Meryem door Karin Hilterman

Primaire gegevens Auteur: Karin Hilterman Titel: Meryem Verschijningsdatum: 2002 Aantal bladzijdes: 176 bladzijdes Uitgever: Van Holkema & Warendorf, Houten TitelverklaringM Meryem is de naam van de hoofdpersoon. Samenvatting Meryem groeit op in een traditioneel Turks gezin in Nederland. Ze volgt er een beroepsopleiding op het ROC omdat ze carrière wil maken en het anders wil doen dan haar zussen, die jong trouwden en kinderen kregen. Meryem is ambitieus, maar krijgt weinig steun van haar ouders. Meryem is trots op haar afkomst, maar begrijpt niet dat vrouwen minder mogen dan mannen. Ook vindt ze het niet eerlijk dat haar Nederlandse leeftijdgenoten zoveel meer mogen. In de zomer voor haar eindexamenjaar gaat ze met haar familie op vakantie naar Turkije. Ook Orhan, een vriend van haar schoonbroer, reist met hen mee. Door hem raakt Meryem geïnteresseerd in Turkije en beseft ze dat daar nog veel gedaan moet worden. Meryem, Orhan en Özcan vinden het alledrie heel belangrijk om iets voor hun vaderland te doen en het land beter te leren kennen. Meryem besluit om na haar eindexamen met Orhan en zijn tweelingbroer Özcan een half jaar te gaan werken in een luxe hotel aan de Turkse Rivièra (in Alanya). Meryems ouders vinden het, tot haar verbazing, goed. Voordat ze naar Turkije kunnen vertrekken moeten Meryem en Orhan trouwen. Direct de dag na haar laatste examen trouwen Orhan en Meryem in de moskee. Het uitgebreide feest dat bij een Turkse bruiloft hoort, bewaren ze voor later. De dag na de bruiloft vertrekken ze naar Turkije. In Turkije krijgen Meryem, Orhan en Özcan met veel tegenwerking en jaloezie te maken. Ze worden bovendien als buitenlander gezien en hebben te maken met bepaalde vooroordelen (blz. 44). Maar door hun grote idealisme en doorzettingsvermogen weten ze vol te houden. Personen Meryem Tavsiye: Een Turks meisje dat is opgegroeid in een traditioneel Turks gezin in Nederland. Meryem twijfelt over haar nationaliteit: is ze nou meer Turks of meer Nederlands? Ze is in ieder geval meer Nederlands dan wie dan ook in haar familie (blz. 19) en Nederland voelt meer als haar vaderland (blz. 33). Ze weet ook zeker dat ze niet, net als haar zussen, jong wil trouwen en kinderen krijgen. Ze wil carrière maken, in Nederland. Dat is één van de redenen dat ze een beroepsopleiding op het ROC volgt. Tegen haar goede voornemens in, trouwt Meryem toch vroeg, met Orhan. Het is een beetje een gedwongen huwelijk, omdat ze naar de Turkse Rivièra willen om te werken. Toch houden Orhan en Meryem echt van elkaar. Orhan twijfelt bovendien ook of hij meer Turks of meer Nederlands is. Het werken in Turkije heeft voor Orhan en Meryem ook het doel om proberen te achterhalen of ze nou eigenlijk meer Turks of meer Nederlands zijn. Uiteindelijk besluit Meryem in Turkije te blijven.
