Motivatie:
Ik heb gekozen dit boek te lezen, omdat er in het verwerkingsboek een tekst stond over de schrijver. Deze maakte me nieuwsgierig en ik wilde graag weten of zijn boeken echt wel zo goed zijn.
Korte samenvatting:
Een getrouwde man wordt verliefd op een jong meisje dat bij hemen zijn vrouw helpt in de huishouding. De man werkt in de vrieskelders en is een gesloten en afwezige man. Als hobby knipt hij in zijn rommelkamertje elke avond krantenknipsels uit. Die krantenberichten gaan over sensationele zaken: moorden, verkrachtingen en ander leed.
De vrouw stort zich volledig op haar werk en wordt na één wilde nacht in de tuin met haar zwager zwanger en krijgt een kind van hem. De man en de vrouw leven samen in één huis, maar daar houdt het dan ook mee op, ze zijn totaal van elkaar vervreemd geraakt. Ze moeten elkaar op de een of andere manier niet meer. In plaats van vroeger, toen ze wel goed met elkaar konden opschieten en elkaars maatjes waren. Dat verdween toen de man de baan in de vrieskelders kreeg en de vrouw kleren deed naaien, wat haar zwager dan weer verkocht.
Het meisje in de huishouding zweeft overal een beetje tussendoor en weet dingen van de vrouw die de man niet weet en mag weten, ook voelt ze zich sterk aangetrokken tot de man en andersom ook. Daarentegen moet de vrouw het meisje totaal niet, vooral omdat ze zich steeds weer bemoeit met zaken die haar niet aangaan.
Uitgewerkte persoonlijke reactie:
- Onderwerp: Het onderwerp van deze tekst is de vervreemding van de hoofdpersonen. Het onderwerp kan heel goed zijn, maar de uitwerking hiervan is minder. Het verhaal lijkt niet het belangrijkste, maar de gedachten van de hoofdpersonen. Zij geven alledrie hun kijk op het leven en tussendoor vertellen ze iets van het verhaal. Je moet steeds goed opletten of ze weer iets over het verhaal vertellen of er weer van afdwalen.
- Gebeurtenissen: Zoals ik al bij het onderwerp vertelde zijn de gebeurtenissen ondergeschikt aan de gedachtes en gevoelens van de hoofdpersonen. Toch zijn de gebeurtenissen zeker wel belangrijk, omdat ze de hoofdpersonen aan het denken zetten, waardoor ze hun gevoelens en gedachtes proberen weer te geven. Overigens zijn het niet veel gebeurtenissen, die belangrijk zijn: de avances die de man maakt naar het kindermeisje toe, de ontmoeting in de tuin tussen de vrouw en haar zwager en de geboorte van het kind. Deze gebeurtenissen worden niet uitvoerig uitgelegd, sterker nog: ze worden heel vaag uitgelegd.
- Personages: Het boek kent echt drie belangrijke personages: de man, de vrouw en het meisje. Omdat het boek zich in jaren 40 afspeelt, zijn de personages niet meer echt herkenbaar en houden ze er bepaalde ideeën op na, die tegenwoordig onzinnig zijn. Daarvan is vooral het meisje een uitzondering. Zij wil echt breken met de gewoontes van die tijd.
- Opbouw: Het verhaal wordt drie keer verteld. Als eerste door de ogen van de man, daarna door die van het meisje en als laatste door die van de vrouw. Allemaal hebben ze een andere mening en een andere kijk op de gebeurtenissen. Deze manier van vertellen is zeker apart en origineel. Ook de gebeurtenissen worden na verloop van tijd duidelijk: ze vertellen allemaal een klein deel, waardoor je na het hele boek te hebben gelezen toch weet hoe alles ongeveer gebeurd moest zijn. Toch blijft het allemaal wat vaagjes.
- Taalgebruik: Omdat het boek in 1948 geschreven is, bevat het veel ouderwets taalgebruik. Ook merk je goed dat Boon een Belg is, want het boek staat vol met Belgische uitdrukkingen en op een gegeven moment zijn alle personages het ‘beu’. Door dit oude en Belgische taalgebruik is het boek lastig te lezen.
Verdiepingsopdracht
Verwachtingen:
Voor het lezen van het boek verwachtte ik dat het een makkelijk en leuk te lezen boek was. Maar allebei die verwachtingen zijn niet uitgekomen. Het boek was moeilijk te lezen en leuk vond ik het niet. Origineel wel.
