Marcel door Erwin Mortier

Recensie
De strijd voor een onafhankelijk Vlaanderen, een actueler thema bestaat er haast niet. Mortier weet in zijn debuut dit thema op een subtiele manier aan te brengen. Al vanaf de eerste bladzijde worden we meegesleurd in de kinderlijke nieuwsgierigheid van het hoofdpersonage en ontdekken we beetje bij beetje waarom er zo geheimzinnig gedaan wordt over Marcel, waar die adelaar op de brief van Marcel symbool voor is en waarom grootmoeder zo’n hekel heeft aan de Franssprekende juffrouw Veegaete.
Doorheen het hele boek wordt er meer niét gezegd dan er gezegd wordt en juist in dat verzwijgen ligt de kracht van het verhaal: de tweestrijd tussen schaamte en trots wordt op een onnavolgbare manier weergegeven.

‘Marcel’ is het realistische verhaal van een plattelandsjongen die jaren later nog steeds in de schaduw van de Tweede Wereldoorlog leeft.

Samenvatting
Marcel, een jonge Vlaamse idealist, gaat samen met de Duitsers in Rusland aan het front strijden. Dertig jaren later, in de jaren ’70, probeert het hoofdpersonage het mysterie dat rond zijn oom hangt, te ontrafelen. Die zoektocht wordt verweven met het verhaal over het ontwerpen van een jurk voor zijn schooljuf. De jongen leert dat, hoe mooi grootmoeder die jurk ook maakt, ze de gemeenheid van juffrouw Veegaete niet kan verhullen. En dat hoe men ook zwijgt over de collaboratie, de gevolgen nog steeds merkbaar zijn. Naast het verhaal van Marcel, leren we ook dat van Norbert kennen, de broer van Veegaete. Op die manier maakt de schrijver een belangrijk onderscheid in soorten collaboratie; hij maakt duidelijk dat voor Vlaanderen strijden niet altijd mét alle nazistische idealen gepaard gaat. Norbert had namelijk wél een eed gezworen aan Hitler en Marcel niet.
Hoewel de kritische lezer kan opmerken dat de vaakvoorkomende lyrische beschrijvingen onmogelijk uit de mond van het negenjarig hoofdpersonage kunnen komen, is ‘Marcel’ een prachtig, realistisch boek. Het haalt juist zijn kracht uit die beschrijvingen want echt veel actie zit er niet in het boek. Misschien is dat de reden dat nogal veel lezer het boek als ‘langdradig en saai’ aan de kant schuiven, maar dat is onterecht.

Dankzij ‘Marcel’ is collaboratie weer iets bespreekbaarder geworden want zelfs nu, anno 2007, schaamt men zich om toe te geven dat zijn of haar familie ‘zwart’ was.
Mortier weet het taboe te doorbreken en dat is maar goed ook want wat is goed en wat is kwaad, als ieder voor zijn idealen strijdt?