Orhan: Orhan is in eerste instantie een vriend van Cengiz, een zwager van Meryem. Omdat Orhan veel van auto’s weet en graag bij zijn broer, die in Turkije in een hotel werkt, op bezoek wil, gaat hij met de familie van Meryem mee naar Turkije. Meryem leert Orhan tijdens die reis en daarna steeds beter kennen. Orhan worstelt ook met de vraag of hij meer Turks of meer Nederlands is (blz. 36). Orhan is heel serieus en nadenkend (blz. 64). Özcan: de tweelingbroer van Orhan. Samen met Orhan en Özcan vertrekt Meryem naar de Turkse Rivièra. Uiterlijk lijkt Özcan erg op Orhan, innerlijk is het zijn tegenpool: “Özcan leek een vrolijke kerel die over grapjes over maakte. Hij leek op het eerste gezicht niet zo veel na te denken als zijn broer. Toch bleek uit wat hij zei vaak het tegendeel.” (blz. 64) Özcan en Orhan kunnen het goed met elkaar vinden. Ipek: de vriendin van Özcan. “Ipek leek verlegen, maar was het niet.” (blz. 161) Turgut: Meryems jongste broer. Hij is één jaar ouder dan Meryem (blz. 7). Gözde, Cengiz en Mehmet: Gözde is een zus van Meryem, Cengiz is de man van Gözde en Mehmet is het zoontje van Gözde en Cengiz. Dogan: man van Emine. Emine: de oudste zus van Meryem, ze is 21 jaar (blz. 7). “Emine en Dogan gingen ook niet meer. Emine was in haar zesde maan en het zou geen doen zijn om in die warme auto te zitten. De kans dat de baby daardoor vroegtijdig geboren zou worden was te groot. Emine huilde daarom. Ze had zo graag gewild dat haar kind in Turkije geboren zou worden. Als vader en moeder definitief terugkeerden, zouden Emine en haar man zeker meegaan. Emine was erg aan haar ouders gehecht en Doðan zou een eigen zaakje beginnen.” (blz. 16)
Vahide: het dochtertje van Doðan en Emine. Kiraz en Gökhan: vrienden van Meryem, Özcan en Orhan in Turkije. Gökhan is de voorman van Orhan. Kiraz is zijn vrouw. Zij heeft altijd in Turkije gewoond en heeft op een privé-school in Turkije haar talen goed leren spreken. Ze werkt in Alanya als freelancer voor kranten en tijdschriften. Tussen de regels van haar artikelen door probeert ze de zelfstandigheid van vrouwen te bepleiten. (blz. 156) Mustafa Saz: een collega van Meryem, de neef van de baas van het hotel waar Meryem en Orhan werken en in het begin ook een huisgenoot van Meryem, Özcan en Orhan. Nur en Fatma: twee andere collega’s van Meryem (en Mustafa). In eerste instantie maken ze Meryem het leven zuur. Later gaat het beter tussen hen drieën. Bay Atamer: de chef van Meryem, Mustafa, Nur en Fatma. Tante Ayþe, oom Turhan, tante Türkan, tante Ayfer en Ilknur: familie in Konya (Turkije). Structuur Het boek bestaat uit zeventien genummerde hoofdstukken. Het verhaal begint in Nederland in de zomervakantie voor Meryems laatste jaar op het ROC en eindigt rond 12 december een jaar later weer in Nederland. Orhan en Meryem zijn op dat moment voor drie weken op vakantie in Nederland, daarna vertrekken ze weer naar Alanya. Het boek heeft een gesloten einde: Meryem realiseert zich dat haar leven totaal anders is geworden en dat ze zich in Turkije thuis voelt. Tijd Uit het verhaal is geen jaartal af te leiden, maar het verhaal speelt zich af in deze tijd. De tijd die tijdens het verhaal verstrijkt is ongeveer 1,5 jaar: van de zomervakantie voor Meryems eindexamen tot ongeveer 12 december het jaar daar op.
