Titel: Kees de Jongen
Uitgeverij: Uitgeverij Het Spectrum
Druk: Elfde druk
Het beschrijven:
a. korte samenvatting
Het verhaal gaat over Kees Bakels. Hij is een gewone jongen, hij gaat overdag en ‘s avonds naar school en doet regelmatig een boodschap voor zijn moeder. Zijn vader heeft een schoenenwinkel in de Jordaan in Amsterdam.
Kees droomt dat alle mensen naar hem opkijken omdat hij iets bijzonders doet, of opeens iets bijzonders kan. Hij zou zeker een beroemdheid geworden zijn, als alles maar net ietsje anders was gelopen. Maar dat is niet het geval.
Er komt een nieuw meisje in zijn klas, Rosa Overbeek. Zij is anders dan de andere meisjes, net zoals hij anders is dan de andere jongens vind Kees. Ze voelen zich verheven boven de simpele zielen van hun klasgenootjes. Tenminste, dat maakt Kees ervan.
Op een dag wordt Kees van school gehaald, zijn vader is ziek. Hij moet boodschappen doen die zijn vader anders zou doen. Ook dan beleeft hij allerlei avonturen in zijn hoofd.
Dan komt Rosa niet meer op school. Ook met de schoenenwinkel gaat het slecht. Voor wat extra inkomen verhuren ze een kamer aan een juffrouw. Dan krijgt zijn vader een terugval van zijn ziekte, hij overlijdt aan tuberculose. De winkel moet worden verkocht en Kees en de rest van het gezin verhuizen naar een klein huis in de buitenwijken van Amsterdam. Zijn moeder begint handel in thee en ’s avonds doet ze naaiwerk. Ze worden echt arm en Kees neemt een bijbaantje als jongste bediende op een kantoor. Moeder vindt het eerst niet goed, maar dan stemt ze toch toe.
Kees vertelt ook aan Rosa dat hij van school af gaat. Die zoent hem en doet een arm om hem heen. Dat maakt Kees gelukkig.
b. het perspectief
De personale verteltrant.
- Kees wordt naar bed gestuurd door zijn ouders -
‘’ Ze wouen vrij praten, dat begreep-ie wel. Hij had een heleboel willen zeggen. Dat ze op hem rekenen konden, dat-ie desnoods de beroerdste boodschappen voor ze wou doen, en tegen iedereen z’n mond houden. Maar hij dorst niets te zeggen, en hij ging gedwee naar ’t kleine kamertje, waar hij met Truus en Tom sliep’’.
c. De tijd en plaats
Het verhaal speelt zich af in Amsterdam, rond 1890. Het vertelt het leven van Kees door het jaar heen, dus in verschillende seizoenen. Het verhaal vertelt ongeveer een jaar van het leven van Kees.
Het verhaal begint met het voorstellen van Kees. Daarna begint het verhaal pas echt.
d. de plaats van handeling
Het verhaal speelt zich af in de Jordaan in Amsterdam, in Nederland. Het speelt zich af in de school, bij Kees thuis of in Amsterdamse buurten waar hij een boodschap moet doen.
e. karakters
Kees Bakels: Kees is de hoofdpersoon. Zijn vader heeft een schoenwinkel in Amsterdam. Het gezin woont dar met vader, moeder, Kees en zijn broertje en zusje Tom en Truus. Later woont ook nog een juffrouw bij hen op een kamer, juffrouw Dubois.
Andere belangrijke personen in het boek: Zijn ouders, zijn broertje en zusje, zijn grootouders en Rosa.
Kees staat persoonlijk goed tegenover bijna allen van hen. Alleen de verhouding tussen zijn grootouders en het gezin zijn niet zo goed, hij mag zijn grootouders absoluut niet.
Maatschappelijk zijn er weinig verschillen, behalve dat Rosa uit een rijke familie komt.
Het interpreteren
a. centrale thema
Het verhaal draait om fantasie. Dat is de rode draad door het verhaal. Kees fantaseert heel veel over heldendaden die hij verricht, het motto past daar goed bij:
Het motto is:
‘Tous les enfants ont des imaginations héroïques : ils se voient accomplissant des actions d’éclat qui leur valent la reconnaissance et l’admiration publiques.’
Dit is een citaat van de franse schrijver Léon Frapié.
In het Nederlands betekent het zoiets als:
‘Alle kinderen hebben heldenfantasieën: ze zien zichzelf opzienbarende daden verrichten, die hun algemene erkenning en bewondering bezorgen.’
