Meneer Visser's hellevaart door Simon Vestdijk

A) Vooraf
Primaire gegevens gelezen werk

Ondertitel: -

Verschenen in: 1936

Aantal blz.: 247

Leestijd: 7,5 uur

Uitgelezen op: 10-04-2000

Verantwoording van de keuze
Dit was het enige boek dat uit deze periode en in deze stroming in de bibliotheek te vinden was.

Eerste reactie achteraf
Ik vond het boek erg langdradig, omdat er niet veel gebeurt.

B) Samenvatting

De hoofdpersoon
De hoofdpersoon is Willem Visser. Hij is sadistisch van aard, maar erg verlegen. Zijn tegenspelers zijn Marie Visser zijn vrouw, Bets de dienstmeid, Eveking de commissaris, Benjamins zijn vriend en de familie Wachter. Op de achtergrond spelen er nog meer figuren mee.

Opsomming van de gebeurtenissen
Het boek begint ermee dat meneer Visser wakker wordt. Na wat strubbelingen en gepest jegens zijn vrouw, gaat meneer Visser een wandeling maken. Hierbij heeft hij wat contact met Benjamins. Ook gaat hij naar de kapper.

Dan wordt meneer Visser door een agent gevraagd om die dag om half vijf op het politiebureau te verschijnen. Dit heeft te maken met koninginnedag, waarbij meneer Visser geld heeft betaald, om meneer Wachter aan het schrikken te maken.

Na wat gedroomd te hebben en gelezen te hebben in een encyclopedie om zijn melkboer te kunnen pesten, hoort meneer Visser van Bets dat zij is aangerand door commissaris Eveking. Zij heeft zijn oranje lint met munt, waardoor zij zeker weet, dat hij het was.

Als meneer Visser naar het bureau gaat, weet commissaris Eveking dat meneer Visser geld heeft betaald om meneer Wachter leed aan te doen. Maar als meneer Visser het lintje laat zien, mogen alle betrokkenen gaan.

Die avond komen meneer en mevrouw Wachter met hun zoon Anton op bezoek. Als meneer Visser aan Anton een nogal onsmakelijk verhaal vertelt, wordt zijn moeder zo kwaad, dat zij opstapt. Dit was de laatste vriendin van mevrouw Visser.

Dan droomt meneer Visser dat zijn vrouw zelfmoord pleegt. Daarna droomt hij over Benjamins die erg raar doet. Daarna komt hij in een rechtszaak die erg vreemd over komt door bijvoorbeeld een konijn als griffier. Het eindigt ermee dat zijn vrouw vraagt hoe het gaat, gedwee als altijd. Meneer Visser pakt twee slaaptabletten.

Opvallende passages
Ik vond de rechtszaak toch wel het opvallendst. Zie bijvoorbeeld de passage hiernaast van bladzijde 214 van het boek.

C) Verdieping

Tijd
De vertelde tijd is een dag. De verteltijd is ongeveer even lang.

Ruimte
Het verhaal speelt zich af in een klein plaatsje, genaamd Lahringen en in een droomwereld.

Belangrijke ruimtes zijn:  huize Visser

 de straten van het dorp

 het café

 de rechtszaal

Perspectief
Het perspectief is voornamelijk van een ik-verteller. Vooral de innerlijke kant van meneer Visser wordt toegelicht (de gedachten, fantasieën, dromen).

Soms springt het even over naar een auctoriële verteller. Zie onder andere het citaat hiernaast van bladzijde 65. Het perspectief is wat gedachten betreft betrouwbaar (want je leest alle gedachten), maar wat gebeurtenissen betreft niet.

Dit wil je ook lezen:

Zo schrijf je een goed opiniestuk

Personen

Willem Visser: Meneer Visser is nogal sadistisch, hij denkt er heel veel over na hoe hij iemand kan pijnigen. Niet zozeer op een lichamelijke manier, eerder geestelijk. Hij houdt ervan om mensen te kleineren.

Toch is het niet zo dat meneer Visser per definitie slecht is. Hoogstwaarschijnlijk weet hij niet beter. Hij had een nogal tirannieke vader en zijn moeder was ook erg bot. Verder is hij opgevoed door oom Richard, een kolonel, die ook nogal gesteld was op discipline.

Verder heeft hij nooit echt van iemand gehouden en hij heeft een afschuw van seksueel contact. Wel heeft hij een vreemde voorkeur voor Bets. Het is een verwarde persoonlijkheid met gekke gedachten. Hij droomt ook nogal veel en gek (zie de passage over de rechtszaal).

Eigenlijk is hij heel verlegen. De grapjes die hij maakt zijn lang tevoren bedacht. Hij stottert nogal snel en weet zich geen houding te geven in gezelschap. Meneer Visser is erg bang voor spiegels, omdat het zo oneindig is.

Bets: Bets is de dienstmeid van meneer Visser. Ze is erg stil en laat nooit gevoelens zien, ook niet als meneer Visser een vervelende opmerking maakt. Als zij aangerand is, laat zij merken dat ze 'vies is van dat soort mannen'.

Marie Visser: Mevrouw Visser heeft veel behoefte aan contact, wat ze niet krijgt. Ze had vroeger veel vriendinnen maar meneer Visser heeft ze weggepest. Ze dacht eerst dat het gedrag van meneer Visser zo hoorde in het huwelijk, maar nu gelooft ze dat niet meer. Toch speelt ze het spelletje mee, uit angst voor wraak. Ze is nog wel steeds verliefd op meneer Visser.

Benjamins: Benjamins, ook wel Ben genoemd, is de maat van meneer Visser. Meneer Visser vertelt hem over zijn 'geintjes' met zijn vrouw. Het is niet helemaal zeker of Benjamins hem gelooft. Hij verdedigt Visser wel tegenover de rest van het dorp.

Meneer Wachter: Meneer Wachter is op koninginnedag gewond geraakt door twee op hol geslagen paarden. Kooistra en Jansonius hadden de paarden hiertoe aangezet in opdracht van meneer Visser. Toch komt Wachter nog wel (voor de laatste keer) bij Visser op bezoek. Mede omdat Visser de verhuurder van hun huis is. Na een onsmakelijk verhaal van Visser tegenover Anton vertrekken mevrouw en meneer Wachter.

Anton Wachter: Anton Wachter is de zoon van meneer Wachter. Hij vindt het erg fijn om bij 'oom' Visser te zijn. Zeker omdat meneer Visser gekke bekken trekt en leuke verhalen leest. Hij is erg blij met een boek dat hij krijgt.

Motieven

Angst
Bij meneer Visser is er veel angst, ontstaan door vage herinneringen van vroeger en een eeuwig afvragen van de reden van iets. Hierdoor komt hij in een bepaald isolement. Ook is meneer Visser bang voor dingen waarbij hij zelf veel aanwezig is. Zo is hij bang voor de spiegel en hij is bang om een erectie te krijgen, waardoor een afkeer voor liefde en seks ontstaat.