Laatste zomernacht door Maarten 't Hart

A: De romananalyse 1. Kop Auteur: Maarten ‘t Hart
Titel: De laatste zomernacht
Uitgever: De arbeiderspers
Plaats van uitgave: Amsterdam
Eerste druk: 1977
Aantal bladzijden: 109 2. Motto Er is in dit boek geen motto aanwezig 3. Genre Het boek is een novelle, maar het is niet echt een roman, omdat de personen niet echt heel uitgebreid worden beschreven. Het boek gaat over liefde. Je komt steeds meer over de hoofdpersoon te weten en aan het einde van het boek krijg je antwoord op de vraag waar de hoofdpersoon zo’n hekel aan heeft: ‘waarom is het uitgegaan?’ 4. Samenvatting Het is de laatste nacht van een veertiendaagse excursie van studenten biologie. George ergert zich er dood aan, dat iedereen zich met hem en Ingeborg bemoeid. Iedereen vraagt waarom hij het heeft uitgemaakt. Marijke is de vriendin van Ingeborg, en probeert de relatie tussen George en Ingeborg weer te herstellen. Dat is niet geheel zonder eigenbelang, omdat Ingeborg nu iets met Pieter heeft, en Marijke heeft een oogje op Pieter. George en Anton zien twee gestalten aankomen. Het zijn Ingeborg en Pieter, die er een beetje triest bijlopen. Anton en George groeten ze en springen op de pont, die voor hun ligt. De pont voert hen door middel van een kabel naar de overkant van het meer, waar ze Jakob tegen komen. Ook hij begint over het feit dat George het heeft uitgemaakt met Ingeborg en dat kan George niet echt waarderen. Hij kan het niet vertellen, want dan lijkt het veel minder erg als het voor hem is. Jakob is op zoek naar vlinders, Marijke is weg van waterdrieblad, en Anton zoekt zich kapot naar vuurbuiken. George zelf heeft niets wat hem speciaal interesseerd en helpt daarom Anton maar met vuurbuiken zoeken. George ontdekt dat hij een zwak heeft voor Marijke, maar zij moet niets van George weten. Marijke en George praten even over George en Ingeborg, maar hij wil Marijke niet vertellen waarom hij het heeft uitgemaakt. Anton en Jakob komen er aan en ze willen met z’n allen terug. Maar omdat je niet met z’n vieren op de pont kan, gaan Jakob en Anton eerst, en Marijke en George komen later. Maar als de pont op de helft blijft steken, krijgen Marijke en George ruzie. Uiteindelijk haalt George de pont om Marijke op te halen en keren ze terug naar het groepshuis. Anton komt erachter dat hij geen vuurbuiken, maar padjes heeft gevangen en wil terug gaan om echte vuurbuiken te vangen. Anton had met Ingeborg afgesproken, maar dan moet George haar de padjes maar laten zien. George vermoed een complot. Als Ingeborg komt, is het weer als vanouds tussen die twee. Maar opeens komt Pieter de kamer in stormen en begint zomaar op George in te slaan. George verweerd zich niet en beseft dat hij nog best terug wil bij Ingeborg. George verlangd opeens naar Marijke, maar als hij haar aantreft bij de pond, valt ze hem indirect aan met een gedicht van Nijhoff. George en Marijke doen een weddenschap. Als George het lukt vanaf de pont aanwijzingen te geven aan Anton zodat hij vuurbuiken vind, hoeft hij niet te vertellen waarom hij het heeft uitgemaakt. Als Marijke het lukt Anton af te leiden, zodat Anton geen vuurbuiken vind, moet George vertellen waarom hij het heeft uitgemaakt. George valt echter in slaap op de pont, omdat hij aan Ingeborg zit te denken en wordt de volgende ochtend wakker van Marijke, die aan de overkant staat te schreeuwen dat ze zijn omgelopen. George was helemaal afgedreven naar de kant waar Marijke en Anton waren afgezet, en ligt nu op de pont aan de aanlegsteiger. Marijke wou Anton niet zomaar laten liggen. Marijke en George lopen samen over de holle weg maar zeiden niets. Marijke gaat op een hek zitten en ze kijken samen naar de opkomende zon. George slaat een arm om haar heen, waarna Marijke haar hoofd op zijn schouder legt. Marijke word wakker als paarden hinneken en ze vertelt George dat ze had gedroomd dat het weer goed was tussen George en Ingeborg. Dan vertelt George haar het hele verhaal, omdat hij de weddenschap heeft verloren. Toen George met Ingeborg naar een tentoonstelling van Edwin Sylvanus was geweest, had Ingeborg gezegd dat ‘de Duitsers het een beetje te ruw hadden aangepakt’. Dat schoot bij George in het verkeerde keelgat, omdat zijn vader door de Duitsers was vermoord. Marijke probeerde nog George te overtuigen van de redenen van Ingeborg, maar de discussie was snel afgelopen toen ze Ingeborg op de holle weg zagen lopen. Marijke ging naar haar toe en zoals George al had verwacht, liepen ze terug naar het groepshuis. Zonder hem. Dit is het teken voor George dat hij ze nooit een van beide zou kunnen krijgen. Terwijl George nog na zit te denken over Ingeborg, terwijl hij naar een waterdrieblad kijkt, hoorde hij plots Anton roepen vanaf de overkant. George haalt hem op met de pont en Anton vertelt dat hij nog steeds geen vuurbuiken heeft gevonden. Zo lijkt het net of Anton en George niets anders hadden gedaan dan naar vuurbuiken hadden gezocht, wat niet was gelukt. Ze hadden allebei gefaald.
5. De personen George:George onderscheidt zich van de rest doordat hij helemaal niet zo geïntersseeerd is in biologie zelf. Hij denkt heel veel na en hij houd van gedichten. Maar hij is wel een echte kijker, hij beschrijft zijn omgeving zeer uitvoerig. De vader van George is in de tweede Wereldoorlog door de Duitsers vermoord. George blijft zijn hele leven trouw aan zijn vader, en is daardoor sterkt anti-Duits. George ergert zich heel erg aan de manier waarop zijn mede-studenten praten. Hij heeft een serieuze relatie met Ingeborg gehad en alles wat hij in haar waardeerde, hadden ze gemeen. George is een betweter, maar wel behulpzaam. Volgens Marijke is hij ‘gewoonweg bot’. Marijke:George omschrijft Marijke als een klein, kwetsbaar meisje. Ze is ook wel geïnteresseerd in poëzie. Marijke probeert te koppelen tussen Ingeborg en George, omdat ze Pieter, die nu iets met Ingeborg heeft, leuk vind. Marijke heeft een passie voor waterdrieblad. Ingeborg: Ingeborg is de jeugdliefde van George. Ze hebben het afgelopen jaar een liefdesrelatie gehad. Ingeborg lijkt veel op George. Ook zij is haar vader, die een ss’er was, trouw gebleven. Ingeborg heeft nu een relatie met Pieter. Anton:Anton stottert veel als hij praat, en komt een beetje zielig over. Hij is de enige in het verhaal die niets met liefde heeft. Anton is naïef. Hij gelooft alles wat George zegt. Anton is zeer geïnteresseerd in vuurbuik. Hij is heel rustig. Jacob: George omschrijft Jacob als ‘een vreemde norse jongen, altijd erop uit je te treiteren en niettemin mateloos geïnteresseerd in alles met brede vleugels: vogels en vlinders’. Jacob is dus ook een bioloog met een passie. Hij is heel rustige en interesseert zich enorm voor de biologie. Pieter: Pieter is de nieuwe liefde van Ingeborg. Niemand mag hem echt heel erg, want hij is zeer agressief. Toen Ingeborg samen met George was, sloeg Pieter zomaar op George in. Jacob omschrijft Pieter als ‘die schizofrene grassengek’. Ook Pieter heeft dus een passie in de biologie: grassen. 6. Perspectief In ‘de laatse zomernacht’ is er sprake van een ‘ik-verteller’. Je kijkt als lezer door de ogen van George en je ziet het verhaal vanuit zijn ogen. 7. Structuur Het boek heeft 109 bladzijden. Het boek is niet onderverdeeld in hoofdstukken. Het is gewoon 1 geheel doorlopend verhaal, wat in chronologische vertelwijze wordt verteld. Alleen op bladzijde 83, wordt gebruik gemaakt van een sprong in de tijd, door middel van een paar lege regels. Daar heeft George geslapen op de pont, en het volgende moment wordt hij wakker. 8. Tijd De vertelde tijd van het verhaal is 1 nacht. Het verhaal speelt zich ongeveer af in de periode tussen 1965 en 1975, omdat Ingeborg en George allebei in de tweede wereldoorlog zijn geboren. Hun vaders zijn daarbij allebei omgekomen. Als deze excursie plaats vindt, zijn ze ongeveer 20 jaar. Het boek heeft geen hoofdstukken of delen, dus het wordt in 1 keer vertelt. Ik heb er ongeveer 2,5 uur over gedaan om het boek te lezen. Het verhaal wordt chronologisch verteld, met soms verwijzingen naar een vroegere gebeurtenis. 9. Ruimte In het hele boek wordt de plaats waar alles zich afspeelt uitvoerig beschreven. Je leest het verhaal door de ogen van George, die alles zo goed onder woorden kan brengen zodat je een heel goed beeld krijgt van de omgeving. Vooral de omgeving wordt goed omschreven. Het verhaal speelt zich af in een natuurgebied wat vooral uit laagveen bestaat. Er is veel water aanwezig en er is het Elsenbroekbos, waar zich het meeste afspeelt. Het Elsenbroekbos bestaat ook uit de pont en de holle weg. Door de goede woordkeuze krijg je een heel goed beeld van de manier waarop George de omgeving waarneemt en beoordeeld.
10. Thematiek In dit boek is er sprake van het thema liefde, vooral oude liefde. Het niet kunnen vergeten van een oude liefde, maar deze ook niet terug willen. George kan Ingeborg maar niet vergeten, maar hij wil haar ook niet terug. George vind Marijke wel leuk, maar hij zal haar altijd blijven vergelijken met Ingeborg. Uit die vergelijking zou altijd zijn gebleken dat Marijke nooit zo goed zou kunnen zijn als Ingeborg is geweest. 11. Motieven Een motief is een bepaalde situatie of gebeurtenis, die steeds terug komt. In dit boek zijn er veel verschillende motieven aanwezig, namelijk: · Anton en de vuurbuiken: Anton’s enige doel is vuurbuiken zoeken, wat, net zoals het doel van George, niet gelukt is. · Marijke: Marijke blijft tijdens et hele verhaal door het hoofd van George spoken. Hij weet niet voor wie hij nou moet kiezen, maar uiteindelijk raakt hij ze beide kwijt, door ‘echt’ verliefde te worden op Marijke. · de pont: De pont scheidt het moeras en de slaapboerderij. In het verhaal is Marijke aan de ene kant van het water en Ingeborg aan de andere kant. George zit dan op de pont midden op het water. Hij twijfelt dan of hij voor het verleden (Ingeborg) of de toekomt (Marijke) moet kiezen. · Nijhoff / ‘laatste’: Meerdere keren worden delen uit gedichten van hem genoemd. Het gedicht van Nijhoff heet: ‘Haar laatste brief’. De herinnering aan zijn vader is alleen zijn ‘laatste brief’. Het is de ‘laatste zomernacht’ van de excursie. · Vader: George heeft gezworen eeuwig trouw te zijn aan zijn vader. Als hij voor Ingeborg zou kiezen, zou dat zijn vader verraden en dat kan hij niet. Het enige waar George in zijn leven zeker van is, is de trouw aan zijn vader. Dat kan hij niet opgeven voor Ingeborg. 12. Titelverklaring Er zijn twee verklaringen voor de titel te bedenken. Het verhaal gaat over de laatste zomernacht van een excursie van biologen, of het is de laatste zomernacht waarin George de kans heeft Ingeborg voor zich terug te winnen. 13. Taalgebruik Maarten ’t Hart heeft een heel poëtisch taalgebruik. Het is niet moeilijk te begrijpen, maar er worden lange zinnen gebruikt, met woorden die niet iedereen zou gebruiken. Dat is ook het kenmerk van dit boek. Door die lange zinnen met goed gekozen woorden, wordt het verhaal beter omschreven. Ik vond het een heel prettig taalgebruik, je kan je goed inleven in het verhaal en het las makkelijk en snel door. 2. Biografie Maarten 't Hart is geboren op 25 november 1944 in Maassluis. Hij is streng gereformeerd opgevoed en is in zijn jeugd erg geïsoleerd geweest van andere kinderen. Hij is enig kind en zijn ouders zijn overleden toen hij in de twintig was. Maarten heeft biologie gestudeerd in Leiden en is gepromoveerd op "A Study of a Short Term Behaviour Cycle" in 1978. Na 1978 heeft hij het meeste succes gehaald met schrijven met o.a. zijn boek een Vlucht Regenwulpen, die ook verfilmd is. De eerste twee boeken van Maarten verkochten heel slecht. De uitgever overwoog geen nieuw werk meer van hem uit te geven. Maar toen schreef hij een boek over ratten, dat wel aansloeg. Veel hoofdfiguren in boeken van Maarten zijn schuchtere biologen, dit waarschijnlijk omdat hij zelf ook biologie gestudeerd heeft. Zijn boeken zijn vaak autobiografisch geaard.
3. Gedicht van Nijhoff: Verwijt me niet dat ik lichtzinnig was
omdat is liefgehad heb zonder trouw
en zonder tranen heenging. Want een vrouw komt nooit, als zij bij voorbaat niet genas, de wond te boven ener tederheid
die op toekomstig leven is gericht. Ik moest mij wel hernemen
tot een plicht waartoe ik onbemerkt
was voorbereid. C: De persoonlijke verwerking 1. Een persoonlijke beschouwing over de roman
We mochten zelf een boek kiezen voor het moderne leesverslag. Het moest een boek zijn dat door een oorspronkelijk Nederlandse schrijver/schrijfster is geschreven en toen ik de achterkant van dit boek las, leek het met wel een interessant boek. Op de achterkant staat niets van het verhaal beschreven. Er staat alleen een soort recensie over de manier van schrijven van Maarten ’t Hart. Zijn poëtisch taalgebruik sprak me wel aan en toen ik de eerste paar bladzijden had gelezen had ik besloten dat ik dit boek zou gaan lezen. Na het lezen van het boek en de verwerking van de secundaire informatie vond ik het boek zeer interessant, omdat de thema’s en motieven steeds beter begreep. Als je een boek gewoon leest, let je niet zo goed op de motieven van een boek, maar als je er dan mee bezig bent, begrijp je veel meer van het boek. Waarom het geschreven is, wat er gezegd mee wil worden en hoe iedereen de liefde anders interpreteert. Hoe belangrijk trouw aan een bepaald iemand kan zijn, om zelfs de liefde van je leven ervoor op te geven, zoals George en Ingeborg trouw blijven aan hun vader, waardoor hun liefde onmogelijk wordt. Als je naar de verschillende personages kijkt, zie je dat iedereen anders is. George heeft een heel ander standpunt over bepaalde dingen dan anderen, waardoor hij zichzelf ‘beter’ voelt dan de rest. Hij verafschuwt de manier van praten van bepaalde mensen zoals het woordgebruik: “Het is aan” “Uitgemaakt”. De mening van George is dat door het gebruik van die woorden al het moois nietig wordt gemaakt. Ingeborg vind de trouw aan haar vader even belangrijk als George, wat een breuk tussen hen veroorzaakt. Ik vind het een erg mooi motief, omdat je prioriteiten moet stellen. Of je blijft trouw aan je vader, of je kiest voor je liefde. Beide kan niet. Het taalgebruik vond ik erg mooi. Door de mooie poëtische zinnen wordt veel beter duidelijk gemaakt wat er bedoeld wordt. In sommige boeken maakt dat het juist moeilijker, maar in dit boek past het, omdat je door de ogen van George kijkt, die de wereld echt zo poëtisch ziet. Je begrijpt het veel beter. Ik heb geen een keer gehad dat ik een zin nog een keer moest overlezen, omdat ik hem niet begreep. Door het verhaal wordt duidelijk wat voor invloed oorlog kan hebben op de latere generatie. Door trouw aan je afkomst kunnen een hoop problemen ontstaan. Dat vind ik een erg mooi onderwerp, het blijkt dat het allemaal niet zo eenvoudig kan zijn als het lijkt. Het verhaal is ook heel werkelijk. Ik weet zeker deze situatie bij een aantal mensen is voorgekomen, wat het verhaal heel echt maakt.