~Boekverslag van het boek LEK ~
Zakelijke gegevens
Titel: Lek
Ondertitel: - Auteur: Wim Geysen
Eerste druk: 1997
Uitgeverij: EPO
Aantal bladzijdes: 183 Verklaring titel: Een lek in de gevangeniscel van de hoofdpersoon symboliseert het leven van hem en zijn obsessie met water. Ik vind het een goed gekozen titel want het heeft een dubbelzinnige betekenis. Lek in de zin van schade aangebracht door water en vocht. Dat staat dus voor de obsessie van de hoofdpersoon. En je hebt Lek in de zin van een gebrek. Het gebrek van bijvoorbeeld niet goed kunnen functioneren in de maatschappij. Deze aspecten vormen in grove lijnen de inhoud van het verhaal. De titel vind ik dan ook nauw samenhangend met het boek Motto Schrei om een dode, want hij is verstoken van licht, en schrei om een dwaas, want hij is verstoken van verstand. Schrei zachter om een dode, want hij heeft rust gevonden
het leven van de dwaas
is erger dan de dood
De bijbel, Jezus Sirach 22,11
Nadat ik het boek had uitgelezen kon ik verklaren waarom de schrijver voor dit motto
heeft gekozen. Eigenlijk is het vrij duidelijk. De hoofdpersoon is de dwaas omdat hij iemand vermoord heeft. De “dode” is het onschuldige slachtoffer van de dwaas. De dwaas wordt dan ook afgeschilderd als een slecht mens, maar de waarheid daarvan is overgelaten aan de lezer. Thema en Motieven Het thema is “In het verleden gebeurde gebeurtenissen kunnen personen tot waanzin drijven.” Dit thema hangt samen met de volgende motieven: - Joseph is in zijn jeugd psychisch “mishandeld” door zijn moeder, Liselotte. Ze gaf Joseph geen kans om een kind te zijn. “’Sinterklaas bestaat niet Joseph, dus zet dat maar uit je hoofd. Als je op zes december iets krijgt komt dat van je ouders.’” - Joseph wordt misbruikt door monsieur Legrelle, een vriend van Liselotte. Ze had geen idee wat er met haar zoon gedaan werd. Joseph werd daar later razend over. Dat verklaart ook waarom Joseph zich inbeeldt dat Laila zijn moeder is en haar vervolgens wurgt. - Marcellus, de vader van Joseph schenkt nauwelijks aandacht aan zijn zoon. Marcellus heeft zijn zoon bijvoorbeeld niet eens bezocht in de gevangenis. - Joseph is geobsedeerd door water. Dat blijkt al op de tweede pagina. “Verminking. Macht. Water is oppermachtig.” Later in het verhaal: “’Vernietig de mens wordt er gesist, want hij wil onze vrijheid beknotten. Hij wil onze onstuimigheid breken met zijn dijken, maar toch gebruikt hij onze kracht om in zijn energie te voorzien. (…) Het is woedend het water.’” Joseph is er dus heilig van overtuigd dat de wereld zal vergaan door de wraakneming van water. - Joseph weet niet zo goed wat hij doet of gedaan heeft. Hij stuurt bijvoorbeeld brieven aan Laila tijdens zijn verblijf in de gevangenis. Maar Laila kan die brieven niet lezen omdat ze al dood is dankzij Joseph. Hij deed de brieven op een zodanige manier op de post dat de brieven weer terecht bij hem kwamen. Zo leek het alsof hij contact met Laila onderhield. Biografische gegevens van de auteur Wim Geysen is geboren op 25 november in 1970. Hij is een Belgische theatermaker en auteur. Ook geeft hij les op een middelbare school. Hij geeft Nederlands, geschiedenis en aardrijkskunde. Met zijn debuut Lek in 1997 eindigde hij in de shortlist van de "ASLK Debuutprijs voor Literatuur 1998". Rit Geysen bewerkte Lek voor theater. Willem schreef en regisseerde de toneelstukken Verboden Gedachten (1995) en Het Jaar van de Rat (1996). Samen met Rit Geysen schreef hij de poëziebundel Alles kwijt en niks verloren. Personages - Joseph Timmermans is de hoofdpersoon en daarom ook de belangrijkste figuur in het boek. De jongeman is een eerstejaarsstudent architectuur. Hij is af en toe brutaal: “Alsof het mij hoe dan ook interesseert wie wanneer welke test afneemt.” Ik denk dat Joseph diep van binnen een onzeker jongetje is, door gebrek aan positieve aandacht van zijn ouders. Hij is een jaar of negentien als hij beland in een psychiatrische afdeling van de gevangenis. Door verscheidene flashbacks leer je Joseph steeds beter kennen. Je kunt zijn gedrag dan ook beter verklaren. Want waarom is Joseph een opleiding architectuur begonnen tegen zijn wil in? Omdat zijn vader het zo wil. Dat verklaart grotendeels ook waarom Joseph een obsessie heeft met water. Hij verzet zich tegen alles wat met bouwkunst te maken heeft en raakt geobsedeerd door de idee dat water de kracht heeft om gebouwen te vernietigen. De gebouwen staan symbool voor de dominantie van zijn vader. Joseph ondergaat een ontwikkeling in het verhaal. Hij wordt compleet krankzinnig. Eerst dan valt het nog wel mee; hij doet alsof hij normaal is. Maar aan het eind begint hij uit de Bijbel te preken en zakt hij steeds dieper in het denkbeeldige drijfzand. - De vader, Marcellus Timmermans, is niet zo geliefd bij Joseph. Marcellus is begonnen als een simpele verhuizer bij het bedrijf Boduplex. Later is hij directeur-generaal geworden. Hij was dus erg trots op zichzelf en wilde graag dat zijn zoon in zijn voetsporen zou treden. Maar omdat Marcellus erg bezig was met zijn bedrijf had hij weinig aandacht voor Joseph. Zelf heeft Marcellus ook een moeilijke jeugd achter de rug. Zijn ouders zijn vernederd en vermoord wegens verraad in de periode van WOII. - Liselotte is de moeder van Joseph. Ze heeft volgens mij nooit een kind gewild. Ze wilde dat Joseph zo snel mogelijk groot zou worden dan had ze minder last van hem. - Monsieur Legrelle is een vriend van Liselotte. Hij kan zelf geen kinderen krijgen ondanks dat hij dol op ze is. Maar dat verklaart niet waarom hij Joseph seksueel misbruikte met als smoes met hem naar de dierentuin te gaan. Joseph was toen nog maar een jaar of zeven en had geen enkel besef wat er gaande was. Voor hem was het maar een spelletje. - Laila is een prostituee waar Joseph veel contact mee had. Hij had het gevoel dat alleen zij hem begreep en zijzelf had medelijden met hem. “ Ik zit eigenlijk wel in met die jongen. Hij heeft zoiets… zoiets kwetsbaars over zich, zoiets hulpeloos.” Later is ze zelf de dupe geworden van haar gastvrijheid. Hieronder beschrijf ik nog even kort wat de relatie was tussen Joseph en de andere bovenstaande personen. Joseph-Marecllus: vader-zoonrelatie al was die niet geslaagd. Joseph-Liselotte: moeder-zoonrelatie. Ook deze was niet geslaagd. Joseph- Legrelle: beul-slachtofferrelatie met Legrelle als beul. Ook waren
Joseph en Legrelle celmaatjes in de gevangenis waar Legrelle bekend stond als Dikkie.
Joseph-Laila: slachtoffer-helperrelatie met Laila als helper. De
verhouding Joseph-Laila kan je ook vertalen in beul-slachtofferrelatie met Laila als slachtoffer. Mijn beoordeling. Het onderwerp en het thema hebben mij aangegrepen. Moord is sowieso een onacceptabele kwestie. Wat ik vooral leuk vind is dat het verhaal niet gaat vervelen omdat Joseph in alles in staat is. Je weet dan dat je alles kan verwachten maar je kunt het niet voorspellen. Wel worden er vermoedens bij je opgewekt; het zijn van die kleine dingen waar je op moet letten. Zoals in de brieven van Joseph aan Laila dacht ik dat ze gewoon vrienden waren. Wat mij toen gelijk opviel is dat hij in zijn brieven de hele tijd de naam Laila liet vallen. Bij zulke situaties denk ik altijd aan gekke mensen die een misdaad zijn begaan maar het zelf niet “weten”. “Veerle is de behoedster van het kwaad, Laila. (…) Ik heb hard gebruld toen ze me binnenreden, Laila.” Later bleek mijn vermoeden inderdaad iets te hebben met een misdaad. Wat ik ook vermakelijk vind zijn de verbanden die in het verhaal worden gelegd. Zo wil Joseph Dikkie wurgen als blijkt dat hij monsieur Legrelle is die hem heeft misbruikt. Het taalgebruik is niet moeilijk, er is een goede balans tussen lange- en korte zinnen. Het boek is daarom ook vlot uit te lezen/ Het perspectief waarin het verhaal verteld wordt vind ik uiterst goed gekozen. Joseph verteld wat hem overkomt en wat hij denkt op een bepaald moment in het heden. Die stukken staan dus in de ik-perspectief. De andere stukken daarentegen, de zogenaamde flashbacks, staan in de alwetende-perspectief. Ik vond het wel creatief van de schrijver om verschillende perspectieven te gebruiken. Dat zorgt ervoor dat de lezer zich niet zal vervelen. Het einde van het boek is niet helemaal gesloten maar ook niet open. Je weet wel wie Laila is en wat dat te maken heeft met Joseph maar je weet niet wat er daarna met Joseph zal gebeuren. Zal hij ooit worden vrijgelaten, zal hij ooit genezen van zijn obsessie met water enz. Mijn einde zou er als volgt uitzien: Als het tijd is om te douchen probeert Joseph zich te verdrinken in de badkuip. Toevallig is Veerle (de maatschappelijk werkster) in de buurt en red hem. Dat vind de jongeman eerst niet leuk en is woedend op haar. Later wordt hij verliefd en weigert te eten totdat Veerle haar liefde aan hem betuigt. Dat doet ze niet en dat wordt Joseph fataal. Hij drinkt nu ook niks meer en gaat uiteindelijk dood. Het meest aangrijpende stukje in het boek vind ik wel het volgende: “ Ik ben niet ik. Ik ben niet wie ik ben. Ik ben iemand anders. Ik ben Joseph. Ik ben mijnheer Timmermans. Ik ben aas. Ik ben een roofdier. Ik ben de beul. Ik ben het slachtoffer. Ik ben Pilatus. Ik ben Christus. Ik ben een draaikolk. Ik verdwijn in mezelf.” Mij geven deze woorden het een gevoel dat de ikpersoon zijn identiteit verloren is, een reden tot paniek dus. Dat wordt benadrukt door elke zin te laten beginnen met “ik”. Samenvatting {De hieronder beschreven gebeurtenissen komen niet in de exacte volgorde voor als in het boek. Dit heb ik expres gedaan voor de duidelijkheid.} Joseph is de zoon van Marcellus en Liselotte. Marcellus is een geslaagde zakenman en heeft weinig tijd voor zijn zoon. Liselotte doet alleen aardig tegen haar nakomeling als het haar uitkomt. Ze organiseert af en toe feestjes en dwingt Joseph de gasten te entertainen. Een van de gasten, monsieur Legrelle, neemt Joseph vaak mee op uitstapjes. Hij misbruikt het zevenjarige jongetje. Legrelle belandt in de gevangenis waar de volwassen Joseph hem tegemoet komt. Joseph neemt wraak op Dikkie (Legrelle) waarna hij weer in een eenmanscel moet. Joseph was op school het buitenbeentje en werd uitgelachen en vernederd. Dat nam hij zijn klasgenoten erg kwalijk maar hij kon niets terug doen; hij was machteloos. Joseph gaat bouwkunde studeren naar de wens van zijn vader. De studie mislukt en Joseph gaat troost en begrip zoeken bij de prostituee Laila. Hij raakt geobsedeerd door water. Laila vindt zijn gedrag raar maar heeft toch medelijden met hem. Als ze hem op een dag mee naar huis neemt wurgt hij haar. Dat als gevolg van de vele onverwerkte gebeurtenissen van zijn jeugd. Joseph wordt opgenomen in een psychiatrische afdeling van een gevangenis. Zijn vader regelt een advocaat voor hem maar komt zelf niet opdagen. Tijdens zijn verblijf in de gevangenis schrijft de negentienjarige jongeman brieven aan Laila, die al overleden was. Joseph wordt raakt totaal ontspoord. Een ontsnapping uit het gevangenisleven is dan gedaald tot het nulpunt.
Ondertitel: - Auteur: Wim Geysen
Eerste druk: 1997
Uitgeverij: EPO
Aantal bladzijdes: 183 Verklaring titel: Een lek in de gevangeniscel van de hoofdpersoon symboliseert het leven van hem en zijn obsessie met water. Ik vind het een goed gekozen titel want het heeft een dubbelzinnige betekenis. Lek in de zin van schade aangebracht door water en vocht. Dat staat dus voor de obsessie van de hoofdpersoon. En je hebt Lek in de zin van een gebrek. Het gebrek van bijvoorbeeld niet goed kunnen functioneren in de maatschappij. Deze aspecten vormen in grove lijnen de inhoud van het verhaal. De titel vind ik dan ook nauw samenhangend met het boek Motto Schrei om een dode, want hij is verstoken van licht, en schrei om een dwaas, want hij is verstoken van verstand. Schrei zachter om een dode, want hij heeft rust gevonden
is erger dan de dood
De bijbel, Jezus Sirach 22,11
Nadat ik het boek had uitgelezen kon ik verklaren waarom de schrijver voor dit motto
heeft gekozen. Eigenlijk is het vrij duidelijk. De hoofdpersoon is de dwaas omdat hij iemand vermoord heeft. De “dode” is het onschuldige slachtoffer van de dwaas. De dwaas wordt dan ook afgeschilderd als een slecht mens, maar de waarheid daarvan is overgelaten aan de lezer. Thema en Motieven Het thema is “In het verleden gebeurde gebeurtenissen kunnen personen tot waanzin drijven.” Dit thema hangt samen met de volgende motieven: - Joseph is in zijn jeugd psychisch “mishandeld” door zijn moeder, Liselotte. Ze gaf Joseph geen kans om een kind te zijn. “’Sinterklaas bestaat niet Joseph, dus zet dat maar uit je hoofd. Als je op zes december iets krijgt komt dat van je ouders.’” - Joseph wordt misbruikt door monsieur Legrelle, een vriend van Liselotte. Ze had geen idee wat er met haar zoon gedaan werd. Joseph werd daar later razend over. Dat verklaart ook waarom Joseph zich inbeeldt dat Laila zijn moeder is en haar vervolgens wurgt. - Marcellus, de vader van Joseph schenkt nauwelijks aandacht aan zijn zoon. Marcellus heeft zijn zoon bijvoorbeeld niet eens bezocht in de gevangenis. - Joseph is geobsedeerd door water. Dat blijkt al op de tweede pagina. “Verminking. Macht. Water is oppermachtig.” Later in het verhaal: “’Vernietig de mens wordt er gesist, want hij wil onze vrijheid beknotten. Hij wil onze onstuimigheid breken met zijn dijken, maar toch gebruikt hij onze kracht om in zijn energie te voorzien. (…) Het is woedend het water.’” Joseph is er dus heilig van overtuigd dat de wereld zal vergaan door de wraakneming van water. - Joseph weet niet zo goed wat hij doet of gedaan heeft. Hij stuurt bijvoorbeeld brieven aan Laila tijdens zijn verblijf in de gevangenis. Maar Laila kan die brieven niet lezen omdat ze al dood is dankzij Joseph. Hij deed de brieven op een zodanige manier op de post dat de brieven weer terecht bij hem kwamen. Zo leek het alsof hij contact met Laila onderhield. Biografische gegevens van de auteur Wim Geysen is geboren op 25 november in 1970. Hij is een Belgische theatermaker en auteur. Ook geeft hij les op een middelbare school. Hij geeft Nederlands, geschiedenis en aardrijkskunde. Met zijn debuut Lek in 1997 eindigde hij in de shortlist van de "ASLK Debuutprijs voor Literatuur 1998". Rit Geysen bewerkte Lek voor theater. Willem schreef en regisseerde de toneelstukken Verboden Gedachten (1995) en Het Jaar van de Rat (1996). Samen met Rit Geysen schreef hij de poëziebundel Alles kwijt en niks verloren. Personages - Joseph Timmermans is de hoofdpersoon en daarom ook de belangrijkste figuur in het boek. De jongeman is een eerstejaarsstudent architectuur. Hij is af en toe brutaal: “Alsof het mij hoe dan ook interesseert wie wanneer welke test afneemt.” Ik denk dat Joseph diep van binnen een onzeker jongetje is, door gebrek aan positieve aandacht van zijn ouders. Hij is een jaar of negentien als hij beland in een psychiatrische afdeling van de gevangenis. Door verscheidene flashbacks leer je Joseph steeds beter kennen. Je kunt zijn gedrag dan ook beter verklaren. Want waarom is Joseph een opleiding architectuur begonnen tegen zijn wil in? Omdat zijn vader het zo wil. Dat verklaart grotendeels ook waarom Joseph een obsessie heeft met water. Hij verzet zich tegen alles wat met bouwkunst te maken heeft en raakt geobsedeerd door de idee dat water de kracht heeft om gebouwen te vernietigen. De gebouwen staan symbool voor de dominantie van zijn vader. Joseph ondergaat een ontwikkeling in het verhaal. Hij wordt compleet krankzinnig. Eerst dan valt het nog wel mee; hij doet alsof hij normaal is. Maar aan het eind begint hij uit de Bijbel te preken en zakt hij steeds dieper in het denkbeeldige drijfzand. - De vader, Marcellus Timmermans, is niet zo geliefd bij Joseph. Marcellus is begonnen als een simpele verhuizer bij het bedrijf Boduplex. Later is hij directeur-generaal geworden. Hij was dus erg trots op zichzelf en wilde graag dat zijn zoon in zijn voetsporen zou treden. Maar omdat Marcellus erg bezig was met zijn bedrijf had hij weinig aandacht voor Joseph. Zelf heeft Marcellus ook een moeilijke jeugd achter de rug. Zijn ouders zijn vernederd en vermoord wegens verraad in de periode van WOII. - Liselotte is de moeder van Joseph. Ze heeft volgens mij nooit een kind gewild. Ze wilde dat Joseph zo snel mogelijk groot zou worden dan had ze minder last van hem. - Monsieur Legrelle is een vriend van Liselotte. Hij kan zelf geen kinderen krijgen ondanks dat hij dol op ze is. Maar dat verklaart niet waarom hij Joseph seksueel misbruikte met als smoes met hem naar de dierentuin te gaan. Joseph was toen nog maar een jaar of zeven en had geen enkel besef wat er gaande was. Voor hem was het maar een spelletje. - Laila is een prostituee waar Joseph veel contact mee had. Hij had het gevoel dat alleen zij hem begreep en zijzelf had medelijden met hem. “ Ik zit eigenlijk wel in met die jongen. Hij heeft zoiets… zoiets kwetsbaars over zich, zoiets hulpeloos.” Later is ze zelf de dupe geworden van haar gastvrijheid. Hieronder beschrijf ik nog even kort wat de relatie was tussen Joseph en de andere bovenstaande personen. Joseph-Marecllus: vader-zoonrelatie al was die niet geslaagd. Joseph-Liselotte: moeder-zoonrelatie. Ook deze was niet geslaagd. Joseph- Legrelle: beul-slachtofferrelatie met Legrelle als beul. Ook waren
verhouding Joseph-Laila kan je ook vertalen in beul-slachtofferrelatie met Laila als slachtoffer. Mijn beoordeling. Het onderwerp en het thema hebben mij aangegrepen. Moord is sowieso een onacceptabele kwestie. Wat ik vooral leuk vind is dat het verhaal niet gaat vervelen omdat Joseph in alles in staat is. Je weet dan dat je alles kan verwachten maar je kunt het niet voorspellen. Wel worden er vermoedens bij je opgewekt; het zijn van die kleine dingen waar je op moet letten. Zoals in de brieven van Joseph aan Laila dacht ik dat ze gewoon vrienden waren. Wat mij toen gelijk opviel is dat hij in zijn brieven de hele tijd de naam Laila liet vallen. Bij zulke situaties denk ik altijd aan gekke mensen die een misdaad zijn begaan maar het zelf niet “weten”. “Veerle is de behoedster van het kwaad, Laila. (…) Ik heb hard gebruld toen ze me binnenreden, Laila.” Later bleek mijn vermoeden inderdaad iets te hebben met een misdaad. Wat ik ook vermakelijk vind zijn de verbanden die in het verhaal worden gelegd. Zo wil Joseph Dikkie wurgen als blijkt dat hij monsieur Legrelle is die hem heeft misbruikt. Het taalgebruik is niet moeilijk, er is een goede balans tussen lange- en korte zinnen. Het boek is daarom ook vlot uit te lezen/ Het perspectief waarin het verhaal verteld wordt vind ik uiterst goed gekozen. Joseph verteld wat hem overkomt en wat hij denkt op een bepaald moment in het heden. Die stukken staan dus in de ik-perspectief. De andere stukken daarentegen, de zogenaamde flashbacks, staan in de alwetende-perspectief. Ik vond het wel creatief van de schrijver om verschillende perspectieven te gebruiken. Dat zorgt ervoor dat de lezer zich niet zal vervelen. Het einde van het boek is niet helemaal gesloten maar ook niet open. Je weet wel wie Laila is en wat dat te maken heeft met Joseph maar je weet niet wat er daarna met Joseph zal gebeuren. Zal hij ooit worden vrijgelaten, zal hij ooit genezen van zijn obsessie met water enz. Mijn einde zou er als volgt uitzien: Als het tijd is om te douchen probeert Joseph zich te verdrinken in de badkuip. Toevallig is Veerle (de maatschappelijk werkster) in de buurt en red hem. Dat vind de jongeman eerst niet leuk en is woedend op haar. Later wordt hij verliefd en weigert te eten totdat Veerle haar liefde aan hem betuigt. Dat doet ze niet en dat wordt Joseph fataal. Hij drinkt nu ook niks meer en gaat uiteindelijk dood. Het meest aangrijpende stukje in het boek vind ik wel het volgende: “ Ik ben niet ik. Ik ben niet wie ik ben. Ik ben iemand anders. Ik ben Joseph. Ik ben mijnheer Timmermans. Ik ben aas. Ik ben een roofdier. Ik ben de beul. Ik ben het slachtoffer. Ik ben Pilatus. Ik ben Christus. Ik ben een draaikolk. Ik verdwijn in mezelf.” Mij geven deze woorden het een gevoel dat de ikpersoon zijn identiteit verloren is, een reden tot paniek dus. Dat wordt benadrukt door elke zin te laten beginnen met “ik”. Samenvatting {De hieronder beschreven gebeurtenissen komen niet in de exacte volgorde voor als in het boek. Dit heb ik expres gedaan voor de duidelijkheid.} Joseph is de zoon van Marcellus en Liselotte. Marcellus is een geslaagde zakenman en heeft weinig tijd voor zijn zoon. Liselotte doet alleen aardig tegen haar nakomeling als het haar uitkomt. Ze organiseert af en toe feestjes en dwingt Joseph de gasten te entertainen. Een van de gasten, monsieur Legrelle, neemt Joseph vaak mee op uitstapjes. Hij misbruikt het zevenjarige jongetje. Legrelle belandt in de gevangenis waar de volwassen Joseph hem tegemoet komt. Joseph neemt wraak op Dikkie (Legrelle) waarna hij weer in een eenmanscel moet. Joseph was op school het buitenbeentje en werd uitgelachen en vernederd. Dat nam hij zijn klasgenoten erg kwalijk maar hij kon niets terug doen; hij was machteloos. Joseph gaat bouwkunde studeren naar de wens van zijn vader. De studie mislukt en Joseph gaat troost en begrip zoeken bij de prostituee Laila. Hij raakt geobsedeerd door water. Laila vindt zijn gedrag raar maar heeft toch medelijden met hem. Als ze hem op een dag mee naar huis neemt wurgt hij haar. Dat als gevolg van de vele onverwerkte gebeurtenissen van zijn jeugd. Joseph wordt opgenomen in een psychiatrische afdeling van een gevangenis. Zijn vader regelt een advocaat voor hem maar komt zelf niet opdagen. Tijdens zijn verblijf in de gevangenis schrijft de negentienjarige jongeman brieven aan Laila, die al overleden was. Joseph wordt raakt totaal ontspoord. Een ontsnapping uit het gevangenisleven is dan gedaald tot het nulpunt.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden