Ben jij 16 jaar of ouder? Doe dan mee aan dit leuke testje voor het CBR. In een paar minuten moet je steeds kiezen tussen 2 personen.

Meedoen

Maar buiten is het feest door Arthur Japin

Beoordeling 6.7
Foto van Cees
Boekcover Maar buiten is het feest
Shadow
  • Boekverslag door Cees
  • Docent | 5173 woorden
  • 30 oktober 2012
  • 168 keer beoordeeld
Cijfer 6.7
168 keer beoordeeld

Boekcover Maar buiten is het feest
Shadow
Maar buiten is het feest door Arthur Japin
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

 Feitelijke gegevens
Titel: Maar buiten is het feest
Oorspronkelijke titel: idem
Auteur: Arthur Japin
Verschijningsdatum 1e druk: 27 september 2012
Gebruikte druk:1e
Aantal bladzijden: 310
Uitgeverij: Arbeiderspers
Verfilmd als: n.v.t
Verslag geschreven door: Kees van der Pol

Biografie auteur
Arthur Japin (1956) bezocht het Gymnasium in Haarlem en studeerde enkele jaren Nederlandse taal- en letterkunde in Amsterdam om daar vervolgens de theaterschool te doorlopen, waar hij in 1982 afstudeerde. Hij speelde diverse rollen voor radio en televisie en op toneel bij onder andere Toneelgroep Centrum en de Theaterunie. Ook zong hij een kleine rol bij de Nederlandse Opera.
In 1987 ontdekte hij het historische, maar tot dan toe onbekende verhaal van twee Afrikaanse prinsjes die in het negentiende-eeuwse Nederland als Hollanders werden opgevoed. Hij stopte met acteren en begon te schrijven. Ondertussen schreef hij diverse korte verhalen, hoorspelen, toneelstukken en televisiefilms en debuteerde hij in 1996 met de verhalenbundel Magonische verhalen. Zijn debuut werd veelgeprezen in de literaire kritiek, maar hij brak pas bij een groot publiek door met zijn tweede boek, het verhaal van de twee prinsjes: de roman De zwarte met het witte hart, die wereldwijd vertaald werd en die hem internationale roem bezorgde. Japin publiceerde dit boek pas na tien jaar onderzoek in Afrika, Weimar en Indonesië.
September 2007 verscheen De overgave, het op historische feiten gebaseerde, aangrijpende verhaal van een pioniersvrouw die in het gevecht om haar kinderen en kleinkinderen uiteindelijk het machtigste wapen moet leren hanteren: vergeving. In acht maanden tijd werden er al 175.000 exemplaren verkocht van deze historische roman.
In het najaar van 2010 verscheen Vaslav, een roman over de legendarische balletdanser Vaslav Nijinski. Vaslav werd genomineerd voor de NS Publieksprijs en er werden al 150.000 exemplaren verkocht.

Flaptekst
Wanneer een beroemde zangeres, die door een groot publiek op handen wordt gedragen, een rechtszaak aanspant om een jong meisje uit handen van een verkrachter te houden, dreigen de geheimen uit haar eigen verleden openbaar te worden. Is zij daar klaar voor? Onder druk van de dreigende publiciteit keert zij in herinnering terug naar een jeugd die getekend is door misbruik en geweld. In een huis waar zij 24 uur per dag wordt bekeken en begluurd, gaat zij, om zichzelf en haar zusjes te redden, de strijd aan met haar tirannieke stiefvader. Diep in zichzelf, de enige plek waar zij ongezien blijft, vindt zij uiteindelijk haar stem, die haar kracht wordt en haar uitweg. In de rechtszaal moet zij nu echter, om een nieuw slachtoffer te voorkomen, de strijd opnieuw aangaan. Daarvoor zet ze niet alleen haar privacy en carrière op het spel, maar ook haar liefde.

Motto
Het motto is afkomstig van de bekende Russische schrijver Fedor Dostojevski:
 'De beste camouflage is je eigen persoonlijkheid omdat niemand zal willen geloven dat die echt is.
Opdracht
Die is er niet

Eerste zin van het boek
'Er zijn maar twee plekken waar je niets kan overkomen. Wij hebben dat al jong geleerd. Helemaal veilig ben je óf weggeborgen in het donker, zodat geen mens je zien kan, óf in het volle licht van de schijnwerpers, waar niemand je kan missen.' (blz. 11)

Quotes
“Na maanden pas, toen een strenge vorst onze stegen en pleinen in beslag genomen had, kwam er ruimte voor twijfel. Isa, Laura en ik werden die hele eerste winter van mijn moeders tweede huwelijk niet door mijn vader gebeld, zelfs niet op onze verjaardag, geen enkel ansichtkaartje of een ander teken van leven mochten we van hem ontvangen. Het was alsof ik de winter nodig had om bij zinnen te komen. Als de bloemen op mijn raam stolde mijn gemis, zette zich af op mijn ziek, vertakte daar, woekerde naar alle kanten en ontnam mij ieder uitzicht (blz. 77).

