Met afgewend hoofd door Jan Siebelink

Titel Met afgewend hoofd Auteur Jan Siebelink Eerste Druk 1986 Titel verklaring De hoofdpersoon van het boek leeft in afzijdigheid, m.a.w. met het hoofd afgewend van het bestaan. Motto Cet acharnement (=hardnekkigheid) a me connaitre, j'aurai du l'avoir plus tot. Maintenant cela presse, ce sont les derniers moments et cette hate n'est pas favorable a la recherche. Er is ook een letterlijke verklaring van de titel te geven. De hoofdpersoon heeft namelijk een vreemde ziekte, waarbij zijn nek scheef is gaan staan, dus hij heeft letterlijk een afgewend hoofd. Opbouw Het boek bestaat uit 25 korte hoofdstukjes waar geen titel boven staat. Het boek telt 105 bladzijden.
Samenvatting Het boek handelt over een man, die terwijl hij op de grond ligt in de kwekerij, bestormd wordt door beelden en flarden van herinneringen aan zijn kinderjaren en aan de korte tijd dat hij les gaf op een middelbare school. Zijn hele leven vliegt aan hem voorbij. Iets wat heel veel indruk op hem gemaakt heeft is de verdrinkingsdood van zijn vriendje Pietje de Heer ("Wacht hij op mij") Ook denkt hij aan Bobby Scheurleer, die na Pietje Pauls vriendje werd en met wie hij later weer te maken krijgt. T.o.v. Bobby voelde Paul zich steeds de mindere. Op zijn 26e wordt hij door Daniel ingeschreven bij de Gelderse Leergangen voor MO©A Nederlands, maar gaat daar vanwege zijn scheve nek niet naar toe. Toen heeft Daniel zich opnieuw opgegeven en toen kwam Paul in een klein groepje terecht dat van de scheve nek op de hoogte was gebracht. Al gauw kwam Daniel met een advertentie die hij uit het weekblad voor leraren had gehaald. In Ede werd een leraar Nederlands gevraagd. Daniel lichte de rector in en Paul schreef een sollicitatiebrief. Hij wordt aangenomen op die school, het Melanchton, waar hij Bobby weer ontmoet, die conrector van de eindexamenklassen is. Ook ontmoet hij hier Harry Borggreve, die volgens Paul niet aan het beeld van een leraar beantwoordt. Met deze Harry gaat hij veel bowlen in een cafe, cafe Spoorzicht. Harry raakt steeds minder geinteresseerd. Het enige waar hij naar toeleeft is zijn emigratie en dat hij weg kan uit dit gat, wat ook gebeurt. Geleidelijk sluipt in dit verhaal de dood in vele gedaanten binnen: Het sterfbed van zijn moeder, het sterven van zijn vader, het verdrinken van zijn schoolvriendje, het sterven van een leerling en het gruwelijke ongeluk van zijn poes, dat zich voor zijn ogen heeft afgespeeld. Na de dood van zijn vader had Paul een aantal visioenen. Het waren geen geisoleerde beelden, maar hele verhalen die zich eindeloos ontvouwen. Het waren verhalen die niet echt verhalen waren, maar ze hadden wel een verdrietige afloop. Het ging om mannen en vrouwen die in het begin van de geschiedenis opgewekt en actief waren en die geen enkele bijzondere reden hadden om zich te beklagen, maar die vervolgens in de loop van hun leven wegzonken in een diepe melancholie. Die figuren bereikten een zeer hoge leeftijd in hun denkbeeldige leven. Het was voor hen bijna onmogelijk om te sterven. Aan het einde van het boek verontschuldigt Paul zich tegenover zijn vader, die toch wel bewondering verdient om wat hij gedaan heeft. Paul was altijd van mening geweest dat Daniel het lievelingetje van vader was, omdat hij altijd voor vader klaarstond. Ik denk dat dit laatste stukje een voorbode van Pauls dood is, want het vaker zo dat mensen, als ze voelen dat ze gauw zullen sterven, tot bezinning komen en in gaan zien wat ze fout hebben gedaan in het leven en daarover gaan nadenken. Tijd Het boek is niet chronologisch. "Het afgewend hoofd" is eigenlijk een grote flashback. De hoofdpersoon wordt constant, terwijl hij op de grond ligt, bestormd door beelden en flarden van herinneringen aan zijn kinderjaren en aan de korte tijd dat hij les gaf op de middelbare school. Er komen veel vooruitverwijzingen in het boek voor. Ruimte De ruimte waarin dit boek zich afspeelt, is makkelijk te bepalen. De hoofdpersoon bevindt zich het hele verhaal op de grond van, ik denk, de kwekerij die van z'n vader was geweest. Volgens mij komt er geen contrast en paralellisme in het boek voor. Personen De hoofdpersoon van het verhaal is Paul. Van hem kom je de achternaam niet te weten. Omdat het boek een grote flash back is krijg je bij stukjes en beetjes karaktertrekken van de hoofdpersoon. Paul voelt zich minderwaardig. Mensen praten niet tegen hem, maar over hem. Hij denkt dat maar weinigen om hem geven. Kijk maar naar het feit dat hij zich afvraagt of er mensen verdrietig zullen zijn over zijn dood. Hij denkt dat het er niet veel zullen zijn, met uitzondering van zijn broer Daniel en diens vrouw Lise. Paul accepteert zijn ziekte niet. Hij heeft torticollis, of wel "scheve nek". Later accepteert hij deze moeilijk te genezen ziekte wel. Paul houdt er dus rekening mee dat hij dood kan gaan. Hij verliest steeds meer belangstelling. Hij zondert zich af van de andere leerkrachten, als hij een ander lokaal wil die als het ware buiten het schoolleven ligt. Van het karakter van de andere personen is niet veel bekend. De relatie tot zijn ouders en zijn broer heeft volgens Paul veel invloed gehad op de totale onmacht van zijn ziel. Hij is bijvoorbeeld nooit verliefd geweest. Hij zag dit als zijn probleem. Volgens Paul is hij te beschermd opgevoed. Z'n broer had bijvoorbeeld alles voor hem over gehad. Hij heeft Paul zelfs willen helpen van zijn ziekte af te komen. Perspectief Er is in dit boek sprake van een wisselend subjectief ik perspectief. Veelal zie je het verhaal door de ogen van Paul, maar op een gegeven moment zie je het door de ogen van zijn broer Daniel. Daniel voelt zich schuldig tot Pauls ziekte. De oorzaak van de scheve nek was een slaapkuur die Daniel Paul opgedrongen had, omdat hij niet meer naar school ging na de affaire met Bobby Scheurleer. Paul wilde steeds hogere cijfers geven dan Bobby.
Motieven - school - dood - overspel - Daniel heeft een relatie met een 18jarig meisje. Dit meisje is net zo oud als zijn eigen dochter. Thema Het leven in afzijdigheid van de hoofdpersoon. Stijl Er komt in het boek geen hoogdravend taalgebruik voor. Siebelink heeft de zinsbouw en de woordkeus eenvoudig gehouden. Kortom het was een makkelijk leesbaar boek Genre Novelle. Mening Het is puur toeval dat ik dit boek heeft gelezen. Ik had op een bepaald moment niks meer te lezen en omdat wij dit boek toch in huis hadden liggen, heb ik het maar gelezen. Ik vond dit niet een van de leukste boeken die ik op mijn lijst heb staan. Dit is vooral te wijten aan het feit dat er totaal geen actie in het boek voorkomt, wat ik toch een van de belangrijkste aspecten vind die in een boek moet voorkomen, maar helaas zat dit er niet in.