Ruimte:
Over de ruimte wordt vrij weinig verteld. Zeker is wel dat het boek zich afspeelt in België, wat je ziet aan het overduidelijke Vlaamse taalgebruik. Verder speelt het verhaal zich voornamelijk thuis af. Speelt het niet thuis af, dan speelt het in de vrieskelder af, waar de man werkt. De vrouw zegt hiervan dat haar man echt veranderd is, sinds hij daar werkt. De kou heeft invloed op hem en maakt van hem ook een ‘koud’ iemand.
Thematiek en lagen:
De thematiek van het verhaal is vervreemding en isolement van de hoofdpersonen. Het hele boek gaat erover dat de man en de vrouw, ondanks dat ze getrouwd zijn, moeilijk met elkaar in contact komen en langs elkaar leven. Dan is er ook nog die bemoeial van een meisje (zoals de vrouw haar noemt), dat zich overal mee bemoeit en alles in de gaten houdt: ‘En datzelfde ogenblik heeft het meisje de deur geopend en staat ze ons aan te kijken’. Dit is een goed voorbeeld van de bemoeial, want ze ontdekt hier dat de vrouw en haar zwager in de tuin een slippertje hebben.
In de verhaallaag wordt beschreven wat de gedachten van de personages zijn en hoe ze over elkaar denken. Ook vertellen ze vaag de gebeurtenissen. De betekenislaag laat zien dat ze van elkaar vervreemden (de thematiek), maar je kunt ook begrijpen, als je de verschillende versies verhaal naast legt, hoe hun leven waarschijnlijk geweest is.
De motieven in de tekst zijn vervreemding, isolement, afzondering en non-communicatie. Deze staan natuurlijk duidelijk in verband met de thematiek van het verhaal.
Relatie leven van schrijver en tekst:
Op het eerste gezicht lijkt Menuet een autobiografie. Luis Paul Boon werkte zelf namelijk ook in een vrieskelder en legde in die tijd een verzameling van krantenberichten aan. Zijn vrouw had een eigen winkeltje in kinderkleren. Veel gelijkenissen dus tussen het boek en het echte leven van de schrijver. Zelfs het kindermeisje scheen echt bestaan te hebben. Ze heette Eugenie en hielp met de afwas en andere schoonmaakwerkzaamheden. Toch is Menuet zeker geen autobiografie. In tegenstelling tot andere schrijvers kan Boon niet simpelweg een verhaaltje verzinnen en dat opschrijven. Daarom neemt hij punten uit zijn eigen leven en maakt daar een (verzonnen) verhaaltje omheen.
Ik heb gekozen om de relatie tussen het leven van de schrijver en het werk te onderzoeken, omdat dit het duidelijkst besproken wordt.
Bron secundaire literatuur:
M. Kooiman, ‘Driehoeksverhouding met dubbele bodem. Over Menuet van Luis Paul Boon’. In Diepzee, 12 (1994)
Samenvatting secundaire literatuur:
In Menuet maken we kennis met drie mensen: de man, die in hoofdstuk 1 zijn verhaal vertelt, het meisje, dat in hoofdstuk 2 haar verhaal vertelt, en de vrouw, die in hoofdstuk 3 haar verhaal vertelt. De man is erg teruggetrokken, werkt in een vrieskelder en legt een bizarre verzameling krantenknipsels aan. Het meisje is echter veel brutaler en zelfbewuster. Ze weet dat de man haar wel aardig vindt en op een dag besluit ze maar eens bij hem op de bank te gaan liggen. De vrouw is echt een huisje-boompje-beestje-type. Toch laat ze zich in de tuin verleiden door haar zwager en als later blijkt dat ze zwanger is stort voor haar de wereld in.
Ondanks dat het verhaal sterke overeenkomsten vertoont met het echte leven van Boon (hij werkte ook in een vrieskelder, verzamelde krantenberichten, had een vrouw met een eigen kinderklerenwinkeltje en had een schoonmaakster in huis), is Menuet geen autobiografie. Andere schrijvers verzinnen een verhaaltje en schrijven dat op. Boon kan dat niet en gebruikt daarom elementen uit zijn eigen leven. Het is ook niet zo dat hij gewoon zijn eigen leven beschrijft.
