Zakelijke gegevens:
Auteur: Willem Elsschot
Titel: Lijmen/Het been
Wolters-Noordhoff B.V. , Groningen, 1990, 219 blz. (Grote Lijsters, Jaargang 1, nummer 3) Genre: Roman Samenvatting: Lijmen gaat over de jonge Laarmans die tijdens een van zijn eenzame kroegentochten de heer Boorman tegenkomt, deze is de directeur van een zogenaamd Wereldtijdschrift. Laarmans raakt geïnteresseerd en hoort Boorman’s verhalen aan, en wordt zodoende overgehaald om zelf aan het werk te gaan bij dit wereldtijdschrift. Hij geeft zijn baan als kantoorklerk meteen op, gezien het hoge salaris wat Boorman hem aanbiedt. Zijn positie is al meteen een van aanzien, en hoe zeer het ook doet: de voorwaarde is wel dat hij zijn woeste baard afscheert en zichzelf in een mooi pak steekt. Als Boorman’s rechterhand wijdt Boorman hem in een razendsnel tempo in, en lijkt het als of Laarmans langzamerhand al zijn idealen overboord gooit. De eerste afperszaak (want dat is het in feite) heeft Laarmans er niet zo heel veel moeite mee: het betreft een zakenman wiens praktijken niet meer fatsoenlijk zijn als die van Boorman. Hoewel Laarmans in de eerste twee zaken alleen nog maar de taak heeft van het overtikken (en een beetje anders verwoorden) van artikelen voor het tijdschrift, ziet hij duidelijk in dat Boorman’s activiteiten niets meer inhouden dan pure zwendel. Men wordt immers met duizenden exemplaren van een waardeloos tijdschrift in de maag gesplitst, en mag daar nog een redelijke som voor betalen. Daarnaast bevat het contract nog een paar kleine lettertjes waar de clichés per vierkante cm. in rekening worden gebracht, en vaak nog een extra bedrag oplevert. Boorman neemt Laarmans vaak genoeg mee op zijn strooptochten om Laarmans de fijne kneepjes van het aansmeren te leren: het zogenaamde “lijmen”, zoals Boorman dat altijd noemt. Bij de derde zwendel licht Boorman een gehandicapte vrouw op die een bijna failliete smederij bezit, en smeert haar maar liefst honderdduizend exemplaren aan: aan Laarmans de taak om de maandelijkse aflossing te innen. Aangezien zijn geweten toch elke maand een beetje begint te protesteren drinkt hij deze de afgrond in door voor het bezoekje aan mevrouw Lauwereyssen (de eigenaresse van de smederij) even langs dikke Jeanne’s café te gaan. Hoewel Laarmans’ geweten begint te knagen, heeft hij tot de laatste bladzijde toe respect en ontzag voor Boorman. In het tweede deel, Het been, is Laarmans reeds directeur van het Wereldtijdschrift en Boorman komt hem dan ook vaak genoeg op zoeken om wat tips te geven welke ondernemers hij het beste kan strikken voor een Wereldtijdschrift- aankoop. Boorman’s vrouw is reeds overleden, en steeds vaker heeft hij het er met Laarmans over wat hij eigenlijk nog allemaal met zijn vrouw had moeten en kunnen doen: wat vaker mee naar de bioscoop, of een reisje naar het Rijngebied wat hij haar al jaren had beloofd. Wanneer ze op een dag samen over de markt lopen stoten ze per ongeluk tegen een wat oudere vrouw op: mevrouw Lauwereyssen, alleen dit keer met een houten been. Boorman begint zich een beetje schuldig te voelen en begint te twijfelen of hij niet indirect schuldig is voor het verlies van het been van mevrouw Lauwereyssen. Als hij haar namelijk niet zoveel geld afhandig had gemaakt: zou ze dan misschien haar been nu nog hebben door medicatie? Het schuldgevoel groeit en Boorman probeert zijn schuldgevoel af te kopen door haar een ruime som van het bedrag wat zij heeft betaald voor het Wereldtijdschrift terug te betalen. Ze weigert het steevast, en zelfs de rechtszaak die hij aanspant om het geld terug te geven verlies hij. Toch gaat hij koppig door, en wanneer de smederij tenslotte verkocht gaat worden gaat hij naar de openbare verkoop. Daar verhoogt hij het bod van 300 naar 8500 en wordt direct voor gek versleten, doordat hij halsstarrig bij zijn punt blijft wordt hij tenslotte weggevoerd en in een gekkenhuis gestopt. Laarmans zoekt hem op in het gekkenhuis en