Lijk halfstok door Havank

Gegevens van het boek

Auteur: Havank (pseudoniem van Hans van der Kallen, 1904 – 1964)

Titel: Lijk halfstok

Voor het eerst gepubliceerd in: 1948

Omslagillustratie: Dick Bruna

Uitgever: A.W. Bruna & Zoon, Utrecht, 1958, 2^e druk, Zwarte Beertjes Pocket 85

Aantal pagina’s: 198

Genre: detectiveroman

Samenvatting van het boek

De Schaduw verblijft in dit boek in zijn villa “My Own Business” in het Zuid-Franse Cassis-sur-Mer. Hij krijgt ongewenst (inbrekers)bezoek van een meisje, Vera Vintage, en vindt een door haar toevallig verloren gouden sleutel. De Schaduw wordt nieuwsgierig, sluit Vera op in een kamer in de villa en komt erachter, dat het telefoonnummer, dat hij Vera door het raam heeft zien draaien, hoort bij een villa in de buurt. Hij besluit vervolgens daar maar eens een kijkje te gaan nemen. Bij de villa aangekomen treft hij een lijk aan, dat - omwikkeld met de Mexicaanse vlag - aan de vlaggenstok is vastgebonden.

In de villa ontmoet hij de tweelingzuster van Vera, de filmster Mira Fuentes die op haar persagent, Jim Hollow, zit te wachten. Mira gaat namelijk de hoofdrol spelen in een nieuwe film. Tot slot komt ook de - naar zijn zeggen - eigenaar van de villa opdraven, de Italiaan Ugo Baldo. De Schaduw waarschuwt de politie en commissaris Palude belast zich verder met het onderzoek inzake het aan de vlaggenstok vastgebonden lijk. 

Thuisgekomen ontdekt de Schaduw, dat Vera verdwenen is. Hij verneemt verder, dat Ugo een moordenaar en spion is en gezocht wordt door de Engelse politieman Sir Richard Aberdeen die ook in de buurt verblijft. Sir Richard en de Schaduw achtervolgen Ugo met zijn helpers naar zijn schuilplaats en dringen daar binnen. Ze ontdekken, dat Vera daar door Ugo vastgehouden wordt, bevrijden haar en zetten Ugo en zijn bende gevangen. Laatstgenoemden weten overigens weer te ontsnappen. Vera wordt vervolgens vermoord aangetroffen bij een standbeeld, dat de Schaduw als locale beroemdheid in Cassis-sur-Mer onthult.

Intussen komt in verband met het lijk aan de vlaggenstok de Mexicaanse hoofdcommissaris Luiz Prado over uit Mexico. Hij vertelt de Schaduw over een grote schat die ongeveer twintig jaar geleden uit een kerk in Mexico gestolen werd. De drie dieven waren ene Jones - dat is degene die aan de vlaggenstok hing -, Ugo Baldo en Alvaredez de Lupa. Alle drie hadden ze een gouden sleutel van de plaats waar de schat verborgen was. Jones en Ugo werden echter al snel door de politie opgepakt en zij verraadden Alvaredez die vervolgens wraak zwoor en zei Jones en Ugo te zullen straffen.

Langzaam maar zeker begint de Schaduw dan door te krijgen hoe de vork in de steel zit. Wraak lijkt het voornaamste motief van de gebeurtenissen tot nu toe. Alvaredez blijkt inderdaad bezig te zijn om zijn wraak gestalte te geven en zit nu achter Ugo aan. Hij wordt daarbij geholpen door niemand minder dan commissaris Palude die een broer blijkt te zijn van Alvaredez (Palude is een anagram van De Lupa). Mira Fuentes blijkt een dochter van Alvaredez te zijn en wordt dan ook prompt door een in het nauw gedreven Ugo ontvoerd. De Schaduw gaat achter Ugo aan, maar wordt door Ugo gevangen genomen. De gebroeders De Lupa hebben inmiddels echter de schuilplaats van Ugo ontdekt, bevrijden Mira en de Schaduw en doodden Ugo.

De Schaduw belandt echter van de regen in de drup, want de gebroeders De Lupa willen ook hem doden. Ze nemen de Schaduw daartoe mee op een jacht en kiezen het ruime sop. Gelukkig heeft Mira intussen Sir Richard gewaarschuwd die de nodige actie onderneemt om het schip te enteren. Voordat het zover is, heeft de Schaduw zichzelf echter al weten te bevrijden en de gebroeders De Lupa definitief onschadelijk gemaakt. En zo komt alles, zij het op het nippertje, weer op z’n pootjes terecht.       

Beoordeling van het boek

Ik vind dit een van de meest eigenaardige en surrealistische boeken die ik van Havank gelezen heb. Natuurlijk, het boek is goed geschreven. Het heeft vaart, actie en humor. Dat zijn immers de gebruikelijke ingrediënten die Havank altijd kwistig in zijn verhalen rondstrooit. Maar het verhaal op zich is buitengewoon gekunsteld en ronduit ongeloofwaardig. Zeg nou zelf, je kunt dat gedoe met die drie gouden sleutels, het lijk in de vlaggenmast en de Mexicaanse schat toch moeilijk serieus nemen? En dan commissaris Palude die kennelijk jaren in een Franse politieopleiding investeert en deze goede positie vervolgens op de tocht zet voor een wraakactie van zijn Mexicaanse broer. Dat is toch wel buitengewoon ongeloofwaardig!

Ook de logica ontbreekt soms. Hoe kan een politieman als de Schaduw nou denken, dat hij een meisje kan opsluiten in een kamer in zijn villa zonder dat ze zal proberen te ontsnappen. Ik had daar iets meer fantasie van de Schaduw verwacht. Verder zorgen de vele meespelende personages ervoor, dat het verhaal niet altijd gemakkelijk te volgen is. Je verliest als lezer al gauw het overzicht. De titel van het boek is aardig gevonden - deze verwijst uiteraard naar het lijk dat in een vlag gewikkeld aan de vlaggenmast vastgebonden is -, maar ook nogal gezocht. Een lijk wappert immers niet aan de vlaggenmast.

Maar ondanks deze kritische noten is het boek voor de echte Havank-liefhebber natuurlijk niet te versmaden. Een voorbeeld van de typische Havank-humor is natuurlijk de naam van de villa van de Schaduw: My Own Business (“Mijn eigen zaken”). Het lijkt hierdoor net of de Schaduw zich niet met andermans zaken bemoeit. Dat is nu juist precies andersom: de Schaduw doet niets liever dan zich met andermans zaken bemoeien! Dat maakt de naam van de villa ironisch. Ook ironisch is, dat juist in die villa door iemand anders - Vera Vintage - ingebroken wordt. Tot slot zijn, denk ik, nog grappig de beginletters van de drie woorden die de naam van de villa van de Schaduw vormen: MOB. Dat woord is de (platte) Amerikaanse term voor “bende”. En dat verwijst weer naar de bende die in Mexico de goudschat stal.