VI: Tussen de twee Wereldoorlogen Karakter Auteur: F. Bordewijk leefde van 1884-1965. Hij werd geboren in Amsterdam. In 1894 verhuisde het gezin naar Den Haag, de stad waar Bordewijk tot zijn dood zou blijven wonen. Hij studeerde in Leiden. In 1913 werd Bordewijk advocaat. Hij trouwde in 1914 met Johanna Roepman. Ze kregen een zoon en een dochter. Zijn dochter volgde hem na in het schrijversvak. Hij werd in 1919 zelfstandig advocaat en bleef dat tot zijn dood. In 1957 ontving hij de Constantijn Huygensprijs van de Jan-Campertstichting voor zijn hele oeuvre. Debuutroman 'Blokken' 1931. In 1965 schreef hij nog 'De Golbertons', zijn laatste roman. Titel: Karakter
Ondertitel: Roman van vader en zoon

Motto: 'A sadder and a wiser man. He rose the morrow morn.' Eerste druk: 1938
Omvang: 248 bladzijden
Aard van het werk: roman Samenvatting Jacob Willem Katadreuffe draagt de achternaam van zijn moeder, die voor de geboorte van Jacob dienst deed als dienstbode bij de deurwaarder A.B. Dreverhaven, zijn vader. Jacob en zijn moeder hebben het niet breed, maar zijn moeder werkt hard en ze kunnen verhuizen naar een betere woning, bij Jan Maan, een machinebankwerker en communist. Jacob koopt van zijn zakgeld tweedehands boeken, zoals een onvolledig Duits lexicon, hierdoor weet hij meer dan de meeste mensen van zijn stand. Hij krijgt schulden, omdat zijn sigarenzaakje in de Den Haag failliet gaat, maar hij heeft niets, dus wordt het faillissement opgeheven. Zijn curator, De Gankelaar, komt erachter dat Jacob behoorlijk Duits kan en méér in zijn mars heeft. Jacob wordt de typist van De Gankelaar, maar daardoor verdient hij geld en wordt zijn faillissement weer aangevraagd, door de bank, waar hij de meeste schulden heeft; de bank is van zijn vader, maar zijn vader ziet hem alleen maar als een schuldenaar. Jacob wil het staatsexamen halen (om zo door te klimmen tot advocaat) en moet zich weer in de schulden steken om de lessen en boeken te betalen en wéér leent hij bij de bank van zijn vader, maar gelukkig maakt Jacob promotie naar chef de bureau, waardoor hij dus ook wat meer gaat verdienen en dus meer kan aflossen. Plotseling wil de Maatschappij voor Volkscrediet, de woekerbank van zijn vader, dat hij de schuld voldoet in drie dagen. Bijna wordt Jacob voor de derde keer failliet verklaard, omdat hij meer dan één schuld zou hebben; bij zijn tweede failliet verklaring had De Gankelaar de boeken van Jacob voor 18 gulden gekocht, maar dat nooit tegen Jacob gezegd, want De Gankelaar hoefde het geld niet terug. Jacob slaagt voor zijn staatsexamen, haalt zijn kandidaats en doctoraal rechten in Leiden en betaalt zijn schuld volledig. Jacob gaat nog één keer naar zijn vader toe om te zeggen dat Dreverhaven niet langer meer voor hem bestaat, want hoe kan een vader zijn zoon zó tegenwerken, maar Dreverhaven antwoordt:“Of mééwerken.” Bij zijn moeder vindt hij bij toeval haar ´testament´; een Spaarbankboekje waarop te lezen is dat maandelijks hetzelfde bedrag is gestort, het bedrag dat Jacob haar maandelijks gaf. Thema Deze roman gaat over een armoedige jongen die ondanks of juist dankzij zijn vader weet op te klimmen tot advocaat. Titelverklaring Karakter is een heel goede titel voor dit boek. Jacobs moeder heeft karakter; ze wilde niet met de vader van haar kind trouwen, wist ondanks haar zwakke gezondheid steeds