“Ik benijd vogels. Die worden door hun ouders gevoed totdat ze kunnen vliegen, en dan vertrekken ze zonder nog eens om te kijken. Vanuit mijn kamer kon ik dat elk voorjaar zin gebeuren in het nestje tussen de takken voor mijn raam. Bij de eerste kans die ze krijgen, zijn ze weg. Zo is de natuur. Niks geen gezinsleven. Zodra de kleintje kunnen vliegen, vertrekken ze. Zo hoort het te gaan. Zo geeft God het bedacht, maar toen had hij even buiten de kroon van zijn schepping gerekend. Dat je allemaal bij elkaar moet blijven, is weer typisch een van de dingen die door mensen bedacht zijn, zoals snelwegen en algebra en oorlog. (blz. 95)

“Halverwege het tweede refrein drong het tot haar door: ze werd bekeken! Ze viel stil en toen ze opkeek, zag ze Sijmen in de nieuwe spiegel recht boven haar hoofd. Hij stond in de schaduw lachend alsof hij daar al een tijdlang ongeduldig had staan wachten, totdat zij hem ontdekken zou, achter de stellage ontspannen tegen het raam van zijn kantoor geleund. Zijn broek hing open. Met één hand hield hij zijn geslacht omklemd, met de andere wenkte hij dat ze moest komen.(blz. 164)

Trivia
In een interview in het dagblad De Standaard (België) vraagt de journalist aan Japin iets over het waarheidsgehalte van de roman. (zie de bronnen hieronder)
U wijst er nadrukkelijk op dat dit geen waar gebeurd verhaal is ?
Zonne lijkt een soort kruising tussen Lady Gaga en Karin Bloemen. Veel lijkt op het verleden van Karin Bloemen: een stiefvader, de zusjes, een brand, de rechtszaak om de voogdij.‘Karin is een vriendin, en ik ken haar verhaal, dat ook publiek bekend is. Toen ze een paar jaar geleden bij Paul de Leeuw haar dreadlocks af liet knippen, voor een goed doel, zag ik haar op televisie transformeren van een theaterdiva in een ontredderd klein meisje, bang om weer gekwetst te worden. Dat vond ik zo'n bijzonder moment. Daar werd het idee voor een roman geboren.'

Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Eindexamens

Alles wat je moet weten over de eindexamens

Samenvatting
De roman is onverdeeld in een aantal delen (zie hiervoor onder de kop structuur)
Vaders
Dit deel wordt onderverdeeld in 3 hoofdstukken Zonne en 2 hoofdstukken Weintje
In de delen Zonne (het verhaalheden)  maken we kennis met de succesvolle theaterpersoonlijkheid Zonne (personale vertelster in de o.t.t.) van wie niet verteld wordt hoe oud ze is. Ik schat haar een dertiger. Ze heeft sinds kort een nieuwe relatie, Sander,  die  sympathiek  overkomt. Ze moet de dag van het verhaalheden naar de rechtbank, maar het is in het begin nog niet helemaal duidelijk waarom dat het geval is. Wel wordt er al een enkele keer over een meisje Lotte gesproken die op dat moment op school zit. Wanneer Zonne op staat, heeft Sander het ochtendblad met een grote kop over Zonne weggemoffeld, maar ze komt er toch achter wat er in de krant over haar staat geschreven. Ze besluit op weg te gaan naar de rechtbank; Sander die haar wil vergezellen, krijgt van haar opdracht om naar de school van Lotte te gaan en het meisje daar moreel te steunen. Intussen kan Zonne heel goed met de roddelpers en de paparazzi omgaan. Er staan veel fotografen bij het gerechtsgebouw te wachten. Ze staat ze met een kwinkslag te woord en vertelt dat ze de voogdij over Lotte op zich wil nemen. Lotte is de dochter van haar zus die bij een brand is omgekomen. Haar biologische vader Sijmen wil het kind toegewezen krijgen en Zonne gaat alle mogelijke moeite doen om dat te voorkomen. Aan het einde van het derde hoofdstuk Zonne arriveert deze vader Sijmen ook bij de rechtbank.

