Max Havelaar door Multatuli

Multatuli - Max Havelaar
Vraag 1 Het keurmerk Max Havelaar staat voor producten die op zo’n manier op de markt worden gebracht dat het gunstig is voor de producenten. Zo krijgen organisaties van kleine boeren of plantages in ontwikkelingslanden een eerlijke prijs voor hun producten. Vraag 2a Het motto van dit toneelstuk is dat er altijd iemand voor bepaalde daden op moet draaien, en dat er soms zomaar gezocht wordt naar een ‘zondebok’, ook al is diegene onschuldig. Vraag 2b Ook al is men onschuldig, er zal een schuldige aangewezen worden.
Vraag 2c Nee; Barbertje is sowieso onschuldig. Zij zou degene zijn die vermoord was (terwijl ze in de rechtzaal aanwezig is). Vraag 3 Na aankomst te Batavia eind 1855 werd Eduard Douwes Dekker benoemd tot assistent-resident van Lebak op Java, waar hij in januari 1856 zijn intrek nam in de hoofdplaats Rangkasbetoeng. Hier werd hij geconfronteerd met ernstig machtsmisbruik van de plaatselijke Indische hoofden. Bovendien meende hij uit tal van aanwijzingen op te kunnen maken dat zijn voorganger Carolus was vergiftigd, naar hij vermoedde wegens diens pogingen wantoestanden op het spoor te komen. Hij nam nog in februari 1856 ontslag toen zijn aanklacht tegen de regent (inlandse hoofdman) van het district Lebak, die zijn bevolking meedogenloos uitzoog, door het Nederlands-Indische bestuur was afgewezen. Dekker kon of wilde niet langer in dienst blijven van een ambtelijke top, die de andere kant op keek als van de plaatselijke bevolking bijvoorbeeld buffels werden geroofd ten behoeve van de regenten of onbetaalde diensten werden gevraagd. Daardoor konden de akkers niet worden bewerkt, met als gevolg dikwijls hongersnood. Toen ook gouverneur-generaal Duymaer van Twist hem niet wilde ontvangen om zijn klachten aan te horen was voor Dekker de maat vol. Tevergeefs trachtte hij op Java emplooi te vinden, o.m. op de plantage van zijn broer Jan; het jaar daarop keerde hij definitief terug naar Europa. Aldaar zwierf hij als ambteloos burger enkele jaren alleen door onder andere Nederland, België, Duitsland en Frankrijk. In 1859 keerden ook Tine en de kinderen naar Europa terug, waardoor Dekkers financiële positie steeds moeilijker werd. Vraag 4 Kenmerken van de Romantiek: • Grote aandacht voor gevoelens • Aandacht voor natuur • Spontane emotie als drijfveer • Wegvluchten uit het heden • Liefde voor verre landen
Max Havelaar is een fantasierijke dromer, hij heeft de illusie dat hij de inlanders kan redden van de uitbuiting. Hij zet zich af tegen de maatschappij van die tijd. Voorbeelden: "Maar als er soms onder ons mochten zijn, die hun plicht verwaarlozen voor gewin, die het recht verkopen voor geld, of die de buffel van de arme nemen, en de vruchten die behoren aan wie honger hebben… Wie zal ze straffen?" “…te bereiken om dat misbruik te doen ophouden..” “…dadelijke staking van elke onwettigheid…” “…de sedert jaren uitgezogene, diep gedrukte bevolking…” Hij houdt zich dus veel bezig met het sociale leven van de armen, en heeft hier sterke gevoelens bij. Ook in het boek zelf probeert hij emoties zo natuurlijk mogelijk weer te geven. Hij zou de wereld graag willen verbeteren. Hij probeert weg te vluchten uit het heden. In het hele boek klinkt het protest van Havelaar (en dus ook Multatuli) door. Hij richt zich tot de lezer en spreekt zijn onvrede uit: “Goed, goed, alles goed! Maar… DE JAVAAN WORDT MISHANDELD! Want wederlegging der HOOFDSTREKKING van mijn werk is onmogelijk!” “En ik zou klewangwettende krijgsgezangen slingeren in de gemoederen van de arme martelaren wie ik hulp heb toegezegd, ik, Multatuli.” In de eerste zin komt spontane emotie sterk naar voren; het komt hysterisch over door de hoofdletters en de uitroeptekens. Verder heeft het boek een rommelige opbouw: er zijn verschillende vertellers. Vraag 5a Titel: Max Havelaar