voor zichzelf te zorgen en ze nam geen geld aan van de vader van haar kind en haar volwassen geworden kind. Dreverhaven heeft karakter, hoewel hij Jacobs moeder graag zou willen helpen, weigert hij dat bij Jacob, omdat hij denkt dat dat het beste voor Jacob is. Jacob heeft zeker ook karakter, want ondanks zijn twee, bijna drie, keer faillietverklaring lukt het hem om op te klimmen. Hij wil bij niemand schulden: niet bij de Gankelaar die zijn boeken betaalde; niet bij zijn baas als die hem opslag wilde geven, terwijl Jacob zelf vond dat hij dat niet verdiende. Met ´Roman van vader en zoon` wordt de relatie tussen vader en zoon bedoeld; Dreverhaven werkt zijn zoon tegen om hem zo te prikkelen. Het motto gaat over de eenzaamheid die Jacob kent, vanwege zijn ambitie. Om zijn doel te bereiken kent hij geen echte vriendschap. Opbouw Het boek is chronologisch opgebouwd; het begint met de geboorte van Jacob en het eindigt vlak nadat de advocaat Jacob het spaarbankboekje van zijn moeder vindt. Af en toe dan vertelt Bordewijk een gebeurtenis iets later om de spanning vast te houden.
Hoofdpersonen Jacob Willem Katadreuffe: hij is de hoofdpersoon. Hij is leergierig en erg serieus (hij lacht eigenlijk nooit). Qua gezondheid is hij niet bijzonder sterk. Hij is wel erg trots; hij neemt niets uit liefdadigheid aan. Hij vindt het moeilijk zijn moeder te laten zien dat hij van haar houdt, datzelfde probleem heeft hij bij Lorna te George. Jacob schijnt niet lelijk te zijn. Jacoba Katadreufe: zij is de moeder van Jacob en de dienstbode van A.B. Dreverhaven, de vader van haar kind. Na de bevalling is ze nooit meer lichamelijk de oude geworden, later krijgt ze ook de tering. Ze wil niet met de deurwaarder trouwen of geld van hem aannemen, maar eigenlijk houdt ze wel van hem. Voor haar zoon is ze aan de ene kant een onbuigzame, harde moeder, aan de andere kant zorgt ze heel goed voor hem; hij moet niet onder de armoede lijden. Ze is trots, ook zij neemt niets uit liefdadigheid aan, zelfs niet van haar zoon. Ze werkt als werkster en later gaat ze handwerken, om haar lichaam zo te ontzien. A.B. Dreverhaven: hij is de vader van Jacob en deurwaarder. Hij is een man van de harde hand; zijn werk bestaat eruit mensen op straat te zetten. Hij heeft een woekerbankje, de Maatschappij voor Volkscrediet. Dreverhaven verliest veel van zijn geld aan het speculeren, gokken. Diep in zijn hart is hij heel eenzaam, houdt hij van Jacoba en Jacob. Bij de laatste laat hij zijn liefde blijken door hem te kastijden. Het is een grote kerel, een boom van een vent, die altijd met zijn jassen open loopt. Tijd waarin het verhaal zich afspeelt Het verhaal begint waarschijnlijk in de Eerste Wereldoorlog, want ten tijde van de Eerste Wereldoorlog is Jacob een kleine jongen. Het boek eindigt tegen de tijd dat Jacob eind twintig is, dus rond 1930. Plaats waar het verhaal zich afspeelt Het verhaal speelt in Rotterdam. Jacob is een echte Rotterdammer en voelt zich dat ook sinds het mislukte zaakje in Den Haag. Genre Het is een psychologische roman. Hoe Jacob een advocaat wordt, van wie en waarvan hij afhankelijk is. Er wordt veel meer gedacht en gesproken dan gedaan. Bildungsroman, omdat wordt beschreven hoe de jonge Jacob door moeilijkheden te overwinnen opklimt tot advocaat. Perspectief Het is vertellend, beschouwend in de hij-vorm Vertelde