probeert zijn leermeester, Boorman die hij toch een beetje als een vaderfiguur ziet, te helpen: hij regelt een ontmoeting tussen hem en mevrouw Lauwereyssen die tenslotte toch het geld aanneemt. Dit tot grote vreugde van Boorman, Laarmans is echter niet zo te spreken over de situatie en besluit maar weer terug te gaan om als kantoorklerk te werken zoals hij deed voordat hij Boorman ontmoette. Degene die eigenlijk continu aan het woord is in het verhaal is een vriend van Laarmans, het begint en eindigt eigenlijk met een ik-persoon, en het eigenlijke verhaal lijkt meer op die van een alwetende verteller. Laarmans en Boorman zijn de duidelijke hoofdpersonen, daarnaast ook mevrouw Lauwereyssen. Hoewel zij niet veel aan het woord komt en pas halverwege Lijmen tevoorschijn komt heeft zij een grote indruk op het verhaal aangezien zij natuurlijk degene is die Boorman het licht laat zien. Duidelijk is wel dat dit boek niet uit deze tijd stamt, het gebruik van woorden zoals ‘sedert’ in plaats van ‘sinds’ en het beschrijven van de smederij drukken al hun stempel op het boek. Dat het in de jaren ’20 af moet spelen kan iedereen makkelijk opmaken naarmate het boek vordert: het verhaal zelf is echter tijdloos maar de manier van beschrijven en schrijven laat eerder de tijd merken. Daarnaast is de ‘rode draad’ van het verhaal die van schuldgevoelens, het continu in strijd zijn met je geweten tegenover geld en aanzien. Laarmans voert zo als reden aan om te stoppen met het Wereldtijdschrift: ‘als de aanvoerder blijk geeft van zwakheid, als is het maar tijdelijk, wat kan je dan nog verwachten van een halfbakken soldaat’ . Het kan Laarmans eigenlijk niet meer zoveel schelen dat hij Boorman’s verloochent, al neemt dat niet weg dat hij Boorman ziet als een soort vader. Het boek Lijmen/Het been heb ik eerlijk gezegd alleen gelezen omdat hij op de boekenlijst stond en in onze boekenkast toevallig lag, het boek zelf zou ik anders nooit voor ogen hebben gekregen. Hoewel de achterkant mij beloofde dat Lijmen/Het been een moderne versie was van het oeroude verhaal van de man die zijn ziel aan de duivel verkocht voor levenslange aanzien, kon ik dat er niet zo direct in terug te vinden. Ik had eerlijk gezegd wel gehoopt op een demon die uit rookwolken tevoorschijn zou komen, maar helaas: ik vond de personages het hele boek door alleen maar menselijk. Laarmans bijvoorbeeld die met het baantje begint omdat het goed betaald en flinke carrierevooruitzichten biedt maar later toch door de praktijken van Boorman met zijn geweten in geding komt. Vervolgens laat Boorman het ook afweten als gewetenloze zakenman en komt tot inkeer, dit vond ik eerlijk gezegd enigszins jammer omdat die zo sterke personage van de gewetenloze zakenman in een keer ineenstort. Eerlijk gezegd kwam er zelfs medelijden aan te pas: dat een persoon zó obsessief over iets kan worden alleen maar om zijn eigen geweten te zuiveren, wat misschien wel weer aan het einde gewoon voor zichzelf blijkt te zijn. Het taalgebruik was af en toe best lastig, en ik kreeg het idee dat ik naar een middeleeuwse tekst zat te kijken en het viel me nog mee dat mensch normaal werd gespeld. Hierdoor werd het boek op sommige punten niet al te boeiend, omdat het saaie en ouderwetse taalgebruik op ten duur gaat vervelen: het is moeilijker om de situatie zo voor te stellen en de actie lijkt soms op de achtergrond te verdwijnen. Daarnaast waren de acties die er dan weer wel ondernomen worden uiterst tenenkrommend, vooral bij Het been waar het geld perse bij mevrouw Lauwereyssen terug gebracht moet worden: zaken zijn zaken. Boorman werd op het laatst een beetje té zoetsappig, en hoewel lezertjes met geitenwollensokken dit toegejuicht zouden hebben vond ik het maar al te jammer: een personage dat in het eerste deel van het boek zo sterk en machtig wordt opgebouwd wordt binnen 40 bladzijdes van zijn sokkel gerukt. Des te moeilijker vond ik het om in Boorman de duivel te zien.