Ondertitel: …of de koffieveilingen der Nederlandse handelmaatschappij
De titel slaat op de hoofdpersoon, die voor de inlanders in Nederlands-Indië opkwam. De ondertitel “… of de koffieveilingen der Nederlandse handelmaatschappij” was een idee van Droogstoppel, de ‘tegenspeler’ van Max Havelaar. Hij wilde samen met Stern een boek met deze titel over de koffiecultuur schrijven. Deze cultuur is precies waar Max Havelaar tegen in protest komt. Daarom is deze ondertitel gekozen. Vraag 5a De titel heeft als functie de lezer voor een keuze te stellen: Max Havelaar, of de koffieveilingen der Nederlandse handelmaatschappij? De lezer kan dus kiezen voor iemand die opkomt voor de arme inlanders, of voor een arrogante burger (Droogstoppel) die alleen maar geïnteresseerd is in handel. Hij speelt in op de geest van de lezer en probeert die zover te krijgen voor Max Havelaar te kiezen. De titel is dus niet zo neutraal als je zou denken.
Vraag 6 De arrogantie van Droogstoppel komt goed naar voren. Hij is erg vol van zichzelf en doet overdreven fatsoenlijk en beleefd. Hij is een typisch voorbeeld van een ‘gegoede burger’. Sjaalman is arm en draagt geen jas, alleen een sjaal. Hij wordt in het boek vergeleken met de ‘Havelaar’ die aan lager wal is geraakt. Hij wordt beschreven als knap, speels en iemand die van stoeien en vechten houdt. Batavus noemt hem later lui, pedant en ziekelijk. Later kun je zien dat Sjaalman eigenlijk Max Havelaar is. Daarom zijn Droogstoppel en Sjaalman zo tegengesteld gemaakt. Vraag 7 Max Havelaar pleit voor een eigen geloof van de bevolking, Wawelaar wil de bevolking bekeren. Wawelaar bekritiseert de hoofden van de streken niet, in tegenstelling tot Havelaar. Vraag 8 Een speaking name is een naam die iets vertelt over een persoon, Max Havelaar: Klinkt vriendelijk
Droogstoppel: Dor, droog, saai
Slijmering: Slijmen
Sjaalman: Hij heeft altijd een sjaal om en geen jas aan, omdat hij arm is
Wawelaar: Hij wauwelt, brabbelt, vertelt onzin Vraag 9 Koning Willem de 3e
Gouverneur-generaal
Inlandse Hoofdregenten
Residenten
Assistent Resident
Bevolking Vraag 10 Havelaar probeert de mensen te overtuigen van de boodschap in zijn boek. Hij vertelt wat hij heeft opgeofferd om de boodschap door te geven. Verder zegt hij wat hij met zijn boek heeft willen bereiken. Vraag 11 - Een einde maken aan de onderdrukking van de Javanen door te informeren. - Eerherstel van zichzelf behalen, omdat hij wordt gezien als een arme sloeber. Hij wil aantonen dat de oorzaak van zijn armoede vrijgevigheid en gevecht tegen de onderdrukking is, in tegenstelling tot wat Droogstoppel zegt (armoede komt door luiheid of ontstaat omdat God dat zo wil). Ik vind het een geslaagde vorm, omdat een leuk boek mensen meer aanspreekt dan een officieel verslag of iets dergelijks. Zo komt de boodschap beter over.
Vraag 12 Het is nog steeds actueel, omdat mensen overal over de wereld nog steeds oneerlijk behandeld worden. Hier wordt nog altijd tegen gevochten door mensen als Max Havelaar, en er zijn nog steeds mensen als Batavus Droogstoppel die dit graag in stand willen houden. Het keurmerk Max Havelaar bestaat nog steeds, en wil nog steeds zorgen dat boeren eerlijk betaald worden.