tijd Het verhaal beschrijft zijn leven tot zijn 28e levensjaar. De stukken over zijn jeugd worden sneller beschreven dan die van zijn studie. Plaats temidden van leven en ander werk van de auteur Ferdinand Bordewijk is een advocaat, dat is duidelijk te merken in dit boek; hij vertelt veel over de advocatuur. Als jonge advocaat ging hij werken in een kantoor in Rotterdam, ook in zijn boek is dit huis, het huis waar Katadreufe werkt. Zelf zegt hij hierover: 'Ik ben eerst advocaat, dan schrijver.' In de boeken voor ´Karakter´, zoals ´Blokken´ en ´Bint´, schrijft Bordewijk nog zakelijker. In 'Bint' is Bint het monster, in 'Rood Paleis' mevrouw Doom en in 'Karakter' Dreverhaven; meedogenloze mensen, voor anderen en zichzelf. In dit boek is Katadreuffe uiterst streng voor zichzelf. Hij weigert hulp aan te nemen, geeft niet toe aan de liefde. In 'Blokken' gaat het ook over de tucht, alleen daar weigeren de mensen zich daaronder te buigen en wordt het door een ander aan hen opgelegd. In 'Karakter' doet Jacob het zichzelf aan.
Plaats temidden van een literaire stroming Critici zoals Anthonie Donker en Simon Vestdijk (schrijver van Ivoren Wachters) konden dit boek waarderen. Ook Maarten 't Hart was positief. W.F. Hermans denkt dat Jacob gelijk heeft, als hij zijn vader niet gelooft als die zegt dat hij Jacob juist heeft willen helpen met het tegenwerken. Rond 1930 ging men nuchter schrijven, als reactie op het expressionisme. In 'Karakter' komt dit duidelijk naar voren. Er wordt niet over gevoelens gesproken en zelfs de karakters komen soms gevoelloos over. Hij geeft een ellendig Rotterdam weer; zakelijk pessimisme • Het einde van het boek snap ik niet, het is heel open. Je vraagt je af wat hij nu gaat doen; naar z´n vader? • Opvallende vond ik dat Jacob na verloop van tijd zijn mening over Stroomkoning herziet; eerst zou hij beslist niet zoals hem willen worden, maar later krijgt hij toch bewondering voor zijn baas. • Nee, het boek is niet echt spannend. Je vraagt je wel steeds af of hij zijn schuld wel op tijd zou kunnen aflossen. Maar omdat in het voorwoord al wordt gezegd dat Dreverhaven het misschien wel doet om Jacob te ´helpen´ is dat ook niet echt spannend. • Soms is het helemaal niet goed als alles van een leien dakje gaat. Tegenspoed kan juist stimuleren. Net zoals in de gebieden waar christenen vervolgd worden, de kerk juist hard groeit. • Nee, Jan Maan, de huisgenoot van zijn moeder en ook de vriend van Jacob vloekt bij een toneelstuk. Aan het eind van het boek wil Jacob wel naar de kerk gaan, hoewel zijn moeder dat niet meer doet. Hij doet dat niet omdat hij God zo hard nodig heeft, maar om zich erbij te ´verwijlen.´ • Ja, het kan soms nodig zijn dat je door tegenstand juist beter je best gaat doen. Dit is een mooi boek voor vaders om aan hun kinderen te laten lezen, onder het mom van: ´wie men liefheeft kastijdt men.´ • Pluspunten: goed geschreven, leest goed, goede inhoud. De vele personen worden door het boek heen beeldend beschreven, onder het lezen leer je ze kennen. • Minpunten: soms wat moeilijke woorden , zoals ´verwijlen.´ De karakters zijn wat overdreven, maar dat is niet echt storend, want aan het eind worden ze toch wat menselijker. Soms wat langdradig, over zijn leren en hoe slim hij is. • Niet een lekker boek om te lezen, maar ik ben blij dat ik het boek gelezen heb.