anton, de hoofdpersoon. Hij laat meestal niet echt blijken wat hij voelt, en wat er in hem omgaat. Ondertussen vliegen de gedachtes door zijn hoofd en gevoelens doen hem volschieten. De situaties die worden geschetst, spelen zich als het ware ‘onderhuids’ af. Belangrijkste motieven: Foto’s: Foto’s komen vaak voor in dit boek. Anton’s tante Odette zit vaak in haar fotoalbums te lezen. Ook worden vaak krantenfoto’s of knipsels genoemd. Het levenloze lichaam van Willem werd ook vastgelegd en verscheen in de krant. Toen Anton bij Willem thuis was, wanneer die is overleden, bekijkt Anton Willem’s foto’s. Een foto van een kamp waar Willem heen was geweest en een groepsfoto waar ook Willem en Anton op stonden. Van Willem’s zus, die beneden zat, mocht hij iets pakken en meenemen naar huis. Anton besloot de foto’s mee te nemen. Karakterbeschrijvingen: Anton: In het eerste gedeelte is hij een vrolijke peuter, natuurlijk erg nieuwsgierig. Naarmate het boek vordert en Anton dus ouder is, wordt hij veel meer gesloten en zit niet goed in z’n vel als tiener. Hij is teruggetrokken en vertoeft het liefst in het gezelschap van Willem en verder niemand. Willem: Hij komt uit een gegoed gezin, in tegenstelling tot Anton, die uit een boeren arbeidersgezin komt. Willem is ook een buitenbeentje, maar toch iets anders dan Anton. Het kan Willem niets schelen wat anderen van hem vinden en hij leidt zijn eigen leven. Hij staat moeiteloos in het leven en laat bovendien Anton in zijn waarde.
Opbouw: - Het wordt in de Ikvorm verteld. Toch is het niet zo, dat het erg overheerst. Af en toe een dialoog, voor de afwisseling. - Ik had de gedachte, dat het boek af en toe wat weg had, van een soort autobiografie. Daarom denk ik ook dat het zich afspeelt tussen 1965 en 1985. Ergens op het platteland in België. - Het boek heeft 192 bladzijdes. - Het verhaal speelt zich af in drie verschillende periodes, die elk voor zich chronologisch zijn. Tussen de drie periodes zitten wel sprongen van enkele jaren. In de eerste periode is Anton nog slechts een baby, in de tweede zit hij in de middelbareschool-fase en in de derde gaat hij studeren. - Het verhaal begint én eindigt met een sterfgeval. Eerst Michel, zijn oom, en tenslotte zijn vriend Willem. Ook is het typisch dat de vader van Anton zich op de eerste bladzijde scheert, en Anton dat op de laatste pagina’s van het boek, zichzelf scheert. Stijl: Wat me het meest en meteen opviel, was natuurlijk het Vlaamse taalgebruik. Aangezien de schrijver Vlaams is, is dat niet zo heel verrassend, maar ik wist niet dat hij Vlaams was, toen ik aan het boek begon. De schrijver beschrijft veel dingen, zeer verfijnd. Wat er gebeurt, hoe het gebeurt, maar zegt toch geen woord teveel. ‘Onder het gewelf van de poort duwde voorzichtig, al te voorzichtig, iemand tegen het smeedijzeren hek, waardoor het nog luider kriepte dan gewoonlijk. (…) Portieren zwaaiden open, klapten weer dicht.’ (Blz. 14) Ook gebruikt Mortier veel beeldspraak en vergelijkingen. ‘Het moest laat zijn, later dan ooit. Diep in de nacht, waarin ik anders bewusteloos naar de ochtend dreef, waren we gestrand omdat iets de orde der dingen had verstoord.’ (blz. 15) Tenslotte vond ik het ook nog bijzonder, dat Mortier soms dingen beschreef, maar de naam zelf niet noemde. Zoals wanneer Willem dood is gegaan, wordt het beschreven, maar er wordt niet letterlijk gezegd dat hij ‘dood’ is. Einde: ‘Ik draaide het raam dicht. Wuifde. Reed het erf af. De poort uit. De duik op. Gaf gas. In de spiegel boven het dashboard zag ik ze allebei in de berm staan. Mijn vader had een arm om haar middel geslagen. Hij stak een hand op. Riep me nog iets na. Ik keek toe hoe ze ingelijst kleiner werden, hoe de kruin van de beuk boven de stallen leek uit te groeien, en tenslotte, voor ik de snelweg opreed, alles verdween.’ (Blz. 192) Het is een open eind.