Kort Amerikaans door Jan Wolkers

Druk 44 Uitgever Meulenhof Jaar van uitgave 1992 Jaar van eerste druk 1962 Aantal pagina's 196 Indeling Het boek is ingedeeld in 21 hoofdstukken Samenvatting Het boek Kort Amerikaans gaat over een jongen, Eric van Poelgeest die 19 jaar is en een litteken op zijn linkerslaap heeft. Het boek begint als Eric met zijn kameraad Peter over de straat lopen op weg naar het postkantoor, waar Eric postzegels weg moet halen. Eric gaat naar binnen en Peter blijft buiten wachten tot Eric terug komt. Als Eric binnen is, komen er buiten net een stel Duitsers aan die daar in de straat een razzia houden (een razzia is een soort klopjacht op onderduikers). De Duitsers nemen Peter mee. 's Middags gaat Eric zich aanmelden bij een schildersacademie in de stad. Daar wordt hij wel aangenomen, want er is toch verder nog maar één andere leerling die De Spin genoemd wil worden. De Spin is een NSB'er. Hier komt Eric pas later achter. 's Morgens werkt Eric bij mijnheer d'Ailleurs, waar ze lampenkappen vervaardigen. Er werkt ook een joods meisje, dat Elly heet. Zij zit ondergedoken bij d'Ailleurs. De schildersacademie, waar Eric 's middags leert schilderen, is een merkwaardig gebouw, want boven is het leerlingenatelier, en beneden woont een oude man van het Groene Kruis, die heel veel rolstoelen in het gebouw staan heeft. Eric vindt op een middag als hij alleen in het atelier is, in een bergruimte een gipsen tors van een Griekse Godin. Hij bedrijft de liefde met de tors. Van Grouw, de leider van de academie, wordt door Eric betrapt als hij een uniform van de WA draagt. Van Grouw is echter erg vriendelijk en hij helpt Eric goed mee. Eric heeft een litteken op zijn linkerslaap waardoor hij een beetje geïsoleerd is voor de buitenwereld, maar hij heeft wel een vriendin. Ze heet Ans en is Rooms-katholiek. Ze biecht daarom ook altijd alles wat ze een beetje verkeerd gedaan heeft op aan de priester. Eric beschuldigt Ans ervan dat ze wel eens vrijt met de priester. Eric neemt Ans op een avond mee naar zijn zolderkamertje, want die heeft Ans nog nooit gezien. Daar hebben ze dan later, tegen de zin van Ans in, geslachtsgemeen-schap. Omdat Ans nogal "groen" is en dus nooit wil vrijen met Eric, maakt Eric de verkering met Ans uit. Eric heeft tevens nog een vriendin. Als hij bij d'Ailleurs is, en d'Ailleurs is even weg, dan vrijt Eric heel vaak met Elly. Als Eric bij De Spin op visite gaat, komt hij erachter dat De Spin op 45-jarige leeftijd nog bij zijn doofstomme moeder woont. De Spin heeft ook een hond gehad, maar die heeft hij vermoord omdat de hond niet wou praten. Eric had ook een broer, maar op een dag kwam zijn moeder huilend bij hem om te vertellen dat zijn broer erg ziek was. Later blijkt dat hij lijdt aan difterie, een dodelijke en besmettelijke ziekte waar je normaal tegen ingeënt wordt, maar omdat Eric's ouders streng calvinistisch zijn, hebben hun drie kinderen er geen prikje tegen gehad. Als Eric's broer sterft in het ziekenhuis, staat Eric net voor het raam te kijken naar zijn broer. Er komt dan een zuster de kamer in en die sluit de gordijnen. Als de Amerikanen dichterbij komen, verlaat Van Grouw de academie. Hij geeft de sleutel aan Eric die dan in het gebouw gaat wonen. Er is genoeg voedsel voor een lange tijd voor wel twee personen, dus Elly trekt later ook bij hem in als d'Ailleurs zelfmoord gepleegd heeft. Elly wil met Eric naar bed, maar Eric wil dat die nacht niet, want Elly vraagt naar de jeugd van Eric en als hij daarover verteld heeft, is hij erg kwaad. Later die avond vindt Elly Eric bij de gipsen tors, waar hij de liefde mee bedrijft. Elly gooit de tors kapot op de grond en als reactie knijpt Eric de keel van Elly dicht waardoor ze stikt. Bij de bevrijding komen er drie mannen in blauwe pakken aan bij de academie. Eric richt een geweer op de mannen die dan in elkaar duiken en Eric dood schieten. Zo is er plotseling een eind gekomen aan het boek. Thema Het thema van het boek is het litteken van Eric. Met dat litteken heeft hij veel problemen.
Titelverklaring De titel "Kort Amerikaans" slaat op het haar van Eric hoe hij het eerder moest dragen van zijn vader. Zijn vader was niet erg rijk, dus als Eric naar de kapper ging, moest zijn haar zeer kort geknipt worden. Dit wou Eric niet, want dan kon iedereen zijn litteken zien. Analyse Personages: de hoofdpersoon is Eric van Poelgeest. Hij is 19 jaar. Kenmerken van Eric zijn een litteken op zijn linkerslaap en hij heeft veel seksuele gevoelens. Het is een
round character. De belangrijkste bijfiguren zijn Ans, Elly, De Spin en Eric's ouders. Perspectief: auctoriaal (een alwetende verteller). Tijd: het verhaal speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog. Dit is dus ongeveer vijf jaar. Het tijdsverloop is chronologisch met enkele flashbacks. Ruimte: het verhaal speelt zich af in Leiden, op het zolderkamertje van Eric en op de schildersacademie. Beoordeling Ik vond het boek in het begin wel een goed boek, maar des te verder ik was, des te saaier werd het verhaal. Ik denk dat het verhaal een beetje langdradig was. Tevens was het verhaal niet al te makkelijk te volgen en te begrijpen. Het eind van het verhaal is een beetje plotseling en afgezaagd. Informatie over boek en schrijver Kort Amerikaans is een boek dat in 1962 geschreven is en daarna nog wel 45 keer opnieuw herdrukt is. Bij de 40e druk heeft Jan Wolkers het boek geheel herzien. Hier zijn veel verbeteringen in het boek aangebracht. In het boek staan veel dingen die Jan Wolkers zelf ook heeft meegemaakt. Zo waren ook zijn ouders strengcalvinistisch en was ook hij ondergedoken in Leiden. Jan (Hendrik) Wolkers is geboren op 26 oktober 1925 in Oegstgeest. Na de lagere school volgde hij de MULO, maar deze maakt hij nooit af. Hij volgt ook tekenlessen op een avondschool en hij werkt in een conservenfabriek. Hij studeert na de Tweede Wereldoorlog beeldhouwkunst in Den Haag, Amsterdam en Parijs. Aan het eind van de jaren 50 begon hij met het schrijven van korte verhalen die in 1961 in "Serpentina's Petticoat" gebundeld werden. Kort Amerikaans is zijn eerste echte roman. Hiermee kreeg hij ook bekendheid in Nederland. Hij heeft nog 26 andere boeken geschreven. Hij heeft ook prijzen gewonnen met het schrijven, zoals de Novelleprijs van de gemeente Amsterdam voor Serpentina's Petticoat, en de Constantijn Huygensprijs in 1982 en in 1989 won hij de PC-Hooftprijs. Deze prijzen heeft hij teruggestuurd of direct geweigerd uit boosheid over zijn miskenning van de boeken. Het genre is een "roman noir," want het boek is somber, leven is uitzichtloos en er is een eenzame mens. De boeken van Jan Wolkers horen tot de Nederlandse naoorlogse roman in de jaren 50/60. Jan Wolkers mag tot de “Grote Vier” gerekend worden. Er is behoorlijk veel kritiek op Kort Amerikaans geweest. Zo leverden de gedetailleerde beschrijvingen van seksualiteit en wreedheden veel weerstand op, maar Jan Wolkers had wel talent volgens de critici. Zo zei Hella Haasse: "Zelden zijn in Wolkers' werk woorden en beelden overbodig." In het Brabants Dagblad stond: "Hij schrijft zijn verhaal de lezer rechtstreeks op het lijf. Men leest zijn boek niet, men leeft het mee." In het Hollands Weekblad stond: "Kort Amerikaans is het boek van een bezeten auteur die zijn jeugdobsessies met verve van zich afschrijft. Over het algemeen is het volgens de critici een goed boek.