Er is een proloog. Daarin wordt Kees voorgesteld. Er is geen epiloog.
b. de titel
De titel past goed bij het boek. Kees is een gewone doorsnee jongen uit die tijd. Al fantaseert hij zelf dat hij beroemd zou zijn geworden, als alles maar een beetje anders was gelopen. De namen van andere personen uit het boek hebben geen betekenis.
c. de plaats van handeling
Het maakt bij dit thema niet zoveel uit waar het verhaal zich afspeelt. Fantaseren kan je overal. Het past er wel goed bij en de omgeving wordt ook realistisch beschreven.
d. karakters
De schrijver laat zijn sympathie of antipathie voor bepaalde personen niet blijken. Het centrale thema laat hij zien door de fantasie van Kees, die soms net echt lijkt.
e. de vorm
De schrijfstijl en manier van spreken van de personages vind ik prima bij hun karakter en manier van leven passen. Kees droomt dat hij beroemd wordt en heldendaden verricht, waarschijnlijk omdat hij in het echt een zwaar leven heeft. Ze hebben het niet breed thuis, zijn vader overlijdt en Rosa Overbeek ziet hem eerst niet staan.
f. de morele achtergrond
De schrijver laat het verschil tussen arm en rijk zien. Kees is een arme jongen, Rosa komt uit een rijke familie. Je ziet ook hoe moeilijk het was voor arme mensen om te overleven, ze verdienden heel weinig.
g. literaire achtergrond
a. Theo Thijssen groeide zelf ook in de Jordaan in Amsterdam op. Hij was zoon van een schoenmaker en had het arm thuis. Later werd hij onderwijzer op diverse openbare scholen.
b. Theo Thijssen,
Kees de jongen
Dingen die niet ter sprake zullen komen: de zwembadpas en de grote Pers of de schuine van de Kaap. Bijna had ik gezegd: en de kus van Rosa Overbeek, maar als je de kus van Rosa weglaat, kun je net zo goed het boek weglaten. 't Is lam, maar dan was je zuur, hoor. Moest je een dooie wezen.
Kees de jongen is zo van iedereen dat je er wel eens iets onaardigs over zou willen zeggen: dat Kees een wel erg grote braverik is en dat Theo Thijssen hem wel erg vaak laat dromen van goed Frans spreken en mooi muziek maken en schermen en schilderen en anderszins indruk maken. Maar dan - ik heb het boek net dichtgeslagen - heb je weer die kus van Rosa voor je kiezen gekregen en dan heb je verdikkeme weer een nat gezicht, omdat zij tegen die arme Kees 'Fijnerd, lieverd!' zegt en hem twee, drie keer vlak naast zijn mond op de wang kust, zodat hij haar omvat zonder het zelf te weten en dwaas 'Pas op, val niet' zegt en haar hardop snikkend nakijkt.
En dan begint hij naar huis te lopen. Eerst langzaam en sufferig, maar dan welt in hem een juichende, daverende mars op. En Thijssen schrijft zijn slotalinea, niet bang voor het grote gebaar: 'En de mensen die hem voorbijgingen, wisten niet, dat daar een jongen ging, die álles zou kunnen, nu hij eenmaal begonnen was; dachten dat het maar zo'n gewone jongen was, een jongen nog zonder geschiedenis, een jongen die daar zo-maar liep...'
Thijssen trekt tranen. Hij kon gelukkig nog niet weten dat tranen trekken en het woord 'ontroerd' gebruiken niet mogen van de schriftgeleerden.
Kees z'n vader heeft zijn eerste bloedspuwing gehad en ligt te bed. De kinderen mogen geen drukte maken, maar de oudste, Kees, mag naar hem toe.
'De gordijnen van de bedstee stonden wijd open. Kees zag z'n vader liggen. Gut, helemaal niet ziek zag-ie d'r uit. Hij lachte gewoon tegen Kees en zei: 'Zo jong.'
Hij praatte wel 'n beetje zacht; maar dát was nogal lógies, hè. Z'n ene hand lag boven de dekens, en daar bewoog hij mee. Kees begreep het dadelijk, en gáf z'n vader 'n hand.
'Dag Pa.'
Toen bleef het even stil. De vader lachte weer tegen Kees, en ze gaven mekaar nog maar eens een hand.
'Wanneer bent u weer zowat beter?' vroeg Kees.
De vader knikte hem geruststellend toe.
'Was het ijs goed?' vroeg Kees. Hij was 'n beetje nieuwsgierig, wáár z'n vader het ijs eigenlijk had; maar z'n vader knikte alleen maar.
'Vanmiddag werelddelen gehad, pa.'
'Verdikkeme,' fluisterde de vader. En z'n hand bewoog weer, en bleef toen Kees z'n hand vasthouden.'
Dat 'verdikkeme' van die vader heeft Thijssen zo goed gezien dat hij je er geheel mee ontwapent. Huilen doe je nog niet, maar dat komt, dat komt.
Soms kan je gerust ook lachen met Kees. Zie de passage waarin hij besluit dat het geschenk dat hij van school mag uitkiezen een schaakspel moet zijn. Niemand vraagt dat, maar niemand is ook zo'n bijzondere jongen als hij.
'Ik denk, dat 'k een schaakspel kies,' zei Kees de volgende dag in vertrouwen tegen de jongen naast 'em.
'Kán je schaken?' vroeg die.
'Zowat,' zei Kees luchtig, 'maar 'k wou het 'es goed gaan leren. Me oefenen. Daarvoor heb ik een eigen spel nodig. Je moet alleen zo eeuwig oppassen, dat je d'r niet gek van wordt. Maar het spel is prachtig, hè.'
Het vriendje kwam een beetje onder de indruk; probeerde nog gewichtig te zijn door geheimzinnig te zeggen: 'Wat ik kies, wéét ik wel; geen schaakstukken, maar iets anders, waar geen één om denkt...'
Maar Kees glimlachte welwillend en zei: 'Och, as je van schaken geen verstand hebt, dan begin je met stukken óók niks, hè. En je moet d'r bepaald een kop voor hebben, ook.'
En hij keek op een vreemde manier langs z'n vriendje heen, zo'n beetje als een beginnende krankzinnige.'
Als dat niet treffend is, eet ik mijn pet op.
Bob Frommé, 11-7-1999
Het beoordelen
a. de inhoud
De schrijver is erin geslaagd het centrale thema te laten doorklinken in het verhaal. Kees fantaseert heel veel, soms moet je goed opletten om te kunnen onderscheiden of het echt gebeurt of dat Kees het fantaseert.
b. de vorm
In het boek wordt er nogal geswitched tussen echt en fantasie. Dat is soms lastig om te lezen, maar de fantasieën zijn ook wel heel grappig. Het maakt het boek heel origineel.
c. de achtergrond
De mening van de schrijver komt niet naar voren in dit boek.
d. Het idee
Er komt niets voor in het boek wat ik zo kan herinneren dat iets met godsdienst te maken heeft. Misschien is dat juist wel heel niet-Bijbels.
Kees de jongen is een leuk, afwisselend boek om te lezen. Het taalgebruik is ook grappig, zoals het ‘aanschellen’. Er is niet zo’n groot contrast tussen fantasie en werkelijkheid, dat maakt het lezen soms lastig.
Uitgeverij: Uitgeverij Het Spectrum
Druk: Elfde druk
Het beschrijven:
a. korte samenvatting
Het verhaal gaat over Kees Bakels. Hij is een gewone jongen, hij gaat overdag en ‘s avonds naar school en doet regelmatig een boodschap voor zijn moeder. Zijn vader heeft een schoenenwinkel in de Jordaan in Amsterdam.
Kees droomt dat alle mensen naar hem opkijken omdat hij iets bijzonders doet, of opeens iets bijzonders kan. Hij zou zeker een beroemdheid geworden zijn, als alles maar net ietsje anders was gelopen. Maar dat is niet het geval.
Er komt een nieuw meisje in zijn klas, Rosa Overbeek. Zij is anders dan de andere meisjes, net zoals hij anders is dan de andere jongens vind Kees. Ze voelen zich verheven boven de simpele zielen van hun klasgenootjes. Tenminste, dat maakt Kees ervan.
Dan komt Rosa niet meer op school. Ook met de schoenenwinkel gaat het slecht. Voor wat extra inkomen verhuren ze een kamer aan een juffrouw. Dan krijgt zijn vader een terugval van zijn ziekte, hij overlijdt aan tuberculose. De winkel moet worden verkocht en Kees en de rest van het gezin verhuizen naar een klein huis in de buitenwijken van Amsterdam. Zijn moeder begint handel in thee en ’s avonds doet ze naaiwerk. Ze worden echt arm en Kees neemt een bijbaantje als jongste bediende op een kantoor. Moeder vindt het eerst niet goed, maar dan stemt ze toch toe.
Kees vertelt ook aan Rosa dat hij van school af gaat. Die zoent hem en doet een arm om hem heen. Dat maakt Kees gelukkig.
b. het perspectief
De personale verteltrant.