En dat is maar goed ook, want echt vrolijk is het niet in Menuet. De hoofdpersonages leven allemaal in een eigen wereld. De titels van de hoofdstukken doen al zoiets vermoeden: ‘De vrieskelder’, ‘Mijn planeet’ en ‘Het eiland’. Ze vertellen hun eigen gevoelens en gedachtes aan de lezer, maar niet aan de anderen personages. ‘Vertel toch eens wat je dwarszit,’ zou je de personages willen toeroepen, maar ze doen het niet. Ze blijven maar langs elkaar doorleven.
De man voelt zich bij andere mensen niet op zijn gemak. ‘Ik wist wel en reeds lang, dat ik een vreemde was onder hen’. De maatschappij waarin hij leeft verafschuwt hij, omdat hij er weinig oprechte gevoelen en niets natuurlijk meer in terugvindt. Daardoor wordt de afstand tussen hem en zijn vrouw groter, want hij vindt haar een meeloper. Hij ergert zich aan haar, door bv haar gebrek aan hygiëne.
De vrouw is ook niet gelukkig. Ze begrijpt haar man niet, omdat hij anders tegen het leven aankijkt dan zij. De vrouw wil graag ergens bijhoren, iets wat haar man juist weer niet wil. Zij vindt ook het natuurlijke maar niks: ‘Zij nam het de natuur kwalijk dat zij natuur was. Het ontstemde haar dat een man zaad loosde, dat een vrouw maandstonden had, dat kinderen zich hulpeloos bepisten’.
Ook het meisje leeft in een aparte wereld. Ze zet zich tegen alles en iedereen af en heeft een eigen wereld geschapen. ‘Ik heb een kring getrokken, een cirkel om mij heen waarbinnen ik veilig leef, en niets binnenlaat wat van mij werkelijk zou kunnen hinderen’. Ze is vooral met seksualiteit bezig en net als de man is ze zich heel bewust van haar lichaam.
Boon heeft niet zomaar een simpel verhaaltje willen schrijven over een driehoeksverhouding. Hij beschrijft de maatschappij. Je hebt altijd wel iemand die zich uitslooft, iemand die daar de dupe van wordt en iemand die spottend toekijkt. In het verhaal zijn dit resp. de vrouw, de man en het meisje. Ze praten niet met elkaar, omdat je de maatschappij toch niet kunt veranderen. Dit is een thema dat heel vaak terugkomt in boek van Boon.
Bijzonder in deze roman is het feit dat boven elke pagina doorlopend krantenberichten staan over sensationele zaken, die de man verzamelt. Het gaat altijd over bv. moord, verkrachting en zelfs kannibalisme. Dit doet hij om te laten zien dat het snel bergafwaarts gaat met de maatschappij. Alle berichten worden min of meer in het verhaal zelf besproken. Boon ziet ze als een kader voor een schilderij en ze vormen de achtergrond waartegen het verhaal zich afspeelt.
Menuet is verre van saai. Het bevat alle elementen van seks, spanning en sensatie, die het lezen van een boek juist zo prettig maken. Het verhaal roept vragen op en als lezer ben nieuwsgierig naar de antwoorden daarop. Toch heeft het verhaal geen happy end…
Evaluatie
Beargumenteerde eindoordeel:
Menuet was een moeilijk boek om te lezen. Dit kwam vooral door het taalgebruik. Ook was het lastig te volgen door de verschillende manieren waarop de hoofdpersonen het verhaal vertellen. Toch was het origineel geschreven en daarom een aanrader, maar het is absoluut geen boek dat je even gezellig uitleest, want daar is het veel te ingewikkeld voor.
Uitvoering verdiepingsopdracht:
De verdiepingsopdracht vond ik lastig om te doen. Dit kwam vooral door de secundaire literatuur. Ook begreep ik niet wat het verschil was tussen de laatste opdracht en de vierde opdracht van de verdiepingsopdrachten. Voor de rest viel het wel mee.
Wat ga je de volgende keer anders doen?:
Een makkelijker boek lezen!
Menuet door Louis Paul Boon
7.1
ADVERTENTIE
Zeker slagen in 50 dagen! 🎓
Examenleerlingen opgelet: over 50 dagen is het zo ver! Wil jij ook slim leren, zeker slagen? Ontdek alle tips, tests, trucs en tools van Examenbundel en sleep dat diploma binnen. Wil je zeker weten dat je niks mist? Meld je dan snel aan en ontvang alle tips in je mail!
Ik wil slagen!
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
B.
B.
bijzonder knorrig stukje leesvoer vrienden
5 jaar geleden
Antwoorden