Titel: Lijmen/Het been
Wolters-Noordhoff B.V. , Groningen, 1990, 219 blz. (Grote Lijsters, Jaargang 1, nummer 3) Genre: Roman Samenvatting: Lijmen gaat over de jonge Laarmans die tijdens een van zijn eenzame kroegentochten de heer Boorman tegenkomt, deze is de directeur van een zogenaamd Wereldtijdschrift. Laarmans raakt geïnteresseerd en hoort Boorman’s verhalen aan, en wordt zodoende overgehaald om zelf aan het werk te gaan bij dit wereldtijdschrift. Hij geeft zijn baan als kantoorklerk meteen op, gezien het hoge salaris wat Boorman hem aanbiedt. Zijn positie is al meteen een van aanzien, en hoe zeer het ook doet: de voorwaarde is wel dat hij zijn woeste baard afscheert en zichzelf in een mooi pak steekt. Als Boorman’s rechterhand wijdt Boorman hem in een razendsnel tempo in, en lijkt het als of Laarmans langzamerhand al zijn idealen overboord gooit. De eerste afperszaak (want dat is het in feite) heeft Laarmans er niet zo heel veel moeite mee: het betreft een zakenman wiens praktijken niet meer fatsoenlijk zijn als die van Boorman. Hoewel Laarmans in de eerste twee zaken alleen nog maar de taak heeft van het overtikken (en een beetje anders verwoorden) van artikelen voor het tijdschrift, ziet hij duidelijk in dat Boorman’s activiteiten niets meer inhouden dan pure zwendel. Men wordt immers met duizenden exemplaren van een waardeloos tijdschrift in de maag gesplitst, en mag daar nog een redelijke som voor betalen. Daarnaast bevat het contract nog een paar kleine lettertjes waar de clichés per vierkante cm. in rekening worden gebracht, en vaak nog een extra bedrag oplevert. Boorman neemt Laarmans vaak genoeg mee op zijn strooptochten om Laarmans de fijne kneepjes van het aansmeren te leren: het zogenaamde “lijmen”, zoals Boorman dat altijd noemt. Bij de derde zwendel licht Boorman een gehandicapte vrouw op die een bijna failliete smederij bezit, en smeert haar maar liefst honderdduizend exemplaren aan: aan Laarmans de taak om de maandelijkse aflossing te innen. Aangezien zijn geweten toch elke maand een beetje begint te protesteren drinkt hij deze de afgrond in door voor het bezoekje aan mevrouw Lauwereyssen (de eigenaresse van de smederij) even langs dikke Jeanne’s café te gaan. Hoewel Laarmans’ geweten begint te knagen, heeft hij tot de laatste bladzijde toe respect en ontzag voor Boorman. In het tweede deel, Het been, is Laarmans reeds directeur van het Wereldtijdschrift en Boorman komt hem dan ook vaak genoeg op zoeken om wat tips te geven welke ondernemers hij het beste kan strikken voor een Wereldtijdschrift- aankoop. Boorman’s vrouw is reeds overleden, en steeds vaker heeft hij het er met Laarmans over wat hij eigenlijk nog allemaal met zijn vrouw had moeten en kunnen doen: wat vaker mee naar de bioscoop, of een reisje naar het Rijngebied wat hij haar al jaren had beloofd. Wanneer ze op een dag samen over de markt lopen stoten ze per ongeluk tegen een wat oudere vrouw op: mevrouw Lauwereyssen, alleen dit keer met een houten been. Boorman begint zich een beetje schuldig te voelen en begint te twijfelen of hij niet indirect schuldig is voor het verlies van het been van mevrouw Lauwereyssen. Als hij haar namelijk niet zoveel geld afhandig had gemaakt: zou ze dan misschien haar been nu nog hebben door medicatie? Het schuldgevoel groeit en Boorman probeert zijn schuldgevoel af te kopen door haar een ruime som van het bedrag wat zij heeft betaald voor het Wereldtijdschrift terug te betalen. Ze weigert het steevast, en zelfs de rechtszaak die hij aanspant om het geld terug te geven verlies hij. Toch gaat hij koppig door, en wanneer de smederij tenslotte verkocht gaat worden gaat hij naar de openbare verkoop. Daar verhoogt hij het bod van 300 naar 8500 en wordt direct voor gek versleten, doordat hij halsstarrig bij zijn punt blijft wordt hij tenslotte weggevoerd en in een gekkenhuis gestopt. Laarmans zoekt hem op in het gekkenhuis en probeert zijn leermeester, Boorman die hij toch