Titel Karel ende Elegast Druk Eerste druk: ongeveer 1250 Samenvatting In deze Frankische ridderroman wordt ons verhaald hoe koning Karel ontkomt aan de dood, doordat hij als het ware bij toeval te weten komt dat men een aanslag op zijn leven heeft voorbereid. In feite is het de gehoorzaamheid aan God, die hem het verradersplan laat ontdek ken. In de nacht voor de hofdag wordt Karel gewekt door de stem van een engel, die hem - door God daartoe gezonden - aanmaant te gaan stelen. Tot driemaal toe, wat wijst op goddelij ke macht, moet de engel het bevel herhalen voor Karel gevolg geeft aan dit raadselachtig advies. Als hij, in het harnas gestoken, uitgaat, blijken de wachters te slapen, waardoor hij ongemerkt de burcht, die te Ingelheim aan de Rijn staat, kan verlaten. Al rijdende, overdenkt Karel hoe hij stelen moet en tevens waar. Voor zijn geestesoog doemt een vroegere leenman, Elegast genaamd, op. Deze is verbannen van het hof om een kleinigheid en leeft nu als roofrid der. Elegast zal hem zeker van raad kunnen dienen. Bovendien steelt Elegast niet bij armen. Karel wordt uit zijn overpeinzingen opgeschrikt, als hem een zwarte ridder voorbijrijdt. Er ontstaat een gevecht, want noch de een noch de ander wil zich bekend maken. Karel weet Elegast te overwinnen, waarop de laatste zich bekend maakt. Karel noemt zich Adelbrecht. Ze besluiten samen op roof te gaan. Elegast stelt voor bij Eggeric van Eggermonde, een zwager van Karel, te gaan stelen. Dit stuit eerst op bezwaren van Karels kant, maar het plan gaat door. Als ze bij het kasteel zijn aangekomen, wordt de onhandigheid van Karel als rover komisch getekend: hij wil een gevonden ploegijzer als breekijzer gebruiken. Elegast, die toverkruid heeft ingenomen waardoor hij de taal der dieren verstaat, verneemt aldus dat de koning in de buurt is. Elegast sluipt daarna het kasteel binnen en bereikt zelfs de slaapkamer van Eggeric en zijn gemalin, die wakker geworden zijn door de bellen van een zadel, dat Elegast wil stelen. Elegast verbergt zich onder het bed en hoort hoe Eggeric, die voor die tijd onrustig sliep, aan zijn vrouw vertelt dat de volgende dag haar broer, koning Karel, vermoord zal worden. Als zij protesteert, slaat Eggeric haar op het gelaat; Elegast toont het bewijs daarvan aan Karel: hij heeft het bloed opgevangen in zijn rechter handschoen. Door een bede weet Elegast de echtge noten in een vaste slaap te doen geraken. Karel begrijpt, als hij het relaas van Elegast heeft aangehoord, waarom hij door God is uitgestuurd. Ze scheiden daarop; Karel zal de koning waarschuwen, want de verbannen Elegast - die zijn metgezel nog steeds niet kent - kan dat niet doen. Door deze nachtelijke tocht blijkt aan Karel de trouw van Elegast ondanks alles, waarte gen de ontrouw van Eggeric schril afsteekt. De volgende dag worden, als alle mannen van Eggeric binnen zijn, de verraders ontmaskerd: onder hun kleding bevinden zich vele wapens. Ontkennen helpt absoluut niet. Eggeric, die alle schuld ontkent, krijgt gelegenheid om zich te verdedigen tegen de inmiddels ontboden Elegast. Aanvankelijk weigert Eggeric, maar Elegast weet hem keurig te antwoorden als hij zegt: 'Ik ben hertog als gij.' Het tweegevecht dat nu volgt, wordt door Elegast gewonnen. Het bewijs dat Eggeric schuldig is, wordt hiermee geleverd. Elegast wordt in eer hersteld en krijgt de vrouw van Eggeric - nu weduwe - toege wezen. Thema Het thema van het verhaal is trouw. De trouw van Elegast aan de koning ondanks dat hij verbannen is uit zijn rijk, maar ook de ontrouw van Eggeric aan de koning.
Titelverklaring De titel slaat natuurlijk op de hoofdpersonen van het boek Karel en Elegast. Personage De belangrijkste persoon in het verhaal is natuurlijk Karel. Hij is koning van een groot rijk en ontkomt net aan de dood. Hij is een round-character. Elegast is degene die Karel helpt met stelen. Hij is door Karel verbannen uit zijn rijk, maar is toch trouw aan de koning. Hij is een flat-character, maar misschien wel een type. Eggeric is het tegenovergestelde van Elegast. Hij is ontrouw aan de koning en wil een aanslag op zijn leven plegen. Ook hij is een flat-character, maar misschien wel een type. Perspectief Het verhaal is geschreven in een personaal perspectief, maar ook af en toe in een ik- perspec tief dan vertelt Karel het verhaal. Tijd De vertelde tijd is een dag en een nacht. Vanaf dat hij 's nachts uit stelen gaat tot de volgende dag als Eggeric ontmaskerd wordt. Het verhaal is chronologisch, maar er is wel sprake van tijdsverdichting tussen die nacht en de dag erop.
Ruimte Het verhaal speelt zich af in en rond het kasteel van Karel, in het bos en bij het kasteel van Eggeric. De ruimte heeft een beeldvormende functie. Beoordeling Ik vond het wel een aardig verhaal, echt een goed verhaal vond ik het niet. Dit kwam mede door het oude taalgebruik. Als ik niet het verhaal gehoord had in het Nederlands van nu, zou ik er niet veel van begrepen hebben denk ik. Ik vond het verhaal wel leuk verzonnen, maar zoals ik al zei was ik er niet echt van onder de indruk.