Ruimte Het verhaal speelt zich zowel in Nederland als in Turkije af. De plaats in Nederland waar het zich afspeelt is niet bekend. Over het huis waar ze wonen wordt wel gezegd dat het vol is, omdat er zoveel mensen in het huis wonen. In Turkije zijn Konya en Alanya twee belangrijke plaatsen. Konya is het dorp waar het huis van de familie van Meryem staat en waar hun familie woont. In Alanya gaan Meryem, Orhan en Özcan in een hotel werken en daar is ook het appartement waar ze wonen. In de beschrijving van Turkije worden de twee kanten van Turkije zichtbaar: - “Als mooi land door mooi natuur, de blauwe zee en de vele bezienswaardigheden. De natuur is er echt heel mooi. En een vijf sterrenhotel met een wit marmeren receptie en chic ingerichte kamers.” (blz. 74) - Maar daar tegenover is er ook een slechte regering in het land: “[…], ‘het politieke systeem is slecht, hartstikke corrupt. Helaas houdt dat een hoop ontwikkelingen tegen. En de fanatieke, religieuze groeperingen doen ook geen goed aan de economische vooruitgang.’” (blz. 73) Hierdoor is er veel verschil tussen arm en rijk. Tegen over het luxe hotel staat een klein, stoffig appartement (blz. 76) waar Meryem, Orhan en Özcan wonen, het “absurd lage bedrag” wat Meryem als salaris voor de acht uur die ze per dag werkt krijgt (blz. 98) en de krottenwijk bestaand uit afval opgetrokken hutjes, waar hele families zich in leven trachtten te houden met afval verzamelen (blz. 119). Deze ruimtes spelen een belangrijke rol in het verhaal. Als het verhaal zich ergens anders af zou spelen zou het een heel ander verhaal worden. De cultuur in Turkije is heel anders dan in Nederland en die twee culturen en het verschil ertussen spelen een belangrijke rol in het verhaal. Thema Turkije, integratie, samenleving Taalgebruik Meryem is een jeugdboek, het taalgebruik sluit daar goed bij aan. De woorden zijn niet eenvoudig, (Turkse) termen en benamingen worden in voetnoten verklaard en zijn achterin het boek nog eens alfabetisch opgenomen. De zinnen zijn vrij kort. Wel vind ik het verhaal soms wat stroef lopen. Perspectief Het verhaal wordt verteld vanuit een personale verteller. Het verhaal wordt beschreven vanuit Meryem. Je komt te weten wat zij denkt en doet.
“Meryem staarde naar buiten, haar handen onder haar kin. Ze zat graag zo, maar vandaag had ze er weinig tijd voor. Ze dwong zichzelf weer aan het werkstuk te denken.” (blz. 5) Via Meryem raak je vertrouwd met de gewoonten en cultuurverschillen tussen Nederland en Turkije. Relatie tekst-auteur Karin Hilterman is docent Nederlands op een middelbare school en heeft veel ervaring met allochtone en autochtone jeugd. Ze schrijft graag boeken die de Nederlandse jeugd verbindt met de nieuwkomers in ons land. Reizen is een hobby van Karin Hilterman, ze bezocht al vele landen over de hele wereld, waarbij vooral de oosterse landen haar aantrekken. In Turkije komt ze altijd weer terug, in dat land heeft ze een soort ‘moederlandgevoel'; iets wat ze in al die andere landen, zoals Marokko, Thailand, China etc. niet zo had. Eigen mening Het onderwerp van Meryem vind ik erg interessant. Het is interessant om te lezen hoe het er in een Turks gezin aan toe gaat en ook om te lezen hoe Turken op een Turks-Nederlands meisje reageren. Door mijn studie kom ik al veel met dergelijke onderwerpen in aanraking en weet ik er ook al redelijk wat vanaf. Toch vind ik het leuk om zo iets een keer in verhaalvorm te lezen. Het boek is goed te lezen, het taalgebruik en de opbouw zijn niet lastig, maar het loopt soms wat stroef. Toch koste het me geen enkele moeite om het verhaal te blijven volgen. Het aantal gebeurtenissen is precies goed gedoseerd. Het verhaal draait vooral om de verschillende relaties: de relatie van Meryem met haar familie, de vriendschap en uiteindelijke liefdesrelatie met Orhan en de gemengde gevoelens van Meryem ten opzichte van haar Turkse familie in Turkije en de collega’s van het hotel waar ze werkt. Als lezer volg je de gedachten en gevoelens van Meryem: haar personage is voldoende uitgediept. Als je geïnteresseerd bent in andere culturen, integratie en problemen die daarbij horen, dan is Meryem zeker de moeite waard om te lezen.