In de hoofdstukken die Weintje heten, maken we kennis met een ik-vertelster Weintje die over haar vader Solomon van der Son en haar stiefvader Sijmen Karbouw vertelt. Haar moeder heeft haar man  aan de kant gezet, nadat hij een scharrel heeft gehad met een buurmeisje van de overkant. Ze wil niets meer van haar man weten en na een tijdje zien ook de kinderen hem niet meer.
Moeder komt onder de indruk van een kermisfotograaf, Sijmen, en na een paar weken trekt die bij haar in. Het blijkt dat de man over buitengewone seksuele capaciteiten beschikt, want de drie dochters (Laura, Weintje en Lisa) horen hun moeder regelmatig plezier hebben. Maar Weintje voelt zich niet prettig in de nabijheid van Sijmen. Ze ontdekt dat hij overal in huis (slaapkamers, badkamer) gaatjes in de muren heeft aangebracht, waardoor hij haar kan bespieden. Ze heeft het gevoel alsof ze in een kijkdoos woont. Ze voelt zich aanvankelijk alleen veilig op de wc, maar tot haar schrik ziet ze dat Sijmen haar vaak via het raampje begluurt. De drie meisjes moeten al snel helpen in de fotoshop die Sijmen heeft opgezet in de kleermakerswinkel van hun vader Solomon van Son.

Weijntjes opkomst
Dit deel begint met een  citaat van Dorethea Lange: “Een fotograaf wordt net zo min bij toeval fotograaf als een leeuwentemmer leeuwentemmer.”
Oftewel een fotograaf heeft de neiging om mensen te bestuderen en hen vast te leggen.
Dit tweede deel gaat voornamelijk over het verleden van Weintje. Ze weigert de naam van het stiefvader Kabouw aan te nemen. Maar de man komt steeds vaker te dicht in haar buurt. Hij heeft ook meer dan gezonde belangstelling voor haar mooie zus Laura. Omdat hij op jaarmarkten kermissen foto’s maakt om zich in het onderhoud te voorzien, neemt hij eerst Laura mee en later ook Weijntje. Bij een van die kermissen neemt hij foto’s van een vriendin van Weintjes moeder, Berthe, die orale seks heeft met één van de kermisklanten onder de attractie van de vrouw met de elektriciteit. Samen met Weijntje ontwikkelt hij de foto’s in de doka. Zo krijgt hij macht over haar en kan hij Berthe aan zijn eigen lijstje veroveringen toevoegen.  Op verjaardagen gaan er in de familie van Sijmen (broers en schoonzussen) smerige foto’s rond. Het is tragisch dat Weijntje zich thuis helemaal niet veilig voelt en bij haar moeder geen gehoor vindt. Intussen heeft Weijntje gemerkt dat Sijmen zich ook bezighoudt met andere vrouwen uit de omgeving van haar moeder. Sijmen maakt dan een dossier van zo’n vrouw, doet er allerlei bewijsmateriaal in en krijgt zo de macht over de vrouwen.  Weintje betrapt hem een keer in bed met Tessa, een andere vriendin van haar moeder. Ze hoopt dat Sijmen er met die vrouw vandoor gaat, maar dat is natuurlijk niet zo.

De enige die echte aandacht voor haar heeft, is de muzieklerares Verbeet. Die stimuleert haar vanwege haar mooie stem extra lessen te nemen en mee te doen aan een wedstrijd in de hoofdstad. Sijmen is het daar helemaal niet mee eens, maar gaat toch met Weijntje samen naar de hoofdstad. Hij begint tijdens de reis en het verblijf al aan het meisje te friemelen. Wanneer Weijntje moet optreden bij de wedstrijd, kiest ze  op het allerlaatste moment voor de naam Zonne (vgl. de naam van haar echte vader Van Son, en de koosnaam die hij haar altijd gaf.) Daarmee neemt ze duidelijk afstand van Sijmen.
Zonnes opkomst
In een voorafje  aan dit deel wordt verteld dat Zonne furore heeft gemaakt en dat ze volop in de schijnwerpers staat. Ze kan er mee omgaan om door anderen bekeken te worden. Zonne heeft met de wedstrijd in de hoofdstad niet gewonnen, maar wel indruk gemaakt.  Weijntje bestaat niet meer en Zonne heeft haar plaats ingenomen . Die vertelt nu in de personale vertelstijl. De spiegel wordt nu een belangrijk element. Vroeger durfde Zonne helemaal niet in de spiegel te kijken. Maar er is ook een negatieve situatie. Sijmen heeft in de fotozaak een spiegel opgehangen en als  Zonne daarin kijkt, ziet ze steeds dat Sijmen zichzelf bevredigt en haar vervolgens bij zich roept. Het is dan al zo ver dat ze negen  keer het seksuele slachtoffer is geworden van Sijmen. Ze laat het allemaal over zich heenkomen, maar maakt er wel nauwkeurig aantekeningen van in de vorm van ijsbloemen in haar schoolagenda. Maar ze merkt ook dat Sijmen en Laura  seks met elkaar hebben. Zowel Sijmen als Laura worden boos als ze bij het vrijen worden betrapt door Zonne.  Ook het jongste zusje  Isa begint vermoedens te krijgen.

