1 Maak zelf een samenvatting van de inhoud van het boek in 180 tot 220 woorden. (aantal woorden vermelden)
De achttienjarige Eric woont tijdens de tweedewereldoorlog in Leiden. Hier zit hij ondergedoken voor de arbeidsdienst. Hij heeft een litteken, dat hij heeft opgelopen toen hij een kind was. Hierdoor voelt hij zich vaak eenzaam. Hij houdt zich erg met zijn litteken bezig.

Eric houdt erg van schilderen, en hij schildert bij meneer d’Ailleurs. Hier werkt ook een joods meisje, Elly. Als Eric zijn opgepakte vriend gaat zoeken op de schilderacademie, is die daar niet. Zelf vindt hij de academie wel interessant, en gaat daar ook schilderen.

Op de academie vrijt Eric met een tors van de godin Venus. Ook leert hij daar Spin kennen, een eigenaardige man. Hij komt een paar keer bij hem thuis. Wanneer hij hem weer eens op wil zoeken, heeft hij zichzelf opgehangen. Eric is de kluts kwijt, en gaat terug naar de academie. Omdat de mensen daar weggaan, mag hij er gaan wonen. Eric vraagt aan Elly of ze ook bij hem wil komen wonen, en dat doet ze. Als Elly Eric betrapt op het vrijen met de tors, wurgt Eric Elly.

Een tijd later hoort hij allemaal geluiden van een fanfare en radio’s. Eric wil naar buiten gaan, maar ziet drie soldaten omhoog komen. Eric pakt zijn pistool en schiet.

(207 woorden)

2 Vorm en inhoud
a Leg uit wat opvalt aan de vorm van het boek.

Beschrijf voor onderstaande punten zo objectief mogelijk hoe het werk is geschreven en waaruit dat blijkt.

Uitwerking
1 verhaallijn(en)
Het boek heeft één verhaallijn, namelijk die van Eric van Poelgeest.

2 gebruik van tijd
Het verhaal wordt in chronologische tijdsvolgorde verteld, met af en toe flashbacks.

3 vertelperspectief
De vertelwijze is een personale vertelwijze. Je kent de gevoelens en gedachten van Eric, maar hij vertelt het verhaal niet zelf.

4 titelverklaring
De titel heeft te maken met het kapsel dat Eric altijd kreeg:

‘Vooral als mijn haar pas geknipt was zag je het erg. Kort Amerikaans model, godverdomme. Om een paar dubbeltjes uit te sparen. Je vraagt de kapper of hij het korter knipt dan de vorige keer, anders stuur ik je terug. Kort Amerikaans zeg je maar. Je denkt zeker dat het geld me op de rug groeit.’ Blz. 37

Eric vond dit kapsel verschrikkelijk, omdat zijn litteken dan zichtbaar was. Hij hield zich hier erg met zijn litteken bezig.

5 verteltijd vs vertelde tijd
Verteltijd: Het boek heeft 175 bladzijden en 21 hoofdstukken.

Vertelde tijd: De vertelde tijd is ongeveer een half jaar. Het boek begint ongeveer in september 1944, en duurt tot de bevrijding in mei 1945.

6 taalgebruik
Ik vond dat het taalgebruik vrij normaal was. Je merkte wel dat Eric tijdens tweedewereldoorlog leefde, door woorden die ik zelf niet snel zou gebruiken, maar dat kan ook aan mij liggen. Bijvoorbeeld:

‘ .. tegen die zonderlinge schilder gezegd..’ Blz. 21

‘ Je ziet er ook zo onooglijk uit.’ Blz. 57

‘ Wat zijn palmen toch mirakels moeilijk te schilderen.’ Blz. 89

7 hoofdstukindeling
De hoofdstukken zijn genummerd. De hoofdstukken gaan door tot nummer 21. Er is verder niets bijzonders aan de hoofdstukindeling.

b Leg uit wat opvalt aan de inhoud van het boek.
Beschrijf voor onderstaande punten hoe jij het werk interpreteert. (inhoud = subjectief)

Uitwerking
1 belangrijkste personages
- Eric is de hoofdpersoon uit het boek. Hij komt erg zelfverzekerd over, maar heeft erg last van zijn litteken. Hierdoor voelt en voelde hij zich vaak eenzaam. Eric is een karakter. Hij maakt een ontwikkeling door in het boek. Bijvoorbeeld; Eerst is hij voorzichtig op straat en durft hij weinig, maar later schiet hij op de soldaten van wie hij denkt dat ze hem willen oppakken.

- Ans is één van de twee vriendinnen van Eric. Zij is Rooms en biechtte haar verhalen op aan een priester. Deze keurde de relatie tussen haar en Eric niet goed. Erik gebruikte Ans min of meer. Maar Ans wilde dit niet meer, en verliet hem.

- Elly is een Joods meisje met wie Eric vaak schildert. Zij is de andere vriendin van Eric. Hij vermoordt haar aan het einde van het verhaal.

-Spin is een eigenaardige eenzame man die ook schildert op de academie. Hij pleegt zelfmoord in het boek. Eric heeft mentaal steun aan Spin.

2 belangrijkste gebeurtenissen
De belangrijkste gebeurtenissen vind ik:

- Het verhaal dat Eric verteld aan Elly over hoe hij zijn litteken heeft gekregen. Als kind had Eric bronchitis. Om dit tegen te gaan zetten zijn ouders een hete ketel naast zijn wieg. Daar kwam damp uit, wat goed voor hem was. Maar op een keer raakte de tuit verstopt en vloog het kokende water met gesmolten lood tegen zijn slaap.

Ik denk dat deze gebeurtenissen heel veel impact heeft gehad op de rest van zijn leven. Eric heeft altijd moeten leven met dit litteken, en het heeft hem zijn hele leven erg beïnvloed.

- De keer dat Eric zijn broer Frans bezocht die in het ziekenhuis lag. Hij had difterie, en was er erg slecht aan toe. Eric mocht alleen maar door een raam naar hem kijken. Toen zag Frans Eric, en hij stak zijn vuist naar hem op omhoog. Toen ging Frans weer liggen, en er kwam een zuster binnen die het gordijn dicht deed. Eric wist toen nog niet zeker dat Frans dood was, maar hij wist wel dat het niet lang meer zou duren. Deze gebeurtenis heeft Eric erg geraakt. Hij ziet in de gebalde vuist een teken dat hij sterk moet zijn. Hierdoor staat hij weer anders in het leven dan voorheen. Dit is dus een omslagpunt.

3 tijd en ruimte
Het verhaal speelt zich af in Leiden, tijdens de tweedewereldoorlog in de jaren 1944 en 1945. De tweedewereldoorlog beinvloedt het verhaal erg. Dit bepaald veel dingen in het boek zoals hoe mensen zich gedragen, en hoe de omgeving eruit ziet.

4 motieven
Litteken: Het litteken is een erg belangrijk motief in het boek. Dit komt steeds weer terug, en is ook een grote oorzaak van de eenzaamheid.

Onderduiken: Eric en andere mensen moeten constant onderduiken. Eric kwam had een nieuwe kamer, met een mooi uitzicht. Later mocht hij naar de in de academie wonen, omdat die mensen weggingen. Het onderduiken, en het verhuizen zorgt ook voor eenzaamheid.

5 symboliek
In het boek wordt het waterpaard dat op de postzegels staat die Eric koopt symbolisch gebruikt. Het waterpaard staat namelijk symbool voor de dood. Hij koopt de postzegels op het moment dat zijn vriend Peter wordt opgepakt. Later overlijden er nog meer mensen.

6 motto
‘There is no trap so deadly as the trap you set for yourself’ Raymond Chandler, The Long Goodbye. Ik denk dat de schrijver met dit motto bedoelt dat je, of in ieder geval de hoofdpersoon Eric, uiteindelijk ten onder zal gaan aan zijn eigen waanideeën. Hij had een groot probleem met zijn litteken, en ik denk dat dit litteken uiteindelijk het probleem is waaraan hij ten onder zal gaan.

7 eind
Ik vind dat het boek een open einde heeft. Op het laatst loopt Eric nog wel met zijn geweer naar het raam, maar ik weet niet of hij dood is, of opgepakt wordt. De rest van het boek is wel duidelijk, wat ik erg fijn vind omdat ik dan weet hoe de gebeurtenissen zijn afgelopen. Alleen wat er met Eric gebeurt vind ik niet duidelijk.

3 Welke vragen roept de tekst tijdens het lezen op en welke antwoorden krijg je? Welke vragen worden niet beantwoord en/maar wat zou volgens jou het antwoord kunnen zijn?

vragen antwoorden
1 Wat zit er in het pannetje dat Eric zijn moeder hem steeds stiekem brengt? Blz. 33 In het pannetje zit eten. Op het moment dat mijn vraag wordt beantwoord: Andijvie me schijngehakt, een kwartje voor een appel of een peer en selderiezout.

2 Waarin balde Frans, Eric zijn broer, zijn vuist naar hem toen hij op sterven lag? Blz. 104/105 Eric dacht dat het betekende dat hij sterk moest zijn, en dat met Frans alles in orde was.

3 Zal Eric betrapt worden in het huis van meneer d’Ailleurs wanneer hij bij Elly blijft slapen? Blz. 127 Het plan om te ontsnappen was om de wc door te spoelen, dan kon Eric makkelijker het huis verlaten. Maar op de wc zit meneer d’Ailleurs. Eric geeft hem heel rustig een briefje waar op staat dat hij voorlopig niet komt werken, en loopt dan ook rustig weg.

4 Waarom moet Eric stiekem witte lelies kopen voor Frans zijn dood, en naar zijn ouders sturen? Blz. 136 Zijn moeder beeldde zich in dat Frans een meisje had, omdat ze het zo graag wilde. Als Eric de bloemen stuurt met een vrouwelijke naam als afzender zal zijn moeder denken dat Frans daadwerkelijk een vriendin had.

5 Wie is de stem die Eric laat schrikken als hij een kaars uit de kerk ‘steelt’? Blz. 47 Ik denk dat het gewoon iemand was die verscholen stond, en er wat van zei. Maar het antwoord kon ik niet in het boek vinden.

5 Omschrijf in algemene termen, dus losgekoppeld van de inhoud, het thema van het verhaal. Zorg voor voldoende argumenten waarbij je de inhoud wel mag noemen. Gebruik ongeveer 80 tot 120 woorden. (aantal woorden vermelden)

Ik vind het thema van die verhaal eenzaamheid, omdat veel gebeurtenissen in dit boek daarmee te maken hebben. Het litteken van Eric veroorzaakt voor hem veel eenzaamheid, omdat hij zich daardoor vaak eenzaam voelt. Ook door de oorlog zijn de mensen erg eenzaam, omdat ze niet meer overal en naar iedereen toe kunnen. Door de dood van dierbaren werd Eric nog eenzamer. Hij verloor mensen, en had het gevoel alsof hij nog als enige over was. Toen hij vaker naar Spin ging, die ook erg eenzaam was, pleegde Spin zelfmoord.

Omdat alles in dit boek om en over eenzaamheid gaat, vind ik dat dit dus ook het thema van dit boek is.

(112 woorden)