Auteur onbekend - Karel ende Elegast 1. Zakelijke gegevens Auteur: Niet bekend
Titel: Karel en Elegast, samengesteld door Hubert Slings, Tekst in context 1, University press Amsterdam, 1997. Tijd van ontstaan: ongeveer 1100. Genre: Ridderroman/Karelroman 2. Eerste recatie Keuze: Door docent gemaakt. Inhoud: Een gemakkelijk leesbaar boek, niet te lang en goed te volgen verhaal. Samenvatting: In de nacht voor een feestelijke hofdag die gehouden zal worden te Ingelheim aan de Rijn wordt Karel de Grote (1) gewekt door de stem van een engel, die hem tot driemaal(goddelijk getal!) toe, oproept te gaan stelen. Karel geeft ten slotte gevolg aan dit raadselachtige advies. Als hij in volle wapenrusting vertrekt, blijken de schildwachten te slapen, waardoor hij ongemerkt de burcht kan verlaten. Al rijdend overdenkt Karel hoe en waar hij moet gaan stelen. Ook dwalen zijn gedachten af, naar een vroegere leenman, Elegast (2). Die vanwege ‘een klein vergrijp’(diefstal) al zeven(goddelijk getal) jaren is verbannen van het hof en na als roofridder met twaalf(!) volgelingen in de bossen leeft. Was Elegast nu maar bij hem om hem van advies te dienen. Dan ontmoet hij een zwarte ridder, Karel wil zich niet bekend maken en daarom ontstaat er een tweegevecht, omdat het zwaard van de zwarte ridder breekt, wint Karel en de onbekende ridder wordt gedwongen zijn naam bekend te maken. Die luid Elegast. Karel noemt zichzelf Adelbrecht en ze besluiten samen te gaan stelen, nadat karels voorstel om bij de konging te gaan stelen door Elegast verontwaardigt van de hand is gewezen, stelt Elegast voor om bij Eggerik van Eggenmonder (3) te gaan inbreken. Als Elegast en Adelbrecht bij Eggerik’s kasteel aankomen, wordt de onhandigheid van Adelbrecht als dief al snel duidelijk: Hij wil een ploegijzer als breekijzer gebruiken. Elegast, die toverkruid heeft ingenomen waardoor hij de taal der dieren verstaat hoor van een haan en een hond dat de koning in de buurt is. Als hij Adelbrecht daarop wijst uit deze twijfel over de dapperheid van Elegast. Dan sluipt Elegast het kasteel binnen en keert terug met een schat van duizend pond. Tijdens de tweede ‘ronde’ dringt Elegast zelfs door tot de slaapkamer van Eggerik en zijn vrouw (4) die wakker worden door het gerinkel van de gouden belletjes aan Eggerik’s kostbare zadel. Elegast verbergt zich onder het bed, en hoort hoe Eggerik , die al een aantal dagen onrustig slaapt en nauwelijks eet, aan zijn vrouw vertelt dat haar broer, koning Karel de Grote de volgende dag vermoord zal worden. Als zij hiertegen protesteert slaat Eggerik haar in het gezicht (bloedneus en enkele losse tanden) Elegast toont het bewijs daarvan later aan Karel: hij heeft het bloed opgevangen in zijn rechterhandschoen (rechts is de kant van de waarheid) doormiddel van toverspreken laat Elegst alle kasteelbewoners in een diepe slaap vallen. Met het zadel en het zwaard van Eggerik verschijnt hij weer buiten de burcht. Hij vertelt aan Adelbrecht wat hij in de slaapkamer heeft gehoord. Dan begrijpt Adelbrecht(Karel) waarom hij uit stelen moest gaan. Hun wegen scheiden zich, Adelbrecht zal de koning waarschuwen want de verbannen Elegast - die zijn metgezel nog steeds niet herkent – kan zich niet vertoenen aan het hof. Tijdens deze nachtelijke tocht is duidelijk geworden dat Elegast onvoorwaardelijk trouw is aan zijn vorst. Het verraad van Eggerik steekt hier schril bij af. De volgende dag worden de verraders op het kasteel van Karel ontmaskerd. Onder hun kleding blijken zij zwaar bewapend te zijn, ontkennen helpt niet. Eggerik krijgt de gelegenheid om zichte verdedigen tegen de aanklacht van de inmiddels, met vrijgeleide verschenen Elegast, omdat hij alle schuld ontkent, beslist de koning dat er een twee gevecht gehouden moet worden tussen Elegast en Eggerik. God zal er dan voor zorgen dat de waarheid zal zegevieren door middel van een godsgericht(=God zorgt voor recht) het een tweegevecht wordt, met karel’s zwaart, gewonnen door Elegast. En het bewijs van Eggerik’s schuld is hiermee geleverd. Elegast wordt in eer hersteld en krijgt de weduwe van Eggerikals vrouw toegewezen, waardoor hij nu de zwager van koning Karel de Grote wordt. Notabene Eggerik wordt opgehangen omdat dat de straf voor verraad is en hij hierdoor alsnog in de hemel kan komen. 3.Verdieping Taal: Middelnederlands (Diets) Plaats: Ingelheim aan de Rijn (duitsland) Tijd: ± 800

Personages: Zie samenvatting. Thematiek: Het goede overwint het kwade. Christelijke motieven: Getallen: driemaal de engel/ zevenmaal de burcht/ Elegast is zeven jaar verbannen/ Elegast heeft twaalf volgelingen. Sprookjes motieven: Het toverkruid van Elegast/ de toverspreuken waardoor iedereen slaapt en afgesloten deuren opengaan. Voorhoofse motieven: Vrouw heeft geen inspraak/ trouw aan de leenheer/ veel bruutgeweld/ dapperheid in het gevecht/ de koning staat centraal. N.B. Karel is een rechtvaardige koning en Elegast blijkt een edele trouwe ridder. Karel en de Elegast is ongeveer in 1100 geschreven. In de Middeleeuwen zijn veel ridderromans geschreven i.v.m. het leenstelsel.