Motivatie Toen we de opdracht kregen om een Middelnederlandse tekst te lezen, had ik eigenlijk geen enkele voorkeur voor enig boek. Om eerlijk te zijn ben ik het lijstje met boekentips afgegaan en gekeken welke boeken verkrijgbaar waren en welke het dunst waren. Lanceloet leek mij wel geschikt, aangezien het dun en te verkrijgen was. Ik had eigenlijk geen enkele verwachting die daarbij een rol speelde. De reden dat ik zo onverschillig was, was dat ik eigenlijk geen zin had om een Middelnederlandse tekst te lezen en er zo snel mogelijk van af wilde. Samenvatting Chrétien de Troyes Lanceloet en het hert met de witte voet (hertaling Dr. M. Draak en H. Adema) Taal & Teken, Leeuwarden, 1989

Aan het hof van Arthur komt een jonkvrouw met de boodschap dat de ridder die de witte voet weet te bemachtigen van een door zeven leeuwen bewaakt hert, mag trouwen met een zeer mooie koningin. Om bij het hert te komen moest de ridder een wit hondje volgen. De eerste ridder durft halverwege het hondje niet meer te volgen, maar de tweede ridder, Lanceloet houdt vol. Hij verslaat de leeuwen en snijdt de witte voet van het hert af, maar hij is te ernstig verwond om de witte voet zelf aan de koningin te geven. Dan geeft hij de witte voet aan een onbekende, slechte ridder die hem nog ernstiger verwondt en de witte voet zelf aan de koningin geeft. Ondertussen is Lanceloets vriend Walewein ongerust geworden en gaat hem zoeken. Hij vindt hem en brengt hem naar een dokter. In plaats van Lanceloet gaat hij naar het hof van de koningin om de slechte ridder die eerloze daad betaald te zetten. De eerloze ridder wordt verslagen en de koningin wil met Lanceloet trouwen, maar die wijst haar af omdat hij van Genovere (Arthurs vrouw) houdt. Hij en Walewein keren weer terug naar Camelot. Eerste persoonlijke reactie Ik vond het verhaal een beetje clichématig, omdat ‘natuurlijk’ de goede ridder alle avonturen overleefd, de slechterik verslaat en uiteindelijk als held voor de dag komt. Ook vond ik het niet echt spannend, omdat ik toch al wist dat Lanceloet uiteindelijk wel zou winnen. Wat ik verder niet zo goed vond, is dat het verhaal zo eenvoudig is. Het boek telt in totaal maar 23 leesbare pagina’s en het gaat over een goede ridder die door een slechte ridder te grazen genomen wordt, maar op het eind krijgt de slechterik zijn verdiende loon, ‘eind goed, al goed’. En het boek is behoorlijk oppervlakkig: alle personages zijn types, mooi staat voor goed en lelijk staat voor slecht. Het enige wat ik wel leuk vond is dat het boek niet erg langdradig was, er werd niet lang stilgestaan bij iets en er was voortdurend actie. Het verhaal vond ik in totaal een beetje vreemd en onbegrijpelijk, omdat Lanceloet wel het avontuur aangaat, maar helemaal niet geïnteresseerd is in de prijs, de mooie koningin. Hij wijst haar af, omdat hij een getrouwde vrouw trouw gezworen heeft. Ik zie niet waarom hij aan het avontuur begint, naar mijn mening is dat zinloos en ook lomp voor die koningin, want hij wijst haar af alsof ze niets is. Ook het feit dat hij trouw blijft aan een vrouw die hem onmogelijk trouw kan zijn (ze is nu eenmaal getrouwd), vind ik een beetje vreemd. En helemaal als hij voor haar een enorm mooie vrouw afwijst, waar hij eerst zelfs voor gestreden heeft tot hij erbij neerviel. Misschien had ik in de Middeleeuwen moeten leven om dat te begrijpen. Sociaal-economische en culturele afkomst (politieke afkomst niet van toepassing) In dit boek komt alleen de adellijke stand met zijn ridders en vorsten aan bod, over geestelijken, boeren en burgers wordt niets gezegd. Maar de eercultuur komt heel duidelijk aan bod. Lanceloet is onbevreesd en eeuwig hoffelijk, precies zoals een goed ridder dat betaamt. Hij hecht er veel waarde aan dat andere mensen hem als een eervol mens zien en daarom gedraagt hij zich precies volgens de hoofse regels, die de norm voor zijn stand zijn. De slechte ridder daarentegen gedraagt zich niet volgens de hoofse regels en is daarom eerloos. Voor die daad moet hij boeten en daarom daagt de hoofse Walewein hem uit voor een duel, een eervolle manier om een conflict te beslechten. Dingen uit het feodale stelsel komen ook voor, namelijk de eeuwige trouw van Lanceloet aan koningin Genovere, waardoor hij de andere koningin afwijst. Ook blijft hij onderdanig aan zijn koning Arthur en keert hij weer terug naar Camelot. In het begin wordt ook verteld dat de mooie onbekende koningin veel ridders en drie koningen onder haar heeft die allemaal onderdanig en trouw aan haar zijn. Deze tekst is overgedragen via het Haagse handschrift. Er is sprake van symboliek in dit verhaal, namelijk dat het hert met de witte voet bewaakt wordt door zeven leeuwen. Het hert stelt de koningin voor en de witte voet staat voor haar maagdelijkheid. Die witte voet is moeilijk te krijgen, net als die koningin. Je moet eerst zeven leeuwen verslaan, voordat haar mag hebben. Zeven is een heilig getal uit de bijbel en de leeuwen staan voor iets koninklijks, ze verdedigen immers de koningin en haar maagdelijkheid. Literatuur aan het hof In dit boek zitten veel elementen die met hoofsheid te maken hebben, namelijk de verering van de vrouw. De onbekende koningin wordt aanbeden door vele ridders en had zelfs drie koningen volledig in haar macht (blz. 9). Ook koningin Genovere, Arthurs vrouw, wordt aanbeden door Lanceloet en hij is haar eeuwig trouw. Lanceloet wijst zelfs de vrouw af voor wie hij zich in het avontuur had gestort, omdat hij Genovere trouw gezoren had (blz. 43). Ook het volle vertrouwen van Lanceloet in de onbekende is een teken van hoofs gedrag. Lanceloet gaat er meteen vanuit dat de onbekende ridder onbaatzuchtig is en die witte voet in de naam van Lanceloet aan die koningin geeft (blz. 17-18). De onbekende ridder schaadt zijn vertrouwen en dat is onhoofs en eerloos gedrag (blz 19-27), waarvoor die ridder onherroepelijk gestraft moet worden. Omdat Lanceloet niet in staat is om dat zelf te doen, doet zijn beste vriend Walewein dat en daagt hem uit voor een duel (blz. 33-37), zoals een goed ridder dat volgens de hoofse regels voor zijn vriend moet doen. Dit verhaal hoort tot de Arthurepiek, omdat Arthur (blz. 7, 11, 13, 43) en zijn hof Karmeloet (oftewel Camelot, blz. 43) genoemd worden. In het verhaal wordt ook Arthurs vouw Genovere (blz. 43) genoemd en zijn ridders Lanceloet en Walewein (komen bijna in het hele boek voor). De functies van dit verhaal voor het hof waren: vermaak, identificatiemogelijkheden voor ongewenst en gewenst gedrag, lesgeving en het onder de aandacht brengen van de normen en waarden van de ridderschap. Het verhaal gaat over een rechtschapen ridder die zich volgens de hoofse regels gedraagt (gewenst gedrag) en de zijn tegenbeeld, een slechte ridder die zich niet volgens de hoofse regels gedraagt (ongewenst gedrag), omdat hij het vertrouwen van Lanceloet beschaamt en alleen aan zichzelf denkt. Het hof vond ridderverhalen spannend en vermakelijk, maar het liet ze ook zien hoe zij zich moesten gedragen en hoe niet. Je moest een ander kunnen vertrouwen en je mocht een andermans vertrouwen niet beschamen. Je moet je beheersen en een ander zo min mogelijk kwetsen, ook al wil je iets heel graag. Als je dat niet doet, dan zul je daar gestraft voor worden, door een ander of door het noodlot, zoals het de slechte ridder verging. Evaluatie Mijn eerste mening is niet veranderd nadat ik de verdiepingsopdracht gemaakt had. Na het uitvoeren van de verdiepingsopdracht snapt ik nog steeds niet dat Lanceloet in de eerste plaats achter een vrouw aangaat die hij niet eens wil. Misschien omdat ik in een andere tijd leef. Ik vind het een goede ridderroman, omdat het precies geschreven is zoals een goede ridderroman behoort zijn. Maar ik zelf houdt niet zo erg van een ridderroman, tenminste niet in zijn originele vorm. Als hij wat aangepast is aan de vertelmanier van nu en wat minder voorspelbaar zou zijn, dan vind ik een ridderroman wel leuk. Maar in de huidige vorm vind ik het niet zo’n heel interessant verhaal, te oppervlakkig en voorspelbaar. Ik ben tevreden over het uitvoeren van de beschrijving, omdat ik alleen dingen heb opgeschreven waar ik goed over nagedacht had en die ik goed vond. Ook over de verdiepingsopdracht ben ik tevreden, omdat ik daar ook alleen weldoordachte dingen heb opgeschreven. Het lezen van een Middelnederlandse tekst viel mee, omdat er een complete vertaling van het Middelnederlands op de rechterbladzijde stond. Ook waren het op deze manier slechts 23 bladzijden die ik moest lezen en dat viel erg mee qua tijdsduur. Wat ik niet snapte was dat Lanceloet wel het avontuur aangaat, maar helemaal niet geïnteresseerd is in de prijs, de mooie koningin. Hij wijst haar af, omdat hij een getrouwde vrouw trouw gezworen heeft. Ik zie niet waarom hij aan het avontuur begint, naar mijn mening is dat zinloos en ook lomp voor die koningin, want hij wijst haar af alsof ze niets is. Ook het feit dat hij trouw blijft aan een vrouw die hem onmogelijk trouw kan zijn (ze is nu eenmaal getrouwd), vind ik een beetje vreemd. En helemaal als hij voor haar een enorm mooie vrouw afwijst, waar hij eerst zelfs voor gestreden heeft tot hij erbij neerviel. Ik denk dat dat te maken heeft met de afstand in tijd tussen onze tijd en de Middeleeuwen, als ik toen geleefd had, had ik het waarschijnlijk wel gesnapt. Ik vond het uitwerken van de verdiepingsopdracht niet erg lastig. Tijdens het werken aan deze opdracht voor het leesdossier had ik wel het idee dat ik de benodigde vaardigheden en kennis in voldoende mate bezat. De volgende keer is er niets dat ik anders zou willen doen.