- Kees wordt naar bed gestuurd door zijn ouders -
‘’ Ze wouen vrij praten, dat begreep-ie wel. Hij had een heleboel willen zeggen. Dat ze op hem rekenen konden, dat-ie desnoods de beroerdste boodschappen voor ze wou doen, en tegen iedereen z’n mond houden. Maar hij dorst niets te zeggen, en hij ging gedwee naar ’t kleine kamertje, waar hij met Truus en Tom sliep’’.
c. De tijd en plaats
Het verhaal speelt zich af in Amsterdam, rond 1890. Het vertelt het leven van Kees door het jaar heen, dus in verschillende seizoenen. Het verhaal vertelt ongeveer een jaar van het leven van Kees.
Het verhaal begint met het voorstellen van Kees. Daarna begint het verhaal pas echt.
d. de plaats van handeling
Het verhaal speelt zich af in de Jordaan in Amsterdam, in Nederland. Het speelt zich af in de school, bij Kees thuis of in Amsterdamse buurten waar hij een boodschap moet doen.
e. karakters
Kees Bakels: Kees is de hoofdpersoon. Zijn vader heeft een schoenwinkel in Amsterdam. Het gezin woont dar met vader, moeder, Kees en zijn broertje en zusje Tom en Truus. Later woont ook nog een juffrouw bij hen op een kamer, juffrouw Dubois.
Kees staat persoonlijk goed tegenover bijna allen van hen. Alleen de verhouding tussen zijn grootouders en het gezin zijn niet zo goed, hij mag zijn grootouders absoluut niet.
Maatschappelijk zijn er weinig verschillen, behalve dat Rosa uit een rijke familie komt.
Het interpreteren
a. centrale thema
Het verhaal draait om fantasie. Dat is de rode draad door het verhaal. Kees fantaseert heel veel over heldendaden die hij verricht, het motto past daar goed bij:
Het motto is:
‘Tous les enfants ont des imaginations héroïques : ils se voient accomplissant des actions d’éclat qui leur valent la reconnaissance et l’admiration publiques.’
Dit is een citaat van de franse schrijver Léon Frapié.
In het Nederlands betekent het zoiets als:
‘Alle kinderen hebben heldenfantasieën: ze zien zichzelf opzienbarende daden verrichten, die hun algemene erkenning en bewondering bezorgen.’
Er is een proloog. Daarin wordt Kees voorgesteld. Er is geen epiloog.
De titel past goed bij het boek. Kees is een gewone doorsnee jongen uit die tijd. Al fantaseert hij zelf dat hij beroemd zou zijn geworden, als alles maar een beetje anders was gelopen. De namen van andere personen uit het boek hebben geen betekenis.
c. de plaats van handeling
Het maakt bij dit thema niet zoveel uit waar het verhaal zich afspeelt. Fantaseren kan je overal. Het past er wel goed bij en de omgeving wordt ook realistisch beschreven.
d. karakters
De schrijver laat zijn sympathie of antipathie voor bepaalde personen niet blijken. Het centrale thema laat hij zien door de fantasie van Kees, die soms net echt lijkt.
e. de vorm
De schrijfstijl en manier van spreken van de personages vind ik prima bij hun karakter en manier van leven passen. Kees droomt dat hij beroemd wordt en heldendaden verricht, waarschijnlijk omdat hij in het echt een zwaar leven heeft. Ze hebben het niet breed thuis, zijn vader overlijdt en Rosa Overbeek ziet hem eerst niet staan.
f. de morele achtergrond
De schrijver laat het verschil tussen arm en rijk zien. Kees is een arme jongen, Rosa komt uit een rijke familie. Je ziet ook hoe moeilijk het was voor arme mensen om te overleven, ze verdienden heel weinig.
g. literaire achtergrond
a. Theo Thijssen groeide zelf ook in de Jordaan in Amsterdam op. Hij was zoon van een schoenmaker en had het arm thuis. Later werd hij onderwijzer op diverse openbare scholen.
Kees de jongen
Dingen die niet ter sprake zullen komen: de zwembadpas en de grote Pers of de schuine van de Kaap. Bijna had ik gezegd: en de kus van Rosa Overbeek, maar als je de kus van Rosa weglaat, kun je net zo goed het boek weglaten. 't Is lam, maar dan was je zuur, hoor. Moest je een dooie wezen.
Kees de jongen is zo van iedereen dat je er wel eens iets onaardigs over zou willen zeggen: dat Kees een wel erg grote braverik is en dat Theo Thijssen hem wel erg vaak laat dromen van goed Frans spreken en mooi muziek maken en schermen en schilderen en anderszins indruk maken. Maar dan - ik heb het boek net dichtgeslagen - heb je weer die kus van Rosa voor je kiezen gekregen en dan heb je verdikkeme weer een nat gezicht, omdat zij tegen die arme Kees 'Fijnerd, lieverd!' zegt en hem twee, drie keer vlak naast zijn mond op de wang kust, zodat hij haar omvat zonder het zelf te weten en dwaas 'Pas op, val niet' zegt en haar hardop snikkend nakijkt.
En dan begint hij naar huis te lopen. Eerst langzaam en sufferig, maar dan welt in hem een juichende, daverende mars op. En Thijssen schrijft zijn slotalinea, niet bang voor het grote gebaar: 'En de mensen die hem voorbijgingen, wisten niet, dat daar een jongen ging, die álles zou kunnen, nu hij eenmaal begonnen was; dachten dat het maar zo'n gewone jongen was, een jongen nog zonder geschiedenis, een jongen die daar zo-maar liep...'
Thijssen trekt tranen. Hij kon gelukkig nog niet weten dat tranen trekken en het woord 'ontroerd' gebruiken niet mogen van de schriftgeleerden.
Kees z'n vader heeft zijn eerste bloedspuwing gehad en ligt te bed. De kinderen mogen geen drukte maken, maar de oudste, Kees, mag naar hem toe.
'De gordijnen van de bedstee stonden wijd open. Kees zag z'n vader liggen. Gut, helemaal niet ziek zag-ie d'r uit. Hij lachte gewoon tegen Kees en zei: 'Zo jong.'
Hij praatte wel 'n beetje zacht; maar dát was nogal lógies, hè. Z'n ene hand lag boven de dekens, en daar bewoog hij mee. Kees begreep het dadelijk, en gáf z'n vader 'n hand.
'Dag Pa.'
Toen bleef het even stil. De vader lachte weer tegen Kees, en ze gaven mekaar nog maar eens een hand.
'Wanneer bent u weer zowat beter?' vroeg Kees.
'Was het ijs goed?' vroeg Kees. Hij was 'n beetje nieuwsgierig, wáár z'n vader het ijs eigenlijk had; maar z'n vader knikte alleen maar.
'Vanmiddag werelddelen gehad, pa.'
'Verdikkeme,' fluisterde de vader. En z'n hand bewoog weer, en bleef toen Kees z'n hand vasthouden.'
Dat 'verdikkeme' van die vader heeft Thijssen zo goed gezien dat hij je er geheel mee ontwapent. Huilen doe je nog niet, maar dat komt, dat komt.
Soms kan je gerust ook lachen met Kees. Zie de passage waarin hij besluit dat het geschenk dat hij van school mag uitkiezen een schaakspel moet zijn. Niemand vraagt dat, maar niemand is ook zo'n bijzondere jongen als hij.
'Ik denk, dat 'k een schaakspel kies,' zei Kees de volgende dag in vertrouwen tegen de jongen naast 'em.
'Kán je schaken?' vroeg die.
'Zowat,' zei Kees luchtig, 'maar 'k wou het 'es goed gaan leren. Me oefenen. Daarvoor heb ik een eigen spel nodig. Je moet alleen zo eeuwig oppassen, dat je d'r niet gek van wordt. Maar het spel is prachtig, hè.'
Het vriendje kwam een beetje onder de indruk; probeerde nog gewichtig te zijn door geheimzinnig te zeggen: 'Wat ik kies, wéét ik wel; geen schaakstukken, maar iets anders, waar geen één om denkt...'
Maar Kees glimlachte welwillend en zei: 'Och, as je van schaken geen verstand hebt, dan begin je met stukken óók niks, hè. En je moet d'r bepaald een kop voor hebben, ook.'
Als dat niet treffend is, eet ik mijn pet op.
Bob Frommé, 11-7-1999
Het beoordelen
a. de inhoud
De schrijver is erin geslaagd het centrale thema te laten doorklinken in het verhaal. Kees fantaseert heel veel, soms moet je goed opletten om te kunnen onderscheiden of het echt gebeurt of dat Kees het fantaseert.
b. de vorm
In het boek wordt er nogal geswitched tussen echt en fantasie. Dat is soms lastig om te lezen, maar de fantasieën zijn ook wel heel grappig. Het maakt het boek heel origineel.
c. de achtergrond
De mening van de schrijver komt niet naar voren in dit boek.
d. Het idee
Er komt niets voor in het boek wat ik zo kan herinneren dat iets met godsdienst te maken heeft. Misschien is dat juist wel heel niet-Bijbels.
Kees de jongen is een leuk, afwisselend boek om te lezen. Het taalgebruik is ook grappig, zoals het ‘aanschellen’. Er is niet zo’n groot contrast tussen fantasie en werkelijkheid, dat maakt het lezen soms lastig.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden