Liefdesdood door Oscar van den Boogaard

Titelbeschrijving

Oscar van den Boogaard, Liefdesdood.
Em. Querido's Uitgeverij BV, Amsterdam, eerste druk, 1999

Korte Samenvatting

Oda en Paul zijn getrouwd, ze hebben samen een dochtertje Vera. Inez is de buurvrouw van Paul en Oda. Op een gegeven moment moet Inez op Vera passen en Vera is bij Inez in de tuin aan het zwemmen, als Inez dan even naar binnen gaat en later terug komt blijkt het dat Vera is verdronken. Hierdoor gaat het huwelijk tussen Paul en Oda nog slechter. Paul gaat voor drie jaar naar Paramaribo. Als hij daarvan terug komt is het huwelijk nog steeds niet goed. Dan blijft er een meisje, Daisy, van 15 jaar een paar daagjes bij hen logeren. Oda raakt helemaal aan Daisy gehecht. Het huwelijk gaat iets beter. Maar uiteindelijk moet Daisy weer weg. Op het eind kom je erachter waarom het zo slecht gaat in het huwelijk van Paul en Oda omdat Oda altijd een innige relatie heeft gehad met Emile, de kameraad van Paul. En toen Vera er nog was zagen Oda en Emile elkaar vaker. Na de dood van Vera zagen ze elkaar niet meer. Totdat Daisy bij hen kwam logeren.

Lange Samenvatting

Inez telt de baantjes die Vera in het zwembad maakt. Vera is het buurmeisje van Inez. Een leuk kind dat buurmeisje van mij. Maar dan gaat Vera kopje onder en komt niet meer boven. Inez beseft in het begin niet precies wat er gebeurd en pas na een paar minuten komt ze in actie. Ze haalt Vera uit het water, probeert haar te reanimeren en belt de ambulance. Tot die tijd houd ze Vera in haar handen. De ambulance komt te laat, ze kunnen Vera niet meer redden. Vera is dood.


Inez moet het verhaal aan Paul en Oda vertellen, de ouders van Vera. Gelukkig hadden ze goed contact maar toch vond Inez het heel moeilijk het hun te vertellen. Ze vertelt het eerst tegen Paul en Paul verteld het tegen Oda. Oda raakt helemaal in paniek en loopt weg, en komt die nacht niet meer thuis. Paul en Inez gaan haar zoeken maar kunnen haar niet vinden, maar de volgende dag duikt Oda gelukkig weer op.

Ze hebben het heel moeilijk met het verlies van hun enige kind. Oda en Paul verwerken hun verdriet op verschillende manieren. Paul gaat naar een militaire basis ver weg en stort zich helemaal op zijn werk. Oda blijft thuis en leid daar haar leventje. Doordat ze elkaar maar zelden zien groeien ze uit elkaar. Na een paar jaar komt Paul weer terug naar huis en besluit daar te blijven wonen. Dan merken ze dat ze helemaal van elkaar vervreemd zijn, ze slapen zelfs in gescheiden bedden en kamer.

Paul heeft ‘s ochtends het rijk alleen, hij doet zijn oefeningen, hij ontbijt, zet het blad voor Oda’ s deur, met de krant, zij haalt het binnen, verschanst zich in haar kamer, komt er pas uit als Paul heeft geluncht, het bad voor haar heeft aangezet en weer op zijn eigen kamer is gaan zitten. Na het baden kleedt ze zich aan. Daarna stapt ze in de auto en rijdt weg. Als ze terug komt schuift Paul de garagedeur open, draagt de boodschappentas naar binnen, schenkt een whisky voor haar in, een jenever voor zichzelf, zodat ze allebei een beetje verdoofd raken. Zo gaat dat dag in dag uit, weken lang. Ze zeggen elkaar weinig en ontwijken elkaar zoveel mogelijk.

Dan brandt het huis van Inez en haar man Hans af. Oda en Paul besluiten hun te helpen door het meisje wat Inez en Hans in huis genomen hebben, voor een tijdje op te vangen. Het meisje heet Daisy. Maar Daisy kan Vera niet vervangen. Ook kan ze Oda en Paul niet helpen om weer dichter bij elkaar te komen.

Aan het einde van het boek kom je erachter dat de dood van Vera Oda en Paul niet uit elkaar gedreven heeft, maar dat ze al problemen hadden voordat Vera overleed. Oda had namelijk al een tijdje voor Vera’s dood een geheime relatie met Emile, een goede vriend van Paul. Zij hadden zelfs plannen om samen te gaan wonen, Oda zou dan Paul moeten verlaten. Oda wilde het Paul vertellen op dezelfde avond dat Vera was overleden. Maar natuurlijk kon ze dat niet op dat moment. Emile vond dat Oda het niet kon maken om Paul in deze moeilijke periode te verlaten. Daardoor is de geheime relatie van Emile en Oda stuk gelopen. Oda wilde weg bij Paul maar mocht dat niet van Emile. Oda verwijt hem nog jaren lang dat bij toen der tijd zo had gereageerd. Ze hebben elkaar na die tijd nog 3 keer gezien. 1 keer bij de begrafenis van Vera, 1 keer kwam Oda langs met Daisy, en de laatste keer kwam Oda alleen en gingen ze voor de laatste keer met elkaar naar bed.

De Analyse

Waar gaat het over?
Het gaat over het huwelijk tussen Oda en Paul en de liefde waar geen woorden voor waren tussen Oda en Emile, en die werd verstoord door de dood van Vera.

De Personen
- Oda, is de samen met haar man Paul de hoofdpersoon in het boek. Ze is ergens in de 40 jaar oud en is moeder van de overleden Vera. Haar relatie met Paul loopt niet goed. Ze mag van haarzelf ook niet gelukkig zijn. Ondertussen is er de onbereikbare liefde voor Emile, een liefde waar geen woorden voor nodig waren en die niet gebruikt konden worden.

- Paul, is ook een hoofdpersoon, hij is de man van Oda en de vader van de overleden Vera. Hij werkt in het leger als officier. Paul durft niet weg te gaan bij Oda, hij denkt dat het allemaal wel ooit goed komt. Hij zorgt ook dat Oda niet boos wordt. Hij moet zelfs van haar op een andere kamer slapen. En dat doet hij ook.


- Vera, is overleden, ze is de dochter van Oda en Paul. Ook al is ze overleden ze speelt een grote rol in het boek, mede doordat ze is overleden.

- Inez, is de gehuwde buurvrouw van Oda en Paul. Ze heeft zelf geen kinderen, maar paste wel op Vera. Zij was erbij toen Vera verdronk en heeft toen Vera nog proberen te reanimeren maar dat mocht niet baten.

- Emile, hij is een goede kameraad van Paul. Hij is generaal. Hij is de grote liefde van Oda, en Oda van hem. Zij begrijpen elkaar zonder woorden.

De tijd
Het speelt zich niet af in een bepaalde tijd. Het zal wel tussen 1960 en het nu in zitten. De vertelde tijd is een jaar of 3, 4. Dit loopt niet gelijk met de verteltijd, die is namelijk zo’n 6 uur. In verhaal komen alleen op het eind flashbacks voor, als er verteld wordt over Oda en Emile. Verder is het verhaal chronologisch verteld. Er zitten wel sprongen van ongeveer 3 jaar in het verhaal.

De plaats
Het speelt zich voornamelijk af in en rondom het huis van Oda en Paul. Ook wordt Paramaribo beschreven waar Paul 3 jaar verblijft. Heel even wordt er gesproken over het mortuarium waar Vera lag.

De omstandigheden
De weersomstandigheden en jaargetijden spelen helemaal geen rol.

Het vertelstandpunt
Het is verteld vanuit de auctoriale verteller. Er wordt niet vanuit 1 persoon gesproken. En je weet ook niet alles van bepaalde personen. Het is meer zo dat er wordt verteld wat er gebeurd. En waarom iemand iets doet.

De structuur
Het verhaal is niet echt uit stukken opgebouwd. Het is gewoon één verhaal dat soms een paar jaar in de tijd verspringt.

Wat is het thema en wat zijn de motieven?

Het thema is de liefde en de dood van een kind. Echte motieven zitten niet in het verhaal. Wel is het zo dat op het eind alles duidelijk wordt. Op het eind wordt er namelijk pas verteld waarom Oda zo tegen Paul doet en dat is vanwege Emile.

Wat wilde de schrijver aan zijn lezers duidelijk maken/overbrengen?
Ik denk dat de schrijver niet iets speciaal wou duidelijk maken. Hij wou “gewoon”een verhaal vertellen. Over wat de dood en de liefde voor gevolgen hebben.

Het Ervaringsverslag

Het Oordeel
Toen ik dit boek uit de schappen haalde en de achterkant las stond erop dat het een poëtisch boek was. Dat heb ik ook wel gemerkt, vooral de eerste tien bladzijden zijn moeilijk te begrijpen. Je weet niet of de oppas volwassen is of niet en meer van dat soort dingen. Maar na dat eerste hoofdstuk leest het boek zich opeens heel makkelijk. En na weer een paar hoofdstukken wordt het boek weer moeilijker om te lezen voor mij.
Wel grappig aan het boek waren de behoorlijk lange zinnen. Eén zin nam soms wel een halve tot hele pagina in beslag.
Het meeleven met de personages uit het boek ging me niet zo goed af. Dit kwam mede doordat ik de achtergrond van de personages niet goed kende. Als ik in het begin had geweten hoe het in elkaar zat tussen Emile en Oda had ik me beter in de situatie kunnen inleven. Nu wist ik niet waarom Oda zo deed. Als je het zo bekijkt zie je het uit hetzelfde perspectief als Paul. Paul weet ook niet waarom Oda zo tegen hem doet. Ik vond het wel zielig voor Paul. Maar Paul is naar mijn mening ook wel een "zielige" man. Hij durft niet weg te gaan bij zijn vrouw, want hij denkt dat het allemaal wel weer goed komt. Eigenlijk hoop hij dat het allemaal weer goed zal komen, hoewel hij van binnen weet dat het nooit goed zal komen. Maar hij hoopt, en denkt bij zichzelf dat menig man zou hopen dat Oda zijn vrouw was. En dus mag hij van zichzelf niet klagen. Als je het zo bekijkt is het misschien wel een leuk en goed boek voor mannen.

Onbelangrijke Gebeurtenis

Paul is naar Paramaribo geweest en heeft van alles mee terug naar huis genomen. Zo ook een kaaiman. Als hij daarmee thuis komt beginnen Oda en Daisy hard te schreeuwen. Oda zegt: "We hebben al een kaaiman." En Paul antwoord: "Nee, dat is een babykaaimannetje, dit is de vader." Oda wordt kwaad en zegt dat ze dit ding niet in haar kamer wil hebben. Waarop Paul antwoord dat het ook zijn kamer is. "Maar," zegt Oda, "het is mijn verjaardag". Daisy is ondertussen onder het dekbed gekropen en begint te gillen als Paul met de kaaiman in haar richting komt.

Artikelen met achtergrondinformatie

Schrijver Boogaard, Oscar van den
Titel Algemeen
Jaar van uitgave
Bron Het Parool
Publicatiedatum 26-02-1999
Recensent Maartje Somers
Recensietitel Een korte kroegentocht
In Brusselse cafés spreekt de schrijver Oscar van den Boogaard over zijn nieuwe boek, Liefdesdood. Iets heel anders dan het feestelijke De heerlijkheid van Julia, dat vier jaar geleden verscheen. En dat moet ook, want 'een beetje schrijver zet met elk boek een grote stap vooruit'. Café l'Espérance is praktisch leeg en heeft glas-in-lood, een donkere lambrizering en prachtige groene kuipstoeltjes. Achter de bar zit een in het zwart geklede dame in het gezelschap van een besnorde heer. Zwart haar heeft ze en een klein gezicht met een haast kinderlijke glimlach. Haar kousenbanden komen onder haar rok vandaan. "Kijk," fluistert Oscar van den Boogaard. "Dat is mijn favoriete. Ik heb haar hier al vaker gezien. Is ze niet prachtig?" Hij gaat een biertje bestellen en spreekt haar aan. Carmen blijkt ze te heten, maar ze komt niet uit Latijns-Amerika. Zelfs niet uit Oost-Europa, zoals Van den Boogaard dacht. In tegenstelling tot de andere vrouwen die aan de overzijde in de ramen zitten, komt Carmen gewoon uit Brussel. Het vergeten café l'Espérance is de laatste halte op een korte tocht door Brussel. Het komt na La morte subite, waar de lucht van generaties bier om de stugge obers hangt. Het is in dit bierlokaal ronduit een zonde om een kopje thee te bestellen, maar Van den Boogaard doet het toch. Het zal dan ook geen hoogstaand kopje thee worden, waarschuwt hij. De schrijver woont al zeven jaar in Brussel, waar zijn vriend een galerie in moderne kunst drijft. Van den Boogaard is een wonderlijke, wat rusteloze figuur die kans ziet om met schijnbaar iedereen in korte tijd in hevig gesprek verwikkeld te raken; prostituees in Belgische cafés zo goed als verslaggevers die hem komen interviewen in verband met zijn nieuwe boek. Vier jaar zijn verstreken sinds De heerlijkheid van Julia, het feestelijke, onomwonden verslag van een vrouw die haar verlangens probeert te verwezenlijken. Dat boek leverde de schrijver nominaties op voor de Librisprijs, de Gouden Uil en de ECI-prijs, ettelijke vertalingen en aardig wat bekendheid. In de jaren daarvoor had Van den Boogaard in een hoog tempo drie boeken geproduceerd, Dentz, Fremdkörper en Bruno's Optimisme. Zijn debuut kreeg mede aandacht omdat het verscheen bij Athenaeum, Polak & Van Gennep van wijlen Johan Polak, een zeldzaamheid. De titel van het nieuwe boek past goed in het rijtje tussen La morte subite en L'Esperance. Liefdesdood vertelt vanuit verschillende perspectieven over de dood van een kind en de teloorgang van een huwelijk. In het eerste gedeelte bemerkt buurvrouw Inez op een zomermiddag dat de achtjarige Vera in haar zwembad is verdronken. De volgende twee delen verhalen van de verwijdering die vervolgens optreedt tussen Vera's vader Paul en haar moeder Oda. Paul verlaat zijn vrouw om een paar jaar in de tropen te gaan werken. Als hij bij terugkomst de trap naar de bovenverdieping oploopt, klinkt vanachter de rechterslaapkamer de stem van zijn vrouw; ze dirigeert hem linksaf, de kamer van zijn dode dochter in. Het huis van de buren vliegt in brand. De au-pair die daar net was gearriveerd, de vijftienjarige Amerikaanse Daisy, neemt in het huwelijk van Oda en Paul even de plaats van de gestorven dochter in. Het kan zijn dat het slotdeel, verteld vanuit een jeugdvriend van Paul, een aantal open plekken invult, maar zeker is dat niet. Van den Boogaard vertelt een sober verhaal. De waarnemingen van de verschillende personages - de voorwerpen op een meisjesbureau, het uiterlijk van een fles wodka - vormen indirect het verslag van de teloorgang van het huwelijk tussen Paul en Oda. Hij is een militair die het 'opwaarts en voorwaarts' in het bloed heeft, zij een mooie vrouw met hoge verwachtingen van het bestaan, háár bestaan. Mensen die meer van elkaar verschillen zijn nauwelijks denkbaar: Paul gaat uit van wat hij heeft en bouwt daarop verder, hoe wanhopig ook. Oda gaat uit van wat ze had kunnen krijgen. Ook hun liefde is niet in evenwicht; Paul houdt zielsveel van Oda en Oda houdt zielsveel van haar kind. De dood van haar dochter betekent voor haar een afscheid van alle mogelijkheden. Ondanks deze weinig vrolijk stemmende zaken vindt Van den Boogaard niet dat hij een tragisch boek heeft geschreven. "Wat er gebeurt is misschien wel een tragedie, maar geen van de personages is echt triest," zegt hij opgewekt. "Hoe gevangen ze ook zijn, alle personages hebben in principe nog de ruimte om te ontsnappen. En ja, ze leven allemaal op hun eigen eiland en ze kunnen elkaar niet bereiken, maar daar staat tegenover dat ze allemaal hun eigen werkelijkheid hebben om op terug te vallen, hun eigen binnenwereld. Paul vertegenwoordigt een soort man dat ik goed ken. Hij is er één van 'niet teveel nadenken, altijd in beweging'. Eigenlijk een onuitstaanbaar type, omdat je er geen vat op krijgt. Aan de andere kant: een goddelijke man. Hij lijkt op de dieren; hij interpreteert niet, gaat altijd door. Alleen al daarom is hij de onoverwinnelijke. Oda leeft in een heel andere tempo, in een heel andere wereld. Zij heeft zich in principe afgesloten voor het leven. Ook Inez, de buurvrouw die de dood van het kind niet kan voorkomen en grote moeite heeft het gebeurde aan Paul te vertellen, heeft een gering realiteitsbesef. Ze weet wat er is gebeurd, maar ze maakt er op de één of andere manier geen contact mee. Liever zoekt ze haar toevlucht bij een schilderij, een grijs monochroom dat in haar kamer hangt." Hij vertelt over de kunstverzamelaars die de galerie bezoeken, de vernissages en bijeenkomsten die georganiseerd worden, vol 'koppels met alleen maar kunst en geen kinderen'. "Sommigen van hen kunnen alleen nog maar iets voelen als ze naar een abstract schilderij of een installatie kijken. Een van onze verzamelaars woont in een soort wit museum, een enorme ruimte met een dak van glas. Daar viel op een dag een druppel bloed op een wit monochroom. Die mensen raakten gewoon in paniek. Dat schilderij was volgens hem voorgoed verpest. Terwijl ik het mooi vond. Levend." Hij stokt en kijkt in de spiegel aan de muur van het café. Het is moeilijk om over een nieuw boek te praten - hij moet het zelf ook nog interpreteren." In dit boek gaat het ook om de onmogelijkheid van het vertellen van een verhaal. De buurvrouw moet over de dood van het kind vertellen aan de vader, de vader moet het weer vertellen aan de moeder. Al die mensen moeten vertellen over de werkelijkheid. Maar de afstand tussen de personages en de wereld is heel groot, heel moeilijk om te overbruggen." Liever dan over het verhaal praat Van den Boogaard over de ideeën die hij in zijn boek verwerkt heeft en de beelden die eraan ten grondslag liggen. Liefdesdood opent bijvoorbeeld met een zin over een 'matroos die het eind van een touw inslikte en door de kronkelingen van zijn darm de mast in werd gehesen.' Van den Boogaard: "Dat komt uit een verhaal van Gombrowicz. Ik vind het fascinerend. De vrije keuze geldt alleen voor die éne seconde dat je besluit om dat touw in te slikken. Daarna zit je voorgoed aan zo'n zogenaamde vrije keuze vast, ben je letterlijk afhankelijk van de gevolgen ervan. Dat zijn zaken waar het me in dit boek om gaat. Mijn redacteur bij Querido, Anthony Mertens, noemt me een black box die door het leven dendert: er zit allerlei geheime informatie in mijn hoofd. De heerlijkheid van Julia begon bij de aanblik van een doosje stuifmeel in een galerie, Liefdesdood met een prachtige fles wodka met een matglazen silhouetje die ik van iemand cadeau kreeg. En ik was ook bezig met vroeger. Hoe ik toen eindeloos, eindeloos in het water kon springen, middagenlang, zonder dat ik er ooit genoeg van kreeg. Die roes, die wilde ik onderzoeken. Kinderen hebben dat heel sterk, maar volwassenen in zekere zin ook, al keert het bij hen in een andere vorm terug. Paul is bijvoorbeeld een man die almaar doorgaat, die doormarcheert, wat er ook gebeurt. Dat is ook een vorm van trance. Een roes kan die ervaringen verdringen, maar kan die er ook bovenuit doen stijgen." Het zijn de terloopse zaken als ontmoetingen, voorwerpen en onbewuste herinneringen, die bouwstenen zijn voor een boek. "Sommige herinneringen behouden altijd hun kracht. Ik heb meegemaakt dat een au-pair in het huis naast ons op de avond van haar eerste dag een sigaretje rookte uit het zolderraam en daarmee het rieten dak in brand stak. En toen ik zestien was, kwam mijn vader thuis na een lange periode van werken in de tropen. Ik hoorde vanuit mijn eigen bed hoe mijn moeder hem naar de slaapkamer van mijn zusje dirigeerde, die toen al het huis uit was. Hij bleef daar weken lang, totdat hij besloot het huis te verlaten. Dat zijn geen herinneringen meer, maar oerbeelden. Die wil ik verwerken, niet zozeer uit therapeutische overwegingen, maar meer als bron, vanwege de kracht ervan. Het maakt je schrijven ook sterker. Je gaat de diepte in, de duisternis, als een soort uittreding. Maar het heerlijk is, je komt er na het schrijven gewoon weer uit. Je personages kunnen sterven, maar jij kan zelf niet dood." In zijn vroegste jaren woonde Van den Boogaard zelf in Suriname, waar zijn vader militair was. Toen Oscar vijf was, keerde het gezin terug, maar zijn vader vertrok weer naar de tropen, zodat de schrijver opgroeide met zijn moeder en zijn twee zussen. Maar ondanks de heersende autobiografische mode hoeven we op Van den Boogaards versie van de verloren paradijs-roman niet te rekenen, net zo min als op zijn kroniek van een jeugd als 'kind tussen drie vrouwen'. "Ik denk niet aan literatuur in termen van autobiografie. Ik heb zelf nooit iets meegemaakt als de dood van een kind. Maar stel dat het wel zo was, dan zou dat eerder een belemmering zijn om er een boek over te schrijven. Het hindert je verbeeldingskracht, je beoordelingsvermogen, de afstand die je kan nemen ten opzichte van je onderwerp." Het is de bedoeling, benadrukt hij, dat een schrijver met elk boek een stap vooruit zet. Daarom heeft hij zolang gedaan over Liefdesdood, wel drie jaar, terwijl hij daarvoor nagenoeg jaarlijks met een nieuw boek kwam. "Dit boek heeft me veel zorgen gebaard. Ik wilde weten hoe ik heel economisch, heel spaarzaam, een verhaal kon vertellen: alleen het hoogst noodzakelijke prijsgeven. Ik wilde intenser, krachtiger schrijven, niet in automatisme vervallen. Dentz zie ik achteraf als een argeloos en biografisch boek, Fremdkörper als een tractaat. In Bruno's optimisme koelde ik mijn woede op de wereld en in De heerlijkheid van Julia zocht ik de vrijheid van het schrijven. Bij Liefdesdood heb ik geleerd hoe ik met die vrijheid moest omgaan. Ik zie het als mijn eerste volwassen boek, misschien omdat ik zelf volwassen ben geworden. Enfin. Laten we hopen dat mijn carrière geen keukentrapje met vijf treden is." Het is tijd voor de tocht naar l'Esperance, door droevige, regenachtige winkelstraten. "De lelijkste route, maar wel de kortste," haast Van den Boogaard zich te verontschuldigen. Hij loopt graag door Brussel, kijkt rond, spreekt mensen. "Ik voel me soms als de oude vrouwtje in de taartjessalons van Brussel. Denk eens aan de kennis en de herinneringen, de straatbeelden en passanten die zij niet in hun hoofd verzameld moeten hebben! Daar ben ik nou jaloers op."

Schrijver Boogaard, Oscar van den

Titel Liefdesdood
Jaar van uitgave 1999
Bron Trouw
Publicatiedatum 27-02-1999
Recensent Onno Blom
Recensietitel De hiërarchie van pijn
http://www.trouw.nl/tr/nl/4512/Cultuur/archief/article/detail/2754274/1999/02/27/DE-HIERARCHIE-VAN-PIJN.dhtml

De Verwerkingsopdrachten

Verwerkingsopdracht nr. 26
Schrijf naar aanleiding van een door jou gekozen belangrijke gebeurtenis een dagboekfragment uit het dagboek van een hoofdpersoon die bij deze gebeurtenis betrokken is.
Ik schrijf het dagboekfragment vanuit Paul. Het gaat over de dag waarop hij terug komt vanuit Paramaribo.

Mijn Dagboek
Ik kwam gisteren na drie jaar weer thuis, ik hoopte dat alles veranderd zou zijn. Maar nee… Ik loop de trap op en verwacht een mooie nacht te gemoed te gaan, met m'n vrouw die ik zolang heb moeten missen. Ik sta boven aan de trap met m'n koffer. Uit de kamer waar ik zo naar verlangde hoor ik een kille stem van mijn vrouw, en ze zegt je moet naar links. Naar links!!!!! Ik mag de nacht niet bij haar doorbrengen. Ik moet in de kamer gaan liggen. De kamer van mijn dochter. En nu weet ik weer waarom ik toentertijd naar de tropen ben vertrokken. Mijn, ons, bed was in tweeën gedeeld. Het matras waarop ik sliep is eruit gehaald. En de bodem dient nu als boekenplank! Heb ik me hier nu zo op verheugd? Op deze terugkeer? Naar een vrouw die kil en afstandelijk is.
Vanochtend hetzelfde liedje als vroeger. De deur van Oda's slaapkamer is gesloten. (Ik kan het mijn slaapkamer al niet meer noemen.) Ik maak voor mezelf wat te eten. Oda had alles al klaar gezet gisteravond. Toen ik uitgegeten was heb ik ontbijt voor Oda gemaakt. En dat voor haar deur neer gezet. Ik durf niet aan te kloppen. Zolang ik niks fout doe, krijg ik ook niks te horen. Dan blijft het rustig hier in huis. De rest van de dag ga ik maar op mijn kamer zitten. En ik ga pas naar onder als Oda met de auto weg is. En misschien zal ik haar helpen de boodschappen uit te laden.

Ik weet dat dit geen leven is. Maar weggaan durf ik niet. Oda zal me wel weg willen hebben. Ze zal er ook alles aan doen, zolang ik maar het initiatief neem om te vertrekken. Ik moet weggaan maar ik durf het niet…