een beetje als een vaderfiguur ziet, te helpen: hij regelt een ontmoeting tussen hem en mevrouw Lauwereyssen die tenslotte toch het geld aanneemt. Dit tot grote vreugde van Boorman, Laarmans is echter niet zo te spreken over de situatie en besluit maar weer terug te gaan om als kantoorklerk te werken zoals hij deed voordat hij Boorman ontmoette. Degene die eigenlijk continu aan het woord is in het verhaal is een vriend van Laarmans, het begint en eindigt eigenlijk met een ik-persoon, en het eigenlijke verhaal lijkt meer op die van een alwetende verteller. Laarmans en Boorman zijn de duidelijke hoofdpersonen, daarnaast ook mevrouw Lauwereyssen. Hoewel zij niet veel aan het woord komt en pas halverwege Lijmen tevoorschijn komt heeft zij een grote indruk op het verhaal aangezien zij natuurlijk degene is die Boorman het licht laat zien. Duidelijk is wel dat dit boek niet uit deze tijd stamt, het gebruik van woorden zoals ‘sedert’ in plaats van ‘sinds’ en het beschrijven van de smederij drukken al hun stempel op het boek. Dat het in de jaren ’20 af moet spelen kan iedereen makkelijk opmaken naarmate het boek vordert: het verhaal zelf is echter tijdloos maar de manier van beschrijven en schrijven laat eerder de tijd merken. Daarnaast is de ‘rode draad’ van het verhaal die van schuldgevoelens, het continu in strijd zijn met je geweten tegenover geld en aanzien. Laarmans voert zo als reden aan om te stoppen met het Wereldtijdschrift: ‘als de aanvoerder blijk geeft van zwakheid, als is het maar tijdelijk, wat kan je dan nog verwachten van een halfbakken soldaat’ . Het kan Laarmans eigenlijk niet meer zoveel schelen dat hij Boorman’s verloochent, al neemt dat niet weg dat hij Boorman ziet als een soort vader. Het boek Lijmen/Het been heb ik eerlijk gezegd alleen gelezen omdat hij op de boekenlijst stond en in onze boekenkast toevallig lag, het boek zelf zou ik anders nooit voor ogen hebben gekregen. Hoewel de achterkant mij beloofde dat Lijmen/Het been een moderne versie was van het oeroude verhaal van de man die zijn ziel aan de duivel verkocht voor levenslange aanzien, kon ik dat er niet zo direct in terug te vinden. Ik had eerlijk gezegd wel gehoopt op een demon die uit rookwolken tevoorschijn zou komen, maar helaas: ik vond de personages het hele boek door alleen maar menselijk. Laarmans bijvoorbeeld die met het baantje begint omdat het goed betaald en flinke carrierevooruitzichten biedt maar later toch door de praktijken van Boorman met zijn geweten in geding komt. Vervolgens laat Boorman het ook afweten als gewetenloze zakenman en komt tot inkeer, dit vond ik eerlijk gezegd enigszins jammer omdat die zo sterke personage van de gewetenloze zakenman in een keer ineenstort. Eerlijk gezegd kwam er zelfs medelijden aan te pas: dat een persoon zó obsessief over iets kan worden alleen maar om zijn eigen geweten te zuiveren, wat misschien wel weer aan het einde gewoon voor zichzelf blijkt te zijn. Het taalgebruik was af en toe best lastig, en ik kreeg het idee dat ik naar een middeleeuwse tekst zat te kijken en het viel me nog mee dat mensch normaal werd gespeld. Hierdoor werd het boek op sommige punten niet al te boeiend, omdat het saaie en ouderwetse taalgebruik op ten duur gaat vervelen: het is moeilijker om de situatie zo voor te stellen en de actie lijkt soms op de achtergrond te verdwijnen. Daarnaast waren de acties die er dan weer wel ondernomen worden uiterst tenenkrommend, vooral bij Het been waar het geld perse bij mevrouw Lauwereyssen terug gebracht moet worden: zaken zijn zaken. Boorman werd op het laatst een beetje té zoetsappig, en hoewel lezertjes met geitenwollensokken dit toegejuicht zouden hebben vond ik het maar al te jammer: een personage dat in het eerste deel van het boek zo sterk en machtig wordt opgebouwd wordt binnen 40 bladzijdes van zijn sokkel gerukt. Des te moeilijker vond ik het om in Boorman de duivel te zien.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden