1962, 1e druk Samenvatting: Het verhaal speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Erik Van Poelgeest is 18 jaar oud en woont op een klein kamertje ergens in Leiden, waar hij ondergedoken leeft voor de arbeidsdienst. Hij houdt erg van schilderen, daarom werkt hij bij jonkheer D'Ailleurs, waar hij lampenkappen beschildert. Er werkt ook een ondergedoken joods meisje, Elly. Op een dag wordt zijn vriend Peter opgepakt bij een razzia, waarbij Erik zelf nog net kan ontsnappen. Erik hoopt dat zijn vriend toch uit de handen van de Duitsers is kunnen glippen en gaat kijken op de teken- en schilderacademie of hij hem daar toevallig niet kan vinden. Er is geen enkel spoor van Peter, maar Erik vindt de academie heel interessant en besluit er zich in te schrijven. Erik heeft ook een vriendin, Ans, maar ze is roomskatholiek en de priester waar ze gaat biechten probeert Ans over te halen de relatie met Erik te verbreken. Uit woede verkracht Erik haar en wil niets meer van dat "moederskindje" weten. Uit pure eenzaamheid en wanhopigheid (omdat hij een groot litteken op zijn slaap heeft en hij denkt dat alle meisjes alleen maar op die grote vlek letten) vrijt hij dan maar met een tors van de godin Venus, dat zich op de schilderacademie bevindt. Enkele dagen later maakt hij kennis met een andere leerling van de academie, (Kees) De Spin. Hij is, net zoals de eigenaar van de academie, Van Grouw, een NSB-er. De Spin is een zeer eigenaardige man met heel eigenaardige gedachten; zo denkt hij bijvoorbeeld dat niet de aantrekkingskracht van de aarde, maar de kleuren ervoor zorgen dat de dingen op hun plaats blijven. Hij heeft ook een hond gehad waarvan hij erg veel hield, maar die heeft hij doodgeknepen omdat die niet wou praten… Enkele dagen later krijgt Erik te horen van zijn moeder, die met zijn vader en zijn zus in Oegstgeest leeft en hem dagelijks een pannetje eten komt brengen, dat zijn oudere broer, Frans, difterie heeft gekregen en op sterven ligt. Erik besluit hem te gaan bezoeken in het ziekenhuis en Frans sterft waar Erik bij is. Maar net voor Frans stierf, heeft hij nog zijn gebalde vuist naar Erik opgestoken, waarmee hij bedoelde dat Erik sterk moet zijn, nooit de moed op moet geven. Dit teken ontroert hem erg en hij zal dat moment dan ook nooit meer vergeten. Thuis is iedereen natuurlijk diep bedroefd dus besluit hij er weg te gaan en Elly op te zoeken. Hij vrijt een hele nacht met haar en de volgende morgen ziet hij D'Ailleurs op het toilet zitten, met zijn broek naar beneden en een prentenboek open op de bladzijde met het schilderij "de geboorte van Venus". Door dit voorval zal Erik ontslagen worden. Erik besluit De Spin nog eens te bezoeken, maar als hij er aankomt ziet hij zijn lichaam opgehangen aan een touw, hij heeft dus zelfmoord gepleegd. Erg de kluts kwijt gaat Erik terug naar de academie. Daar treft hij Van Grouw aan, bezig enkele spullen in te pakken. Hij vertelt dat hij zal vluchten omdat de Amerikanen te dicht bij komen. Hij vraagt Erik om in de academie te komen wonen en er zorg voor te dragen. Erik aanvaardt het voorstel en stelt zelf voor aan Elly om bij hem te komen wonen. Aanvankelijk wil ze niet, maar enkele weken later, als D'Ailleurs opgepakt is, vlucht ze naar de academie om er bij Erik te komen onderduiken. 's Avonds in bed vertelt Erik haar hoe hij aan het paarsachtige litteken komt (toen hij klein was heeft hij heet lood van een theepot over zijn slaap heen gekregen) en dat het stomme litteken al zijn hele leven heeft verpest. De daaropvolgende morgen, als Elly nog slaapt, vrijt Erik weer met de gipsen tors. Maar Elly betrapt hem, wordt verschrikkelijk kwaad en gooit van woede de tors stuk. Erik verliest alle redelijkheid en wurgt haar. Een tijd later hoort hij buiten opeens radio's schetteren en een fanfare tussen de huizen door trekken: de oorlog is voorbij, de Amerikanen hebben de stad bevrijd. Erik wil naar buiten gaan, maar ziet dan opeens beneden voor zijn deur drie soldaten staan. Hij denkt dat hij verraden is en dat hij alsnog opgepakt of vermoord zal worden. Hij pakt snel een antiek geweer dat in zijn buurt lag en mikt op de soldaten die naar boven komen, maar op het moment dat hij wil schieten, schiet een van de soldaten en Erik valt dood neer. Hoofdfiguren: Erik van Poelgeest: Hij is de achttien jarige hoofdpersoon van dit boek. Hij heeft de leeftijd om in dienst te gaan, maar is