Mariken van Nieumeghen door Onbekend

Standaard info: Titel: Mariken van Nieumeghen
Auteur: Onbekend
Bewerker: Hessel Adema
Jaar van oorspronkelijke uitgave: Rond 1500
Jaar van gelezen uitgave: 1996 (6e druk) Genre: Religieus mirakel, rederijkersdrama Gebeurtenissen / verhaallijn: Mariken woont bij haar oom Gijsbrecht. Haar moeder is overleden. Mariken gaat voor haar oom naar Nijmegen om inkopen te doen. Omdat het een lange reis is en het al vroeg donker wordt vraagt ze aan haar tante, die dus in Nijmegen woont, of ze daar mag overnachten. Bij haar tante aangekomen reageert zij heel vreemd. Ze was niet gastvrij en ze schold Mariken uit voor hoer. Ze was niet gastvrij omdat ze net ruzie had gehad over Hertog Adolf. Mariken gaat daarom maar weg en onderweg probeert ze wat te slapen. Dan komt ze een man, genaamd “Moenen”, tegen. Later blijkt dit de duivel te zijn. Hij vertelt haar dat als ze met hem meegaat ze de zeven kunsten geleerd krijgt: retorica, musica, logica, grammatica, geometrie, aritmetica en alchemie. Ook zou ze over veel geld beschikken. In ruil voor dit mocht Mariken niet meer bidden of kruistekens maken. Ook moest ze haar naam veranderen, Mariken stam namelijk van Maria af. Ze gaat met hem mee en ze verandert haar naam in Emmeken. Dit heeft ze zo gekozen omdat hier nog de ‘m’ van Maria in zit. Eerst gaan ze samen naar ’s Hertogenbosch. Later reizen ze door naar Antwerpen. In Antwerpen gingen ze vaak naar het café ‘Den Boom’. Ze veroorzaakten veel onrust in Antwerpen. Ook veroorzaakten ze veel misdaden en doden. Moenen geniet hiervan maar Emmeken voelt zich soms schuldig. Ze heeft het idee dat ze niet meer terug kan naar het “goede” leven. Ondertussen was de oom van Mariken heel bezorgd en heeft haar tante zelfmoord gepleegd. Emmeken en Moenen komen zeven jaar nadat ze vertrokken waren weer terug in Nijmegen. Dit deden ze na aandringen van Emmeken om haar familie weer eens op te zoeken. In Nijmegen was op dat moment een spel, Mascheroen genaamd, bezig. De boodschap van dat verhaal was dat als je berouw voor je daden had, dat God je dat zal vergeven. Door dit spel kwam Mariken tot inkeer. Hierdoor werd Moenen zo boos dat hij haar hoog de lucht in bracht en haar van grote hoogte liet vallen. Toen ze op de grond neerkwam herkende haar oom haar. Wonder boven wonder bleek ze niet dood te zijn. Toen ze was genezen van haar val wilde ze om vergiffenis vragen. Geen enkele priester kon dit doen. Daarom reisde ze door naar Rome waar de paus haar kon helpen. Hij vergaf haar, maar ze moest wel ringen om haar nek en polsen dragen. Deze ringen zouden eraf vallen als God haar had vergeven van haar zonden. Mariken ging in Maastricht naar het klooster voor bekeerde zondaressen en haar oom kwam haar trouw elk jaar opzoeken. Na een tijd had God haar vergeven en stuurde een engel naar haar. De ringen vielen af. Nadat dit gebeurd is heeft ze nog twee jaar geleefd. Personages: Mariken: De schrijver heeft geprobeerd haar sympathiek over te laten komen. Ze is heel menselijk, zowel in haar ‘goede’ als ‘kwade’ leven. Ze geeft zich namelijk zo maar over aan een vreemde man, omdat ze zich verstoten voelde door haar tante. Ze was toen geestelijk erg zwak en Moenen beloofde van haar te houden en voor haar te zorgen. Ze laat zich in met de duivel en realiseert zich later, na alle misdaden die ze hebben gepleegd, dat ze een ‘slecht’ leven leidt. Hierdoor komt ze tot bezinning. Ze is bereid om alles op te geven voor vergeving van God. Moenen: Hij komt voor als een hele charmante, aardige man en palmt Mariken hiermee in. Omdat je het verhaal vanuit een ander perspectief dan Mariken meemaakt, blijf je altijd beseffen dat Moenen eigenlijk de duivel is. Tante: Marikens tante is een harde en verbitterde vrouw. Dit staat haaks op het karakter van Mariken en haar oom, dat namelijk zachtaardig is. Als Mariken bij haar komt scheldt ze haar uit voor hoer en dergelijke. Ze is erg bezig met de heerschappij van het land. Als dit niet zo gaat als zij wil pleegt ze zelfmoord. Oom: Hij is een man met een zachtaardig karakter. Ook is hij erg toegewijd aan God, hij is namelijk priester van beroep. Hij geeft veel om zijn nichtje Mariken.
Ruimte (plaats en tijd): Het verhaal speelt zich op allerlei plaatsen. Eerst in het huis van Mariken en haar oom. Dan in de stad Nijmegen en bij haar tante. Daarna zijn er ’s Hertogenbosch en Antwerpen. Dit zijn de plaatsen waar Emmeken en Moenen 7 jaar hebben geleefd. Hierna komt Rome. Dit is de plaats waar Mariken samen met haar oom om vergiffenis heeft gevraagd. Uiteindelijk gaat Mariken in Maastricht naar het Klooster. Symboliek: In dit verhaal zit heel veel symboliek. Bijvoorbeeld de getallen symboliek, neem nou het getal 7. Mariken leerde van Moenen de zeven vrije kunsten en ze verbleef 7 jaar met hem. Emmeken, die eerst Mariken heette, heeft ook 7 letters in haar naam. Het getal 3 speelt ook een belangrijke rol. De drie staat voor de Heilige geest, Jezus en God. Zo wil ze bijvoorbeeld boete doen bij de priester van Nijmegen, de Bisschop van Keulen en de Paus in Rome. Zo woont oom Gijsbrecht 3 mijlen van Nijmegen vandaan. Ook krijgt ze drie ringen als boetedoening, deze ringen zijn symbool voor oneindigheid en beperking. Nadat Mariken terugkeerde in Nijmegen was het drie jaar geleden dat haar tante zelfmoord had gepleegd. De duivel heeft altijd een gebrek. In dit boek is Moenen de duivel, hij heeft daarom ook maar een oog. Er is een duidelijke tegenstelling tussen goed en kwaad. Het goede (God) zal altijd het slechte (duivel) overwinnen. Motto: Het motto van dit verhaal is: Laten zien dat, als je een slecht leven hebt geleid, je dan toch tot inkeer kan komen bij God en dat hij al je fouten zal vergeven. Thema en motieven: Het motto van dit boek is dus: schuld, boete en vergeving. God staat aan de ene kant, hij vertegenwoordigt de goede kant. De duivel staat aan de andere kant, en vertegenwoordigt het slechte. Het thema van dit boek is: Kan een mens, als die zolang zondig heeft geleefd, nog vergeven worden? Het antwoord is ja. Als hij/zij maar genoeg berouw heeft, en genoeg boete doet. De persoon moet wel altijd, ook al was het maar een klein beetje, trouw zijn gebleven aan Maria. Opbouw (compositie, structuur, samenhang) De tekst van dit boekje is geschreven als een toneelstuk. Dat komt omdat dat het vroeger ook was. De dialogen zijn dus heel makkelijk te volgen. Voor het grootste gedeelte zijn het dialogen tussen Moenen en Emmeken. Het boekje begint met een proloog, waarna twaalf hoofdstukken komen. Al deze hoofdstukken hebben een titel. Ieder hoofdstuk is een episode. Het verhaal eindigt met een epiloog.
Taalgebruik: Het taalgebruik van het naar het modern Nederlands vertaalde gedeelte was erg simpel en makkelijk te volgen. Er zaten geen moeilijke woorden en lange zinnen in. Maar dat komt allemaal omdat het origineel een toneelstuk is. Achtergronden van het werk: Mariken van Nieumeghen is geschreven rond 1500. Dat is de overgangstijd van de Middeleeuwen naar de renaissance. De chaotische tijd van heksenprocessen, van de angst voor en tegelijk het verlangen naar het onbekende. Emmeken is een heks. Ze sluit een verbond met de duivel. In de eerste plaats ui wanhoop, maar toch ook naar het verlangen naar kennis, naar zelfontplooiing. Het boek Mariken van Nieumeghen is geschreven in de Rederijkerstijd. De Rederijkerstijd is ontstaan in Frankrijk. Rederijkers hielden zich vooral bezig met dichtvorm en toneel. De bedoeling van de schrijver is het duidelijk en gedetailleerd beschrijven van het verhaal, zodat de lezer zich goed kan inleven in het verhaal. Tekstbeleving: Het was een simpel boekje om te lezen, maar ondanks dat was het nog wel leuk. Misschien komt dat wel omdat het zo kort was. Als het langer had geduurd zou het me wel gaan vervelen. Ook vond ik het wel leuk om er bepaalde soorten symboliek in te herkennen. Het voordeel daarvan is wel dat je het verhaal beter begrijpt. Ook zaten er dingen in vanwaar ik dacht dat het grote onzin was, bijvoorbeeld dat Moenen Mariken op de grond liet vallen van grote hoogte. Men koen in die tijd nog niet eens vliegen, ze droomden er alleen maar van. Maar buiten die paar kleine dingetjes was het wel leuk om te lezen.