Lichtpuntje is opnieuw de muzieklerares Verbeet. Die heeft haar opgegeven voor een talentenprogramma op televisie en ze wil dat Zonne daarvoor oefent. Maar Sijmen is het er helemaal niet mee eens en probeert Zonne ervan te weerhouden. De lerares Verbeet probeert hem zover te krijgen dat Zonne mag gaan zingen. In het laatste deel wordt duidelijk wat ze daarvoor moet inleveren. Een andere manier voor Zonne om aan Sijmen te ontkomen, is het insluiten in de doka. Hij kan vanwege het verboden licht dan niet ineens de doka binnenvallen en dan voelt Zonne zich wel even veilig. Ze doet er vaak heel lang over om foto’s te ontwikkelen.

Op school krijgen de meisjes seksuele voorlichting. Bijna verraadt Zonne zich, maar aan de andere kant is er weinig hulp van die kant te verwachten. Er wordt een rooskleuring jaren ’70 verhaal door de voorlichtster opgehangen: hoe lief en  fijn seks wel zal zijn. De ervaringen van Zonne zijn natuurlijk heel anders: pijn is niet fijn; seks is smerig.
Op de dag voordat ze moet optreden, wordt ze nog afgetuigd door Sijmen die bang is dat ze het geheim zal verraden. Verbeet treedt opnieuw op. Maar als ze de straat inrijden, komt Laura uit huis gehold en aangereden door Verbeet. De  situatie is geëscaleerd, omdat Laura zwanger blijkt van Sijmen. Hij had nooit  voorbehoedmiddelen gebruikt: Laura gaat het huis uit. Ze waarschuwt Zonne  ervoor dat ze ook niet zwanger wordt. Juist de dag dat ze moet optreden, wordt Zonne voor het eerst ongesteld. Verbeet is er ook verbaasd over dat ze dat niet eerder heeft gemerkt. Zonne krijgt er nu een kick van dat alle aandacht (de lenzen van de camera’s) op haar gericht zijn. Ze presteert heel goed. Het is het begin van een glanzende carrière. In een soort epiloog van dit deel wordt kort vermeld hoe ze opbloeit, wanneer ze op het toneel staat. Ze vindt het veilig om op het toneel bekeken te worden. Je hebt dan de macht over je publiek.

 Moeders
Dit vierde deel wordt onderverdeeld in 3 hoofdstukken Zonne en 2 hoofdstukken Weintje. In de hoofdstukken met Zonne wordt weer in het verhaalheden aandacht besteed aan de rechtszaak. Zonne is vastbesloten Lotte in huis te nemen en Sander zal daar genoegen mee moeten nemen. Ze wil per se dat Lotte in huis komt. Wanneer ze naar het meisje kijkt, ziet ze dat ze sprekend lijkt op zus Laura, die bij een brand boven een shoarmazaak om het leven is gekomen, maar er eerst voor had gezorgd dat haar dochter ongedeerd naar buiten was gebracht. Haar laatste woorden waren dat Sijmen Lotte niet in handen mocht krijgen en dat vertelt Zonne in de rechtszaal. Ze vertelt dat ze zelf vele malen verkracht is door Sijmen en dat de bewijzen in haar agenda staan, maar het zijn steeds de tekeningen van ijsbloemen die Zonne heeft opgetekend. De rechtbank ziet het niet zo als bewijs. In dit vierde deel worden de vertellers gespiegeld  met het eerst deel. Zonne is nu  de ik-vertelster in de o.t.t.

De zitting wordt geschorst en Zonne krijgt mededogen van de bode, die dat toont  in vers gemaakte broodjes  voor haar. Ze heeft contact met Sander die zegt dat met Lotte alles in orde is.  In de pauze krijgt Zonne bezoek van de oude mevrouw Verbeet, die als getuige wil optreden. Dat mag niet, maar ze vertelt wel dat ook zij slachtoffer is van Sijmen. Om de carrière  van Zonne te redden, had ze de deal met Sijmen gesloten seks met hem te hebben, waardoor hij ook weer macht over haar had gekregen.  Dat wil ze nu in de rechtszaak tegen hem gebruiken. Zonne geeft de informatie wel door aan de advocaat.
Er komen hoofdstukken van Wijntje in dit laatste deel voor. Maar die vertelt nu in de personale vertelstijl (zij-vorm). Ze vertelt over de dood van haar vader van wie ze enkele herinneringen via diens familie krijgt. Het zijn opnamen van een optreden van haar. Haar echte vader is dus een keer tussen het publiek geweest.  Hij had altijd van haar gehouden.

Dit is in tegenstelling tot Sijmen die  na de uitverkiezing van Zonne als zangeres steeds grover te werk gaat, omdat hij voelt dat hij haar gaat verliezen.  Maar Weijntje krijgt meer zelfvertrouwen en besluit er een einde aan te maken. Ze neemt een keer een hamer mee, maar hij is nog te sterk voor hem. Om haar macht te illustreren slaat Weijntje met de hamer dan het nest muizen dood dat bij hen op zolder is geboren.
Het lijkt een keerpunt in haar leven. Zonne vindt dat het welletjes is geweest. Bovendien gaat dat gevoel samen met het feit dat ze seksueel genot nu zelf kan oproepen door masturbatie. Dat is een enorme ontdekking voor haar. Haar eigen veroorzaakte orgasme is in feite een overwinning op Sijmen. Wanneer hij daarna thuiskomt en meteen weer  seks met haar wil, maakt ze het hem op het oog extra gemakkelijk. Ze zorgt ervoor dat haar moeder er niet om heen kan, dat Sijmen ook haar tweede dochter seksueel gebruikt. Sijmen wordt in de val gelokt en haar moeder moet nu wel stappen ondernemen.
Laatste hoofdstukje van Zonne: om een uur of vijf zit de rechtszaak erop. Ze wordt daarna geconfronteerd met Sijmen die boos op haar is, omdat hij zelf voor Lotte wil zorgen. Hij vindt dat Zonne hem het recht op zijn eigen kind ontzegd. Zonne vindt dat Lotte tegen hem beschermd moet worden. Ze treedt ook de fotopers weer met open vizier tegemoet, voordat ze in de taxi plaatsneemt.  Ze geeft het adres van haar moeder op. Ze bezoekt haar moeder en maakt haar het verwijt dat zij niet in de rechtszaal als getuige is opgetreden. Moeder huilebalkt. Ze zegt dat ze ook misbruikt is en gechanteerd is met foto’s. Ze moest het van Sijmen ook met andere mannen doen en hij nam daar foto’s van. Ze voelt zich schuldig aan alles wat er is gebeurd.
In de taxi  naar huis overdenkt  Zonne wat ze verder met haar leven wil. Over een week is de uitspraak: de verwachting is dat Lotte aan haar zal worden toegewezen en dat houdt voor haar in, dat ze zich volledig wil wijden aan de bescherming van haar dochter. Sander zal dan het veld moeten ruimen. Wanneer ze thuis komt, besluit ze met Lotte te gaan zwemmen. Lotte vraagt of alles goed komt. Het einde lijkt daarmee vrij open.

 Titelverklaring
Een kind is normaal gesproken thuis op een veilige plek. Maar dat is het in het gezin van de drie dochters met hun stiefvader natuurlijk niet. De man die hen moet beschermen, misbruikt hen. Op den duur voelt Zonne zich alleen veilig in de donkere kamer. Daar brengt ze foto’s  die op de jaarmarkten zijn genomen tot leven. De veiligheid/ het feest lijkt zich juist buiten af te spelen en niet thuis.
Een verwijzing naar de titel staat op bladzijde 291:  “O feestvierders, hossende kinderen, mannen met kleurige puntmutsen, vrouwen met rolfluitjes. Je wist gewoon niet beter. Honderden joelende mensen per week kwamen er  in het ontwikkelbad door het dolle heen bovendrijven, duizenden per jaar. Ballonnen en suikerspinnen hadden ze vast, slingers om hun nek en baby’s op de arm: ze drukten elkaar tegen zich aan en knuffelden hun geliefden en de dierpoppen en de dolfijnen en de beren die ze net  hadden gewonnen  bij het ringgooien of in de schiettent. Nog vrijwel dagelijks stond Weintje over hen gebogen, terwijl zij het bewijs van hun plezier voor hen aan het ontwikkelen was.
Kortom: Maar buiten is het feest.

Lijst met belangrijkste personages/karakters
Zonne
Sijmen
Moeder van Zonne

Analyse van de personages/karakters
Zonne  wordt in twee fase van haar leven neergezet. In haar jeugd wordt ze misbruikt door haar stiefvader. Ze durft dan nauwelijks voor zichzelf op te komen. Ze krijgt geen steun van haar vader of van de school. Maar op een bepaald moment (haar zangcarrière en de muzieklerares  spelen daarin een grote rol)  komt ze tegen haar stiefvader in opstand en zorgt ze ervoor dat het familiedrama uitlekt. Daarna begint de tweede fase in het leven van Zonne: ze wordt een bekend theaterpersoonlijkheid die alle feiten onder ogen durft te zien en er prat op gaat dat ze zelf het initiatief neemt om zich te laten bekijken (in het theater en in de roddelbladen) ze kiest er bovendien voor de publiciteit te zoeken en te gebruiken om haar nichtje Lotte (de  dochter van haar omgekomen zus Laura) voor verder onheil te behoeden. Ze kiest er dan zelfs voor om de aardige minnaar die ze intussen heeft (Sander) te laten schieten voor het geadopteerd moederschap.  Je zou dus kunnen stellen dat Zonne als  heel sterke persoonlijkheid  (ondanks haar verleden) is teruggekomen.

Sijmen is het prototype van de man die zijn kinderen /stiefkinderen misbruikt. Aardig en genereus aan de buitenkant , waarmee hij de vrouwen kan inpalmen. Vervolgens misbruikt hij hun vertrouwen, maakt foto’s van hen in chantabele omstandigheden en krijgt op die manier macht over hen die hij op een zeer gewelddadige wijze misbruikt. Hij is een niet te verbeteren psychisch gestoorde man, die bovendien het schuldgevoel bij zijn slachtoffers weet te leggen.

Moeder van Zonne. Zijis toch meer slachtoffer dan dader. Ze is erin getuind bij Sijmen, nadat ze haar man vanwege een buitenechtelijk uitstapje met het buurmeisje de deur had uitgezet. Sijmen pakte haar in haar kwetsbare positie maakte haar seksueel van hem afhankelijk. Maar als ze ouder wordt, verliest ze haar lichamelijke aantrekkingskracht en ze moet toezien hoe hij zich vergrijpt aan eerst Laura en daarna ook aan Zonne. Als die haar op een overweldigende manier laat zien dat hij ook met haar seks heeft, komt er een einde aan het huwelijk. Intussen is Laura dan al zwanger van Sijmen en het huis uitgegaan. Uit alles blijkt dat de moeder van Zonne zich heeft laten intimideren, chanteren  en manipuleren door Sijmen. Sijmen is de dader en de moeder van Zonne een slachtoffer.

Genre
Psychologische roman

 Uitgewerkte thematiek en motieven
Het thema dat Japin in deze roman  aan de kaak wil stellen is het seksueel misbruik in het gezin.  Op de plek waar kinderen zich het veiligst moeten voelen, namelijk  thuis, is het heel erg als de veiligheid van het gezinsleven wordt bedreigd  door seksueel misbruik van een naaste. De psychisch gestoorde Sijmen gebruikt zijn seksuele fantasieën uit op alle vrouwen in zijn omgeving. Nadat hij de moeder van drie mooie meisjes heeft verleid, en met haar trouwt, richt hij zijn seksuele pijlen op de dochters. Hij begint met de oudste die ter bescherming van haar jongere zusje haar mond wil houden. Maar die Zonne (straal) komt vanzelf aan de beurt. Ook andere vrouwen krijgen letterlijk en figuurlijk een beurt. Sijmen is bovendien zo doortrapt dat hij van als zijn seksuele veroveringen foto’s maakt die hij in een dossier stopt. Hierdoor krijgt hij macht over alle vrouwen met wie hij seks heeft. Hij kan ze chanteren en manipuleren en zo in hun macht houden. Daardoor kan het misbruik zo lang doorgaan, omdat het vrouwen zijn iets te verliezen hebben. Het overkomt zelfs de muzieklerares  Verbeet die haar lichaam moet aanbieden om van Sijmen iets gedaan te krijgen. Toch staat ze aan de basis van de ontdekking van het misbruik, want door het feit dat Zonne zelfvertrouwen genereert door haar optreden in de muziek (en vooral voor publiek waarbij ze bekeken wordt) krijgt ze  zich weer in de hand en besluit ze een einde te maken aan de praktijken van Sijmen door haar moeder met de neus op der feiten te drukken. Ze lost ook een soort eergevoel en schuldgevoel in, wanneer ze jaren daarna de voogdij van haar nichtje Lotte op zich wil nemen. Ze wil voorkomen dat het meisje in handen valt van haar vader, die zeker incestueuze bedoelingen met haar zal hebben gehad.
Macht is dus een element in deze vorm van misbruik en in feite kan  Zonne alleen herstellen wanneer ze de macht over Sijmen krijgt. Dat gebeurt o.a. door de zelfontdekking van seksualiteit (ze kan een eigen orgasme opwekken) en Sijmen te lijf gaan. Op die manier is er weer een eenzaam personage uit het oeuvre van Japin, dat het opneemt tegen  de moeizame buitenwereld, en de anderen die macht over je uitoefenen. Maar Japin heeft meestal een hoopvolle oplossing: er is een uitweg in de ellende die beschreven wordt. Ook in deze roman is er duidelijk hoop op een betere toekomst, al moet Zonne ter bescherming van haar nichtje wel een concessie doen wat betreft haar eigen liefdesleven. Maar dat offer heeft ze over voor haar zus Laura wiens laatste  wens het is om Lotte uit de graaiende klauwen  van haar eigen vader te houden.

In dit boek komt bovendien het element van bekijken worden en kijken  naar beschreven.  Zonne wordt in haar jeugd altijd via kijkgaatjes begluurd door haar stiefvader. Dat voelt ze als heel eng, alsof ze in een kijkdoos leeft. Ze weet niet wanneer hij toeslaat. Maar als ze dat gevoel  heeft overwonnen, weet ze ook heel goed om te gaan met het bekeken worden: op  het podium wordt ze een ander mens, die weet dat ze bekeken wordt en die ook macht heeft in die situaties op het toekijkende publiek. De theaterman voelt zich  op zijn eigen terrein beter thuis dan zijn publiek,een motief dat je vaak meemaakt met cabaretiers die in discussie gaan met hun publiek in de zaal. Ze kennen de situatie en kunnen mensen  uit de zaal flink voor gek zetten. Op dat moment hebben ze de macht. Ze kunnen omgaan met het in de schijnwerpers staan: een plek die net als een donkere kamer heel veilig is.(eerste zin van het boek). Zo kan Zonne ook heel goed omgaan met de fotopers. Ze weet dat ze bekeken wordt  en weet hoe ze moet reageren.

Structuur en perspectief
Het boek is opgebouwd volgens het volgende stramien:
-        Vaders
Dit deel wordt onderverdeeld in 3 hoofdstukken Zonne en 2 hoofdstukken Weintje
-        Weijntjes opkomst (ik-vertelster)
-        Zonnes opkomst (zij-vertelster)
-        Moeders
Dit deel wordt onderverdeeld in 3 hoofdstukken Zonne en 2 hoofdstukken Weintje
Er zijn twee soorten vertellers die een afsplitsing zijn van hetzelfde personage: er is een ik-verteller en een personale verteller. In beide gevallen gaat het om Zonne, de artiestennaam van Weijntje.  In het eerste en het vierde deel worden de vertellers gespiegeld.
In deel I Vaders is Zonne de zij-vertelster en Weijntje de personale vertelster.
In deel II is Weijntje een  ik-vertelster.
In deel III is Zonne een personale vertelster.
in het vierde deel Moeders is Zonne de ik-vertelster en Weijntje de personale vertelster. In de structuur worden de vertellers dus gespiegeld.  Op zichzelf is dat een logische keuze, want het heeft te maken met de afstand die de vertelster tot de gebeurtenissen wil nemen.  Bovendien heef het begrip “spiegel” in deze roman een belangrijke betekenis. Hoe durft Zonne tenslotte in de spiegel te kijken. Slachtoffers van seksueel misbruik hebben daar vaak moeite mee, bovendien maakt Sijmen gebruik van spiegels om Zonne/Weijntje in de gaten te houden.