ondergedoken op een zolderkamertje in Leiden. Hij werkt in een atelier waar hij zeegevechten op lampenkappen schildert. Erik wordt op bevrijdingsdag doodgeschoten. Erik is een karakter in dit boek omdat er veel details over hem gegeven worden, en je weet wat hij denkt. Erik is de hoofdpersoon en in dit boek een karakter. In dit verhaal is sprake van karakterontwikkeling omdat je ziet hoe Erik verandert. Hij wordt naarmate het verhaal verder gaar steeds depressiever, en raakt steeds meer in een isolement dit eigenlijk tot de dood er op volgt(van hem maar indirect ook van Elly). Hij kan de dood van zijn broer en kort daarop die van De Spin moeilijk verwerken en dat zorgt er ook weer voor dat hij meer geïsoleerd raakt. De Spin: De Spin is een leerling van de schildersacademie van Van Grouw waar Erik ook zit. Hij is een NSB-er. Vroeger had De Spin een hond, maar die heeft hij vermoord omdat die hond niet praatte en dus zijn isolement niet kon doorbreken. Aan het eind van het verhaal heeft hij zelfmoord gepleegd. Hij was erg eenzaam. De Spin is een duidelijk voorbeeld van een type. Je komt weinig van hem te weten. Hij vertegenwoordigd denk ik als type een groep mensen die men als ‘gek’ verklaard. Hij is een vreemde, zonderlinge, eenzame figuur. Maar op zich is hij ook heel interessant. Hij is erg mysterieus. Elly: Elly is een joodse onderduikster. Ze werkt op hetzelfde atelier als Erik. Ze is een beetje de ‘slet’ in dit verhaal. Ze doet het met Erik en met de baas waar ze in het begin van het verhaal bij woont (jonkheer D’Allieurs). Op het eind van het verhaal gaat ze bij Erik wonen en wordt door hem vermoord. Elly is ook een type. Zij vertegenwoordigd volgens mij ‘de domme blondjes’. Toevallig is ze ook blond. Je komt op zich niet veel over haar te weten. Je weet eigenlijk alleen maar van haar wat Erik ook weet. En dat is bij alle typen in dit boek. Je weet er alleen over wat Erik weet. D’Allieurs: Hij is een jonkheer en de beheerder van het schildersatelier waar Elly onderduikt en werkt met Erik (het schilderen van lampenkappen). Hij is een vreemde man, en hij gebruikt Elly om seks mee te hebben. Hij is eenzaam en zijn relatie met zijn vrouw is ook niets maak ik op uit het boek. Ook al word daar niet veel over gezegd. D’Allieurs is ook een type. Volgens mij vertegenwoordigd hij ‘de vieze-eenzame-oude mannen’. Hij komt in ieder geval zo over. Ook bij dit type kom je alleen te weten over hem wat Erik weet.
Kort Amerikaans door Jan Wolkers
7.2
Een 19-jarige jongen is geobsedeerd door een litteken, dat hij in zijn jeugd door onachtzaamheid van zijn ouders heeft opgelopen. Het protestant-christelijke milieu waaruit hij afkomstig is, heeft een zwaar stempel op hem gedrukt, waarvan hij tevergeefs probeert los te komen. In het laatste jaar van de Duitse bezetting is hij weg van huis en doet wanhopige pogingen to…
Een 19-jarige jongen is geobsedeerd door een litteken, dat hij in zijn jeugd door onachtzaamheid van zijn ouders heeft opgelopen. Het protestant-christelijke milieu waaruit hij afk…
Een 19-jarige jongen is geobsedeerd door een litteken, dat hij in zijn jeugd door onachtzaamheid van zijn ouders heeft opgelopen. Het protestant-christelijke milieu waaruit hij afkomstig is, heeft een zwaar stempel op hem gedrukt, waarvan hij tevergeefs probeert los te komen. In het laatste jaar van de Duitse bezetting is hij weg van huis en doet wanhopige pogingen tot menselijk contact, hetgeen slechts resulteert in nog grotere eenzaamheid. Meesterlijke roman in een directe stijl, waarin Wolkers (1925-2007) op navrante en zeer eerlijke manier de onuitwisbare invloeden van het milieu beschrijft.
Oefenen voor je mondelingen?
Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.
Examenleerlingen opgelet: over 50 dagen is het zo ver! Wil jij ook slim leren, zeker slagen? Ontdek alle tips, tests, trucs en tools van Examenbundel en sleep dat diploma binnen. Wil je zeker weten dat je niks mist? Meld je dan snel aan en ontvang alle tips in je mail!
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
P.
P.
Goed werk! Bedankt ik heb er veel aan gehad!
22 jaar geleden
AntwoordenV.
V.
heej kim!
bedankt voor je verslag, ik vond hem erg goed bruikbaar en had er eigenlijk geen commentaar op,
1 vraagje...wat had je voor punt?
nou ja, groetjes Vincent
22 jaar geleden
AntwoordenL.
L.
merci,
nu moet ik zelf niets meer doen. groeten lenny
22 jaar geleden
Antwoorden