Max Havelaar door Multatuli

Max Havelaar, of de koffij veilingen der Nederlandse Handelmaatschappij.

Auteur: Multatuli (hij die veel gedragen heeft) is Eduard Douwes Dekker. 

• EDD werkte in Nederlands-Indië, onder het Nederlandse bestuur van de gouverneur-generaal stond de plaatselijke Indische vorst. Ook waren er naast de Nederlandse regenten ook Indische regenten. Beide de Nederlanders en de Indiërs mishandelde en buitte de Javaan uit, EDD wil hier een einde aan maken.

Doel: 1. Eerherstel voor zichzelf (EDD) en zijn kinderen.

1. Gehoord worden; de Javaan wordt mishandeld. EDD wil een einde maken aan de mishandeling en uitbuiting van de Javaan.

= worden duidelijk in de slotessay van EDD.

Max Havelaar: Sjaalman

Batavus Droogstoppel: handelaar in koffie in Nederland, calvinistisch en voorstander van handel en uitbreiding.

Ernest Stern: stagiair van Droogstoppel, typische romanticus: hij houdt en verwerkt de verhalen van Havelaar in Indië.

Het boek heeft drie vertellers,

• Droogstoppel. Hij vertelt over zichzelf en de gebeurtenissen in Amsterdam, hij is een hypocriet (bijvoorbeeld hoe hij Sjaalman niet bedankt voor het helpen toen hij door een Griekse man werd bedreigd, terwijl het Droogstoppels eigen schuld was.)
• Stern. Hij schrijft en verwerkt de verhalen over Havelaars tijd als assistent-resident in Nederlands-Indië, zo ook de raamvertelling over Saïdjah en Adinda.
• Multatuli. De schrijver van het boek pakt aan het einde van het boek zelf de pen op. Hij bedankt Stern en vervloekt Droogstoppel, daarna roept hij de koning op tot het stoppen van de mishandeling van de Javaan.

Periode: De romantiek.

Na de verlichting, Stern en Havelaar zijn romantici. Er wordt namelijk gedaan in het boek. Het idealisme speelt hier een rol, hij treedt op voor de Javanen en ziet zichzelf zo als een wereldverbeteraar. Ook wordt het boek gebaseerd op een pak manuscripten, typerend voor de romantiek.

Neven/parallel stroming: Realisme

Het is echt gebeurd, het is dus puur gebaseerd op de realiteit. EDD heeft dit meegemaakt en de brieven aan bijv. de gouverneur-generaal zijn echt. Droogstoppel is een realist, hij lijkt hierdoor minder sympathiek; waardoor Havelaar extra sympathiek oogt.

Verhouding van fictie en waarheid

Saïdjah en Adinda bestonden niet echt, het verhaal is dus fictie. Toch bestonden er duizenden Saïdjah's en Adinda’s, het is dus wel de werkelijke geschiedenis is van vele Indiërs.

Het boek is fictie, maar in zijn algemeenheid is het waar.

Dubbelroman: a) De Havelaar roman, vindt plaats in Indië (romantisch).

1. b) De Droogstoppel roman, vindt plaats in Nederland, uit de ogen van een koffiehandelaar. (realistisch).

Sleutelroman: Elk figuur in de Havelaar roman heeft écht bestaan, EDD heeft hen met een nieuwe naam beschreven.

Raamvertelling: Droogstoppel - Havelaar - Saïdjah en Adinda - Japanse steenhouwer.

Titelverklaring: De “of” in de titel is hier erg van belang. Het boek wordt vaak benoemd als alleen “Max Havelaar”, toch heeft de lezer een keuze. Deze kan namelijk kiezen of ze het boek vanuit Droogstoppel of Havelaar lezen.

• Droogstoppel: voor de handel en uitbreiding. (preek dom. Wawelaar)
• Havelaar: tegen mishandeling van de Javaan. 

Motto: “Het onuitgegeven toneelspel.”

Dit gaat over Wilhelm Meisters Lehrjahre van Goethe. Lotario is veroordeeld tot verhanging omdat hij wordt verdacht van het (barbaarse) vermoorden van Barbertje, ook nadat Barbertje zelf springlevend de rechtbank binnenloopt blijft zijn lot hetzelfde. Lotario moet hangen, ondanks dat barbertje niet dood is. Barbertje moet hangen betekent 'íémand moet de schuld krijgen, of hij/zij het nu gedaan heeft of niet'. Als je beschuldigd bent zal er iemand toch veroordeeld moeten worden.

• Parallel met Havelaar: Ondanks dat Havelaar probeert verandering aan te brengen, wordt hem de mond gesnoerd. Dus ondanks zijn preken en hoop op gerechtigheid wordt hij overgeplaatst en niet gehoord, Lotario ook niet.

Ook interessant: 

- Lauriergracht nummer 37 werd in de tweede wereldoorlog verwerkt in documenten om aan te tonen dat het deel uitmaakte van het verzet. Op het adres zelf was geen verzetsdrukkerij, toch was een verwijzing naar het adres oid genoeg om onder het oog van de bezetter door het verzet duidelijk te maken.

- Termen zoals “Barbertje moet hangen” en “Gordel van smaragd” worden tot de dag van vandaag gebruikt, EDD heeft dus veel invloed gehad.

• - Het boek is in één keer geschreven in een korte tijd (een week oid) met maar een paar doorhalen, heel indrukwekkend dus.