De tijd en het decor van de handeling
Over de tijd worden door de vertelsters  geen exacte data  en jaartallen genoemd. Maar er is wel een tijdschildering die sterk doet denken aan de jaren ’70 of ’80. Er worden opmerkingen gemaakt over de ontwikkelcentrales van foto die typerend zijn voor die tijd. Er zijn nog geen mobiele telefoons, digitale camera’s of internet. Wel is er een actieve roddelpers bezig. Het lijkt erop alsof de schrijver wil zeggen dat er geen onderscheid in tijd is wat seksueel misbruik betreft. Ook kan hij de tijd verzwegen hebbe om afstand te kunnen nemen van zijn personages.

Het verhaalheden  (de dag dat Zonne  in de rechtszaak moet optreden) ligt ongeveer 12-14 jaar later dan het verleden van Laura en Zonne. Als Laura namelijk het ouderlijk huis uitvlucht, is ze zwanger van Lotte en tijdens de rechtszaak zit dezelfde Lotte op de middelbare school. Ze zal dan ongeveer 14 jaar zijn.

Ook over het decor worden geen mededelingen gedaan. Er wordt niet verteld in welke streek het verhaal zich afspeelt. Wel wordt er enkele keren gesproken over “de hoofdstad.”, maar het is dan niet eens zeker of daar Amsterdam dan wel de hoofdstad van een provincie wordt bedoeld.

De stijl
De stijl van Japin is helder en eenvoudig. Dat schept de gelegenheid in ieder geval tot snel verder lezen, waardoor het verhaal mede dor de inhoud een echte pageturner wordt.

Slotzin
Een zin uit een handleiding voor het zelf ontwikkelen van foto’s wordt als nawoord gegeven. Het is een heel symbolische tekst voor Zonne, die zich in de donkere kamer van haar verleden heeft moeten beschermen maar ook ontwikkelen en dan eindelijk de donkere kamer uit kan komen om te vertellen wat haar overkomen is.
“Zodra we met ontwikkelen klaar zijn kunnen de beelden worden gefixeerd, afgespoeld en te drogen gehangen. Er bestaat nu geen gevaar voor overbelichting. Nadat wij ons ervan verzekerd hebben dat alle gevoelige materialen, alsmede zuren en Andre agressieve chemicaliën zorgvuldig zijn afgesloten en veilig weggeborgen kan de beschermende kleding worden afgelegd (vergeet niet het waarschuwingslichtje uit te schakelen) Hierna kunnen wij de deur van de donkere kamer met een gerust hart openen.  (blz. 311)

Beoordeling Scholieren.com
De nieuwe roman van Arthur Japin lijkt me voor scholieren van de examenklassen een echte pageturner. Het verhaal is helder opgebouwd en de inhoud over seksueel misbruik van jonge kinderen door een stiefvader is niet alleen actueel, maar ook een literair aantrekkelijk onderwerp.

Japin is in deze roman weer begaan met het lot van eenlingen die in de problemen zijn geraakt en zich aan hun lot overgelaten voelen. Voordeel van deze schrijver is dat hij zijn meeste personages hoop biedt. Ook in deze roman is dat het geval. De seksueel begluurde Zonne weet door het Freudiaanse verschijnsel van de sublimatie deze negatieve handelwijze om te zetten in een positieve houding: genieten van het bekeken worden op het podium.

De amusementswaarde voor scholieren is hoog.
De literaire waardering: 2 punten.

Recensies
http://www.twenteuitdekunst.nl/boeken/de-donkere-kamer-van-japin
http://recensieweb.nl/recensie/japiniaanse-roman-over-familieziekte-en-misbruik/
http://www.nrclux.nl/maar-buiten-is-het-feest-arthur-japin/nl/product/979495/

Bronnen   
http://www.arthurjapin.nl/web/nieuws.htm
Een interessant interview met de schrijver over het boek staat in De Standaard;

Bronnen   
http://www.arthurjapin.nl/web/nieuws.htm
Een interessant interview met de schrijver over het boek staat in De Standaard;

http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120927_00314031
Interview in de Twentse Courant:
http://www.twenteuitdekunst.nl/boeken/kindermisbruik-helaas-algemeen

 

REACTIES

S.

S.

De andere naam van Zonne is Weijntje, niet Weintje en haar jongste zusje heet niet Lisa maar Isa.

9 jaar geleden

E.

E.

Het is ook niet waar dat alle drie de zusjes misbruikt worden door Sijmen, Sijmen dreigt wel een keer om Isa te gaan misbruiken maar Weijntje stopt hem. En waarom laat u in de samenvatting de hele brand weg?

9 jaar geleden

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "Maar buiten is het feest door Arthur Japin"

Ook geschreven door Cees